Rządowy projekt ustawy o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do wykonywania niektórych zawodów

Tabela 8. Liczba strażaków zatrudnionych na poszczególnych stanowiskach w podziale na różne
rodzaje jednostek organizacyjnych PSP (stan na grudzień 2012 r.)
Komendy
Komendy
Komenda
Szkoły PSP
RAZEM
Stanowiska:
powiatowe
wojewódzkie
Główna
oficerskie
4855 16,20%
681
2,27% 176
0,59% 340
1,13%
6052
20,2%
aspiranckie
5567 18,58%
170
0,57%
22
0,07% 131
0,44%
5890
19,7%
podoficerskie
11961 39,91%
159
0,53%
11
0,04%
95
0,32% 12226
40,8%
szeregowe
5711 19,06%
58
0,19%
3
0,01%
30
0,10%
5802
19,4%
RAZEM
28094 93,74% 1068
3,56% 212
0,71% 596
1,99% 29970 100,0%
Źródło: Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej


Przeciętne miesięczne wynagrodzenie strażaka PSP w grudniu 2012 r. wynosiło
3909 zł, zaś przeciętne miesięczne wynagrodzenie stażysty 2372 zł. Zróżnicowanie
wysokości przeciętnych wynagrodzeń strażaków w zależności od zajmowanego stanowiska
oraz miejsca pracy (komenda powiatowa lub wojewódzka, Komenda Główna lub szkoła PSP)
przedstawi

Tabela 9. Wysokość przeciętnego wynagrodzenia na poszczególnych stanowiskach w podziale na
różne rodzaje jednostek organizacyjnych PSP w roku 2012
Komendy
Komendy
Komenda
Główna
Szkoły PSP
ŚREDNIA
Stanowiska:
powiatowe
wojewódzkie

oficerskie
5232,71 133,86% 5570,33 142,50% 6489,53 166,01% 5407,85 138,34% 5317,09 136,02%
aspiranckie
4221,09 107,98% 4320,86 110,54% 4537,67 116,08% 4255,33 108,86% 4225,91 108,11%
podoficerskie 3634,67
92,98% 3578,31
91,54% 4000,87 102,35% 3559,58
91,06% 3633,68
92,96%
szeregowe
2696,78
68,99% 2750,36
70,36% 3342,17
85,50% 2923,34
74,78% 2698,82
69,04%
ŚREDNIA
3836,38
98,14% 4921,74 125,91% 6113,31 156,39% 4734,86 121,13% 3909,03 100,00%
Źródło: Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej



przedstawia propozycje zmian w zakresie dostępu do wykonywania zawodu
strażaka jednostki ochrony przeciwpożarowej oraz wymogi obowiązujące w aktualnym stanie
prawnym. Zgodnie z proponowanymi zmianami kwalifikacje inżyniera pożarnictwa
wymagane na określonych stanowiskach w jednostkach ochrony przeciwpożarowej (czyli
również poza jednostkami organizacyjnymi PSP) będzie można uzyskać nie tylko po
ukończeniu studiów w Szkole Głównej Służby Pożarniczej przeznaczonych dla strażaków
PSP, ale również po ukończeniu studiów cywilnych i dodatkowego szkolenia w zawodzie
strażaka.


16

Tabela 10. Aktualne wymogi i proponowane zmiany w zakresie dostępu do wykonywania zawodu
strażaka jednostki ochrony przeciwpożarowej
Aktualne wymogi
Proponowane zmiany
Kwalifikacje niezbędne do wykonywania
Kwalifikacje niezbędne do wykonywania
zawodu:
zawodu:
− strażaka obejmujące posiadanie co najmniej − strażaka obejmujące posiadanie co najmniej
średniego wykształcenia ogólnego oraz
średniego wykształcenia ogólnego oraz
odbycie szkolenia podstawowego albo
ukończenie szkolenia w zawodzie strażak lub
szkolenia podstawowego i uzupełniającego,
równorzędnego
lub
lub
− technika pożarnictwa, lub
− technika pożarnictwa obejmujące posiadanie

wiadomości i umiejętności, potwierdzonych

uzyskaniem tytułu technik pożarnictwa lub
− inżyniera pożarnictwa.
− inżyniera pożarnictwa obejmujące:
 posiadanie tytułu zawodowego inżynier
pożarnictwa (po ukończeniu studiów na
kierunku inżynieria bezpieczeństwa
w Szkole Głównej Służby Pożarniczej)
albo
 posiadanie tytułu zawodowego inżynier
w zakresie inżynierii bezpieczeństwa
w specjalności inżynieria bezpieczeństwa
pożarowego uzyskanego w Szkole
Głównej Służby Pożarniczej kwalifikacji
wymaganych do wykonywania zawodu
strażak oraz ukończenie w Szkole
Głównej Służby Pożarniczej
przeszkolenia zawodowego
przygotowującego do zajmowania
stanowisk związanych z kierowaniem
działaniami ratowniczymi, albo
 posiadanie tytułu zawodowego inżynier
oraz uzyskanego w Szkole Głównej
Służby Pożarniczej tytułu zawodowego
magister inżynier w zakresie inżynierii
bezpieczeństwa w specjalności inżynieria
bezpieczeństwa pożarowego oraz
kwalifikacje do wykonywania zawodu
technik pożarnictwa oraz ukończenie
w Szkole Głównej Służby Pożarniczej
przeszkolenia zawodowego
przygotowującego do zajmowania
stanowisk związanych z kierowaniem
działaniami ratowniczymi.


W przypadku Państwowej Straży Pożarnej, szczegółowe wymogi dotyczące
mianowania lub powołania strażaka na określone stanowisko służbowe określa ustawa z dnia
24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej. Wspomniana ustawa definiuje cztery
rodzaje stanowisk służbowych w PSP: oficerskie, aspiranckie, podoficerskie i szeregowe.
17

Porównanie proponowanych zmian w zakresie mianowania lub powołania na poszczególne
stanowiska z aktualnym stanem prawnym przedstawi

Tabela 11. Aktualne wymogi i proponowane zmiany w zakresie mianowania lub powołania strażaka
na poszczególne stanowiska w Państwowej Straży Pożarnej
Aktualne wymogi
Proponowane zmiany
Stanowiska oficerskie:
Stanowiska oficerskie:
1) tytuł zawodowy inżynier pożarnictwa albo
1) tytuł zawodowy inżynier pożarnictwa albo
2) wykształcenie wyższe o kierunku
2) tytuł zawodowy inżynier oraz kwalifikacje
przydatnym w PSP oraz:
wymagane do wykonywania zawodu strażak
a) tytuł zawodowy technika pożarnictwa
i ukończenie przeszkolenia zawodowego
lub
przygotowującego do zajmowania stanowisk
b) ukończone przeszkolenie zawodowe
oficerskich w PSP oraz ukończenie
w Szkole Głównej Służby Pożarniczej
przeszkolenia zawodowego
(o którym mowa w art. 53 ust. 2 pkt 2
przygotowującego do zajmowania stanowisk
lit. a).
związanych z kierowaniem działaniami

ratowniczymi, albo

3) wykształcenie wyższe oraz ukończenie

przeszkolenia zawodowego

przygotowującego do zajmowania stanowisk

oficerskich w PSP oraz:
a) kwalifikacje wymagane do zajmowania

stanowisk aspiranckich albo

b) kwalifikacje wymagane do

wykonywania zawodu strażak.


Stanowiska oficerskie związane z kierowaniem
Stanowiska oficerskie, na których wymaga się
działaniami ratowniczymi mogą zajmować
przygotowania do kierowania działaniami
strażacy posiadający tytuł zawodowy inżynier
ratowniczymi, mogą zajmować strażacy
pożarnictwa, jak również strażacy posiadający
posiadający kwalifikacje, o których mowa
wykształcenie wyższe o kierunku przydatnym
w pkt 1–2, jak również strażacy posiadający
w PSP oraz tytuł zawodowy technika
kwalifikacje, o których mowa w pkt 3 lit. a) po
pożarnictwa, którzy ukończyli przeszkolenie
ukończeniu przeszkolenia zawodowego
zawodowe w Szkole Głównej Służby Pożarniczej przygotowującego do zajmowania stanowisk
(o którym mowa w art. 53 ust. 2 pkt 2 lit. a).
związanych z kierowaniem działaniami
ratowniczymi.
Stanowiska aspiranckie – posiadanie co najmniej
Bez zmian
tytułu zawodowego technika pożarnictwa.
Stanowiska podoficerskie i szeregowe –
Bez zmian
posiadanie co najmniej kwalifikacji wymaganych
dla zawodu strażaka.


W projektowanej ustawie w szczególnie uzasadnionych indywidualnych przypadkach
utrzymana zostaje możliwość wyrażenia zgody przez ministra właściwego do spraw
wewnętrznych na odstępstwo od wymagań kwalifikacyjnych na stanowiska oficerskie w PSP,
które to wymagania wymieniaw pkt 3 w kolumnie Proponowane zmiany
(odpowiadające pkt 2 kolumny Aktualne wymogi), na określony czas, niezbędny do
18

uzupełnienia kwalifikacji. Jednocześnie maksymalny czas niezbędny do uzupełnienia
kwalifikacji zostaje wydłużony z 3 do 4 lat.

Ponadto, w aktualnym stanie prawnym:
a) absolwentowi szkoły podoficerskiej PSP oraz
b) strażakowi, który w szkołach PSP uzyskał kwalifikacje pożarnicze wymagane dla
stanowisk podoficerskich w PSP,
nadawany jest pierwszy stopień podoficerski.

Tabela 12. Aktualne wymogi i proponowane zmiany w zakresie dostępu do sprawowania funkcji
rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych
Aktualne wymogi:
Proponowane zmiany:
ukończenie studiów wyższych i odbycie po ich
zniesienie wymogu praktyki i wprowadzenie
ukończeniu co najmniej 5-letniej praktyki
obowiązku posiadania:
zawodowej:
− kwalifikacji wymaganych do wykonywania
− w jednostkach ochrony przeciwpożarowej lub
zawodu inżynier pożarnictwa lub
− wykonując czynności z zakresu ochrony
− tytułu zawodowego inżynier lub magister
przeciwpożarowej albo
inżynier
− jako projektant w rozumieniu ustawy z dnia
7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane
pozytywna ocena przygotowania zawodowego,
pozytywna ocena przygotowania zawodowego,
polegającego na znajomości przepisów prawa
polegającego na znajomości przepisów prawa
i zasad wiedzy technicznej dotyczących ochrony
i zasad wiedzy technicznej, dotyczących
przeciwpożarowej, umiejętności stosowania
ochrony przeciwpożarowej, oraz umiejętności
zawartych w nich wymagań oraz doboru
stosowania zawartych w nich wymagań oraz
zabezpieczeń przeciwpożarowych, dokonana na
doboru zabezpieczeń przeciwpożarowych
podstawie:
stosownie do tych wymagań, na podstawie:
− wyników egzaminu składającego się z części
− wyników egzaminu składającego się
pisemnej i ustnej lub
z części pisemnej i ustnej lub
− wyników części ustnej egzaminu przy
− wyników części ustnej egzaminu
zwolnieniu przez Komendanta Głównego PSP
w przypadku osób, które nie podchodziły
z obowiązku składania części pisemnej
wcześniej do egzaminu a posiadają co
egzaminu na wniosek kandydata posiadającego
najmniej 10-letnią praktykę
co najmniej 15-letnią praktykę w wykonywaniu
w wykonywaniu czynności kontrolno-
czynności kontrolno-rozpoznawczych
-rozpoznawczych w rozumieniu art. 23
w rozumieniu art. 23 ust. 3 ustawy z dnia
ust. 3 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r.
24 sierpnia 1991 r. o PSP, 10-letnią praktykę
o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U.
w wykonywaniu nadzoru nad czynnościami
z 2009 r. Nr 12, poz. 68, z późn. zm.) lub
kontrolno-rozpoznawczymi lub łączną
sprawowaniu nadzoru na wykonywaniem
15-letnią praktykę w wykonywaniu czynności
tych czynności, albo w prowadzeniu prac
kontrolno-rozpoznawczych i nadzoru nad nimi,
naukowych lub badawczych z zakresu
jeśli przedstawiona przez kandydata
ochrony przeciwpożarowej w instytutach
dokumentacja, w szczególności w zakresie
badawczych lub szkołach wyższych
własnych opracowań i publikacji, dot.
zabezpieczeń przeciwpożarowych, jest
wystarczająca do pozytywnej oceny
przygotowania zawodowego

19


W projekcie ustawy przewiduje się zmianę obligatoryjności nadawania pierwszego
stopnia podoficerskiego osobom wymienionym w pkt a–b („nadaje się”) na rzecz
fakultatywności („może zostać nadany”). Ponadto, w przypadku strażaków wskazanych
w pkt b) do nadania pierwszego stopnia podoficerskiego wymagane ma być również
mianowanie w służbie stałej.

Projektowana ustawa wprowadza również stanowisko stażysty w PSP, na którym
wymagane będzie posiadanie wykształcenia co najmniej średniego.

Kolejną funkcją w systemie ochrony przeciwpożarowej jest rzeczoznawca do spraw
zabezpieczeń przeciwpożarowych (zwany dalej „rzeczoznawcą”), regulowany obecnie
rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r.
w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej
(Dz. U. z 2003 r. Nr 121, poz. 1137, z późn. zm.). Regulacje w zakresie dostępu do zawodu
rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych są przenoszone na poziom ustawy,
przy czym znosi się również wymóg praktyki zawodowej i wprowadza zmiany w zakresie
kwalifikacji osób przystępujących do egzaminu na rzeczoznawcę. Z kolei obecnie przepisy
ustawowe zawierają wymagania dotyczące uzgadniania pod względem ochrony
przeciwpożarowej projektów budowlanych z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń
przeciwpożarowych.
Aktualne wymogi i proponowane zmiany w zakresie dostępu do sprawowania funkcji
rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych przedstawia

Wykaz rzeczoznawców prowadzi Biuro Rozpoznawania Zagrożeń Komendy Głównej
PSP. Spośród liczby rzeczoznawców według stanu na koniec 2012 r. 195 osób uzyskało
uprawnienia rzeczoznawcy w roku 1993 w ramach weryfikacji dotychczasowych uprawnień.
Według stanu na dzień 1 marca 2013 r. na listę rzeczoznawców wpisanych było 467 osób.

Dane liczbowe dotyczące uzyskiwania kwalifikacji i działalności rzeczoznawców do
spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych za lata 2003–2012 przedstawi

Spośród 467 osób (według stanu na dzień 1 marca 2013 r.) powołanych do
sprawowania funkcji rzeczoznawcy aż 277 (59,3%) było emerytowanymi strażakami PSP,
127 (27,2%) – czynnymi strażakami PSP, 61 (13,1%) – osobami cywilnymi, a 2 (0,4%) –
żołnierzami. Występowały nieliczne przypadki odwołania rzeczoznawcy z pełnionej funkcji:
na wniosek rzeczoznawcy lub w wyniku nadzoru. Przyczyną skreślenia z listy jest również

3 Art. 6 ust. 2 i 2a pkt 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2009 r. Nr 178,
poz. 1380).
4przedstawia informacje o liczbie uzgodnień projektów
budowlanych z rzeczoznawcami ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz, dla porównania,
liczbę uzgodnień dokumentacji projektowej pod względem wymagań higienicznych
i zdrowotnych. Według stanu na wrzesień 2013 r. w wykazie rzeczoznawców
ds. sanitarnohigienicznych były 362 osoby, w tym 81 z uprawnieniami w zakresie – N „bez
ograniczeń”, 17 z uprawnieniami w zakresie – BP „budownictwo przemysłowe”, 53
z uprawnieniami w zakresie – BO „budownictwo ogólne bez obiektów ochrony zdrowia”,
11 z uprawnieniami w zakresie – BOS „budownictwo ogólne z obiektami ochrony zdrowia”,
200 z uprawnieniami w zakresie – BPiO „budownictwo przemysłowe i ogólne bez obiektów
ochrony zdrowia”.

Tabela 15. Aktualne wymogi i proponowane zmiany dotyczące osób niezatrudnionych w jednostkach
ochrony przeciwpożarowej, wykonujących czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej
Aktualne wymogi:
osoby wykonujące czynności polegające na zapobieganiu, powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru
(tzw. „specjaliści ochrony przeciwpożarowej”):
− tytuł zawodowy inżyniera pożarnictwa lub
osoby wykonujące wyłącznie czynności wynikające
− wykształcenie wyższe na kierunku inżynieria z obowiązków właściciela budynku, obiektu
bezpieczeństwa pożarowego albo
budowlanego lub terenu (tzw. „inspektorzy ochrony
− wykształcenie wyższe i ukończone szkolenie przeciwpożarowej”):
specjalistów ochrony przeciwpożarowej
− wykształcenie co najmniej średnie i ukończone
szkolenie inspektorów ochrony
przeciwpożarowej lub
− tytuł zawodowy technika pożarnictwa

Proponowane zmiany:
osoby wykonujące czynności polegające na zapobieganiu, powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru
(tzw. „specjaliści ochrony przeciwpożarowej”):
− tytuł zawodowy inżynier pożarnictwa lub
osoby wykonujące wyłącznie czynności wynikające
− wykształcenie wyższe na kierunku inżynieria z obowiązków właściciela budynku, obiektu
bezpieczeństwa w specjalności inżynieria budowlanego lub terenu (tzw. „inspektorzy ochrony
bezpieczeństwa
pożarowego
uzyskane przeciwpożarowej”):
w Szkole Głównej Służby Pożarniczej
− wykształcenie co najmniej średnie i ukończone
szkolenie inspektorów ochrony
przeciwpożarowej lub
− tytuł zawodowy technika pożarnictwa



23