Rządowy projekt ustawy o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych

Tabela 10. Liczba członków Izby Architektów RP w latach 2002–2009 LICZBA CZŁONKÓW

CZYNNI
ZAWIESZENI
SKREŚLENI

IZBA
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009* 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Dolnośląska
807
751
761
812
858
927 1001 1005
46
73
74
68
70
52
61
72
69
159
189
182
180
184
183
181
Kujawsko-Pomorska 179
186
187
190
188
186
195
194
10
11
5
7
11
14
14
18
2
16
5
4
9
5
3
2
Lubelska
156
157
151
149
154
158
167
174
8
14
5
3
4
4
6
8
9
17
17
19
22
25
26
27
Lubuska
104
92
98
104
111
114
122
125
6
2
4
0
0
2
0
1
1
11
2
2
0
1
2

Łódzka
310
395
434
468
476
463
520
528
87
30
38
45
58
26
24
0
0
51
25
35
41
60
61
0
Małopolska
802
924 1001 1045 1081 1167 1215 1349
2
2
2
4
4
1
16
20
93
111
117
130
172
164
207
209
Mazowiecka
1219 1736 1418 1443 1500 1570 1643 1730
157
61
83
67
45
53
50
15
20
115
57
70
21
26
37
13
Opolska
94
106
114
119
124
129
133
142
0
0
0
3
3
5
6
8
0
3
0
2
3
7
2
1
Podkarpacka
141
164
178
189
191
203
215
227
41
3
0
3
3
1
4
0
1
12
3
5
3
5
2
1
Podlaska
169
177
187
213
228
247
255
278
37
11
1
2
3
5
7
bd
0
18
2
2
1
0
0
bd
Pomorska
622
596
638
664
687
739
776
815
81
39
21
18
16
13
30
38
4
129
149
157
177
171
174
191
Śląska
788
871
913
983 1006 1050 1126 1179
65
33
18
14
31
27
20
25
0
48
102
108
149
173
188
198
Świętokrzyska
88
102
112
118
119
121
120
130
14
4
2
4
5
5
11
10
0
2
0
11
5
7
1
3
Warmińsko-
141
141
147
150
155
162
169
174
3
3
0
4
0
0
1
1
1
11
1
7
1
2
1
4
-Mazurska
Wielkopolska
378
437
453
483
519
553
697
658
29
13
8
18
21
19
18
17
5
10
20
11
7
9
4
9
Zachodnio-
371
386
400
404
427
447
481
518
29
25
22
5
9
15
13
18
4
25
36
66
71
79
79
86
Pomorska
RAZEM
6369 7221 7192 7534 7824 8236 8835 8948
615
324
283
265
283
242
281
251
209
738
725
811
862
918
927
927
Stopy wzrostu
czynnych zawodowo
-
13,38 -0,4 4,76 3,85 5,27 7,27
-
architektów (w %)
















*Dane zawierają wyniki tylko pierwszej sesji egzaminacyjnej przeprowadzonej w 2009 r.
Źródło: Raport z badania stanu konkurencji w krajowym sektorze usług profesjonalnych. Architekt. Inżynier budowlany; Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów Departament
Analiz Rynku, kwiecień 2010 r.



Tabela 11. Liczba czynnych zawodowo inżynierów budowlanych z kategorii budownictwo ogólne
w latach 2004–2009
LICZBA CZŁONKÓW
CZYNNI
ZAWIESZENI
SKREŚLENI
IZBA
2004
2005
2006
2007
2008 2009* 2006 2007 2008 2009 2006
2007
2008
2009
Dolnośląska
bd
bd
5161
5381
5594
5733
380
451
476
562
1587
1740
1864
1953
Kujawsko-Pomorska
bd
bd
2992
3095
3165
3186
144
167
181
202
457
550
632
722
Lubelska
bd
bd
2520
2595
2714
2800
298
354
367
396
398
432
465
501
Lubuska
bd
bd
1404
1544
1595
1629
190
159
182
195
482
518
536
580
Łódzka
bd
bd
3329
3486
3556
3591
272
282
298
1156
512
613
715
774
Małopolska
bd
bd
5004
5304
5549
5729
340
297
356
374
1247
1453
1565
1737
Mazowiecka
bd
bd
8008
8358
8632
8771
961
981
1038
144
1787
2013
2190
2342
Opolska
bd
bd
1385
1421
1489
1534
91
114
128
217
307
352
382
399
Podkarpacka
bd
bd
2587
2727
2874
2966
190
191
199
175
402
465
513
563
Podlaska
bd
bd
1618
1692
1776
1826
122
128
144
414
365
412
438
485
Pomorska
bd
bd
3631
3819
4001
4063
338
334
377
410
332
429
492
585
Śląska
bd
bd
6614
6947
7189
7278
1110 1121 1203
283
716
763
822
874
Świętokrzyska
bd
bd
1726
1824
1926
1970
125
132
145
236
521
573
616
645
Warmińsko-
bd
bd
2276
2433
2478
2506
653
260
348
348
69
488
505
532
-Mazurska
Wielkopolska
bd
bd
4502
4739
4901
4949
246
231
250
1354
435
546
639
733
Zachodnio-
bd
bd
2706
2845
2990
3049
261
181
192
170
495
614
690
756
Pomorska
Razem
52554 53680 55463 58210 60429 61580 5721 5383 5884 6636 10112 11961 13064 14181
Stopy wzrostu liczby
czynnych zawodowo
inżynierów w
-
2,14
3,32
4,95
3,81
-
kategorii
budownictwo (w %)








*Dane zawierają wyniki tylko pierwszej sesji egzaminacyjnej przeprowadzonej w 2009 r.
Źródło: Raport z badania stanu konkurencji w krajowym sektorze usług profesjonalnych. Architekt. Inżynier budowlany; Urząd
Ochrony Konkurencji i Konsumentów Departament Analiz Rynku, kwiecień 2010 r.


Osoby posiadające ograniczone uprawnienia w specjalności architektonicznej oraz osoby,
które posiadają ograniczone uprawnienia w specjalności konstrukcyjno-budowlanej należą
do samorządu zawodowego inżynierów budownictwa. Polska Izba Inżynierów
Budownictwa nie posiada danych dotyczących liczby osób, które posiadają jednocześnie
nieograniczone uprawnienia budowlane w specjalności konstrukcyjno–budowlanej oraz
ograniczone w specjalności architektonicznej, dlatego członkowie Izby, którzy posiadają
uprawnienia budowlane w specjalności konstrukcyjno-budowlanej w nieograniczonym
i ograniczonym zakresie, jak również posiadający uprawnienia budowlane w specjalności

99
architektonicznej w ograniczonym zakresie są ewidencjonowani w PIIB pod jedną
kategorią budownictwa ogólnego.
Według stanu na koniec września 2009 r. liczba czynnych zawodowo inżynierów
budowlanych z kategorii budownictwo ogólne wynosiła 61 580 i wzrosła ona w latach
2004–2009 (przy stanie liczebnym na koniec września 2009 r.) o 17,17%, co przekłada się
na średni roczny wzrost rzędu 3,22%.
Zgodnie ze sprawozdaniem z działalności za 2011 r., liczba członków Polskiej Izby
Inżynierów Budownictwa, zarejestrowanych w 16 okręgowych izbach, na dzień 31 grudnia
2011 r., wynosiła: 115 250 (we wszystkich kategoriach uprawnień budowlanych).

Tabela 12. Liczba członków Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa z podziałem na kategorie uprawnień
według stanu na 2011 r.

Branża (kategoria uprawnień)
Liczba
Udział procentowy
Budownictwo ogólne (BO)
62 641
54,35%
Instalacje sanitarne (IS)
21 570
18,72%
Budownictwo elektryczne (IE)
16 735
14,52%
Budownictwo drogowe (BD)
7 973
6,92%
Budownictwo wodne i melioracyjne (WM)
2 283
1,98%
Budownictwo mostowe (BM)
1 603
1,39%
Budownictwo kolejowe (BK)
1 494
1,30%
Budownictwo telekomunikacyjne (BT)
930
0,81%
Budownictwo wyburzeniowe (BW)
21
0,02%
Ogółem:
115 250
100,00%
Źródło: dane pochodzą ze sprawozdania Krajowej Rady Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa za 2011 r.

Porównanie międzynarodowe w zakresie regulacji dostępu do wykonywania zawodów
architekta oraz inżyniera posiadających uprawnienia budowlane

Wśród barier dostępu do zawodów regulowanych architekta oraz inżyniera z zakresu
budownictwa wyróżnić można bariery legislacyjne takie jak: wymóg uzyskania
określonego wykształcenia (odpowiedniego lub pokrewnego), wymóg odbycia
obowiązkowej praktyki zawodowej, obowiązek zdania egzaminu zawodowego a także
opłaty za przystąpienie do niego oraz wszelkie inne opłaty związane ze ścieżką dostępu do
zawodu oraz obligatoryjne członkostwo w izbie zawodowej.
Zawody architekta jak i inżyniera są zawodami zaufania publicznego a ich wykonywanie
podlega ścisłej regulacji. Osoby posiadające uprawnienia budowlane jako uczestnicy

46 Raport z badania stanu konkurencji w krajowym sektorze usług profesjonalnych. Architekt. Inżynier budowlany;
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów Departament Analiz Rynku, kwiecień 2010 r.

100
procesu budowlanego pełnią funkcję społeczną, odpowiadają za bezpieczeństwo twórców
i użytkowników dzieła inżynierskiego. Rzetelne przygotowanie do zawodu – wiedza
techniczna zdobywana na uczelni wyższej – stanowi zatem nie tylko warunek formalny,
precyzyjnie zdefiniowany przez ustawodawcę, ale przede wszystkim daje gwarancję
należytego wykonywania zawodu inżyniera budownictwa.
Dyrektywa 2005/36/WE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych, w przypadku
zawodu architekta, dopuszcza co najmniej czteroletnie studia w pełnym wymiarze godzin
albo sześć lat studiów na uniwersytecie lub w porównywalnej instytucji oświatowej,
z których co najmniej trzy lata prowadzone są w pełnym wymiarze godzin, a kształcenie
zakończone jest zdaniem egzaminu na poziomie szkoły wyższej (art. 46 ust. 1). Ze
wszystkich państw Unii Europejskiej tylko w Niemczech, Bułgarii, Hiszpanii, Grecji,
Luksemburgu oraz Holandii prowadzone są studia architektoniczne trwające cztery lata,
a więc minimalny okres dopuszczony w dyrektywie. W zdecydowanej większości państw
UE studia architektoniczne trwają tak jak w Polsce – 5 lat, lub dłużej.
Obowiązek odbycia praktyki zawodowej w przypadku zawodu architekta nie występuje we
wszystkich państwach Unii Europejskiej. Nie występuje on w Danii, Hiszpanii, Finlandii,
Grecji, we Włoszech (gdzie współczynnik liczby architektów na 1000 mieszkańców jest
najwyższy w UE – 2,4), Holandii i Szwecji. W państwach takich jak Cypr, Francja,
Luksemburg oraz Portugalia obowiązuje praktyka zawodowa w wymiarze jednego roku.
Dość częste jest uregulowanie długości obowiązkowej praktyki na poziomie 2 bądź 3 lat,
czyli podobnie jak w Polsce. Natomiast najdłuższe okresy obowiązkowych praktyk
występują w Estonii (4 lata) oraz na Litwie (3–5 lat). Wartość mediany obowiązkowych
okresów praktyk wynosi 2 lata, oznacza to, iż 50% państw Unii Europejskiej stosuje 2 lata
oraz więcej obowiązkowego okresu praktyki zawodowej oraz 50% państw Unii
Europejskiej stosuje co najwyżej 2 lata obowiązkowej praktyki zawodowej. Skrócenie
obecnie obowiązującego w Polsce okresu trwania praktyki zawodowej wymaganej do
ubiegania się o uprawnienia budowlane do projektowania obiektów i sprawdzania
projektów architektoniczno-budowlanych z 3 lat, w tym 2 lata przy sporządzaniu projektów
i 1 rok na budowie, do 2 lat, w tym 1 rok przy sporządzaniu projektów i 1 rok na budowie
pozwoli przyspieszyć wejście młodych architektów na rynek pracy oraz przyspieszyć
wzrost liczby architektów w Polsce. Egzamin zawodowy w przypadku architektów

47 „The Architectural Profession in Europe” Rady Architektów Europy (Architects' Council of Europe), str. 13.

101
przeprowadzany jest w większości państw członkowskich Unii Europejskiej, wyjątkami
w tym zakresie są Niemcy, Cypr, Dania, Hiszpania, Estonia, Finlandia i Węgry, które nie
weryfikują kwalifikacji kandydatów do zawodu architekta za pomocą egzaminów.
W krajach w których taki egzamin się przeprowadza w większości jest on przeprowadzany
przez izby zawodowe. Brak rozłączności izby zawodowej oraz instytucji przeprowadzającej
egzamin występuje oprócz Polski również w Grecji, na Węgrzech, w Irlandii (od 2008 r.),
w Portugalii, Słowenii i w Republice Czeskiej. W zdecydowanej większości krajów Unii
Europejskiej, jednym z warunków do uzyskania pełnych uprawnień do wykonywania
zawodu architekta jest członkowstwo w izbie zawodowej. Jedynie Dania, Finlandia oraz
Szwecja nie posiadają takiego wymogu, jako kraje w których generalnie występuje mało
regulacji dostępu do zawodu, nie istnieją izby zawodowe a także nie przeprowadza się
egzaminu zawodowego.
Zawód inżyniera budownictwa nie jest zawodem regulowanym w następujących krajach:
Belgia, Dania, Estonia, Finlandia, Holandia, Luxemburg, Norwegia, Rumunia, Szwecja
oraz Wielka Brytania. Należy jednak podkreślić, że na przykład w Wielkiej Brytanii
odpowiedni prestiż zawodowy i potwierdzenie wysokich kwalifikacji nadaje tytuł
„Chartered Engineer”. Tytuł „Chartered Engineer” można uzyskać po ukończeniu studiów
wyższych, odbyciu odpowiedniej praktyki zawodowej oraz zdaniu egzaminu pisemnego
i ustnego.
Do grupy zawodów regulowanych zalicza się zawód inżyniera budownictwa
w następujących krajach: Austria, Cypr, Czechy, Grecja, Hiszpania, Irlandia, Niemcy,
Portugalia, Litwa, Łotwa, Malta, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria i Lichtenstein, Węgry
i Włochy. W wielu krajach uprawnienia budowlane są nadawane bez podziału na
specjalności techniczno-budowlane, dlatego zespoły uznające kwalifikacje zawodowe do
pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, w czasie postępowania
skrupulatnie weryfikują doświadczenie zawodowe wnioskodawców.
Regulacje dotyczące wejścia do zawodu inżyniera budowlanego w Polsce (konieczność
ukończenia pięcioletnich studiów magisterskich, obowiązkowa 2-letnia praktyka
zawodowa – w przypadku uprawnień do kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń
lub 3-letnia – w przypadku uprawnień do projektowania bez ograniczeń w odniesieniu do

48 „Analiza programów nauczania wyższych uczelni kształcących kadry dla budownictwa”, Polska Izba Inżynierów
Budownictwa, Krajowa Komisja Kwalifikacyjna, grudzień 2011 r., s. 21.