Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw

– 25 – 
w środki  trwałe  przeznaczone  do  bieżącej  obsługi  jego  działalności  i  ich  wartość 
jest  mniejsza  niż  kwoty  określone  w  przepisach wydanych na podstawie  art.  11 
ust. 8;”. 
Art. 3. W ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej (Dz. U. 
Nr 139, poz. 814, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany: 
1) 
w art. 8 w pkt 1 lit. d otrzymuje brzmienie: 
„d)  podręczników obowiązujących w poszczególnych oddziałach, zgodnie z zestawem 
podręczników, o którym mowa w art. 22ab ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 7 września 
1991 r. o systemie oświaty – w przypadku szkół publicznych,”; 
2) 
w art. 29 w ust. 2 pkt 3 otrzymuje brzmienie: 
„3)   wpisanie na listę rzeczoznawców, o której mowa w art. 22an ust. 1 ustawy z dnia 
7 września 1991 r. o systemie oświaty, zwaną dalej „listą rzeczoznawców”;”; 
3) 
art. 30 otrzymuje brzmienie: 
„Art. 30. Podmiot zobowiązany do przekazywania danych do zbioru danych szkoły 
lub placówki oświatowej, zbioru danych jednostki, zbioru danych nauczyciela i zbioru 
danych ucznia przekazuje dane do bazy danych SIO, w terminie 7 dni od dnia, w którym 
nastąpiła zmiana w stanie faktycznym, z wyjątkiem danych, o których mowa w art. 8 
pkt 1  lit.  c, e–j  i  pkt 2–4, art.  9  pkt  2,  art.  14 pkt  25,  art.  20 pkt  1,  art.  29  ust. 1  pkt  1 
lit. g,  w  zakresie  dotyczącym  rodzaju  i  wymiaru  innych  zajęć  i  czynności,  o  których 
mowa  w  art.  42  ust.  2  pkt  2  ustawy  z  dnia 26  stycznia 1982  r.  –  Karta Nauczyciela, 
art. 29  ust.  1  pkt  1  lit.  i  oraz  pkt  2  lit.  g,  w  zakresie  dotyczącym  uzyskania  kolejnego 
stopnia awansu zawodowego, oraz  w  przypadku nauczycieli  w  szkołach  specjalnych 
zorganizowanych w podmiotach leczniczych – art. 29 ust. 1 pkt 1 lit. e oraz ust. 3 pkt 1 
lit.  c,  w  zakresie  dotyczącym  wymiaru  zatrudnienia,  i  art.  29  ust.  1  pkt  1  lit.  g,  ust.  3 
pkt 1 lit. e oraz ust. 4 pkt 5, a także danych identyfikacyjnych uczniów przystępujących 
do sprawdzianu i egzaminów, o których mowa w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 7 września 
1991 r. o systemie oświaty.”; 
4) 
w art. 31 ust. 1 otrzymuje brzmienie: 
                                                                                                                                                        
Nr 54, poz. 320, Nr 127, poz. 857 i Nr 148, poz. 991, z 2011 r. Nr 106, poz. 622, Nr 112, poz. 654, Nr 139, 
poz. 814, Nr 149, poz. 887 i Nr 205, poz. 1206, z 2012 r. poz. 941 i 979, z 2013 r. poz. 87, 827, 1191, 1265, 
1317 i 1650 oraz z 2014 r. poz. 7 i 290. 
7)   Zmiany wymienionej ustawy  zostały ogłoszone w Dz. U. z 2011 r. Nr 205, poz. 1206, z 2012 r. poz. 941 
oraz z 2013 r. poz. 827, 829, 1639 i 1650. 
– 26 – 
„1.  Minister  właściwy  do  spraw  oświaty  i  wychowania  określi,  w  drodze 
rozporządzenia, szczegółowy zakres danych dziedzinowych gromadzonych w systemie 
informacji  oświatowej  w  zbiorach  danych  szkół  i  placówek  oświatowych,  zbiorach 
danych jednostek, zbiorach danych uczniów i zbiorach danych nauczycieli oraz terminy 
przekazywania do bazy danych SIO danych,  o  których mowa  w  art.  8  pkt  1  lit.  c,  e–j 
i pkt 2–4, art. 9 pkt 2, art. 14 pkt 25, art. 20 pkt 1, art. 29 ust. 1 pkt 1 lit. g, w zakresie 
dotyczącym  rodzaju  i  wymiaru  innych  zajęć  i  czynności,  o  których mowa  w  art.  42 
ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, art. 29 ust. 1 pkt 1 
lit. i  oraz  pkt  2  lit.  g,  w  zakresie  dotyczącym  uzyskania  kolejnego  stopnia  awansu 
zawodowego, oraz  w  przypadku nauczycieli  w  szkołach  specjalnych  zorganizowanych 
w podmiotach leczniczych – art. 29 ust. 1 pkt 1 lit. e oraz ust. 3 pkt 1 lit. c, w zakresie 
dotyczącym wymiaru zatrudnienia, i art. 29 ust. 1 pkt 1 lit. g, ust. 3 pkt 1 lit. e oraz ust. 4 
pkt  5,  a  także  danych  identyfikacyjnych  uczniów  przystępujących  do  sprawdzianu 
i egzaminów,  o  których mowa  w  art.  9  ust.  1  ustawy  z  dnia  7  września  1991  r. 
o systemie oświaty.”. 
Art. 4. W ustawie z dnia 13 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz 
niektórych innych ustaw (Dz.  U. poz.  827  oraz  z  2014  r.  poz.  7)  w  art.  11  ust. 6  otrzymuje 
brzmienie: 
„6. Dotacja,  o  której mowa  w  art.  14d  ust.  1  ustawy zmienianej  w  art.  1, 
w brzmieniu  nadanym  niniejszą  ustawą,  na  lata  2013,  2014  i  2015  jest rozliczana 
zgodnie  z  przepisami wydanymi na podstawie  art.  14d  ust.  10  ustawy zmienianej 
w art. 1,  w  brzmieniu  nadanym  niniejszą  ustawą,  z  tym  że  przy  rozliczaniu dotacji 
uwzględnia się konieczność zwrotu części dotacji w przypadku zmniejszenia się liczby 
dzieci w wieku 2,5–5 lat korzystających z wychowania przedszkolnego w roku, którego 
dotyczy dotacja, w stosunku do liczby dzieci w wieku 2,5–5 lat, na które dotacja została 
naliczona.”. 
Art. 5. W  ustawie  z  dnia 6  grudnia 2013  r.  o  zmianie ustawy  o systemie oświaty oraz 
niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 7) wprowadza się następujące zmiany: 
1) 
po art. 6 dodaje się art. 6a w brzmieniu: 
„Art. 6a. 1. Na rok szkolny 2015/2016  terminy  postępowania  rekrutacyjnego, 
terminy  składania  dokumentów  oraz  terminy  postępowania  uzupełniającego  do 
publicznego przedszkola lub publicznej innej formy wychowania przedszkolnego 
– 27 – 
określa  dyrektor  publicznego  przedszkola  albo  osoba  kierująca  publiczną  inną  formą 
wychowania przedszkolnego  w  uzgodnieniu  z  wójtem (burmistrzem, prezydentem 
miasta). 
2.  W  postępowaniu  rekrutacyjnym  na  rok  szkolny  2015/2016  do publicznego 
przedszkola integracyjnego  i  oddziału  integracyjnego  w  publicznym przedszkolu 
ogólnodostępnym,  w  przypadku  dzieci  nieposiadających  orzeczenia  o  potrzebie 
kształcenia  specjalnego  wydanego  ze  względu  na  niepełnosprawność,  przepis  ust.  1 
stosuje się.”; 
2) 
w art. 16 ust. 2 otrzymuje brzmienie: 
„2.  Do  postępowania  rekrutacyjnego na rok szkolny 2015/2016  do  oddziałów 
przedszkolnych  w  publicznych  szkołach  podstawowych  stosuje  się  przepisy  art.  20a 
ust. 1, 2, 4, 6  i  7,  art.  20b,  art.  20c,  art.  20s,  art.  20t,  art.  20v,  art.  20w  ust.  1  i  2  oraz 
art. 20z–20ze ustawy zmienianej  w  art.  1,  w  brzmieniu  nadanym  niniejszą  ustawą, 
a także przepis art. 6a.”. 
Art. 6. 1. Programy wychowania przedszkolnego i programy nauczania dopuszczone do 
użytku w danym przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego lub szkole, w tym 
szkole  artystycznej,  przed  dniem  wejścia  w  życie  niniejszej  ustawy  mogą  być  stosowane  w 
przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego lub szkole.  
2.  W  roku szkolnym 2014/2015  i  2015/2016  przepisy  ust.  1  oraz art.  22a  ust.  1  i  4–8 
ustawy zmienianej  w  art.  1,  w  brzmieniu  nadanym  niniejszą  ustawą,  stosuje  się  także  do 
oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych. 
Art.  7.  W  przypadku  klasy  IV  technikum  dla  młodzieży  i  klasy  III technikum 
uzupełniającego  dla  dorosłych,  do  zakończenia  cyklu  kształcenia  stosuje  się  programy 
nauczania  do  zawodów  uwzględniające  dotychczasowe podstawy  programowe  kształcenia 
w poszczególnych zawodach,  określone  w  przepisach wydanych na podstawi). 
Według  tych  badań,  analiza  struktury  wydatków ponoszonych przez rodziców 
w związku z rozpoczęciem roku szkolnego pokazuje, że – tak jak w latach poprzednich 
–  największą  pozycję  w  budżecie  rodziny  stanowi  zakup  podręczników  szkolnych 
(przeciętnie wydano na nie 382 zł w przeliczeniu na jedno dziecko, co stanowi wzrost 
o 4%  w  stosunku  do  roku  2012/2013).  Należy  przy  tym  podkreślić,  że  wydatki  na 
podręczniki  rodzice  zazwyczaj  ponoszą  w  okolicach  rozpoczęcia  roku  szkolnego,  co 
powoduje kumulację z innymi koniecznymi wydatkami związanymi z początkiem roku 
szkolnego.  
Możliwość  ograniczenia  kosztu  zakupu  podręczników, przez np. korzystanie 
z podręczników używanych, jest obecnie istotnie utrudniona ze względu na powszechną 
praktykę  zamieszczania  w  podręcznikach  ćwiczeń  wymagających  uzupełniania 
w egzemplarzu  podręcznika.  Sytuacja  taka  ma  miejsce  w  szczególności  w  przypadku 
podręczników do kształcenia zintegrowanego w klasach I–III szkoły podstawowej.  
Od  2002  r.  realizowany  jest  rządowy  program  „Wyprawka  szkolna”.  Mimo 
angażowania od kilku lat coraz większych środków na zapewnienie pomocy uczniom, 
jego wykonanie nie zaspokaja wszystkich potrzeb w tym zakresie. Przede wszystkim 
program jest adresowany do uczniów z klas I–III szkoły  podstawowej  oraz  uczniów 
z klas,  które  w  kolejnych  latach  realizują  nową  podstawę  programową.  Pomoc 
przewidzianą  w  ramach  programu  mogą  otrzymać  uczniowie  pochodzący  z  rodzin 
                                                          
1)  „Wydatki rodziców na edukację dzieci w roku szkolnym 2013/2014” Komunikat CBOS BS/151/2013. 
3 
 
 
spełniających określone kryteria dochodowe, co nie zawsze odzwierciedla rzeczywistą 
sytuację materialną ucznia oraz możliwość nabycia przez jego rodziców podręczników 
szkolnych.  Program  opiera  się  na  zasadzie  refundacji  ponoszonych  wydatków, co 
w sytuacji  rodzin  niezamożnych  stanowi  utrudnienie,  zwłaszcza  wobec  wzrostu  cen 
podręczników.  
W odbiorze niektórych osób skorzystanie z pomocy adresowanej do osób w trudnej 
sytuacji materialnej lub życiowej może mieć charakter stygmatyzujący, dlatego też nie 
zawsze  i  nie  wszędzie  zgłaszają  się  do  niego  wszystkie  uprawnione  rodziny. 
Z planowanych ok. 18% uczniów w programie ostatecznie uczestniczy tylko 
 
ok. 12–13%. Program zakłada duże zaangażowanie samorządów lokalnych w zbieranie 
danych, ich  weryfikację  oraz  wypłatę  środków,  co  nie  zawsze  daje  jednakowe  efekty 
w poszczególnych rejonach kraju. W niektórych województwach realizacja programu 
jest  znacznie  niższa  od  średniej  krajowej.  W  dalszym  ciągu  występuje  znaczące 
rozwarstwienie realizacji programu na poziomie szkół ponadgimnazjalnych.  
Obowiązujące  obecnie  przepisy  art.  22a  ustawy  o  systemie  oświaty  określają,  iż 
nauczyciel  ma  prawo  wyboru  podręcznika  spośród  podręczników  dopuszczonych  do 
użytku  szkolnego.  Wybór  podręcznika  jest  prawem,  a  nie  obowiązkiem  nauczyciela, 
który może zdecydować się na korzystanie w procesie nauczania z innych materiałów 
edukacyjnych,  w  tym  również  przygotowanych  przez  siebie.  Jednak  w  praktyce 
zdecydowana większość nauczycieli decyduje się na prowadzenie nauczania z użyciem 
podręcznika,  nawet  w  przypadku  gdy  podręcznik  będzie  wykorzystywany  w  procesie 
nauczania tylko w niewielkim stopniu. Problem ten dotyczy przede wszystkim 
przedmiotów, które mają w dużej mierze charakter praktyczny (np. zajęcia techniczne, 
plastyka, muzyka).  Równocześnie  odnotowuje  się  stały  wzrost  liczby  różnego  rodzaju 
elektronicznych zasobów edukacyjnych, z których nauczyciele mogą korzystać zamiast 
podręcznika. Obecnie, oprócz portalu edukacyjnego www.scholaris.pl, wiele instytucji, 
zarówno publicznych, jak i niepublicznych, udostępnia wartościowe i służące realizacji 
programów nauczania materiały edukacyjne, w tym interaktywne i multimedialne.  
W świetle obowiązujących przepisów, w tej samej szkole na poziomie poszczególnych 
klas,  w  różnych  oddziałach,  mogą  być  stosowane  różne  podręczniki  do  tego  samego 
przedmiotu, zgodnie z indywidualnym wyborem poszczególnych nauczycieli. Taki stan 
4 
 
 
nie  tylko  utrudnia  obrót  używanymi  podręcznikami  w  danej  szkole,  ale  również 
uniemożliwia korzystanie z tego samego podręcznika przez kolejne roczniki uczniów.  
Ustawa  o  systemie  oświaty  nakłada  wprawdzie  na  dyrektora  szkoły  obowiązek 
podejmowania  działań  organizacyjnych  umożliwiających  obrót  używanymi 
podręcznikami na terenie szkoły, jednak realizacja tego obowiązku jest utrudniona nie 
tylko  z  przyczyn  wskazanych  powyżej,  ale  również  z  tego  powodu,  że  w  przypadku 
niektórych zajęć większość podręczników jest opracowana w sposób uniemożliwiający 
ich wykorzystanie we wtórnym obiegu.  
Przedmiotowy projekt ustawy jest propozycją  kompleksowych  zmian  w  sferze 
dotyczącej podręczników szkolnych, których celem jest zapewnienie uczniom objętym 
obowiązkiem  szkolnym,  tj.  uczniom  szkół  podstawowych  i  gimnazjów,  dostępu  do 
bezpłatnych  podręczników  oraz  innych  materiałów  edukacyjnych,  które  mogą 
zastępować lub uzupełniać podręczniki, służących do realizacji programów nauczania, 
jak również materiałów ćwiczeniowych.  
Należy  przy  tym  nadmienić,  że  działania  zmierzające  do  rozszerzenia  oferty 
publicznych,  bezpłatnych  materiałów  edukacyjnych,  w  tym  podręczników,  są  już 
realizowane  od  2012  r.,  w  szczególności  w  ramach  projektu  systemowego  
E-podręczniki do kształcenia ogólnego, współfinansowanego ze środków Europejskiego 
Funduszu  Społecznego.  Celem tego projektu jest przygotowanie 62 darmowych  
e-podręczników  i  2500  uzupełniających  je  zasobów  edukacyjnych  do  większości 
przedmiotów  ogólnokształcących,  począwszy  od  szkoły  podstawowej,  poprzez 
gimnazjum  i  szkoły  ponadgimnazjalne  (kształcenie  w  zakresie  podstawowym).  
E-podręczniki  i  inne  e-zasoby  będą  udostępnione  na  tzw.  otwartych  licencjach,  co 
oznacza, że każdy będzie mógł je dowolnie kopiować, wykorzystywać czy drukować. 
Korzystanie z takich podręczników umożliwi każdemu uczniowi swobodny i darmowy 
dostęp do treści edukacyjnych w dowolnym miejscu i czasie. Przygotowana została już 
platforma  do  udostępniania  e-podręczników  (www.epodreczniki.pl),  na  której  są 
testowane  od  dnia  30  września  2013  r.  pierwsze  moduły/działy  e-podręczników  do 
matematyki.  Testowe  rozdziały  podręczników  do  kolejnych  przedmiotów  będą 
udostępniane sukcesywnie. Wszystkie podręczniki będą gotowe do września 2015 r.  
5