Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Służbie Celnej, ustawy o urzędach i izbach skarbowych oraz niektórych innych ustaw

organu Służby Celnej o wszystkich zdarzeniach mających miejsce po wydaniu
zezwolenia i mogących mieć wpływ na jego dalsze stosowanie lub treść. Konstrukcja
projektowanej regulacji znajdzie zastosowanie do wszystkich zezwoleń wydanych
w trybie postępowania audytowego, w tym np. dotyczących cła i podatku akcyzowego.
W celu zapewnienia płynnej współpracy prowadzonej w trakcie monitorowania
w projekcie zobowiązano przedsiębiorcę do wyznaczenia osoby do współpracy
z organem Służby Celnej. Zasada ta jest analogiczna do wprowadzonej po stronie
organu Służby Celnej, który również wyznacza osobę monitorującą do prowadzenia
indywidualnego monitorowania ryzyka spełniania warunków lub kryteriów związanych
z działalnością gospodarczą przedsiębiorcy, w tym do współpracy z nim.
W art. 61c ust. 2 określone zostały uprawnienia podmiotu podlegającego
monitorowaniu. Podmiot uprawniony będzie do wskazywania organowi Służby Celnej
ryzyk zidentyfikowanych w prowadzonej działalności gospodarczej, którą obejmuje
zezwolenie, w celu objęcia ich monitorowaniem prowadzonym przez organ Służby
Celnej. Regulacja ta umożliwi jednoznaczne definiowanie ryzyk przez środowisko
gospodarcze i przez organy Służby Celnej. Natomiast w konsekwencji skutkować
będzie wspieraniem działalności gospodarczej podmiotu w zakresie zarządzania
przedsiębiorstwem, a konkretnie w zakresie zarządzania ryzykiem związanym
z działalnością objętą zezwoleniem. Regulacja ta dodatkowo uprawnia podmiot do
złożenia uwag co do wyników monitorowania. Rozwiązanie to spowoduje, że
monitorowanie będzie procesem gwarantującym udział w nim wszystkich
zainteresowanych podmiotów, tj. organu Służby Celnej i podmiotu podlegającego
monitorowaniu, oraz rozwiązaniem zabezpieczającym podmiotowi podlegającemu
monitorowaniu możliwość przedstawienia własnego stanowiska co do wyników
zrealizowanego monitorowania. Przepis ten poprzez możliwość ustosunkowania się do
wyników monitorowania przyczyni się do rozwoju oraz udoskonalania stosowanych
narzędzi i środków wykorzystywanych przez uczestników tego procesu w celu
podnoszenia jakości zarządzania zezwoleniem.
Regulacja art. 61d wskazuje odpowiedni zakres stosowanych przepisów m.in. poprzez
odniesienie do art. 58 ust. 2, 4–6 oraz do art. 63, przez co umożliwia odpowiednie
zastosowanie w monitorowaniu czynności audytowych. Regulacja ta precyzuje też
przepisy odnoszące się do realizacji czynności monitorowania w siedzibie lub
miejscach działalności gospodarczej podmiotu – odpowiednio stosuje się uprawnienia

22
organu Służby Celnej określone w art. 32 ustawy i obowiązki podmiotu określone
w art. 33, art. 34 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 ustawy. Odwołanie się w art. 61d do ust. 5
w art. 58 oznacza, że w monitorowaniu obowiązywać będzie analogiczna jak
w postępowaniu audytowym zasada zobowiązująca organ Służby Celnej do
informowania podmiotu o nieprawidłowościach stwierdzonych w toku prowadzonych
czynności monitorowania, które mogą wskazywać na niespełnienie danego warunku lub
kryterium oraz obowiązek zalecenia podmiotowi podjęcia działań w celu zapewnienia
spełnienia warunku lub kryterium. Zasada wynikająca z tej regulacji polega na
sygnalizowaniu podmiotowi wszelkich potencjalnych zagrożeń mogących negatywnie
wpłynąć na stosowane przez niego zezwolenie. Działania zalecane przez organ Służby
Celnej powinny w sposób odpowiedzialny określać elementy i ich adekwatność do
stwierdzonego zagrożenia, których realizacja przez podmiot skutkować będzie
wyeliminowaniem stwierdzonych nieprawidłowości. Przepis ten określa zasadę
polegającą na ścisłej współpracy organów Służby Celnej z podmiotem. Podmiot
zobowiązany do zarządzania ryzykiem w swojej organizacji w wyniku zaleceń organu
Służby Celnej powinien zweryfikować obowiązujące w przedsiębiorstwie procedury
zarządzania ryzykiem, procedury określające mechanizmy zarządzania ryzykiem w celu
ocenienia, czy nadal właściwie zarządza zidentyfikowanymi ryzykami i czy przyjęte
procedury usprawniania systemu są właściwe i przyczyniają się do zwiększenia jego
efektywności. Zalecenia organu Służby Celnej sygnalizują bowiem istnienie
określonych nieprawidłowości w ich funkcjonowaniu oraz konieczność ich
usprawnienia i przywrócenia do stanu wymaganego. Dobrze funkcjonujący system
zarządzania ryzykiem wspiera identyfikację ryzyka i zapewnia przedsiębiorcy
bezterminowe korzystanie z udzielonego mu zezwolenia.
Przepis dodanego art. 61e wprowadza zasadę dotyczącą określenia skutków
niewykonania zaleceń organu Służby Celnej. W przypadku niewykonania zaleceń przez
podmiot organ Służby Celnej będzie wszczynać postępowanie audytowe mające na celu
ustalenie spełniania przez podmiot wymaganych warunków lub kryteriów. Organ
Służby Celnej wydaje zalecenia w związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości
mogących wpłynąć na niespełnienie warunków lub kryteriów. Niepodjęcie przez
podmiot działań zleconych przez organ Służby Celnej w celu dokonania weryfikacji
stanu faktycznego i ustalenia przyczyn stwierdzonych nieprawidłowości oraz wdrożenia
mechanizmów eliminujących dane przyczyny prowadzić będzie do sytuacji, w której

23
weryfikacja ta zostanie przeprowadzona przez organ Służby Celnej w trybie
postępowania audytowego w sprawie ponownej oceny spełniania warunków lub
kryteriów.
Przepis dodanego art. 61f reguluje kwestię dokumentowania czynności monitorowania.
Czynności monitorowania organ Służby Celnej dokumentuje w formie pisemnej.
Dokumentując czynności monitorowania, organ Służby Celny odnosi się do każdego
warunku lub kryterium, z uwzględnieniem zidentyfikowanych w odniesieniu do nich
ryzyk i ich poziomów. Organ Służby Celnej odnosi się również do konieczności
podjęcia przez podmiot określonych działań w celu zapewnienia spełniania warunku lub
kryterium oraz do niewykonanych przez podmiot zaleceń.
Przepis dodanego art. 61g zawiera upoważnienie ustawowe dla ministra właściwego do
spraw finansów publicznych do określenia, w drodze rozporządzenia, sposobu
przeprowadzania czynności monitorowania oraz rodzaju i wzorów dokumentów
stosowanych w monitorowaniu. Realizacja tego przepisu ma za zadanie ujednolicenie
sposobu przeprowadzania czynności monitorowania, zapewnienie rzetelności
gromadzonych w toku monitorowania informacji w celu dokonania właściwej oceny
ryzyka oraz ujednolicenie dokumentów stosowanych przez organy Służby Celnej
w procesie monitorowania.
W art. 1 pkt 17 projektu dokonano zmiany art. 62 ust. 1 ustawy. Zmiana w art. 62 ust. 1
jest konsekwencją zmian w art. 58 i polega na wskazaniu regulacji, które będą
odpowiednio stosowane w przypadku postępowania audytowego prowadzonego po
wydaniu zezwolenia.
Zmiana zaprojektowana w art. 1 pkt 18 projektu odnosząca się do art. 64 ust. 3 ustawy
jest ściśle związana ze zmianą wprowadzoną w art. 34 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy. Zmiana
ta ma na celu odstąpienie od 14-dniowego terminu na złożenie właściwemu organowi
Służby Celnej przez podmioty, których działalność gospodarcza podlega kontroli,
objęte instytucją urzędowego sprawdzenia, zgłoszenia wraz z dokumentacją dotyczącą
tej działalności przed rozpoczęciem takiej działalności, jak również po przerwie
dłuższej niż 3 miesiące, w przypadku wznowienia tej działalności.
Zmiana zaprojektowana w art. 1 pkt 19 projektu odnosząca się do art. 65 ustawy polega
na wskazaniu przepisów Ordynacji podatkowej, które będą stosowane, gdy niektóre
sytuacje nie będą regulowane przepisami rozdziału 4 ustawy o Służbie Celnej.
W związku z określeniem, w rozdziale 4 ustawy o Służbie Celnej, odrębnych regulacji

24
normujących tryb prowadzenia czynności monitorowania, konieczne jest wyłączenie
z tego trybu regulacji normujących tryb postępowania audytowego i urzędowego
sprawdzenia, do których zastosowanie, w zakresie nieuregulowanym, znajdują
wskazane w art. 65 przepisy Ordynacji podatkowej. Tryb monitorowania został
określony w sposób uproszczony w stosunku do czynności wykonywanych w trybie
postępowania po to, by zapewnić skuteczną realizację celu, jakim jest zapewnienie
spełniania przez podmiot warunków lub kryteriów wymaganych do wydania
podmiotowi zezwolenia oraz w nim określonych. W związku jednak z koniecznością
stosowania niektórych przepisów działu IV Ordynacji podatkowej oraz brakiem
uzasadnienia dla powielania ich w przepisach ustawy o Służbie Celnej, dotychczasową
treść art. 65 oznaczono jako ust. 1, natomiast w ust. 2 wskazano konkretne regulacje
Ordynacji podatkowej, które będą miały zastosowanie do czynności monitorowania.
Ponadto w art. 65 ust. 1 wyłączono stosowanie art. 256 Ordynacji podatkowej.
Wprowadzenie powyższej zmiany do ustawy o Służbie Celnej skutkować będzie
brakiem zastosowania w zakresie uchylenia lub zmiany zezwolenia, będącego decyzją
ostateczną, art. 256 Ordynacji podatkowej. Do zezwoleń wydanych w trybie
postępowania audytowego zastosowanie ma regulacja zawarta w art. 253a
umożliwiająca wzruszenie, na wniosek podmiotu, decyzji ostatecznej, jaką jest
zezwolenie, i wszczynanie postępowania audytowego w sprawie uchylenia lub zmiany
wydanego przez organ Służby Celnej rozstrzygnięcia. Dotychczasowe regulacje prawne
uniemożliwiają wszczęcie postępowania audytowego w zakresie uchylenia lub zmiany
ostatecznego rozstrzygnięcia po upływie 5 lat od dnia doręczenia podmiotowi
zezwolenia. Zaproponowana zmiana pozwoli na wszczynanie postępowania
audytowego w sprawie uchylenia lub zmiany wydanego przez organ Służby Celnej
rozstrzygnięcia także po upływie 5-letniego terminu.
Zaproponowana w art. 1 pkt 20 projektu zmiana art. 88 ustawy wynika z konieczności
przystosowania przepisów do aktualnych warunków funkcjonowania instytucji Unii
Europejskiej. W związku z powyższym należało zastąpić funkcjonujące w obecnym
brzmieniu ustawy o Służbie Celnej określenie „instytucji lub agendy Wspólnoty
Europejskiej” odpowiadającym zarówno strukturalnie, jak i używanym dla niej
nomenklaturze określeniem „jednostki utworzonej przez Unię Europejską”. Zgodnie
z projektowanym przepisem funkcjonariusza celnego będzie można oddelegować do
pracy w instytucjach Unii Europejskiej, jednostkach utworzonych przez Unię

25
Europejską albo w organizacjach międzynarodowych. Oddelegowanie nastąpi na czas
wykonywania pracy, przy czym w trakcie oddelegowania funkcjonariuszowi będą
przysługiwały świadczenia wynikające z ustawy, z wyjątkiem prawa do urlopów
określonych w art. 138 ustawy o Służbie Celnej. Jednocześnie w celu zapewnienia
zgodności projektowanej regulacji z dyrektywą 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego
z dnia 4 listopada 2003 r. dotyczącą niektórych aspektów organizacji czasu pracy
(L 299/9), zaproponowano rozwiązanie, zgodnie z którym wyłączenie prawa do
urlopów nie będzie obowiązywać w przypadku, gdy instytucja Unii Europejskiej,
jednostka utworzona przez Unię Europejską albo organizacja międzynarodowa nie
zapewniła oddelegowanemu funkcjonariuszowi prawa do urlopu wypoczynkowego.
Kolejna zaproponowana zmiana zawarta w art. 1 pkt 21 projektu odnosząca się do
art. 89a ustawy ma na celu uwzględnienie zmieniających się uwarunkowań
gospodarczych i geopolitycznych oraz utworzenie rozwiązań prawnych, które
umożliwią pełnienie w szczególnych przypadkach służby na terytorium innego państwa.
Taką możliwość przewiduje zaprojektowany przepis art. 89a ustawy o Służbie Celnej.
Skierowanie do takiej służby odbywałoby się w ramach oddelegowania, w celu
wykonania zadań zleconych przez Szefa Służby Celnej, po wcześniejszym uzyskaniu
zgody ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Akceptacja przez ministra
właściwego do spraw finansów publicznych decyzji Szefa Służby Celnej o delegowaniu
funkcjonariusza celnego do pełnienia służby na terenie innego państwa stanowić będzie
element kontrolny, ograniczający ilość tego typu delegacji do przypadków niezbędnych
z punktu widzenia interesów finansowych państwa.
Delegowanemu w tym trybie funkcjonariuszowi celnemu przysługiwałyby prawa
i obowiązki, uposażenie, jak i wszystkie świadczenia wynikające z ustawy o Służbie
Celnej. Ponadto oddelegowany funkcjonariusz celny miałby prawo do dodatkowych
należności związanych z rozpoczęciem i zakończeniem służby poza granicami kraju
oraz w drodze do kraju lub innego państwa, ryczałtu na pokrycie kosztów wyżywienia
i zakwaterowania
w miejscu pełnienia służby za granicą oraz zwrotu
udokumentowanych kosztów niezbędnego leczenia za granicą – z wyłączeniem kosztów
zabiegów chirurgii plastycznej i kosmetycznych oraz kosztów nabycia protez
ortopedycznych, dentystycznych, okularów – i limitu bezpłatnych rozmów
telefonicznych. Należności związane z rozpoczęciem i zakończeniem służby poza
granicami kraju oraz w drodze do kraju lub innego państwa byłyby ustalane na

26