Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Służbie Celnej, ustawy o urzędach i izbach skarbowych oraz niektórych innych ustaw

będzie zobowiązany do przedstawienia monitorowanemu podmiotowi zaleceń podjęcia
określonych działań w celu wyeliminowania tych okoliczności.
Oczekiwanym skutkiem ustawowych zmian będzie także usprawnienie i skrócenie
czasu przeprowadzanego przez organy Służby Celnej urzędowego sprawdzenia oraz
istotne ograniczenie obowiązków, zarówno po stronie przedsiębiorcy, jak i organu
Służby Celnej.
Zmiana ustawy o Służbie Celnej przewiduje ponadto przejęcie przez Służbę Celną
niektórych zadań z zakresu kontroli należących do właściwości organów podległych
ministrowi właściwemu do spraw rolnictwa i ministrowi właściwemu do spraw rynków
rolnych. Powyższe rozwiązanie wychodzi naprzeciw potrzebom, jakie występują
podczas kontroli granicznych. Pozwoli ono na dalsze usprawnianie procesu
przekraczania granicy. Służba Celna ma wykonywać na przejściach granicznych
zadania organów podległych ministrowi właściwemu do spraw rolnictwa i ministrowi
właściwemu do spraw rynków rolnych, do których realizacji nie jest wymagana
specjalistyczna wiedza czy urządzenia techniczne. Zadania oraz sposób i warunki ich
wykonywania zostaną doprecyzowane w akcie wykonawczym. Wprowadzenie tego
rozwiązania pozwoli na ukształtowanie odpowiednich regulacji, aby realizowane na jej
podstawie działania organów administracji publicznej wzajemnie się uzupełniały, co
w konsekwencji ma zapewnić zarówno bezpieczeństwo państwa, jak i płynność odpraw
na przejściach granicznych.
Kolejny obszar zmian zaprojektowanych w ustawie o Służbie Celnej dotyczy
przeciwdziałania korupcji w Służbie Celnej. Realizacja tego zadania pozostaje bowiem
w ścisłej korelacji z jakością usług oferowanych przez Służbę Celną podmiotom
gospodarczym i osobom fizycznym.
W tym celu w projekcie zaproponowano nowe rozwiązania polegające na objęciu
funkcjonariuszy celnych pełniących służbę w oddziałach celnych granicznych oraz
przewidywanych do takiej służby badaniami psychofizjologicznymi – podobnie jak ma
to miejsce w odniesieniu do funkcjonariuszy celnych pełniących służbę w wydziałach
zwalczania przestępczości. Ponadto zaprojektowano zmiany w zakresie dostępności do
prywatnych przenośnych urządzeń służących do komunikacji elektronicznej w trakcie
pełnienia służby przez funkcjonariuszy celnych pełniących służbę w oddziałach celnych
granicznych oraz w wydziałach zwalczania przestępczości.


2
Projekt nowelizacji ustawy zawiera również regulacje dotyczące przeciwdziałania
zjawisku nepotyzmu. Powyższemu ma służyć wprowadzenie obowiązku składania
przez funkcjonariuszy celnych i osoby zatrudnione w Służbie Celnej informacji
o pełnieniu służby albo zatrudnieniu w jednostkach organizacyjnych Służby Celnej
przez małżonka, osoby z którymi (funkcjonariusz/osoba zatrudniona w Służbie Celnej)
pozostaje w stosunku pokrewieństwa albo powinowactwa oraz osoby prowadzące z nim
wspólne gospodarstwo domowe.
Kolejnym obszarem nowelizacji ustawy jest wprowadzenie regulacji, które wzmocnią
organizacyjnie Służbę Celną oraz pozwolą na uelastycznienie sposobu zarządzania
zasobami ludzkimi w tej formacji.
Przedmiotowy projekt przewiduje również zmianę obowiązujących zasad ustalania
wysokości uposażeń funkcjonariuszy celnych należnych w okresie nieobecności
w służbie spowodowanej chorobą i zbliżenie ich do zasad obowiązujących w systemie
powszechnym.
Projektowane zmiany zmierzają do objęcia funkcjonariuszy celnych rozwiązaniami
podobnymi do regulacji zawartych w ustawie z dnia 24 stycznia 2014 r. o zmianie
ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej,
ustawy o Biurze Ochrony Rządu, ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego
oraz Agencji Wywiadu, ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, ustawy
o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, ustawy o służbie funkcjonariuszy Służby
Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego, ustawy o Służbie
Więziennej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 502). Zmiany te są
realizacją decyzji Rady Ministrów, która w dniu 24 października 2012 r. zobowiązała
Ministra Finansów i Ministra Sprawiedliwości do przygotowania, według kompetencji,
projektów ustaw wprowadzających, odpowiednio dla funkcjonariuszy celnych oraz
sędziów i prokuratorów, rozwiązania analogiczne do opisanych w założeniach projektu
ustawy dotyczącej ograniczenia uposażeń funkcjonariuszy służb mundurowych
i żołnierzy przebywających na zwolnieniu lekarskim.
Przedmiotowy projekt realizuje także koncepcje związane ze strukturą administracji
podatkowej, która powinna umożliwiać budowę i wykorzystanie systemu
informacyjnego resortu finansów wynikającego z programów e-Podatki i e-Cło, czemu
sprzyjać powinna kompatybilna struktura organizacyjna administracji podatkowej
i Służby Celnej, umożliwiająca wykorzystanie wspólnych metod i procedur do analizy

3
ryzyka i kontroli podatkowej oraz obsługi podatników. Zainicjowane zostały prace
w zakresie konsolidacji procesów pomocniczych w jednostkach administracji
podatkowej. W wyniku tego procesu stworzone zostaną warunki do zwiększenia
efektywności ekonomicznej działania administracji podatkowej poprzez lepsze
zarządzanie środkami finansowymi na poziomie izby skarbowej, efektywnej alokacji
pracowników urzędów skarbowych do obsługi kluczowych obszarów działalności
administracji podatkowej związanej z obsługą podatników, monitorowaniem
zobowiązań podatkowych i skutecznym ich poborem, jak również nadzorowaniem
przestrzegania dyscypliny podatkowej w tych urzędach.
Podstawowym celem zmiany ustawy z dnia 21 czerwca 1996 r. o urzędach i izbach
skarbowych (Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1267, z późn. zm.) jest stworzenie prawnych
warunków wzmocnienia organizacyjnego administracji podatkowej, podniesienie jej
sprawności działania oraz zapewnienie większej elastyczności wykorzystania zasobów
kadrowych administracji podatkowej, to jest urzędów i izb skarbowych. Wskazane
powyżej zadania usprawnienia procesu poboru należności podatkowych i efektywności
funkcjonowania administracji podatkowej wynikają m.in. z rekomendacji Rady Unii
Europejskiej dla Polski (tzw. CSR – Country specific recommendation) i zostały
również wprowadzone do Wieloletniego Planu Finansowego Państwa na lata
2014–2017, który w ramach Programu Konwergencji (Aktualizacja 2014) zakłada, że
istotnym czynnikiem mającym wpływ na skuteczność administracji podatkowej jest
odpowiednia struktura jej organizacji, która musi nadążać za zmieniającą się
rzeczywistością gospodarczą. Z tego względu są prowadzone prace zmierzające do
konsolidacji procesów pomocniczych realizowanych w izbach i urzędach skarbowych.
Skuteczność administracji podatkowej jest oceniana również przez pryzmat jakości
obsługi podatników. Kładziony jest duży nacisk na poprawę tego elementu
funkcjonowania administracji, m.in. poprzez zwiększenie wykorzystywania
elektronicznych form kontaktu z podatnikami, co powinno mieć także wpływ na
podniesienie stopnia przestrzegania przepisów podatkowych. Konieczność
wzmocnienia struktury organizacyjnej wynika również z faktu aktualnie realizowanego
w resorcie Ministerstwa Finansów Programu e-Podatki, który obecnie wszedł w fazę
wdrożenia.

4
Niezbędne jest zatem usprawnienie funkcjonowania organów podatkowych oraz
obsługujących te organy jednostek i dostosowanie struktury administracji podatkowej
do właściwego zastosowania produktów Programu e-Podatki.
W zakresie wdrażania rozwiązań organizacyjnych, wprowadzenie zmiany w ustawie
o urzędach i izbach skarbowych umożliwi stworzenie jednolitych warunków
i standardów organizacyjnych oraz kompetencyjnych w jednostkach podległych
ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych oraz umożliwi zachowanie
jednolitego kierunku rozwoju tej administracji. Pomimo wyraźnego podziału
kompetencyjnego Służby Celnej i organów podatkowych nie można bowiem traktować
ich oddzielnie, gdyż są one związane zarówno poprzez cele stawiane im w przepisach
ustawowych, jak i w ramach nadzoru sprawowanego przez Ministra Finansów.

Szczegółowe uzasadnienie dla wprowadzanych zmian w zakresie ustawy o Służbie
Celnej
Zaprojektowana w art. 1 pkt 1 projektu zmiana art. 2 ust. 1 ustawy zawiera rozszerzenie
katalogu zadań realizowanych przez Służbę Celną. W art. 2 w ust. 1 dodano pkt 9a,
nakładający na Służbę Celną obowiązek wykonywania zadań wynikających
z rozporządzenia Komisji (UE) nr 737/2010 z dnia 10 sierpnia 2010 r. ustanawiającego
szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)
nr 1007/2009 (Dz. Urz. UE L 216 z 17.08.2010, str. 1) w sprawie handlu produktami
z fok. Rozporządzenie to, poprzez ustanowienie zharmonizowanych zasad dotyczących
wprowadzania do obrotu produktów z fok, nakłada na państwa członkowskie
obowiązek wykonywania w tym zakresie działań kontrolnych, których realizację
powierzono Służbie Celnej, a które nie były dotychczas określone jako zadania Służby
Celnej.
Zmiana zamieszczona w art. 1 pkt 2 projektu dotycząca art. 8 ust. 1 ustawy polega na
rozszerzeniu pojęcia tajemnicy celnej o materiały przetwarzane i wytwarzane
w zakresie prowadzonej przez Służbę Celną analizy ryzyka wyłącznie w zakresie
materiałów zawierających informacje dotyczące podmiotów podlegających kontroli.
Tajemnicą celną zostaną objęte zarówno materiały przetwarzane, jak i wytwarzane
w związku z prowadzoną przez Służbę Celną analizą ryzyka, o której mowa w art. 3
ustawy, wyłącznie w zakresie materiałów zawierających informacje dotyczące
podmiotów podlegających kontroli. Obowiązujący przepis art. 8 ustawy zakresem

5
tajemnicy celnej obejmuje jedynie informacje uzyskiwane przez Służbę Celną,
natomiast materiały przetwarzane albo wytworzone przez organy Służby Celnej
z zakresu prowadzonej analizy ryzyka (np. plany kontroli zawierające dane podmiotów
gospodarczych) pozostają poza konieczną, z punktu widzenia interesu publicznego,
ochroną prawną. Regulacje w zakresie analizy ryzyka oraz ich stosowanie mają
decydujący wpływ na skuteczność wykonywania zadań Służby Celnej, ponieważ
zgodnie z nimi kontrole są przeprowadzane na podstawie analizy ryzyka, która ma na
celu rozpoznanie i oszacowanie ryzyka prawdopodobieństwa wystąpienia naruszenia
przepisów prawa. W przypadku gdy materiały będące przedmiotem albo wynikami
analizy ryzyka będą stanowiły informację niejawną w rozumieniu przepisów ustawy
z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. Nr 182, poz. 1228),
zostanie im nadana odpowiednia klauzula i będą podlegały ochronie zgodnie
z przepisami tej ustawy. W wyniku wprowadzenia tej regulacji, przetwarzane albo
wytwarzane przez organy Służby Celnej materiały, które z założenia zawierają treści
przeznaczone jedynie dla tych organów, zostaną objęte w ww. zakresie należytą
ochroną. Na potrzebę ochrony tego typu materiałów zwrócił uwagę Wojewódzki Sąd
Administracyjny we Wrocławiu w postanowieniu z dnia 20 maja 2011 r. (sygn. akt
I SA/Wr 366/11), wskazując, że dokumenty tworzone przez organy Służby Celnej
z założenia zawierają treści przeznaczone jedynie dla organów Służby Celnej, natomiast
udostępnianie tego typu informacji niewątpliwie godzi w interes publiczny. Nie
wszystkie materiały z zakresu analizy ryzyka spełniają kryteria do uznania ich za
informację niejawną. Materiały niestanowiące informacji niejawnych zostaną objęte
tajemnicą celną wyłącznie w zakresie materiałów zawierających informacje dotyczące
podmiotów podlegających kontroli.
Zmiana zawarta w art. 1 pkt 3 projektu ustawy dodaje w art. 9 ust. 4, który zawiera
upoważnienie ustawowe umożliwiające ministrowi właściwemu do spraw finansów
publicznych określenie właściwości miejscowej urzędów celnych oraz izb celnych do
wykonywania zadań określonych w Kodeksie karnym skarbowym oraz określenie
właściwości miejscowej wyznaczonych urzędów celnych do prowadzenia postępowań
przygotowawczych w sprawach o niektóre przestępstwa skarbowe i wykroczenia
skarbowe określone w art. 133 § 1 pkt 1 Kodeksu karnego skarbowego.
Wydane na podstawie tego przepisu rozporządzenie umożliwi wprowadzenie
specjalizacji urzędów celnych w zakresie prowadzenia przez te urzędy postępowań

6