Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw

Na pożyczki na utworzenie stanowisk pracy zostanie przeznaczona kwota 60 mln zł
(tj. 2/3 x 90 mln zł). Zakładając, że utworzenie 1 miejsca pracy może w 2014 r.
kosztować ok. 22,5 tys. zł, z pożyczek będzie mogło skorzystać ok. 2670 osób.
Łącznie, dzięki wprowadzonej zmianie legislacyjnej w 2014 r. z pożyczek będzie mogło
skorzystać ok. 3070 osób przy założeniu, że pożyczki będą udzielane w maksymalnej
wysokości. Na podstawie informacji dotyczących działania 6.2. uzyskanych
z Ministerstwa Rozwoju Regionalnego wstępnie oszacowano popyt na pożyczki
z Funduszu Pracy na 3050 rocznie. Można więc przyjąć, że 99% zainteresowanych
podmiotów uzyskałoby pożyczkę.

Tabela 8. Szacunek liczby pożyczek udzielonych w ramach działania 6.2 PO KL
w latach 2012–2013
Liczba
Wyszczególnienie
zarejestrowanych
Liczba pożyczek
bezrobotnych
13 województw
1 822 808

2636
3 województwa (lubelskie, opolskie,
warmińsko-mazurskie)
286337
414 (estymacja)
POLSKA
2 109 145

3050 (estymacja)
Źródło: Obliczenia własne MPiPS na podstawie: oraz odpowiednio: 1850 zł i 1950 zł (szybki wzrost).
Ze względu na możliwość wykorzystywania różnych instrumentów wsparcia
aktywizacji osób bezrobotnych przyjęto możliwości zatrudnienia 100% (wariant
optymistyczny), 67% (wariant podstawowy) lub 33% (wariant pesymistyczny)
planowanych osób w wieku 50+.


7) Minimalny ustawowy wzrost zgodnie z szacunkami Ministerstwa Finansów.

112

Tabela 13. Symulacje kosztów programu wsparcia zatrudnienia osób 50+ w latach
2014–2016 (w PLN)
wykorzystanie
wykorzystanie wykorzystanie
minimalne
programu w
programu w
programu w
wariant
lata
wynagrodzenie 100% (wariant
67% (wariant
33% (wariant
optymistyczny)
podstawowy) pesymistyczny)
2014
1680
51 105 600
34 240 752
16 864 848
powolny
2015
1746
102 304 426
68 543 965
33 760 460
wzrost
2016
1846
111 965 069
75 016 596
36 948 473
ogółem


265 375 094
177 801 313
87 573 781
2014
1680
51 105 600
34 240 752
16 864 848
umiarkowany
2015
1800
105 468 480
70 663 882
34 804 598
wzrost
2016
1900
115 240 320
77 211 014
38 029 306
ogółem


271 814 400
182 115 648
89 698 752
2014
1680
51 105 600
34 240 752
16 864 848
szybki
wzrost
2015
1850
108 398 160
72 626 767
35 771 393
2016
1950
118 272 960
79 242 883
39 030 077
ogółem


277 776 720
186 110 402
91 666 318
Źródło: Opracowanie MPiPS na podstawie Wytycznych dotyczących stosowania
jednolitych wskaźników makroekonomicznych będących podstawą oszacowania
skutków finansowych projektowanych ustaw – maj 2013, MF oraz symulacji dynamiki
wynagrodzenia minimalnego MPiPS.

Zatrudnienie osób w wieku 50+ ze względu na potrzebę aktywizowania osób w wieku
przedemerytalnym należy uznać, za jedne z ważniejszych działań podejmowanych
w ramach projektu ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach
rynku pracy oraz niektórych innych ustaw. Działania te o charakterze długoterminowym
w zależności od stopnia wykorzystania oraz ustalanych w przyszłości wysokości płacy
minimalnej będą związane z poniesieniem w ciągu trzech lat kosztów od 87,6 mln zł
(dla powolnego wzrostu płacy minimalnej i 33% wykorzystania programu) do
277,8 mln zł (dla szybkiego wzrostu płacy minimalnej i pełnego wykorzystania
programu).
Wpływ regulacji na rynek pracy
Uzasadnienie działań podejmowanych na rzecz realnego zatrudnienia osób powyżej
50 r. życia znajdujemy w badaniu przeprowadzonym na zlecenie Ministerstwa Pracy

113

i Polityki Społecznej. Badanie dotyczyło przede wszystkim rozpoznawalności
i funkcjonowania Programu Solidarność Pokoleń. Działania dla zwiększenia aktywności
zawodowej osób w wieku 50+. Niemniej jednak wyniki badań wskazują, że 34%
ankietowanych osób w wieku 45 lat i więcej, widzi potrzebę stworzenia zachęt dla
pracodawców do zatrudniania osób po 45. roku życia, w postaci podnoszenia
kwalifikacji (KFS), zaś 39% badanych wskazało na obniżenie kosztów zatrudnienia
(dofinansowanie wynagrodzenia), jako czynnika zachęcającego do zatrudnienia.
Projektowane rozwiązania odpowiadają w pełni na oczekiwania osób starszych.
Dofinansowanie z Funduszu Pracy pracodawców lub przedsiębiorców zatrudniających
osoby bezrobotne powyżej 50. roku życia przyczyni się w sposób bezpośredni do
zwiększenia poziomu zatrudnienia, ze szczególnym pozytywnym wpływem wśród osób
w wieku 50+.
Na podstawie dotychczasowych odpływów z rejestrów osób bezrobotnych w wieku 50+
zakłada się, że nowym działaniem w wariancie optymistycznym zostanie objętych
rocznie 15 600 osób bezrobotnych powyżej 50. roku życia. Liczba ta wynika z analizy
odpływów z rejestrów bezrobotnych osób w docelowej grupie wieku oraz ograniczeń
budżetowych wynikających z limitu środków przeznaczonych na ten cel. W wariancie
umiarkowanym programem objęte zostaną 10 452 osoby, a w wariancie
pesymistycznym 5148 osób.
Ze względu na rozróżnienie kierowanej pomocy w zależności od wieku osób na
podstawie Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (GUS BAEL) za lata
2007–2012 oszacowano udział osób bezrobotnych w wieku 50–59 wśród wszystkich
osób bezrobotnych, którzy ukończyli 50. rok życia na 92%. Udział ten jest stabilny i nie
zmienia się w ostatnich latach. Przewiduje się więc, że w każdym miesiącu trwania
działania w wariancie umiarkowanym (bazowym) może znaleźć zatrudnienie średnio
871 osób – około 801 osób w wieku 50–59 oraz 60 osób w wieku 60+.
Zakłada się, że na nowe formy aktywizacji bezrobotnych zostanie przewidziana kwota
500 mln zł, z tego na dofinansowanie wynagrodzeń za zatrudnionych bezrobotnych 50+
kwota 90 mln zł. Warto podkreślić efekt synergii, jaki może przynieść wprowadzenie
działania: Wsparcie pracodawców zatrudniających długotrwale bezrobotnych w wieku
50+ w połączeniu z wprowadzanym od 2013 r. ustawowym wydłużeniem czasu pracy

114

kobiet i mężczyzn docelowo do 67. roku życia.
Należy traktować niniejsze działanie wynikające z nowelizacji ustawy również jako
instrument ułatwiający osobom 50+ utrzymanie się na rynku pracy.
Jednocześnie, uruchomienie działania powinno zdecydowanie obniżyć stopę bezrobocia
w ww. grupach wiekowych. Dofinansowanie zatrudnienia osób w wieku 50+ powinno
sprawić, iż osoby te będą miały znacznie mniejsze problemy z uzyskaniem zatrudnienia
przed przejściem na emeryturę.
Jednocześnie nie ma możliwości oceny faktycznego wystąpienia ryzyka nadużyć
wynikających z możliwości rozwiązania stosunku pracy z pracownikami w wieku 50+
w celu ich późniejszego zatrudnienia wraz z dofinansowaniem wynagrodzenia.
Niemniej jednak ryzyko to jest znikome.
Należy zwrócić uwagę, że w przypadku tzw. aktywnych form łagodzenie skutków
bezrobocia pracodawca ubiegając się o skierowanie bezrobotnych nie ma możliwości
wskazywania imiennie osób, których chciałby zatrudnić. Może jedynie wskazać
kwalifikacje, które powinien mieć kierowany bezrobotny. Zakładając nawet, że
pracodawca zamierzający skorzystać z dofinansowania wynagrodzenia uprzednio
zwolni pracownika 50+, to należy zauważyć, iż nie będzie miał gwarancji zawarcia
z nim umowy przez urząd pracy, z uwagi na fakultatywność tego instrumentu. Nie
będzie miał też żadnego wpływu na to, który bezrobotny zostanie skierowany na
stanowisko pracy. W żadnym bowiem wypadku nie może zakładać, że skierowany
zostanie ten pracownik, który został przez niego wcześniej zwolniony.
Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na
funkcjonowanie przedsiębiorstw
Proponowana regulacja będzie miała istotny wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw,
które zdecydują się na zatrudnienie osoby w wieku 50+. Przy założeniu płacy
minimalnej w wysokości 1680 zł w 2014 r. miesięczne koszty związane
z zatrudnieniem jednej osoby w ww. wieku ponoszone przez przedsiębiorstwa, będą
niższe o 504 zł brutto. Kwota ta będzie wzrastała w kolejnych latach wraz ze wzrostem
wysokości płacy minimalnej.
Proponowane działanie powinno także przynieść wymierne efekty dla pracodawcy lub
przedsiębiorcy zatrudniającego osobę bezrobotną w wieku 50+, w postaci zwiększonej

115

produktywności, przy zdecydowanie relatywnie mniejszym jednostkowym koszcie
pracy w stosunku do pracodawców lub do przedsiębiorców, którzy nie skorzystają
z proponowanego działania.
W zakresie skuteczności instrumentów aktywizacji, kierowanych do osób po 50. roku
życia resort pracy dysponuje jedynie danymi w zakresie efektywności ww.
instrumentów finansowanych ze środków Funduszu Pracy stanowiących rezerwę
Ministra Pracy i Polityki Społecznej.
Na aktywizację osób w wieku powyżej 50. roku życia wydatkowano z rezerwy ministra
właściwego do spraw pracy ogółem 62 561,6 tys. zł, a z pomocy tej skorzystało 12 094
osoby. Najczęściej aktywizacja zawodowa tych osób była realizowana przez:
zatrudnienie w ramach robót publicznych (15 383,8 tys. zł, 3154 osoby), refundację
doposażenia stanowisk pracy (15 310,2 tys. zł, 840 osób) oraz kierowanie na staże
(13 888,9 tys. zł, 4306 osób). Ponadto, 594 osobom dofinansowano podjęcie
działalności gospodarczej (11 114,9 tys. zł). Tworzenie stanowisk pracy w formie
dofinansowania podjęcia działalności oraz refundację doposażenia stanowiska pracy
charakteryzuje efektywność zatrudnieniowa ponad 98,0%, podczas gdy efektywność
robót publicznych wynosi 62,7%, a staży 49,5%.
Tabela 14. Zestawienie realizacji przez powiatowe urzędy pracy w 2012 r. wybranych programów
finansowanych ze środków Funduszu Pracy stanowiących rezerwę ministra
Środki
Środki
Liczba
Efektywność
Zrealizowany
Zastosowana forma
Liczba osób
Liczba osób
Efektywność kosztowa
Lp.
realizowane
wydatkowane
osób, która
zatrudnieniowa
program
aktywizacji
(w tys. zł)
uczestniczących
zatrudnionych
(w zł) kol.5/8)

(w tys. zł)
ukończyła
(kol.8/7)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
szkolenia
4 327,8
2 084
2 095
547
26,1%
7 911,88
roboty publiczne
15 383,8
3 154
3 139
1 967
62,7%
7 820,95
staże
13 888,9
4 306
4 138
2 049
49,5%
6 778,38
Programy
zwiększające refundacja kosztów
aktywność
wyposażenia lub
zawodową
doposażenia stanowisk
15 310,2
840
832
818
98,3%
18 716,63
osób
pracy
1
bezrobotnych
dofinansowanie
70 647,5
w wieku 45/50 podejmowania działalności
11 114,9
594
594
594
100,0%
18 711,95
plus
gospodarczej
studia podyplomowe
48,8
3
3
3
100,0%
16 266,67
prace interwencyjne
2 487,0
1 113
1 092
829
75,9%
3 000,00
pozostałe (np. dojazdy do

0,2
0,0
0,0
0,0
–
–
pracy, badania)
Suma
62 561,6
12 094
11 847
6 808
57,5%
9 189,42


Źródło: Opracowanie własne MPiPS.

116