Rządowy projekt ustawy o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do wykonywania niektórych zawodów

Pożarników Polskich, Stowarzyszenie Lotniskowych Służb Ratowniczo-Gaśniczych,
Stowarzyszenie Inżynierów Bezpieczeństwa Pożarowego, Związek Ochotniczych Straży
Pożarnych RP, Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa, Polskie Zrzeszenie
Inżynierów i Techników Sanitarnych, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Pożarnictwa
Zarząd Główny, Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Muzeów ICOM, Prezes
Stowarzyszenia Muzealników Polskich, Stowarzyszenie Muzeów na Wolnym Powietrzu,
Związek Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej, Związek Zawodowy Aktorów Polskich,
Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami, Stowarzyszenie Maklerów Energii,
Warszawska Giełda Towarowa, Stowarzyszenie Filmowców Polskich, Krajowa Izba
Producentów Audiowizualnych, Polska Izba Rzeczników Patentowych, Stowarzyszenie
Ochrony Własności Przemysłowej, Zrzeszenie Rzeczników Patentowych Prowadzących
Kancelarie, Stowarzyszenie Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów, Polski Związek
Stowarzyszeń Wynalazców i Racjonalizatorów, Naczelna Organizacja Techniczna Federacja
Stowarzyszeń Naukowo Technicznych, Stowarzyszenie Rzeczników Patentowych,
Stowarzyszenie na Rzecz Ochrony Własności Przemysłowej, Rada Gospodarki
Żywnościowej, Federacja Gospodarki Żywnościowej RP, Stowarzyszenie „Polska Federacja
Producentów Żywności”, Rada Krajowa Federacji Konsumentów, Polska Organizacja Handlu
i Dystrybucji, Krajowy Związek Rolników, Kółek i Organizacji Rolniczych, Sekretariat
Rolnictwa Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, Związek Zawodowy Rolników
„Ojczyzna”, Związek Zawodowy Rolnictwa „Samoobrona”, Związek Zawodowy
Pracowników Rolnictwa RP, Związek Zawodowy Centrum Narodowe Młodych Rolników,
Związek Zawodowy Rolników Rzeczpospolitej „Solidarni”, Ogólnopolskie Porozumienie
Związków Zawodowych Rolników i Organizacji Rolniczych, Sekretariat Przemysłu
Spożywczego NSZZ „Solidarność”, NSZZ RI „Solidarność”, Federacja Branżowych
Związków Producentów Rolnych, Krajowa Rada Izb Rolniczych, Związek Zawodowy
Rolnictwa i Obszarów Wiejskich „REGIONY”, Związek Zawodowy Wsi i Rolnictwa
„Solidarność Wiejska”, Polskie Stowarzyszenie Przetwórców Ryb, Stowarzyszenie
Importerów Ryb, Stowarzyszenie Konsumentów Polskich, Polska Izba Handlu, Polska Izba
Inżynierów Budownictwa, Polski Związek Inżynierów i Techników Budownictwa, Polskie
Towarzystwo Tłumaczy Przysięgłych i Specjalistycznych „TEPIS”, Stowarzyszenie
Tłumaczy Polskich, Bałtyckie Stowarzyszenie Tłumaczy, PKN ICOMOS, Federacja
Związków Zawodowych Pracowników Ochrony Zdrowia i Pomocy Społecznej, Federacja
Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia „Porozumienie Zielonogórskie”, Federacja
Związków Pracodawców Zakładów Opieki Zdrowotnej, Krajowy Sekretariat Ochrony
6

Zdrowia NSZZ „Solidarność 80”, Porozumienie Pracodawców Ochrony Zdrowia,
Stowarzyszenie Menedżerów Opieki Zdrowotnej, Prezesi Sądów Apelacyjnych, Krajowa
Rada Sądownictwa, Sąd Najwyższy.
W konsultacjach społecznych projektu ustawy opinie wyraziło 48 instytucji, jak
również liczne osoby fizyczne zainteresowane projektowanymi zmianami. Projekt został
oceniony przez następujące podmioty: Akademia Morska w Szczecinie, Bałtyckie
Stowarzyszenie Tłumaczy, Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego SA, Europejska
Federacja Handlujących Energią (EFET), Federacja Rodzin Katyńskich, Federacja Związków
Pracodawców Ochrony Zdrowia „Porozumienie Zielonogórskie”, Federacja Związków
Pracodawców Zakładów Opieki Zdrowotnej, Federacja Związków Zawodowych
Pracowników Kultury i Sztuki, Forum Przemysłu Wydobywczego, Izba Architektów RP, Izba
Domów Maklerskich, Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami, Krajowa Rada
Biblioteczna, Krajowa Rada Radców Prawnych, Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych,
Marszałek Województwa Opolskiego, Marszałek Województwa Pomorskiego, Naczelna
Rada Lekarska, Narodowy Instytut Dziedzictwa, PERN „Przyjaźń” SA, PGNiG Ratownicza
Stacja Górnictwa Otworowego w Krakowie, Polska Izba Gospodarcza „Ekorozwój”, Polska
Izba Przemysłu Chemicznego, Polska Izba Rzeczników Patentowych, Polska Izba
Ubezpieczeń, Polskie Towarzystwo Tłumaczy Przysięgłych i Specjalistycznych,
Porozumienie Związków Zawodowych KADRA, Rada ds. Instytucji Artystycznych przy
Ministrze Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Rzecznik Praw Absolwenta, Sąd Najwyższy,
Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków, Stowarzyszenie Lotniskowych Służb
Ratowniczo-Gaśniczych, Stowarzyszenie Maklerów Energii, Stowarzyszenie Muzeów na
Wolnym Powietrzu w Polsce, Stowarzyszenie Na Rzecz Ochrony Własności Przemysłowej,
Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, Stowarzyszenie Ochrony Własności
Przemysłowej, Stowarzyszenie Rzeczników Patentowych, Stowarzyszenie Tłumaczy
Polskich, Towarowa Giełda Energii S.A., Urząd Marszałkowski Województwa
Podkarpackiego, Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego, Wojewoda
Zachodniopomorski, Wydziałowa Rada Studentów AGH, Związek Banków Polskich,
Związek Maklerów i Doradców, Związek Polskich Artystów Plastyków Okręg Toruński
Sekcja Konserwacji Dzieł Sztuki, Związek Rzemiosła Polskiego.
Po analizie otrzymanych opinii projektodawca w porozumieniu z ministrami
właściwymi dla ustaw regulujących dostęp do konkretnych zawodów zaakceptował niektóre
z proponowanych zmian. W skorygowanej wersji projektu uwzględniono, w całości lub
7

w części, m.in. postulaty zgłoszone przez Izbę Architektów RP, Krajowy Depozyt Papierów
Wartościowych, Polskie Towarzystwo Tłumaczy Przysięgłych i Specjalistycznych,
Ratowniczą Stację Górnictwa Otworowego w Krakowie, Rzecznika Praw Absolwenta oraz
Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich.
Szczegółowe zestawienie zgłoszonych opinii wraz ze stanowiskiem projektodawcy
przedstawiono w załączniku do OSR.


4. Skutki społeczno-gospodarcze oraz finansowe ustawy

4.1. Deregulacja dostępu do zawodów związanych z ochroną przeciwpożarową
Ochrona przeciwpożarowa, zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie
przeciwpożarowej, polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę przed
pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem. Od prawidłowo
zorganizowanej prewencji pożarowej zależy życie i zdrowie człowieka, a także
bezpieczeństwo mienia i środowiska, dlatego istotne jest zapewnienie odpowiedniej wiedzy
i umiejętności osób wykonujących czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej. System
weryfikacji wiedzy i umiejętności w zakresie prewencji pożarowej opiera się w znacznej
części na określeniu kwalifikacji do wykonywania zawodów strażak, technik pożarnictwa
i inżynier pożarnictwa. Podstawowe wymagania kwalifikacyjne, w obecnym stanie prawnym
i po wprowadzeniu proponowanych zmian, do wykonywania zawodu strażak przedstawia

Szkolenia podstawowe realizowane są przez ośrodki szkolenia w komendach
wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej (dalej: PSP), zaś szkolenie uzupełniające odbywa
się w szkołach PSP. Proponowana zmiana będzie miała charakter nie tylko merytoryczny
w zakresie szkoleń, ale przyczyni się również do obniżenia ich kosztów. Dotychczasowe
szkolenie podstawowe strażaka jednostki ochrony przeciwpożarowej trwało 66 dni
(563 godziny dydaktyczne) i kosztowało 3600 zł, zaś szkolenie uzupełniające trwało 63 dni

1 W strukturze Państwowej Straży Pożarnej znajduje się 5 szkół: Szkoła Podoficerska PSP w Bydgoszczy,
3 szkoły aspirantów: Centralna Szkoła PSP w Częstochowie, Szkoła Aspirantów PSP w Krakowie i Szkoła
Aspirantów PSP w Poznaniu oraz szkoła wyższa – Szkoła Główna Służby Pożarniczej w Warszawie.
8

(446 godzin dydaktycznych) i kosztowało 6200 zł. Natomiast czas trwania jednoetapowego
szkolenia w zawodzie strażak to 95 dni (685 godzin dydaktycznych), a jego koszt – 7000 zł.

Tabela 1. Aktualne wymogi i proponowane zmiany w zakresie kwalifikacji do wykonywania zawodu
strażak
Aktualne wymogi
Proponowane zmiany
posiadanie co najmniej średniego wykształcenia
bez zmian
ogólnego
odbycie szkolenia podstawowego
ukończenie szkolenia w zawodzie strażak lub
(odpowiadającego programowi nauczania
równorzędnego (zakres i formy realizacji
kwalifikacyjnego szeregowych Państwowej
szkolenia w zawodzie strażak, rodzaje szkoleń
Straży Pożarnej) albo szkolenia podstawowego
równorzędnych formę i elementy składowe
i uzupełniającego
programów tych szkoleń oraz tryb ustalania ich
programów, jak również podmioty uprawnione
do ich przeprowadzania określi minister
właściwy do spraw wewnętrznych w drodze
rozporządzenia)


przedstawia informacje o liczbie osób kończących szkolenia podstawowe
i uzupełniające strażaka jednostki ochrony przeciwpożarowej w poszczególnych latach okresu
2003–2012. W podanym okresie przeciętnie w ciągu roku 1350 osób kończyło szkolenie
podstawowe, zaś 1020 osób kończyło szkolenie uzupełniające. W ostatnich czterech latach
widać jednak zwiększenie wymagań wobec strażaków, które obrazuje znaczący wzrost liczby
osób kończących szkolenie uzupełniające. Zakładając, że średnioroczne zapotrzebowanie na
pełny cykl szkoleniowy strażaka (obejmujący szkolenie podstawowe i uzupełniające) wynosi
od 1000 do 1500 osób rocznie, wprowadzenie proponowanych zmian pozwala uzyskać
oszczędności na kosztach przeprowadzanych szkoleń rzędu 2,8–4,2 mln zł rocznie.

Oczekiwanym efektem wprowadzonych zmian będzie również:
1)
ujednolicenie i podniesienie poziomu kształcenia realizowanego przez szkoły PSP;
2)
optymalizacja treści programowych wymaganych dla zawodu strażak;
3)
skrócenie czasu potrzebnego do zdobycia kwalifikacji dzięki wdrożeniu
jednoetapowego przygotowania do zawodu strażak.
Należy zaznaczyć, że potrzeby w zakresie szkolenia strażaków wynikają głównie
z konieczności uzupełniania ustanowionych etatów dla zachowania ciągłej gotowości do
działań ratowniczo-gaśniczych. Przeszkoleniu jednoetapowemu podlegają wszyscy nowo
przyjęci strażacy do PSP i zmiany w zakresie szkolenia strażaków nie mają wpływu na
ilościowe zatrudnienie w PSP.

9

Tabela 2. Liczba osób, które ukończyły szkolenia podstawowe i uzupełniające strażaka jednostki
ochrony przeciwpożarowej w poszczególnych latach okresu 2003–2012

2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
szkolenie
649
1153
1584
2944
2225
89
1288
1129
1039
1449
podstawowe
szkolenie
619
722
428
471
922
619
1717
1654
1627
1404
uzupełniające
Źródło: Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej


Kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu technika pożarnictwa obejmują
zasadniczo posiadanie wiadomości i umiejętności potwierdzonych uzyskaniem tytułu technik
pożarnictwa. Kształcenie techników pożarnictwa realizowane jest w Centralnej Szkole PSP
w Częstochowie oraz Szkołach Aspirantów PSP w Krakowie i Poznaniu, które mają formę
policealnego studium zawodowego. Kształcenie odbywa się zgodnie z podstawą programową
zawartą w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie
podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 184), zwane dalej
rozporządzeniem ws. podstawy programowej kształcenia w zawodach. Nauka odbywa się
w dwóch formach: w trybie dziennym (dla młodzieży) i w trybie zaocznym (dla dorosłych).
Kształcenie w zawodzie technika pożarnictwa trwa 2 lata, obejmując w trybie kształcenia
dziennego 1854 godziny zajęć dydaktycznych (realizowanych w trakcie 22 miesięcy nauki),
a w trybie kształcenia zaocznego 701 godzin zajęć dydaktycznych (realizowanych w trakcie
20 miesięcy nauki). Według danych za rok 2012 przeciętny koszt przeszkolenia jednej osoby
uzyskującej kwalifikacje do wykonywania zawodu technik pożarnictwa wyniósł
ok. 84,5 tys. zł w przypadku Dziennego Studium Aspirantów PSP (szkoła dla młodzieży) oraz
ok. 7,5 tys. zł w przypadku Zaocznego Studium Aspirantów PSP (szkoła dla dorosłych).

Wspomniane rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia
w zawodach począwszy od roku szkolnego rozpoczynającego się w 2012 r. zastępuje
kształcenie w zakresie Zaocznego Studium Aspirantów PSP (w szkole dla dorosłych) poprzez
Kwalifikacyjny Kurs Zawodowy. Zgodnie z danymi za rok 2012 średni dzienny koszt Kursu
dla jednej osoby wynosi prawie 77 zł, co przy 80 dniach zajęć daje całkowity koszt na
poziomie ok. 6160 zł na osobę. Łączna kwota oczekiwanych oszczędności z tytułu
wprowadzenia kursu wyniesie ok. 400 tys. zł.

Uzyskanie tytułu zawodowego technik pożarnictwa wymagało dotychczas, po
ukończeniu kształcenia, zdania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe. Egzamin
składał się z dwóch etapów. Etap pierwszy to dwuczęściowy egzamin pisemny, obejmujący
w części pierwszej – wiadomości i umiejętności właściwe dla zawodu, a w części drugiej –
10