Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo energetyczne

USTAWA
z dnia
2014 r.
o zmianie ustawy – Prawo energetyczne

Art. 1. W ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r., poz.
1059 oraz z 2013 r. poz. 984 i 1238) po art. 5b dodaje się art. 5b1 w brzmieniu:
„Art. 5b1. 1. Umowa, na podstawie której przedsiębiorstwo energetyczne, o którym mowa
w art. 49b ust. 1, dostarcza gaz ziemny wysokometanowy odbiorcy, który odebrał na jej
podstawie z sieci przesyłowej lub dystrybucyjnej w każdym punkcie nie więcej niż 25 mln m3
tego gazu w roku poprzedzającym dzień wyodrębnienia, z dniem wyodrębnienia z tego
przedsiębiorstwa jego zorganizowanej części i wniesienia jej jako wkładu niepieniężnego na
pokrycie kapitału zakładowego innego przedsiębiorstwa energetycznego wykonującego
działalność gospodarczą w zakresie obrotu paliwami gazowymi, staje się z mocy prawa
umową, której stronami są: przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność
gospodarczą w zakresie obrotu paliwami gazowymi, do którego wniesiono wkład
niepieniężny oraz odbiorca tego paliwa.
2. Dniem wyodrębnienia, o którym mowa w ust. 1, jest dzień wniesienia wkładu
niepieniężnego, o którym mowa w ust. 1. Przedsiębiorstwo energetyczne, o którym mowa
w art. 49 ust. 1, informuje niezwłocznie Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki o dniu
wyodrębnienia.
3. Za zobowiązania wynikające z umów, o których mowa w ust. 1, powstałe
przed dniem wyodrębnienia, o którym mowa w ust. 1, odpowiadają solidarnie
przedsiębiorstwo energetyczne, o którym mowa w art. 49b ust. 1, z którego wyodrębniono
zorganizowaną część, o której mowa w ust. 1, oraz przedsiębiorstwo energetyczne do którego
wniesiono wkład niepieniężny, o którym mowa w ust. 1.
4. Odbiorca, w terminie 30 dni od dnia otrzymania informacji o wyodrębnieniu
z przedsiębiorstwa energetycznego, o którym mowa w art. 49b ust. 1, jego zorganizowanej
części, o której mowa w ust. 1, może wypowiedzieć umowę, o której mowa w ust. 1, bez
ponoszenia kosztów lub odszkodowań, składając oświadczenie o wypowiedzeniu do
przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się obrotem paliwami gazowymi do którego
wniesiono wkład niepieniężny, o którym mowa w ust. 1. Umowa ulega rozwiązaniu
z ostatnim dniem miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym
oświadczenie odbiorcy dotarło do tego przedsiębiorstwa energetycznego.
5. Przedsiębiorstwo energetyczne, o którym mowa w art. 49b ust. 1, z którego wyodrębniono
zorganizowaną część, o której mowa w ust. 1, w terminie 3 miesięcy od dnia wyodrębnienia,
o którym mowa w ust. 1, informuje odbiorców o wyodrębnieniu oraz o możliwości, skutkach
i terminie złożenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 4.
1
6. Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się obrotem paliwami gazowymi, do którego
wniesiono wkład niepieniężny, o którym mowa w ust. 1, wstępuje z dniem wyodrębnienia,
o którym mowa w ust. 1, w wynikające z przepisów podatkowych prawa
i obowiązki przedsiębiorstwa energetycznego, o którym mowa w art. 49b ust. 1
pozostające w związku ze składnikami majątku wchodzącymi w skład wkładu niepieniężnego
na zasadach określonych w art. 93 i 93a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa
(Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn zm.).
7. Przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio do umów, których przedmiotem jest:
1) gaz ziemny zaazotowany, przy czym wskazane w ust. 1 ilości gazu ziemnego
wysokometanowego przelicza się na odpowiednie ilości gazu ziemnego zaazotowanego,
na podstawie minimalnych wartości ciepła spalania określonych w przepisach wydanych
na podstawie art. 9 ust. 1;
2) gaz propan-butan, przy czym wskazane w ust. 1 ilości gazu ziemnego
wysokometanowego przelicza się na odpowiednie ilości gazu propan-butan, na podstawie
minimalnych wartości ciepła spalania określonych w taryfie przedsiębiorstwa
energetycznego, o którym mowa w art. 49 ust. 1, obowiązującej w dniu wyodrębnienia.
8. Przepisów ust. 1-6 nie stosuje się do umów, których przedmiotem jest skroplony gaz
ziemny, sprężony gaz ziemny lub umów, na podstawie których odbiorcy nabywają gaz
wyłącznie w celu dalszej odsprzedaży, a także do umów zawartych z operatorem systemu
przesyłowego gazowego lub operatorem systemu dystrybucyjnego gazowego.”.

Art. 2. 1. Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się obrotem paliwami gazowymi, do
którego wniesiono wkład niepieniężny, o którym mowa w art. 5b1 ust. 1 ustawy wymienionej
w art. 1, w rozliczeniach z odbiorcami stosuje taryfę dla paliw gazowym zatwierdzoną przez
Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki przed dniem wyodrębnienia, o którym mowa w art. 5b1
ust. 1 ustawy wymienionej w art. 1, dla przedsiębiorstwa, z którego wyodrębniono
zorganizowaną część, do czasu wprowadzenia do stosowania nowej taryfy.
2. Przedsiębiorstwo, o którym mowa w ust. 1, przedkłada po raz pierwszy Prezesowi Urzędu
Regulacji Energetyki taryfę dla paliw gazowych nie później niż w terminie 3 miesięcy od dnia
wyodrębnienia, o którym mowa w art. 5b1 ust. 1 ustawy wymienionej w art. 1.

Art. 3. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.



2
UZASADNIENIE

1. Wprowadzenie

Ustawa z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne (dalej
„nowelizacja Prawa energetycznego”) wprowadziła nowy – art. 49b ustawy - Prawo
energetyczne, który ustanawia obowiązek sprzedaży przez przedsiębiorstwa energetyczne
zajmujące się obrotem paliwami gazowymi co najmniej 55% gazu ziemnego
wysokometanowego wprowadzanego w danym roku do sieci przesyłowej na giełdach
towarowych lub na rynku organizowanym przez podmiot prowadzący rynek regulowany
w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi
(dalej „obligo giełdowe”). Przepisy przejściowe ww. ustawy przewidują, że docelowy poziom
obligo giełdowego będzie osiągany sukcesywnie: od wejścia w życie nowelizacji Prawa
energetycznego do 31 grudnia 2013 r. wynosił 30%, w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia
2014 r. – 40%, a od 1 stycznia 2015 r. osiągnie docelowy poziom 55%.

2. Proponowane rozwiązanie prawne

Zasadniczym celem obligo giełdowego jest zapewnienie wszystkim uczestnikom
rynku równoprawnego dostępu do gazu na rynku hurtowym. Potrzeba wprowadzenia takiego
mechanizmu prawnego wynika ze struktury polskiego rynku gazu ziemnego, gdzie
podmiotem o najwyższym udziale w rynku, zarówno w segmencie obrotu hurtowego, jak
i obrotu detalicznego, jest PGNiG S.A., która prowadzi działalność gospodarczą w obu
wymienionych segmentach rynku gazu w ramach przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo.
Struktura rynku gazu ziemnego sprawia, że na podstawie obowiązujących przepisów, w tym
przy zastosowaniu art. 49b ustawy – Prawo energetyczne, nie jest możliwe zapewnienie
wszystkim uczestnikom rynku pełnego dostępu do rynku gazu. Likwidacja przewagi
konkurencyjnej przedsiębiorstwa dominującego polegająca na jego pionowym zintegrowaniu
w segmencie obrotu zostanie zlikwidowana przez wymuszenie rozdziału prawnego części
przedsiębiorstwa służącej prowadzeniu obrotu hurtowego od części przedsiębiorstwa służącej
prowadzeniu obrotu detalicznego.

1 Raport: Kierunki rozwoju ochrony konkurencji i konsumentów na rynku gazu w Polsce, UOKiK, Warszawa, sierpień 2012
r., s. 78: „(…) w
warunkach polskich nastąpić powinien dalszy unbundling wyszczególniający
w PGNiG część zajmującą się wprowadzaniem gazu do obrotu i jego sprzedażą na rynku hurtowym oraz część zajmującą się
sprzedażą detaliczną”. Jako jedno z możliwych rozwiązań wskazano „rozdzielenie sprzedaży hurtowej i detalicznej na dwa

3

Opisane rozdzielenie w grupie kapitałowej PGNiG działalności obrotu hurtowego od
działalności obrotu detalicznego wymaga podziału przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551
k.c., a także odpowiedniego podzielenia umów z odbiorcami, tak aby odbiorcy hurtowi
znaleźli się w tej części dzielonego przedsiębiorstwa, która zajmować się będzie obrotem
hurtowym, a odbiorcy detaliczni w części, która będzie odpowiadać za obrót detaliczny.
Rozdział działalności detalicznej i hurtowej w grupie kapitałowej PGNiG napotyka jednak na
trudności natury prawnej, w związku z którymi dla przeprowadzenia go w sposób nie
zakłócający bezpieczeństwa dostaw do odbiorców niezbędne jest dokonanie uzupełniającej
nowelizacji Prawa energetycznego.

Zgodnie z dominującym poglądem przedstawicieli doktryny prawa cywilnego, art. 551
kodeksu cywilnego nie może stanowić samodzielnej podstawy do sukcesji generalnej praw
i obowiązków wynikających z umów pomiędzy PGNiG S.A. a detalicznymi odbiorcami
końcowymi na nowoutworzoną spółkę obrotu detalicznego należącą do grupy kapitałowej
PGNiG. Dla uzyskania takiego efektu konieczna jest norma o charakterze szczególnym,
a takiej nowelizacja Prawa energetycznego, na podstawie której wprowadzone zostało obligo
giełdowe nie zawiera. W konsekwencji konieczna jest niniejsza uzupełniająca nowelizacja
Prawa energetycznego.

W przeciwnym razie dokonanie zmiany podmiotowej (z PGNiG S.A. na spółkę obrotu
detalicznego) w stosunkach zobowiązaniowych z detalicznymi odbiorcami końcowymi będzie
mogło nastąpić wyłącznie w trybie art. 519 k.c. w związku z art. 522 zd. 2 k.c. oraz z art. 77 §
1 k.c., czyli poprzez pisemną zmianę umowy, na podstawie której paliwo gazowe jest
dostarczane do danego odbiorcy. Odnosząc powyższą uwagę do obecnej sytuacji PGNiG S.A.
oznacza to konieczność zmiany ponad 6,5 miliona umów z odbiorcami końcowymi. Skala
takiej operacji czyni ją z założenia – jeśli w ogóle wykonalną – to niezwykle trudną do

całkowicie oddzielne podmioty prawne z oddzielnymi zarządami, kontrolą i operacjami, należące jednakże do jednej grupy
kapitałowej.”
2 Zob. Z. Gawlik, Komentarz do art. 55(2) Kodeksu cywilnego, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, A.
Kidyba (red.), Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2012, teza 7 (dostęp przez Lex): „Zbycie przedsiębiorstwa
nie prowadzi bezpośrednio do przeniesienia zobowiązań związanych z jego prowadzeniem, zwłaszcza z uwagi
na szczególne uregulowanie kwestii odpowiedzialności za długi przedsiębiorstwa”; W.J. Katner, Komentarz
do art. 55(2) Kodeksu cywilnego, [w:] Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz, M. Pyziak-Szafnicka (red.), LEX, 2009,
teza 4 i 6): „Skutkiem czynności prawnej dotyczącej przedsiębiorstwa nie jest sukcesja uniwersalna,
ponieważ przedmiotem transakcji jest przedsiębiorstwo (…); jest to sukcesja syngularna. (…) Po zmianie treści
art. 55(1) w 2003 r. czynność prawna (…) dotyczy tylko aktywów, zobowiązania nie są już częścią przedsiębiorstwa.”; wyrok
Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 5 lipca 2006 r., sygn. akt I ACa 693/06: „[P]rzejęcie przez nabywcę
przedsiębiorstwa długów związanych z jego prowadzeniem następuje według ogólnych zasad zmiany dłużnika
przewidzianych w art. 519 i następ. k.c.”; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 17 grudnia 2004 r., sygn. akt I ACa
558/04: „[w przypadku nabycia przedsiębiorstwa] zmiana podmiotowa w tym stosunku i przejście praw powinno zatem
nastąpić w drodze odrębnych umów cesji wierzytelności i przejęcia długu, przy zachowaniu wymogów formalnych
zakreślonych odpowiednio art. 509 k.c. i art. 519 k.c.”.

4
przeprowadzenia i czasochłonną. Niewątpliwie konieczność podpisania tylu nowych umów
w bardzo krótkim czasie doprowadziłaby do zdestabilizowania relacji sprzedawca-odbiorca
i w skrajnych przypadkach mogłaby spowodować przerwy w dostarczaniu paliwa gazowego
do części odbiorców.

Brak konsekwentnego przeniesienia wszystkich kontraktów z odbiorcami
detalicznymi do spółki obrotu detalicznego spowoduje, że unbundling obrotu hurtowego
i detalicznego nie będzie pełny, bo wprawdzie funkcjonować będzie spółka obrotu
detalicznego dostarczająca paliwo gazowe do odbiorców, którzy wyrażą pisemną zgodę na
zmianę dłużnika, ale PGNiG S.A. wciąż będzie zobowiązane dostarczać paliwo gazowe do
tych odbiorców detalicznych, którzy nie wykażą się niezbędną aktywnością i nie wyrażą
pisemnej zgody na zmianę dłużnika. W rezultacie nie tylko PGNiG S.A. będzie miało
trudność z wypełnieniem obligo giełdowego, ale przede wszystkim nie zostanie zlikwidowana
jego podstawowa przewaga konkurencyjna nad innymi przedsiębiorstwami energetycznymi,
tj. pionowe zintegrowanie obrotu hurtowego i detalicznego w jednym przedsiębiorstwie.

Przyjęcie proponowanej nowelizacji Prawa energetycznego umożliwi wdrożenie
efektywnego rozwiązania legislacyjnego, pozwalającego na konsekwentne przeprowadzenie
rozdziału prawnego obrotu hurtowego i obrotu detalicznego w przedsiębiorstwie
dominującym na krajowym rynku gazu, tj. PGNiG S.A.

3. Przyjęcie obiektywnego kryterium wyodrębnienia odbiorców końcowych
objętych hipotezą projektowanej normy
a) Rozwiązanie podstawowe w zakresie gazu wysokometanowego

Proponowany przepis zakłada zobiektywizowane kryterium, na podstawie którego
następować będzie kwalifikacja umów z odbiorcami jako podlegających sukcesji generalnej.
Kryterium tym jest nabycie przez danego odbiorcę od przedsiębiorstwa energetycznego
podlegającego obligo giełdowemu gazu wysokometanowego w wolumenie nie większym niż
25 mln m3 w 2012 r. i jest ono zbieżne z ogłoszonym w dniu 22 lipca 2013 r. przez Prezesa
URE komunikatem nr 21/2013 w sprawie harmonogramu zwolnienia przedsiębiorstw
energetycznych posiadających koncesje na obrót paliwami gazowymi lub obrót gazem
ziemnym z zagranicą z obowiązku przedkładania do zatwierdzenia taryf
dla paliw gazowych w zakresie sprzedaży gazu ziemnego wysokometanowego do odbiorców
innych niż odbiorcy w gospodarstwie domowym. W dokumencie tym Prezes URE stwierdził,
że wraz z wejściem w życie przepisów gwarantujących objęcie obowiązkiem publicznej

5