Rządowy projekt ustawy o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych

92
• Przy ubieganiu się o uprawnienia budowlane w innej specjalności lub w innym zakresie
niż posiadane, egzamin jest przeprowadzany w zakresie ograniczonym do zagadnień
nieobjętych zakresem egzaminu, obowiązującym przy ubieganiu się o posiadane
uprawnienia budowlane.

* Dodatkowo proponuje się zwiększenie możliwości odbywania praktyki, poprzez wprowadzenie
instytucji „patrona”. Osoba zainteresowana odbyciem praktyki projektowej, oprócz odbywania
praktyki w formie zatrudnienia w biurze projektowym, mogłaby odbyć praktykę pod opieką
patrona. Patronem byłaby osoba posiadająca odpowiednie uprawnienia budowlane będąca
czynnym członkiem samorządu zawodowego.
Patron może zdecydować o skróceniu rocznej praktyki, nie więcej jednak niż o 6 miesięcy, przy
czym, po uzyskaniu przez osobę odbywającą tę praktykę wpisu na listę członków samorządu
zawodowego, przez okres o jaki praktyka została skrócona ponosi on odpowiedzialność
zawodową za projekty architektoniczno-budowlane sporządzane przez osobę, która odbyła
praktykę oraz jest obowiązany do sprawdzania tych projektów.
**Projektowane zmiany zakładają również możliwość uznania jako części lub całości okresu
praktyki odbywanej na studiach o profilu praktycznym w zakresie odpowiadającym programowi
kształcenia opracowanemu z udziałem samorządu zawodowego i zgodnie z warunkami umowy
pisemnej o której mowa w art. 168b ust 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie
wyższym.

Tabela 9. Proponowane wymogi odnośnie do wykształcenia i praktyki przy ubieganiu się o łączne
uprawnienia budowlane do projektowania i kierowania robotami w danej specjalności
projektowanie, sprawdzanie projektów
projektowanie, sprawdzanie projektów
architektoniczno-budowlanych i kierowanie

architektoniczno-budowlanych i kierowanie
robotami budowlanymi w ograniczonym
robotami budowlanymi bez ograniczeń
zakresie
wymagane
• studia magisterskie, na kierunku
• studia zawodowe (I stopnia), na kierunku
wykształcenie
odpowiednim dla danej specjalności
odpowiednim dla danej specjalności, lub
• studia magisterskie, na kierunku pokrewnym
dla danej specjalności
praktyka przy
sporządzaniu
1 rok*
1 rok*
projektów
praktyka na
1,5 roku**
1,5 roku**
budowie
egzamin
• Proponuje się możliwość zwolnienia z egzaminu na uprawnienia budowlane absolwentów
studiów wyższych prowadzonych na podstawie umowy uczelni z właściwym samorządem
zawodowym w zakresie odpowiadającym programowi kształcenia opracowanemu z
udziałem organu samorządu zawodowego oraz na podstawie przepisów wykonawczych
wydanych na podstawie projektowanego upoważnienia ustawowego.
• Przy ubieganiu się o uprawnienia budowlane w innej specjalności lub w innym zakresie niż
posiadane, egzamin jest przeprowadzany w zakresie ograniczonym do zagadnień
nieobjętych zakresem egzaminu, obowiązującym przy ubieganiu się o posiadane
uprawnienia budowlane.

93

Dodatkowo proponuje się aby okres praktyki wymagany do uzyskania uprawnień
budowlanych w odpowiednim zakresie pomniejszyć o okres praktyki odbyty do
posiadanych już uprawnień budowlanych, jeżeli zarówno uprawnienia posiadane jak
również uzyskiwane mieszczą się w ramach tej samej specjalności.
Proponuje się również wprowadzenie możliwości zdawania egzaminu na uprawnienia
budowlane do projektowania i kierowania robotami w danej specjalności łącznie.

Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych
Obowiązek przeprowadzania postępowań kwalifikacyjnych oraz nadawania uprawnień
budowlanych zgodnie z ustawą z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych
architektów, inżynierów budownictwa oraz urbanistów, ciąży na samorządach
zawodowych, tj. odpowiednio na Krajowej Izbie Architektów oraz Krajowej Izbie
Inżynierów Budownictwa. Działalność izb jest finansowana ze składek członkowskich,
z zapisów, darowizn i dotacji, z wpływów z działalności gospodarczej oraz z innych
wpływów, nie generuje zatem kosztów dla sektora finansów publicznych.
Opłata za postępowanie kwalifikacyjne przy nadawaniu uprawnień budowlanych wynosi:
1. z tytułu kwalifikowania wykształcenia i praktyki zawodowej jest równa 50%
minimalnego wynagrodzenia za pracę (obecnie – 800 zł);
2. z tytułu przeprowadzenia egzaminu jest równa 50% minimalnego wynagrodzenia za
pracę (obecnie – 800 zł);
3. z tytułu ponownego przeprowadzenia części ustnej egzaminu jest równa 30%
minimalnego wynagrodzenia za pracę (obecnie – 480 zł).
Proponowane zapisy o opłatach przenosi się do ustawy i ustala w następującej wysokości:
1. z tytułu kwalifikowania wykształcenia i praktyki zawodowej nie przekracza 22%
kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej z kwartału
poprzedzającego kwartał, w którym dokonuje się uiszczenia opłaty, ogłoszonego przez

42 (§ 13 ust. 1 rozporządzenie Ministra Transportu i Budownictwa z dnia 28 kwietnia 2006 r. w sprawie
samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie)
43 Od 1 stycznia 2013 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 1600 zł (rozporządzenie Rady Ministrów z dnia
14 września 2012 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2013 r.).

94
Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych (obecnie 812 zł);
2. z tytułu przeprowadzenia egzaminu nie przekracza 22% kwoty przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej (...) (obecnie 812 zł);
3. z tytułu ponownego przeprowadzenia części ustnej egzaminu nie przekracza 13%
kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej (...)
(obecnie 480 zł).
W przypadku egzaminu łącznego na uprawnienia budowlane do projektowania,
sprawdzania
projektów architektoniczno-budowlanych i kierowania
robotami
budowlanymi, kwoty te nie przekraczają odpowiednio: 33%, 33% i 19% kwoty
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej z kwartału
poprzedzającego kwartał, w którym dokonuje się uiszczenia opłaty, ogłoszonego przez
Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych.
Należy zatem stwierdzić, że w związku z proponowaną zmianą zapisu i przeniesieniem go
do ustawy, wysokość opłat nie ulegnie podwyższeniu.

Wpływ projektowanej regulacji na bezpieczeństwo
Architekci i inżynierowie z uprawnieniami budowlanymi mają obowiązek zawarcia
ubezpieczenia OC, który powstaje w terminie do 30 dni od dnia wpisu na listę członków
izby inżynierów budownictwa, nie później niż w dniu poprzedzającym dzień rozpoczęcia
wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie. Minimalna suma
gwarancyjna ubezpieczenia OC, w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są
objęte umową ubezpieczenia OC, wynosi równowartość w złotych 50 tys. euro.

Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i rynek pracy
Szacunki zawarte w publikacji „The Architectural Profession in Europe” Rady Architektów
Europy (Architects' Council of Europe) pokazują, iż pod względem liczby architektów na
1000 mieszkańców, Polska zajmuje 23 miejsce na 27 państw Unii Europejskiej (stan na

44 Przeciętne wynagrodzenie w czwartym kwartale 2012 r. wyniosło 3690,30 zł (Komunikat Prezesa Głównego
Urzędu Statystycznego z dnia 11 lutego 2013 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w czwartym kwartale 2012 r.


95
1 stycznia 2008 r.). Na tle państw o podobnych wynikach gospodarczych oraz
uwarunkowaniach historycznych, natomiast o znacznie mniejszej liczebności populacji,
Polska dysponuje zbliżoną do średniej liczbą architektów na 1000 mieszkańców. Pomimo
tego że liczba architektów stale rośnie, według stanu na koniec września 2009 r. liczba
czynnych zawodowo architektów wynosiła 8948 i wzrosła w latach 2002–2009 (przy stanie
liczebnym na koniec września 2009 r.) o około 40%, co przekłada się na średni roczny
wzrost 5%, to wciąż jest to mniej niż przeciętnie w państwach Unii Europejskiej.
W raporcie Rady Architektów Europy z roku 2010 pozycja Polski nie poprawiła się
w stosunku do innych państw Unii Europejskiej. Dane te wskazują na stosunkowo niski
stopień rozwoju sektora usług architektonicznych w Polsce oraz być może również na
niższą konkurencję w tym sektorze na tle krajów Unii Europejskiej, a także przeciętną
intensywność rywalizacji na tle krajów Europy Środkowo-Wschodniej.
Poniższy wykres przedstawia porównanie liczby architektów przypadającej na
1000 mieszkańców w państwach członkowskich Unii Europejskiej.

45 Raport z badania stanu konkurencji w krajowym sektorze usług profesjonalnych. Architekt. Inżynier budowlany;
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów Departament Analiz Rynku, kwiecień 2010 r.

96
Liczba architektów na 1000 mieszkańców
w państwach członkowskich UE (średnia ~ 0,8)
Słowacja
0,3
Rumunia
0,3
Czechy
0,3
Węgry
0,4
Polska
0,4
Łotwa
0,4
Estonia
0,4
Bułgaria
0,4
Wielka Brytania
0,5
Litwa
0,5
Francja
0,5
Austria
0,5
Szwecja
0,6
Irlandia
0,6
Holandia
0,6
Finlandia
0,6
Słowenia
0,7
Cypr
0,8
Hiszpania
1,1
Portugalia
1,2
Niemcy
1,2
Luksemburg
1,2
Belgia
1,2
Dania
1,3
Grecja
1,4
Malta
1,6
Włochy
2,4
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3

Dane na podstawie: The Architectural Profession in Europe 2010. A Sector Study by the Architect’s Council of
Europe, s. 12.

Liczba czynnych zawodowo architektów równa jest liczbie osób posiadających
nieograniczone uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej i należących do
izby zawodowej architektów (Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej).