Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw

Wyniki uzyskiwanej przez powiatowe urzędy pracy efektywności zatrudnieniowej
i kosztowej publikowane będą corocznie na stronie internetowej ministra właściwego
do spraw pracy.

W celu umożliwienia stopniowego dostosowania się powiatowych urzędów
pracy do zachodzących zmian, zgodnie z wnioskiem Komisji Wspólnej Rządu
i Samorządu Terytorialnego, do projektu ustawy wprowadzone zostały przepisy mające
na celu złagodzenie w 2014 r. kryteriów otrzymania dodatkowych 2% ww. kwoty
środków Funduszu Pracy, tak aby środki te otrzymało co najmniej 75% powiatowych
urzędów pracy w skali kraju.
Proponowane rozwiązanie powinno przyczynić się do zwiększenia dostępności
bezrobotnych do merytorycznych pracowników powiatowych urzędów pracy oraz
zwiększenia efektywności realizowanych programów na rzecz aktywizacji zawodowej
bezrobotnych, a tym samym do poprawy jakości i efektywności działań urzędów pracy.
Rady rynku pracy (art. 22 i art. 23).
W miejsce rad zatrudnienia (Naczelnej Rady Zatrudnienia, wojewódzkich
i powiatowych rad zatrudnienia) proponuje się powołanie rad rynku pracy, które będą
funkcjonować w zmienionym składzie i zmienionych kompetencjach. Zmiany te mają
na celu zwiększenie roli partnerów społecznych w procesie zarządzania środkami
Funduszu Pracy, programowania i monitorowania polityki rynku pracy. Ponadto,
wprowadzone zostaną kompetencje stanowiące dla Rady Rynku Pracy w obszarze
działania Krajowego Funduszu Szkoleniowego, co pozwoli partnerom społecznym,
w większym stopniu niż dotychczas, decydować o przeznaczeniu środków na szkolenia
dla szczególnie potrzebujących grup pracowników, firm/branż czy regionów. Celem
wprowadzanych zmian jest także ograniczenie liczebności rady oraz podmiotów
reprezentowanych w radzie, w oparciu o doświadczenia funkcjonującej aktualnie
Naczelnej Rady Zatrudnienia, aby tym samym zwiększyć sprawność funkcjonowania
tego gremium.
Członkami Rady Rynku Pracy będą przedstawiciele reprezentatywnych organizacji
pracodawców oraz organizacji związkowych w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca
2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich
komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080, z późn. zm.) oraz jeden

10

przedstawiciel Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, reprezentujący
stronę samorządową. Przewodniczącym Rady Rynku Pracy będzie minister właściwy
do spraw pracy.
W miejsce dotychczasowych wojewódzkich i powiatowych rad zatrudnienia utworzone
zostaną wojewódzkie i powiatowe rady rynku pracy. Przewodniczącymi tych rad będą
odpowiednio marszałek województwa i starosta. Członkami tych rad będą
przedstawiciele reprezentatywnych organizacji pracodawców oraz organizacji
związkowych w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do
Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego.
W skład rad będzie powołany również skarbnik województwa lub powiatu.
Minister właściwy do spraw pracy, marszałek województwa i starosta będą mogli
powoływać w skład rad trzech przedstawicieli spośród organów samorządu
terytorialnego lub nauki o szczególnej wiedzy lub autorytecie w obszarze działania tych
rad.
Na poziomie województw, rady rynku pracy będą obligatoryjnie współpracować
z wojewódzkimi komisjami dialogu społecznego, zwłaszcza w zakresie inicjowania
programów i partnerstwa na rzecz wzrostu zatrudnienia i rozwoju rynku pracy.
Przewiduje się, że w przepisach wykonawczych zostanie określona organizacja (w tym
wskazanie przewodniczących rad), tryb działania rad oraz tryb finansowania szkoleń
członków rad.
Jednocześnie dodany został przepis regulujący kwestie kadencji rad zatrudnienia
funkcjonujących w dniu wejścia w życie ustawy.
Profilowanie pomocy dla osób bezrobotnych (art. 9 ust. 1 pkt 4a, art. 33 ust. 2a, i 4 oraz
art. 34a ust. 1, 3 i 3c).
Obecne przepisy prawa stanowią, że aktywną pomocą w poszukiwaniu pracy,
w pierwszej kolejności są obejmowane osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy.
Zachodzące zmiany demograficzne oraz liczbę grup osób zapisanych w art. 49 ustawy
sprawiły, że w rejestrach bezrobotnych znajduje się około 90% osób wyczerpujących
przesłanki przynajmniej jednej z grup.
Efektywność programów realizowanych w ramach aktywnej polityki rynku pracy
zależy w znacznym stopniu od skuteczności funkcjonowania urzędów pracy w zakresie

11

doboru i wykorzystania tych programów. Aby pomoc świadczona przez urzędy pracy
przynosiła pożądane rezultaty, należy sięgnąć po instrumentarium związane
z technikami profilowania i lepszego adresowania pomocy bezrobotnym.
Profilowanie umożliwia zaproponowanie najbardziej odpowiednich form pomocy i tym
samym doprowadzenie bezrobotnego do wejścia lub powrotu na rynek pracy. Daje
również możliwość wstępnego wyznaczenia kierunku podejmowanych działań
aktywizujących. Inspiracją dla koncepcji profilowania pomocy dla bezrobotnych
zaproponowanej w projekcie ustawy jest profilowanie stosowane w krajach UE i OECD
(Wielkia Brytania, Holandia, Australia i Francja)).
W związku z wprowadzeniem nowego podejścia do indywidualizacji form pomocy
kierowanych do bezrobotnych poprzez profilowanie pomocy rozszerzono katalog zadań
samorządu powiatu w zakresie polityki rynku pracy i dodano pkt 4a w art. 9 ust. 1.
Oznacza to, że w powiatowym urzędzie pracy pomoc kierowana do bezrobotnych
będzie profilowana w zależności od potrzeb klientów urzędów pracy i sytuacji na rynku
pracy.
Wprowadzając koncepcję profilowania, w art. 33 dodano ust. 2a, który zobowiązuje
urząd pracy do określenia profilu pomocy osobie bezrobotnej, biorąc pod uwagę
aktualną sytuację bezrobotnego na rynku pracy. Przy określaniu profilu pomocy urząd
pracy bierze pod uwagę dwie zmienne: oddalenie od rynku pracy i gotowość do
powrotu na rynek pracy.
Jednocześnie w art. 34a dodany został przepis w ust. 3c regulujący kwestie doboru
narzędzi lub metod wykorzystywanych przez urząd pracy przy określeniu profilu
pomocy.
W art. 33 ust. 4, który określa warunki uprawniające starostę do pozbawienia
bezrobotnego statusu osoby bezrobotnej, wprowadzony został pkt 1a, zgodnie z którym
konsekwencją braku zgody na określenie profilu pomocy przez osobę bezrobotną jest
pozbawienie statusu.


2) Nowe podejście do aktywizacji osób bezrobotnych. Doświadczenia polskie i międzynarodowe, KPMG, Warszawa
2013,).
Jednocześnie należy podkreślić, że wyliczone w ten sposób skutki dla sektora finansów
publicznych mają charakter skutków maksymalnych, a rzeczywiste skutki dla sektora
finansów publicznych z dużym prawdopodobieństwem będą niższe od tak
oszacowanych.
Tabela 1. Porównanie wydatków Funduszy Pracy bez zmian i z wprowadzeniem zmian
do ustawy (w tys. zł)
Projekt planu
Projekt planu
na 2014 r.
na 2015 r.
na podstawie
na podstawie
Lp.
Treść
Plan na 2013 r.

2013 r.
2013 r.
ze zmianą
ze zmianą

ustawy
ustawy

1.
2.
3.
4.
5.

od 1
Zadania wynikające z ustawy tworzącej fundusz celowy
10 803 963,00 10 803 963,00
10 803 963,00

do 8

1.
Obligatoryjne (poz. w planie finansowym 1-4), z tego:
5 589 985,00
5 589 985,00
5 589 985,00

2.
Aktywne formy przeciwdziałania bezrobociu (poz. 5), w tym:
4 655 080,00
4 541 681,00
4 515 202,00
koszty związane ze specjalizacją oraz realizacją staży

2.1
podyplomowych lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek
835 329,00
0,00
0,00

i położnych (poz. 5.10)
dotychczasowe formy zawarte w poz. od 5.1 do 5.21 z wyłączeniem
3 819 751,00
3 681 681,00
3 555 202,0

2.2

5.10, w tym:

2.2.1 nowe formy aktywizacji (szczegóły w tabeli poniżej)
0,00
500 000,00
500 000,00

2.2.2 zlecanie działań przez wojewódzki urząd pracy
0,00
160 000,00
160 000,00

2.2.3 KFS
0,00
100 000,00
200 000,00

2.2.4 BGK - pożyczki
0,00
100 000,00
100 000,00

3) Dla celów oszacowania maksymalnego możliwego efektu proponowanej zmiany założono, że uwolni to
dodatkowe środki dla 10% uczestników programów aktywizacyjnych, które zostaną wykorzystane
z (bardzo wysoką) 15% efektywnością netto.

70

Wynagrodzenia, składki, dodatki do wynagrodzeń oraz odpisy na


3.
zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (poz. 6), w tym:
189 000,00
260 835,00
287 451,00






- wynagrodzenia i składki pracowników powiatowych urzędów

135 000,00
206 835,00
233 451,00
*
pracy

4.
Pozostałe zadania (poz. od 7.1 do 7.13)
309 898,00
318 375,00
318 247,00
CIiPKZ badania, opracowania, prognozy, ekspertyzy, analizy,


5
wydawnictwa, konkursy dot. rynku pracy
0,00
32 000,00
32 000,00
6
audyt zewnętrzny w powiatowych urzędach pracy
0,00
1 000,00
1 000,00

7
1 etat do obsługi EURES w MPiPS
0,00
87,00
78,00
8
Wydatki inwestycyjne (poz. 8)
60 000,00
60 000,00
60 000,00
Źródło: Opracowanie własne MPiPS, porównanie na podstawie Planu Funduszu Pracy
(część A) stanowiącego załącznik nr 6 do ustawy budżetowej na rok 2013.
*wynagrodzenia i składki pracowników powiatowych urzędów pracy w przypadku braku zmian
w ustawie obowiązują do 31.12.2013 r.

Limity środków Funduszu Pracy przeznaczone na nowe formy aktywizacji
przedstawione zostały w poniższej tabeli.

Tabela 2. Limity środków na nowe działania przewidziane w ramach Funduszu Pracy
(w tys. zł)

Nowe formy aktywizacji:
500 000,0
1. Grant na telepracę
150 000,0
2. Świadczenie aktywizacyjne za zatrudnienie
po przerwie związanej z wychowaniem dziecka
150 000,0
lub sprawowaniem opieki nad osobą zależną
3. Dofinansowanie wynagrodzenia za zatrudnienie
90 000,0
bezrobotnego w wieku 50+

71

4. Refundacja składek na ubezpieczenia społeczne
za bezrobotnych do 30. roku życia podejmujących
50 000,0
pierwszą pracę
5. Finansowanie kosztów kształcenia bezrobotnych
50 000,0
do 30. roku życia, w tym:
bon szkoleniowy
15 000,0
bon stażowy
20 000,0
bon zatrudnieniowy
15 000,0
6. Pokrycie kosztów wynajmu mieszkania, w związku
z podjęciem zatrudnienia poza miejscem zamieszkania
10 000,0
(bezrobotni do 30. roku życia) bon na zasiedlenie
Źródło: Opracowanie własne MPiPS.
Wysokość środków Funduszu Pracy przeznaczonych na finansowanie poszczególnych
form aktywizacji zawodowej, w tym form wskazanych w tabeli, uzależniona jest od
specyfiki lokalnego rynku pracy i – stosownie do art. 109 ust. 9 ustawy – pozostawiona
jest do decyzji starosty w sprawie wyboru form aktywizacji zawodowej oraz
finansowania wybranych form aktywizacji zawodowej.
Wpływ na rynek pracy
Wprowadzenie zmian przewidzianych w projekcie ustawy pozytywnie wpłynie na
rynek pracy. Zakłada się, że zmiany spowodują zwiększenie oddziaływania polityki
rynku pracy na spadek bezrobocia i wzrost zatrudnienia oraz aktywności zawodowej.
Zatem powinny one wpłynąć na zmniejszenie dystansu jaki wciąż w tym zakresie
istnieje między Polską a rozwiniętymi krajami Unii Europejskiej.
Założone cele powinny zostać osiągnięte w szczególności poprzez położenie znacznego
nacisku na podniesienie efektywności działań aktywizacyjnych podejmowanych przez
urzędy pracy na rzecz osób bezrobotnych, co za tym idzie efektywniejsze
wydatkowanie środków na aktywizację bezrobotnych. Proponowane zmiany mają także
doprowadzić do ściślejszej współpracy między gminami a urzędami pracy oraz
wykorzystania potencjału agencji zatrudnienia w aktywizacji grup bezrobotnych
najbardziej oddalonych od rynku pracy.

72