Rządowy projekt ustawy o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do wykonywania niektórych zawodów

Liczbę osób, które ukończyły szkolenia specjalistów i inspektorów ochrony
przeciwpożarowej w poszczególnych latach okresu 2010–2012, zawiera oszt
szkolenia specjalistów ochrony ppoż. wynosi ok. 3,2 tys. zł od osoby, zaś koszt szkolenia
inspektorów ochrony ppoż. wynosi ok. 1,3 tys. zł.

Tabela 16. Liczba osób, które ukończyły szkolenia specjalistów i inspektorów ochrony
przeciwpożarowej w poszczególnych latach okresu 2010–2012

2008
2009
2010
2011
2012
2013*
Szkolenie specjalistów ochrony ppoż.
-
-
236
186
216
45
Szkolenie inspektorów ochrony ppoż.
946
4 808
3 784
3 130
3 292
2 333
* Stan na koniec października 2013 r.
Źródło: Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej

4.2. Deregulacja dostępu do zawodu pracownika artystycznego

Zakres deregulacji w dostępie do zawodu pracownika artystycznego przedstawia
Przez jednostki kultury, w których zatrudnieni są pracownicy artystyczni, rozumiane są
instytucje, które w zakresie swej działalności jako zadanie główne mają zapisaną działalność
w obszarze kultury w postaci m.in.:
• artystyczna i literacka działalność twórcza,
• działalność obiektów kulturalnych,
• pozostała działalność rozrywkowa, gdzie indziej nie sklasyfikowana,
• działalność bibliotek i archiwów,
• działalność muzeów i ochrona zabytków.

Tabela 17. Aktualne wymogi i proponowane zmiany w zakresie dostępu do zawodu pracownika
artystycznego
Stan obecny:
Stan postulowany:
• brak definicji legalnej pracownika
• wprowadzenie definicji legalnej
artystycznego,
pracownika artystycznego
• wskazanie szczegółowych praw
uwzględniającej szczegółowe prawa
i obowiązków twórcy/artysty ograniczone
i obowiązki,
do podmiotów zatrudnionych
• zachowanie statusu pracowniczego ze
w instytucjach artystycznych,
względu na charakter świadczonej pracy
• wykaz stanowisk pracy w instytucjach
a nie miejsce zatrudnienia (dodatkowe
artystycznych i pozostałych instytucjach
wynagrodzenie za działalność twórczą,
kultury określa w drodze rozporządzenia
ekwiwalent za używanie własnych
minister właściwy do spraw kultury
narzędzi pracy),
i ochrony dziedzictwa narodowego,
• wykaz stanowisk pracy w instytucjach
• warunki i sposób wynagradzania
kultury określa dyrektor danej instytucji,
pracowników w instytucjach kultury,
• warunki i sposób wynagradzania
w tym minimalne wynagrodzenie
pracowników w instytucjach kultury
24

zasadnicze na poszczególnych
określa dyrektor danej instytucji,
stanowiskach pracy określa w drodze
• pracownik artystyczny może otrzymywać
rozporządzenia właściwy minister
dodatkowe wynagrodzenie,
ds. kultury i ochrony dziedzictwa
w szczególności za udział w określonej
narodowego,
roli w przedstawieniu lub koncercie, za
• pracownik artystyczny może otrzymywać
reżyserię, scenografię, choreografię lub
dodatkowe wynagrodzenie,
kierownictwo muzyczne przedstawienia
w szczególności za udział w określonej
lub współtworzenie utworu
roli w przedstawieniu lub koncercie, za
audiowizualnego w rozumieniu art. 69
reżyserię, scenografię, choreografię lub
ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie
kierownictwo muzyczne przedstawienia.
autorskim i prawach pokrewnych.

Obszar kultury jest zdominowany przez podmioty publiczne. Liczba instytucji kultury
prowadzonych przez podmioty sektora prywatnego jest niewielka i około dziesięciokrotnie
mniejsza niż liczba instytucji prowadzonych przez podmioty sektora publicznego (według
danych Narodowego Centrum Kultury). Zatem można założyć, że na blisko 14 tys. instytucji,
zaledwie ok. 1400 to podmioty o charakterze niepublicznym, z czego największą część
stanowią kina i galerie
Tabela 18. Instytucje artystyczne wg rodzajów w 2011 r.
teatry dramatyczne
104
60,1%
teatry muzyczne
25
14,5%
filharmonie, orkiestry, chóry
41
23,7%
zespoły pieśni i tańca
3
1,7%
razem
173
100,0%
* Kategoria potencjalnie obejmuje zarówno publiczne, jak i prywatne podmioty – w raporcie GUS nie
wyodrębniono podmiotów prywatnych, samorządowych i niesamorządowych.

Tabela 19. Publiczne (samorządowe i niesamorządowe) instytucje kultury w 2011 r.
biblioteki publiczne
2608
filie biblioteczne
5682
domy i ośrodki kultury, świetlice i
3424
kluby
muzea i oddziały muzealne
682
instytucje paramuzealne
72
galerie*
201
kina*
455
teatry dramatyczne*
104
teatry muzyczne*
25
filharmonie, orkiestry, chóry*
41
zespoły pieśni i tańca*
3
ogółem
13297
* Kategoria potencjalnie obejmuje zarówno publiczne, jak i prywatne podmioty – w raporcie GUS
nie wyodrębniono podmiotów prywatnych, samorządowych i niesamorządowych.


5 Wszystkie poniższe zestawienia sporządzono na podstawie publikacji Kultura w 2011 r. , GUS, Warszawa
2012.
25

Tabela 20. Zestawienie danych dot. zatrudnienia pracowników artystycznych w instytucjach kultury
w Polsce w 2013 r.
Zestawienie danych dot. zatrudnienia pracowników artystycznych w instytucjach kultury w Polsce* w 2013 r.
Kategoria jst
Typ IK
Liczba IK
Liczba ogółem
Liczba
zatrudnionych
zatrudnionych
pracowników
pracowników
w ramach stosunku
artystycznych
pracy
w ramach stosunku
pracy
IA związane z muzyką 61
497
454
IA związane ze
32
772
224
GMINY
słowem
Inne IK zatrudniające
pracowników
702
7 451
1 152
artystycznych
SUMA
795
8 720
1 830
IA związane z muzyką 28
1 569
956
POWIATY,
IA związane ze
MIASTA NA
słowem
35
1 804
600

PRAWACH
Inne IK zatrudniające
POWIATU
pracowników
42
1 004
97
artystycznych
SUMA
105
4 377
1 653
IA związane z muzyką 31
5 124
2 949
IA związane ze
31
4 528
748
WOJEWÓDZTWO słowem
Inne IK zatrudniające
pracowników
202
2 312
227
artystycznych
SUMA
264
11 964
3 924
RAZEM
1 164
25 061
7 407
∗ Powyższe dane zostały zebrane na podstawie ankiety przygotowanej przez MKiDN i nie obejmują
wszystkich jednostek samorządu terytorialnego. Wojewoda świętokrzyski nie przekazał informacji
dotyczących zatrudnienia pracowników artystycznych w wojewódzkich instytucjach kultury. Wojewoda
podkarpacki przekazał dane ze 124 jednostek samorządu terytorialnego na 182 istniejące. Podobna sytuacja
dotyczy województwa łódzkiego. W województwie dolnośląskim jest 26 powiatów oraz 4 miasta na prawach
powiatu. Na ankietę odpowiedziało 8 powiatów i 3 miasta. W województwie dolnośląskim na 170 gmin na
ankietę odpowiedziało 105 gmin.


26

Tabela 21. Zestawienie danych dot. zatrudnienia pracowników artystycznych w państwowych
instytucjach kultury, dla których organizatorem jest MKiDN w 2013 r.
Zestawienie danych dot. zatrudnienia pracowników artystycznych w państwowych instytucjach
kultury, dla których organizatorem jest MKiDN w 2013 r.
Typ IK
Liczba ogółem zatrudnionych
Liczba zatrudnionych
pracowników w ramach
pracowników artystycznych
stosunku pracy
w ramach stosunku pracy
IA związane z muzyką
1 470
657
IA związane ze słowem
438
131
RAZEM
1 908
788

Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych
Projektowana regulacja nie powoduje zwiększenia wydatków lub zmniejszenia przychodów
w budżecie państwa i budżetach jst. Umożliwi natomiast racjonalną i dostosowaną do
realnych potrzeb instytucji kultury gospodarkę środkami publicznymi w części przeznaczonej
na wynagrodzenia.

Wpływ regulacji na rynek pracy
Wprowadzane gwarancje dla pracownika artystycznego uzależniające nabycie tego statusu
bez względu na miejsce zatrudnienia, przy jednoczesnym pozostawieniu swobody
pracodawcom do kształtowania wykazu stanowisk pracy de facto na zasadach kodeksowych,
powinny spowodować przypływ tej kadry także do innych niż artystyczne instytucji kultury.
W zależności od lokalnego zapotrzebowania na rodzaj oferowanych usług kulturalnych,
pracodawca będzie mógł zatrudnić np. w domu czy ośrodku kultury, świetlicy (a więc
instytucji nieartystycznej) np. aktora czy muzyka, nie pozbawiając go statusu pracownika
artystycznego.

Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki
Przedmiotowy akt prawny nie będzie miał wpływu na konkurencyjność gospodarki
i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw.

Wpływ regulacji na sytuację i rozwój regionalny
Przedmiotowy akt prawny nie będzie miał wpływu na sytuację i rozwój regionalny.

Przykładowe dobre praktyki w zakresie regulacji dostępu do wykonywania zawodu
w innych krajach
Przepisy regulujące dostęp do zawodu pracownika artystycznego w krajach Unii Europejskiej
są zróżnicowane i trudno porównywalne z regulacjami obowiązującymi w prawie polskim.
Poniżej przedstawiono kilka przykładowych regulacji.
27

Tabela 22. Regulacja zawodu pracownika artystycznego w innych krajach UE
Lp.
Kraj
Regulacje
1
Francja
Nie ma jednej ustawy regulującej status artystów. Zatrudnianie artystów (teatr,
taniec, muzyka, inne sztuki widowiskowe) jest jednolite i opiera się na dwóch
systemach:
• zatrudnienia stałego w ograniczonej liczbie zespołów państwowych,
• systemu intermittens du spectacle czyli specjalnego systemu
obejmującego artystów oraz obsługę techniczną pracującą w sztukach
widowiskowych.

Druga kategoria zasadniczo zatrudniana jest na kontrakty krótkoterminowe,
a warunki i stawki ustalane są w ramach krajowych porozumień pomiędzy
związkami zawodowymi i pracodawcami.
Grupę pracującą w sektorze sztuk widowiskowych można podzielić na
3 podgrupy:
• intermittents w sytuacji niestabilnej – 27% całości sektora kultury
(najczęściej aktorzy, muzycy, tancerze, asystenci techniczni),
• stała kadra – 9% sektora kultury (z tego 80% w przemyśle
audiowizualnym, a pozostałe 20% w innych sztukach widowiskowych
– najczęściej to kadra zarządzająca i techniczna),
• intermittents o stabilnej sytuacji – 8% całości sektora kultury
(najczęściej przemysł audiowizualny).

Trzeba zaznaczyć, że co do godzin przepracowanych w ramach umowy
krótkoterminowej wliczane są również godziny dydaktyczne, urlopy
macierzyńskie oraz chorobowe, a system ten jest wsparty dodatkowymi
formami pomocy, np. dotacje na dokształcanie się, doradztwo zawodowe,
zasiłki na zmianę miejsca zamieszkania, zasiłki losowe itp.

Państwo i samorządy terytorialne wspierają sceny narodowe w ramach
celowych kontraktów trzyletnich budowanych wokół artystycznego projektu
dyrektora. Sieć ta liczy około 60 scen narodowych mających charakter
interdyscyplinarny.

Tytuł prawny sceny narodowej zostaje przyznany przez ministra kultury na
okres obejmujący cztery sezony artystyczne. Finansowanie odbywa się poprzez
kontrakty celowe obligujące do dostosowania sceny narodowej do oczekiwań
ogólnokrajowych. W razie niespełnienia tego warunku tytuł może być
wycofany.

Funkcjonuje ok. 38 orkiestr państwowych, samorządowych i
współprowadzonych – muzycy zatrudnieni na bezterminowe umowy o pracę,
6 teatrów narodowych, przy czym tylko jeden utrzymuje stały zespół artystów,
inne instytucje lub opery o charakterze narodowym zatrudniają artystów tańca
na umowy o pracę – (po okresie próbnym). Tancerze opery paryskiej mają
specjalne przywileje przejścia na emeryturę państwową w wieku 40–42 lat.


2
Niemcy
Działalności artystycznej nie reguluje oddzielna ustawa. Obowiązują ustawy
federalne gwarantujące minimalne prawa pracowników (tj. np. ustawa
o wymiarze czasu pracy, ustawa o minimalnym wymiarze urlopu, Kodeks
cywilny, ustawa o zatrudnieniu tymczasowym). Niemniej, bardzo rozwinięty
jest system prawa pracy regulowanego umowami zbiorowymi wiążącymi
pracowników i pracodawców w trybie bezwzględnie obowiązującym, a
28