Rządowy projekt ustawy o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych

37
uprawniony do wykonywania zawodu jedynie na rzecz tych podmiotów, a nie będzie mógł
wykonywać doradztwa na rzecz podmiotów zewnętrznych w stosunku do pracodawcy.
Przyjęcie takiego rozwiązania pozwoli zbliżyć zasady wykonywania doradztwa
podatkowego do zasad świadczenia pomocy prawnej przez radców prawnych, którzy
świadczą pomoc prawną, pozostając w zatrudnieniu w podmiotach, których wyłącznym
przedmiotem działalności nie jest świadczenie pomocy prawnej. Dopuszczenie możliwości
wykonywania zawodu doradcy podatkowego i pozostawania w zatrudnieniu we
wskazanych wyżej podmiotach będzie możliwe w przypadku, jeżeli nie będzie powodować
konfliktu interesów.
Ze względu na to, że przepisy ustawy o doradztwie podatkowym umożliwiają zdobycie
uprawnień do wykonywania doradztwa podatkowego obywatelom wszystkich państw,
zasadne jest umożliwienie obywatelom innych państw zaliczenia na poczet praktyki
zawodowej czynności doradztwa podatkowego wykonywanych w państwach
członkowskich Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub w państwach
członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), będących
stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym – ze względu na zbieżność
systemów i regulacji podatkowych w tych państwach. Powyższe rozwiązanie związane jest
z dążeniem ww. krajów do ujednolicania wykonywania doradztwa podatkowego
i zrównania sposobu traktowania czynności doradztwa podatkowego wykonywanych
w tych państwach m.in. przez wspólne Europejskie Zasady Wykonywania Zawodu
Doradcy Podatkowego w ramach Confédération Fiscale Européenne (CFE).
Ponadto, w przypadku osób starających się o licencję doradcy podatkowego (uprawnionego
do reprezentowania klientów w postępowaniach przed organami administracji publicznej
i w zakresie sądowej kontroli aktów administracyjnych w sprawach z zakresu ich
obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej
związanej z tymi obowiązkami), przewidziano skrócenie okresu praktyki zawodowej
odbytej w Polsce z 2 lat do 6 miesięcy, a w przypadku absolwentów studiów wyższych,
których program kształcenia zrealizowany został w ramach umowy zawartej między
uczelnią a Komisją Egzaminacyjną do Spraw Doradztwa Podatkowego – możliwość
zwolnienia z części pisemnej egzaminu.

38
2.4. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r.
poz. 1137, z późn. zm.)

Zawody: rzeczoznawca samochodowy i diagnosta uprawniony do wykonywania badań
technicznych pojazdów
W proponowanym rozwiązaniu zakłada się obniżenie kryteriów obowiązkowych, jakie
musi spełniać osoba będąca rzeczoznawcą samochodowym. Zmianą proponowanego
rozwiązania w stosunku do obecnie funkcjonującego jest obniżenie wymaganego
wykształcenia z wyższego na średnie oraz odpowiednie obniżenie wymaganej praktyki
zawodowej. Zamiast 5-letniej praktyki w dziedzinie związanej z motoryzacją proponowana
zmiana przewiduje wymóg posiadania 2-letniej praktyki w dziedzinie związanej
z motoryzacją. Wymóg posiadania określonej praktyki nie będzie natomiast obowiązywał
w przypadku osób, które ukończyły studia wyższe drugiego stopnia lub jednolite studia
magisterskie o specjalności samochodowej.
Celem projektowanej zmiany jest ułatwienie dostępu do zawodu regulowanego
rzeczoznawca samochodowy, w szczególności dla osób młodych oraz osób, które mogły
mieć kłopoty z właściwym udokumentowaniem posiadanej praktyki zawodowej
o określonym profilu w dotychczasowym wymaganym 5-letnim okresie.
W odniesieniu do zawodu diagnosty uprawnionego do wykonywania badań technicznych
pojazdów, przepis art. 84 ust. 2 ustawy – Prawo o ruchu drogowym uzupełniono o wymogi
odpowiedniego wykształcenia i praktyki, które szczegółowo określono w dodanym ust. 2b.
Zmianą proponowanego rozwiązania w stosunku do obecnie funkcjonującego jest,
w zależności od posiadanego wykształcenia technicznego, obniżenie długości wymaganej
praktyki w stacji obsługi pojazdów lub w zakładzie (warsztacie) naprawy pojazdów na
stanowisku naprawy lub obsługi pojazdów.
Obniżenie wymogów w zakresie wykształcenia w odniesieniu do rzeczoznawców
i diagnostów samochodowych w żaden sposób nie wpłynie na poziom merytorycznego
przygotowania tych osób do wykonywania czynności zawodowych. Zgodnie z ideą
deregulacji celem zmian jest ułatwienie dostępu do zawodu, ale bez obniżania jakości
i merytorycznego poziomu jego wykonywania. W szczególności nie spowoduje to

39
niezgodności przepisów krajowych z regulacją dyrektywy Parlamentu Europejskiego
i Rady 2009/40/WE z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie badań zdatności do ruchu drogowego
pojazdów silnikowych i ich przyczep.
Przepisy art. 84 ust. 2c i 2e zostały dodane w związku z dublowaniem się zakresu
obowiązkowego szkolenia, prowadzonego przez komercyjne firmy szkoleniowe,
z programem studiów wyższych w obszarze nauk technicznych obejmujących wiedzę
i umiejętności dotyczące diagnostyki samochodowej, prowadzonych wiele uczelni
technicznych, jak również potencjalnej zbieżności praktyki odbywanej w czasie studiów,
zwłaszcza na kierunkach o profilu praktycznym. Natomiast przepis art. 84 ust. 2d ma na
celu precyzyjne wskazanie wymagań formalnych związanych ze zwolnieniem z obowiązku
odbycia szkolenia, o którym mowa w art. 84 ust. 2 ustawy – Prawo o ruchu drogowym.
Z uwagi na to, iż ww. przepisy dotyczące wykształcenia i praktyki były dotychczas
regulowane w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 4 listopada 2004 r. w sprawie
szczegółowych wymagań w stosunku do diagnostów, po wejściu w życie proponowanych
przepisów niezbędne będzie wydanie nowego rozporządzenia.
2.5. Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów,
inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 42, z późn. zm.)
Zawód: urbanista
Opis zawodu
Urbanista, projektant zagospodarowania terenu w aktualnie obowiązującym stanie
prawnym zajmuje się tworzeniem projektów dokumentów planistycznych, takich jak:
miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, studia uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gmin oraz plany zagospodarowania przestrzennego
województwa, jak również projektów decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania
terenu, o których mowa w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Urbaniści znajdują zatrudnienie zarówno w administracji, przy publicznych pracach
planistycznych, jak i w prywatnych biurach. Zgodnie z art. 6. ust. 1 ustawy z dnia
15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz
urbanistów, prawo samodzielnego projektowania przestrzeni w skali regionalnej i lokalnej

40
lub kierowania zespołem prowadzącym takie projektowanie przysługuje wyłącznie osobom
wpisanym na listę członków właściwej izby samorządu zawodowego (tj. izby samorządu
zawodowego urbanistów).
W myśl art. 5 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym „opracowywanie projektów planów zagospodarowania przestrzennego
województwa, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest projektowaniem
zagospodarowania przestrzennego, odpowiednio w skali regionalnej i lokalnej (...)”.
Organem sporządzającym projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
oraz projekt studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
(zadanie własne gminy), po podjęciu przez radę gminy uchwały o przystąpieniu
odpowiednio do sporządzania planu miejscowego lub do sporządzania studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, jest wójt
(odpowiednio burmistrz albo prezydent miasta). Projekt planu miejscowego oraz studium
gminy, podlegający konsultacjom społecznym, uchwalany jest następnie przez radę gminy
(radę miasta). Uchwalony plan miejscowy jest ogłaszany przez wojewodę w wojewódzkim
dzienniku urzędowym.
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa sporządzają organy samorządu
województwa. Plan ten uchwala sejmik województwa. Podobnie jak w przypadku planów
zagospodarowania przestrzennego województwa oraz studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy, plan miejscowy sporządzony przez urbanistę nie
jest samodzielnie funkcjonującym i mającym moc prawną dokumentem.
Mając powyższe na uwadze, trudno wskazać powody, dla których prawo samodzielnego
projektowania przestrzeni w skali regionalnej i lokalnej zagwarantowane jest jedynie dla
osób spełniających formalne kryterium przynależności do izby urbanistów. Należy
zauważyć, że członkami tych izb są również osoby posiadające uprawnienia
architektoniczne, dla których obecny stan prawny – o ile chcą świadczyć usługi w pełnym
zakresie swoich kwalifikacji – rodzi konieczność podwójnej przynależności. Dlatego też
projektowana ustawa znosi ograniczenie prawa samodzielnego projektowania przestrzeni

41
w skali regionalnej i lokalnej lub kierowania zespołem prowadzącym takie projektowanie
wyłącznie dla osób wpisanych na listę członków izby samorządu zawodowego urbanistów.
Konstytucja RP, zawody zaufania publicznego
Przepis art. 17 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej określa, że: „w drodze ustawy
można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby wykonujące zawody zaufania
publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów
w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony”. Ponadto, zgodnie z ust. 2
ww. przepisu, w drodze ustawy można tworzyć również inne rodzaje samorządu.
Samorządy te nie mogą naruszać wolności wykonywania zawodu ani ograniczać wolności
podejmowania działalności gospodarczej. Przepis ten wprowadza zatem fakultatywność
tworzenia dwóch rodzajów samorządów: reprezentujących osoby wykonujące zawody
zaufania publicznego oraz samorządów innego typu, mogących skupiać osoby wykonujące
inne zawody lub inne podmioty.
Jednocześnie przepis art. 65 ust. 1 Konstytucji stwierdza, że każdemu zapewnia się
wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy. Normy konstytucyjne
nakazują zatem, zgodnie z zasadą proporcjonalności, wyważenie przez ustawodawcę
między zapewnieniem, że określone zawody (także zaufania publicznego) wykonywane
będą przez osoby posiadające cechy, kompetencje, kwalifikacje wymagane prawem
publicznym, a zabezpieczeniem wolności wynikającej z art. 65 ust. 1 Konstytucji.
W tej sytuacji należy stwierdzić, że prawo publiczne dzieli wszystkie zawody na trzy
grupy: zawody zaufania publicznego, zawody niebędące zawodami zaufania publicznego,
lecz regulowane przepisami prawa publicznego, zawody inne, wykonywane na podstawie
przepisów ogólnych (ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, ustawa – Kodeks
pracy). Przepisy Konstytucji nie definiują pojęcia zawodu zaufania publicznego ani nie
zawierają wskazówek co do cech, jakie wyróżniają takie zawody spośród innych profesji
podlegających regulacji prawa publicznego. Przyjęto w związku z tym dwa rozwiązania:
pierwsze zakłada zawarcie w przepisach ustawowych klauzuli, że dany zawód ma charakter
zawodu zaufania publicznego (art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach
patentowych: Zawód rzecznika patentowego jest zawodem zaufania publicznego), drugie
zakłada wywiedzenie tego faktu z charakteru zawodu oraz wytycznych poszukiwanych