Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz niektórych innych ustaw

programów, a także usprawnienie organizacji oraz zarządzania urzędami pracy. Nie bez
znaczenia, z uwagi na fakt, że większość klientów urzędów pracy to również klienci
instytucji pomocy społecznej, jest zinstytucjonalizowanie współpracy między urzędami
pracy a instytucjami pomocy społecznej, tak aby zminimalizować zjawisko
długotrwałego pobierania świadczeń bez aktywizacji zawodowej i tym samym
ograniczyć długotrwałe bezrobocie i zwiększyć przepływy z bierności do aktywności
zawodowej.
W kompetencjach Ministra Pracy i Polityki Społecznej pozostaje kształtowanie polityki
rynku pracy. Zakres i formy tej polityki określa ustawa o promocji zatrudnienia
i instytucjach rynku. Na politykę rynku pracy w Polsce składają się działania pasywne
i aktywne kierowane do klientów powiatowych urzędów pracy, którymi są nie tylko
osoby pozostające bez pracy. Aktywne działania mają pierwszeństwo przed pasywnymi.
Oznacza to, że osoba zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy otrzyma zasiłek dla
bezrobotnych tylko wtedy, gdy nie ma dla niej propozycji pracy lub innej formy
aktywizacji.
Aktywizacja bezrobotnych polega przede wszystkim na udzielaniu pomocy
bezrobotnym w dotarciu do zatrudnienia i jego utrzymaniu, jak również przeciwdziała
zbytniemu oddaleniu się bezrobotnych od rynku pracy. Podstawowe znaczenie mają
w tej kwestii usługi rynku pracy, którymi są m.in. pośrednictwo pracy, w tym
pozyskiwanie ofert pracy, poradnictwo zawodowe i organizacja szkoleń. Natomiast
aktywnymi formami promocji zatrudnienia są m.in. prace interwencyjne, prace
społecznie użyteczne, roboty publiczne, staż i przygotowanie zawodowe dorosłych.
Ponadto starosta, będąc zwierzchnikiem powiatowego urzędu pracy, sam lub we
współpracy z innymi podmiotami może zainicjować i realizować na swoim terenie
programy specjalne, na które Minister Pracy i Polityki Społecznej na wniosek starosty
może przyznać dodatkowe środki z rezerwy Funduszu Pracy.
Biorąc powyższe pod uwagę – głównym celem projektu ustawy jest zwiększenie
oddziaływania polityki rynku pracy na wzrost zatrudnienia oraz łagodzenie skutków
niedopasowania strukturalnego, zwłaszcza pod kątem kwalifikacji i kompetencji osób
bezrobotnych. Z uwagi na zmieniającą się sytuację na rynku pracy wywołaną
negatywnymi skutkami spowolnienia gospodarczego konieczne jest podjęcie działań

5

mających na celu przywracanie umiejętności osób bezrobotnych do trwałego włączania
się do rynku pracy oraz poprawę efektywności: polityki rynku pracy (w tym dzięki
lepszej współpracy z pracodawcami), działań urzędów pracy oraz standardów obsługi
klientów urzędów pracy i uzyskiwanych wskaźników zatrudnienia, dzięki
wprowadzeniu nowych form organizacji pracy oraz współpracy urzędów pracy
z podmiotami niepublicznymi. Konieczne jest zwiększenie elastyczności działania
urzędów pracy poprzez lepsze dostosowanie ich działań do potrzeb konkretnego
bezrobotnego i pracodawcy, w tym przede wszystkim objęcie realną pomocą osób
długotrwale bezrobotnych, prowadzenie działań ułatwiających łączenie pracy
zawodowej z obowiązkami rodzinnymi związanymi z wychowaniem dzieci oraz
pomoc w wejściu na rynek pracy i utrzymaniu się na nim osobom młodym (do 30. roku
życia) oraz osobom starszym (powyżej 50. roku życia).
W związku z powyższym w projekcie ustawy przewidziano rozwiązania, które mają
przyczynić się do zrealizowania określonych wyżej celów.
Proponowane w ustawie zmiany koncentrują się przede wszystkim w następujących
obszarach:
I.
Poprawa efektywności działania urzędów pracy, a w tym m.in.:
1)
zmiana algorytmu ustalania kwot środków Funduszu Pracy na finansowanie
programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia
i aktywizacji zawodowej w województwie z uwzględnieniem efektów działań
aktywizacyjnych urzędów pracy;
2)
uzależnienie środków na wynagrodzenia pracowników urzędów pracy od
efektów i standardów działania urzędów pracy;
3) zwiększenie roli partnerów społecznych w procesie zarządzania środkami Funduszu
Pracy (rady rynku pracy);
4)
zwiększenie roli samorządu województwa w polityce rynku pracy;
5)
redefinicja zadań centrów informacji i planowania kariery zawodowej
wojewódzkich urzędów pracy.
II.
Poprawa jakości usług świadczonych bezrobotnym stosownie do ich potrzeb,
a w tym m.in.:
1)
profilowanie pomocy udzielanej bezrobotnym;

6

2)
poprawa standardów działania urzędów pracy;
3)
zlecanie działań aktywizacyjnych;
4)
współpraca powiatowych urzędów pracy i gmin;
5)
reforma sieci EURES;
6)
elastyczność stosowania usług i instrumentów rynku pracy.
III.
Nowe narzędzia wspierające tworzenie miejsc pracy i powrót do zatrudnienia
osób bezrobotnych, w tym dla powracających na rynek pracy po przerwie związanej
z wychowaniem dziecka:
1)
grant na telepracę i świadczenie aktywizacyjne;
2)
pożyczka z Funduszu Pracy na utworzenie miejsca pracy lub podjęcie
działalności gospodarczej;
3)
programy regionalne.
IV.
Wsparcie pracodawców zatrudniających młodych pracowników, a w tym:
1)
nowe instrumenty wspierające zatrudnienie młodych ludzi na rynku pracy (bony
szkoleniowe, bony stażowe, bony zatrudnieniowe, bony na zasiedlenie);
2)
ułatwienie zdobycia stażu zawodowego poprzez refundację składek na
ubezpieczenia społeczne za bezrobotnych podejmujących pierwszą pracę.
V.
Wsparcie pracodawców zatrudniających bezrobotnych w wieku 50+.
VI.
Wspieranie pracodawców w podnoszeniu kwalifikacji pracowników – poprzez
Krajowy Fundusz Szkoleniowy.
Jednocześnie proponuje się zastosowanie następujących mierników do oceny nowych
zadań ujętych w ww. obszarach:
Ad. I
Poprawa krajowych wskaźników efektywności zatrudnieniowej i kosztowej
podstawowych form aktywizacji w stosunku do analogicznych wskaźników uzyskanych
w 2012 r.
Ad. II
1)
skrócenie średniego czasu pozostawania bezrobotnych bez pracy;
2)
wzrost odsetka pracowników urzędów pracy zajmujących się bezpośrednią
obsługą klienta;

7

3)
zmniejszenie liczby bezrobotnych przypadających na 1 ofertę pracy zgłoszoną
do powiatowych urzędów pracy;
4)
wzrost wskaźnika efektywności zatrudnieniowej.
Ad. III
1)
skrócenie średniego czasu pozostawania bez pracy kobiet powracających na
rynek pracy po urodzeniu dziecka;
2)
wzrost liczby nowych miejsc pracy, w tym miejsc samozatrudnienia
utworzonych przy wsparciu ze środków Funduszu Pracy;
3)
wskaźnik zatrudnienia po udziale w programie regionalnym do średniego
wskaźnika zatrudnienia w aktywnych programach rynku pacy w regionie.
Ad. IV
Skrócenie średniego czasu pozostawania bez pracy osób młodych.
Ad. V
Skrócenie średniego czasu pozostawania bez pracy osób powyżej 50. roku życia.
Ad. VI
Wzrost wskaźnika kształcenia ustawicznego.
Przedstawiony zakres zmian został opisany w uzasadnieniu szczegółowym w kolejności
zmienianych przepisów.
Uzasadnienie szczegółowe:
Uzależnienie wysokości środków Funduszu Pracy przekazywanych samorządom
powiatowym na wynagrodzenia pracowników powiatowych urzędów pracy od
uzyskiwanej efektywności (art. 108 ust. 1f–1h oraz art. 109 ust. 7f–7m ).
Celem projektowanej regulacji, określonej w art. 108 ust. 1f–1h oraz art. 109
ust. 7f–7m, jest uzależnienie wysokości środków Funduszu Pracy przekazywanych
samorządom powiatowym na wynagrodzenia pracowników powiatowych urzędów
pracy od uzyskiwanej efektywności działań urzędów pracy na rzecz aktywizacji
zawodowej bezrobotnych.
W związku z zakończeniem, z dniem 31 grudnia 2013 r., obowiązywania regulacji
zawartej w przepisie art. 9 ust. 2a1 ustawy, dającej podstawę do przekazywania
samorządom powiatowym przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej środków
Funduszu Pracy na wynagrodzenia i składki na ubezpieczenia społeczne pracowników

8

powiatowych urzędów pracy przygotowane zostało nowe rozwiązanie w zakresie
kontynuacji wsparcia finansowania wynagrodzeń pracowników powiatowych urzędów
pracy w systemie wspierającym uzyskiwanie lepszych efektów zatrudnieniowych
w ramach zadań określonych w ustawie.
Projektowane rozwiązanie o charakterze pilotażowym będzie obowiązywało wstępnie
przez 4 lata, natomiast po 2 latach nastąpi jego ewaluacja, co pozwoli na dokonanie
oceny skuteczności jego funkcjonowania. Ewaluacja będzie przeprowadzona na
podstawie dostępnych wówczas metod rankingowania powiatowych urzędów pracy.
Z drugiej strony dwuletni okres pozwoli urzędom dostosować się do nowych warunków
gospodarowania środkami, a co za tym idzie poprawić efektywność udzielanej pomocy
oraz podnieść standardy obsługi.
Naliczenie wysokości środków Funduszu Pracy na wsparcie finansowania wynagrodzeń
pracowników powiatowych urzędów pracy pozostanie bez zmian i będzie stanowiło 7%
kwoty środków (limitu) Funduszu Pracy ustalonej na rok poprzedni na realizację
programów na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia
i aktywizacji zawodowej z wyłączeniem kwot przyznanych z rezerwy dysponenta
Funduszu Pracy. Wszystkie samorządy powiatowe z przeznaczeniem na
dofinansowanie wynagrodzeń pracowników powiatowych urzędów pracy pełniących
funkcję doradców klienta otrzymają 5% ww. limitu Funduszu Pracy, natomiast
pozostała część, tj. 2% ww. limitu Funduszu Pracy, z przeznaczeniem na nagrody dla
doradców klienta i kadry kierowniczej, otrzymają tylko te powiatowe urzędy pracy,
które spełnią warunki określone w projekcie ustawy. Projekt ustawy zakłada możliwość
wyboru 2 z 3 warunków dotyczących: efektywności zatrudnieniowej, kosztowej oraz
wskaźnika udziału doradców klienta w ogólnej liczbie zatrudnionych bądź liczby
bezrobotnych przypadających na jednego doradcę klienta.
Środki niewykorzystane przez urzędy pracy niespełniające warunków do otrzymania
2% ww. kwoty środków przeznaczane zostaną na sfinansowanie zadań ustawowych,
w tym
na sfinansowanie kosztów nagród specjalnych dla pracowników
przyczyniających się do osiągnięcia wysokiej efektywności działań urzędów pracy na
rzecz bezrobotnych.

9