Rządowy projekt ustawy o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych

138
egzaminu mają także osoby z wykształceniem handlowym z 7–10-letnim doświadczeniem
w pracy w doradztwie podatkowym (nie mniej niż 16 godzin tygodniowo).
Egzamin na doradcę podatkowego obejmuje bardzo szeroki zakres tematyczny i składa się
z części pisemnej i ustnej. Egzamin przeprowadza izba doradców podatkowych i obejmuje
on wszystkie zagadnienia z zakresu prawa podatkowego. Koszt egzaminu, wraz ze
sprawdzeniem faktu spełnienia wszystkich niezbędnych warunków wynosi 1200 EUR. Po
zdanym egzaminie można zostać powołanym na stanowisko doradcy podatkowego.
Wszyscy doradcy podatkowi, tj. 78 110 indywidualnych doradców oraz 8169 spółek
doradztwa podatkowego (stan na 30.09.2010 r.), są obligatoryjnie członkami samorządu
zawodowego.
Austria
W Austrii obowiązuje model podobny do niemieckiego: osoba chcąca świadczyć usługi
doradztwa podatkowego obowiązana jest do uzyskania szczególnych kwalifikacji. Doradcy
podatkowi w Austrii obowiązkowo przynależą do samorządu zawodowego (Kammer der
Wirtschaftstreuhänder). Kandydaci na doradców podatkowych muszą zdobyć podczas
studiów wyższych 800 tzw. jednostek naukowych w czterech okreśłonych dziedzinach oraz
posiadać trzyletnie doświadczenie praktyczne.
Czechy
W Czechach funkcjonuje model rynku usług doradztwa podatkowego, w którym do
wykonywania tegoż zawodu potrzebne są szczególne kwalifikacje. Tytuł, jaki przynależy
doradcom podatkowym w Czechach to Danovy poradce. Wszyscy doradcy obowiązani są
do przynależności do samorządu zawodowego (Komora Danovych Poradcu CR). Osoby
chcące wykonywać czynności doradztwa podatkowego muszą posiadać minimum 3-letnie
wykształcenie uniwersyteckie (licencjat). Nie ma obowiązku odbywania praktyk
zawodowych, jednakże po ukończeniu studiów kandydaci na doradców podatkowych
muszą zdać egzamin kwalifikacyjny, aby zostać członkiem samorządu zawodowego.
Inne kraje
W niektórych krajach brak jest szczególnych wymagań dotyczących wykonywania
czynności doradztwa podatkowego oraz posługiwania się tytułem doradcy podatkowego.
Członkostwo w stowarzyszeniach zawodowych jest dobrowolne, jednakże same

139
stowarzyszenia zawodowe określają wymagania kwalifikacyjne i zazwyczaj kodeksy etyki
obowiązujące ich członków. Taki model obowiązuje w Irlandii, Wielkiej Brytanii,
Holandii, Rosji, Hiszpanii, Szwajcarii oraz na Łotwie, przy czym w Irlandii i Wielkiej
Brytanii członkowie niektórych stowarzyszeń zawodowych (m.in. The Chartered Institute
of Taxation) uważani są formalnie za osoby wykonujące zawód regulowany.
W kilku krajach UE brak jest szczególnych regulacji i wymagań dotyczących wykonywania
czynności doradztwa podatkowego oraz posługiwania się tytułem doradcy podatkowego,
a członkostwo w stowarzyszeniach zawodowych jest dobrowolne. Od członków
stowarzyszenia nie wymaga się posiadania szczególnych kwalifikacji. Taki model
funkcjonuje w Finlandii, we Włoszech, na Malcie oraz w Luksemburgu.
Dodatkowo należy nadmienić, że narodowe organizacje i stowarzyszenia doradców
podatkowych z większości państw europejskich zrzeszone są w Confédération Fiscale
Européenne (CFE), która jest europejską organizacją założoną w 1959 r. jako
stowarzyszenie prawa francuskiego. Obecnie obejmuje 33 narodowe organizacje doradców
podatkowych z 24 państw Europy, grupujących łącznie ponad 180 tysięcy czynnych
doradców podatkowych. Głównym celem CFE jest zrzeszenie wszelkich organizacji
doradców podatkowych ze wszystkich państw europejskich i obrona interesów tej grupy
zawodowej oraz zapewnienie odpowiedniej jakości usług świadczonych przez doradców
podatkowych.
Tabela 26. Liczba doradców podatkowych w Polsce i w innych państwach UE, w których zawód ten jest
regulowany, według stanu na 30 września 2010 r.
Państwo
Liczba doradców na

Liczba doradców podatkowych
100 tys. mieszkańców
Polska
ok. 8900 indywidualnych doradców podatkowych
ok. 415 osób prawnych uprawnionych do doradztwa podatkowego
24,4
Austria
4058 samych doradców podatkowych
48,5
Czechy
4209 indywidualnych doradców podatkowych
620 spółek doradztwa podatkowego
46,0
Grecja
14 000 indywidualnych doradców podatkowych
kilka spółek doradztwa podatkowego (brak dokładnych danych)
123,8
Niemcy 78 110 indywidualnych doradców podatkowych
8169 spółek doradztwa podatkowego
105,5
Rumunia 5176 indywidualnych doradców podatkowych
402 spółki doradztwa podatkowego
26,0

140
Słowacja 801 indywidualnych doradców podatkowych
80 spółek doradztwa podatkowego
16,2

Liczba doradców podatkowych w poszczególnych państwach UE jest znacznie
zróżnicowanaprzedstawia odpowiednie dane porównawcze. W wymienionych
powyżej państwach funkcjonuje bardzo podobny model świadczenia usług doradztwa
podatkowego. Wielkość rynku oraz ilość doradców podatkowych zależą jednak przede
wszystkim od liczby ludności oraz od zapotrzebowania na usługi doradcze, nie zaś od tego,
jak regulowany jest dostęp do zawodu. Wyraźnie większa liczba doradców podatkowych w
Niemczech, gdzie zawód jest szczegółowo regulowany, jak się wydaje, nie wynika z tego,
że usługi może świadczyć tam każda osoba, ale z faktu, że jest zapotrzebowanie na takie
usługi, a także pięćdziesięcioletniej tradycji funkcjonowania zawodu doradcy podatkowego
w tym kraju.
4.6.
Deregulacja dostępu do zawodów brokera ubezpieczeniowego, agenta
ubezpieczeniowego i aktuariusza
Wpływ na sektor finansów publicznych
Komisja Nadzoru Finansowego (dalej „KNF”) sprawuje nadzór ubezpieczeniowy
obejmujący w szczególności:
− nadzór nad wykonywaniem działalności przez brokerów ubezpieczeniowych
i reasekuracyjnych,
− nadzór nad działalnością zakładu ubezpieczeń w zakresie korzystania z usług agentów
ubezpieczeniowych oraz, w przypadku tzw. multiagentów, kontrolę spełniania
obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej,
− prowadzenie rejestru pośredników ubezpieczeniowych,
które to kwestie regulowane są w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie
ubezpieczeniowym (Dz. U. Nr 124, poz. 1154, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą
o pośrednictwie ubezpieczeniowym”, oraz
− prowadzenie rejestru aktuariuszy,
przy czym wykonywanie zawodu aktuariusza regulowane jest w ustawie z dnia 22 maja
2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2010 r. Nr 11, poz. 66, z późn. zm.),
zwanej dalej „ustawą o działalności ubezpieczeniowej”.

141
Zgodnie z ustawą z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (art. 19
ust. 1), wydatki budżetu państwa związane z kosztami funkcjonowania KNF i Urzędu KNF
pokrywane są z wpłat wnoszonych przez podmioty nadzorowane. Koszty nadzoru nad
działalnością brokerską pokrywane są z wpłat wnoszonych przez zakłady ubezpieczeń.
W ustawie budżetowej na 2011 r. wpłaty zakładów ubezpieczeń na pokrycie kosztów
nadzoru zostały zaplanowane w kwocie 24 321,0 tys. zł, natomiast rzeczywiste wpłaty
wyniosły 27 950,7 tys. zł, tj. były wyższe o 14,9%. Z kolei rzeczywiste koszty nadzoru nad
działalnością ubezpieczeniową i brokerską wyniosły 21 563,0 tys. zł, co oznacza, że były
o 11,3% mniejsze od wielkości planowanej oraz o 22,8% niższe od wpłat wniesionych
przez zakłady ubezpieczeń.
Brokerzy ubezpieczeniowi i reasekuracyjni
Zezwolenia na wykonywanie działalności brokerskiej wydawane są przez Komisję Nadzoru
Finansowego osobom fizycznym i osobom prawnym po weryfikacji spełnienia przez
wnioskodawcę warunków określonych w ustawie o pośrednictwie ubezpieczeniowym.
Osoba fizyczna wnioskująca o wydanie zezwolenia na wykonywanie działalności
brokerskiej musi m.in. zdać egzamin przed Komisją Egzaminacyjną dla Brokerów
Ubezpieczeniowych i Reasekuracyjnych (dalej „Komisja Egzaminacyjna”) oraz posiadać
co najmniej trzyletnie doświadczenie zawodowe w zakresie ubezpieczeń zdobyte w okresie
5 lat bezpośrednio poprzedzających złożenie wniosku. W przypadku brokerów
posiadających osobowość prawną przynajmniej połowa członków zarządu musi spełniać
powyższe warunki. Z kolei osoby fizyczne zatrudnione przez brokera do wykonywania
czynności brokerskich muszą wykazać się m.in. zdanym egzaminem przed Komisją
Egzaminacyjną, ale nie jest od nich wymagane doświadczenie zawodowe, zaś broker
zatrudniający taką osobę ma obowiązek zgłosić ją do rejestru prowadzonego przez KNF.





64 Aktualne przepisy wykonawcze w tym zakresie stanowi rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia
2012 r. w sprawie wpłat na pokrycie kosztów nadzoru nad działalnością ubezpieczeniową, reasekuracyjną oraz w
zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego (Dz. U. poz. 978).
65 Sprawozdanie z działalności Komisji Nadzoru Finansowego w roku 2011,
http://www.knf.gov.pl/Images/Raport_KNF_2011_tcm75-29701.pdf, s. 214–215.

142
Tabela 27. Aktualne wymogi i proponowane zmiany w zakresie wykonywania działalności brokera
ubezpieczeniowego lub reasekuracyjnego
Aktualne wymogi:
Proponowane zmiany:
pełna zdolność do czynności prawnych
bez zmian
niekaralność za umyślne przestępstwo przeciwko życiu
bez zmian
i zdrowiu, wymiarowi sprawiedliwości, ochronie
informacji, wiarygodności dokumentów, mieniu,
obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi
i papierami wartościowymi, skarbowe
wykształcenie co najmniej średnie
bez zmian
posiadanie 3 lat doświadczenia zawodowego w zakresie
bez zmian
ubezpieczeń zdobyte w okresie 5 lat bezpośrednio
poprzedzających złożenie wniosku o uzyskanie
zezwolenia na wykonywanie działalności brokerskiej
posiadanie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej lub bez zmian (wymóg dyrektywy 2002/92/WE w sprawie
innej równoważnej gwarancji w kwocie 1 000 000 euro
pośrednictwa ubezpieczeniowego)
w odniesieniu do jednego zdarzenia oraz 1 500 000 euro
w odniesieniu do wszystkich zdarzeń za szkody
zdanie egzaminu przed Komisją Egzaminacyjną dla
rezygnacja z egzaminu w przypadku:
Brokerów Ubezpieczeniowych i Reasekuracyjnych jest
– posiadania sześcioletniego doświadczenia
koniecznym warunkiem wykonywania zawodu
zawodowego w zakresie ubezpieczeń, odpowiedniego

do zakresu działalności,

– zwolnienia z egzaminu na wniosek kandydata, który
ukończył studia wyższe uznane przez Komisję
Egzaminacyjną dla Brokerów Ubezpieczeniowych
i Reasekuracyjnych za równorzędne (obejmujące zakres
tematów egzaminacyjnych dla brokerów) oraz zaliczył
egzaminy na tych studiach przeprowadzone w formie
pisemnej, z zachowaniem zasady anonimowości oceny
prac, a od ukończenia studiów nie upłynęło więcej niż
3 lata.
obowiązek doskonalenia umiejętności zawodowych przez bez zmian
odbywanie raz na trzy lata szkolenia zawodowego
polegającego na odbyciu określonej liczby godzin zajęć
i zakończonego wydaniem przez podmiot
przeprowadzający szkolenie poświadczenia

Urząd KNF zapewnia obsługę administracyjno-biurową związaną z przeprowadzaniem
egzaminów dla brokerów ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych. Komisję Egzaminacyjną
w składzie 5 osób powołuje i odwołuje minister właściwy do spraw instytucji finansowych
na wniosek Przewodniczącego KNF. Osobom wchodzącym w skład Komisji przysługuje
wynagrodzenie za udział w egzaminie (800 zł dla przewodniczącego, po 700 zł dla zastępcy
przewodniczącego i sekretarza oraz 600 zł dla każdej z pozostałych dwóch osób
wchodzących w skład komisji egzaminacyjnej), 50 zł za opracowanie każdego pytania
testowego oraz 200 zł za przygotowanie testu jednokrotnego wyboru, który składa się ze
100 wspomnianych pytań. Ponadto z tytułu samych egzaminów Urząd KNF ponosi
dodatkowe koszty (oprócz kosztów wynagrodzenia osób wchodzących w skład Komisji