Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw

– 35 –
Art. 32. W roku 2013 upoważnia się ministra właściwego do spraw finansów
publicznych do przekazania, do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, dodatkowej dotacji
z budżetu państwa na realizację ustawy, z zablokowanych przez dysponentów części
budżetowych oszczędności w wydatkach budżetu państwa, w wysokości niezbędnej do
zapewnienia wypłat świadczeń z tego funduszu. Przepisów art. 29 ust. 10 i 12 oraz art. 177
ust. 6–8 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240,
z późn. zm.)) nie stosuje się.
Art. 33. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 151 ust. 1
i art. 201 ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 16, zachowują moc do dnia wejścia w życie
przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 151 ust. 1 i art. 201 ust. 1 ustawy,
o której mowa w art. 16 w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie dłużej jednak niż przez
6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.
Art. 34. Ustawa wchodzi w życie z dniem 17 czerwca 2013 r. z wyjątkiem art. 31
ust. 2–5, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2014 r.


22) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2010 r. Nr 28, poz. 146, Nr 96, poz. 620, Nr 123,
poz. 835, Nr 152, poz. 1020, Nr 238, poz. 1578 i Nr 257, poz. 1726, z 2011 r. Nr 185, poz. 1092, Nr 201,
poz. 1183, Nr 234, poz. 1386, Nr 240, poz. 1429 i Nr 291, poz. 1707 oraz z 2012 r. poz. 1456, 1530 i 1548.

04/42a rch
UZASADNIENIE

Projektowana ustawa ma umożliwić rodzicom skorzystanie z płatnego urlopu przez
okres jednego roku, w związku z urodzeniem się ich dziecka, albo przez okres dłuższy
niż jeden rok, w związku z jednoczesnym urodzeniem się większej liczby dzieci.
Ponadto, projektowana ustawa ma w większym niż dotychczas stopniu, umożliwić
rodzicom dziecka dzielenie się uprawnieniami rodzicielskimi przysługującymi
w związku z opieką nad małym dzieckiem.
Obecny stan prawny
Uprawnienia pracownicze związane z pełnieniem funkcji rodzicielskich są regulowane
przepisami działu ósmego Kodeksu pracy „Uprawnienia pracowników związane
z rodzicielstwem”. Obejmują one prawo do urlopu macierzyńskiego (urlopu na
warunkach urlopu macierzyńskiego), dodatkowego urlopu macierzyńskiego
(dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego), urlopu ojcowskiego,
a także urlopu wychowawczego. W pierwszym okresie życia dziecka pracownicy mogą
korzystać z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu
ojcowskiego, w czasie których przysługuje im, na podstawie przepisów ustawy z dnia
25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie
choroby i macierzyństwa, zasiłek macierzyński w wysokości 100%. W okresie do
ukończenia przez dziecko 4. roku życia można także korzystać z bezpłatnego urlopu
wychowawczego.
Urlop macierzyński
Zgodnie z przepisami art. 180 § 1–3 Kodeksu pracy, pracownicy przysługuje urlop
macierzyński w wymiarze: 20 tygodni, w przypadku urodzenia jednego dziecka przy
jednym porodzie, 31 tygodni, w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym
porodzie, 33 tygodni, w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
35 tygodni, w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie i 37 tygodni,
w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie. Co najmniej
2 tygodnie urlopu macierzyńskiego mogą przypadać przed przewidywaną datą porodu.
W przypadku wykorzystywania urlopu macierzyńskiego przed porodem, po porodzie
przysługuje urlop niewykorzystany przed porodem, aż do wyczerpania pełnego
wymiaru urlopu macierzyńskiego.
Przepisy art. 180 § 4–7 Kodeksu pracy określają przypadki, w których z urlopu
macierzyńskiego lub jego części korzysta lub może korzystać pracownik-ojciec
wychowujący dziecko. Chodzi tu o następujące przypadki:
a) rezygnację pracownicy z korzystania z pełnego wymiaru urlopu macierzyńskiego,
co może mieć miejsce, po wykorzystaniu przez nią po porodzie co najmniej
14 tygodni takiego urlopu; w takim przypadku dalszej części urlopu
macierzyńskiego udziela się pracownikowi-ojcu wychowującemu dziecko,
b) niemożność sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem przez pracownicę, której
stan zdrowia wymaga hospitalizacji; w takim przypadku po wykorzystaniu przez
pracownicę po porodzie urlopu macierzyńskiego w wymiarze 8 tygodni,
pracownikowi-ojcu
wychowującemu dziecko przysługuje część urlopu
odpowiadająca okresowi pobytu pracownicy w szpitalu,
c) zgon pracownicy w czasie urlopu macierzyńskiego; w takim przypadku
pracownikowi-ojcu
wychowującemu
dziecko
przysługuje
prawo
do
niewykorzystanej części tego urlopu.
Dodatkowy urlop macierzyński
Zgodnie z przepisami art. 1821 § 1 Kodeksu pracy, a także z przepisami ustawy z dnia
6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy (Dz. U. Nr 237, poz. 1654),
pracownica ma prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego, którego wymiar
wynosi: w 2012 i 2013 r. – do 4 tygodni, w przypadku urodzenia jednego dziecka przy
jednym porodzie i do 6 tygodni, w przypadku porodu mnogiego; od 2014 r. wymiar
tego urlopu ma natomiast wynosić – do 6 tygodni, w przypadku urodzenia jednego
dziecka przy jednym porodzie i do 8 tygodni, w przypadku porodu mnogiego.
Dodatkowy urlop macierzyński jest udzielany na wniosek pracownicy, jednorazowo,
w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności, bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu
macierzyńskiego. Nie jest możliwe wykorzystywanie tego urlopu w częściach.
Korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego można łączyć z wykonywaniem
pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu, w wymiarze nie wyższym niż połowa
pełnego wymiaru czasu pracy. Zarówno wniosek o udzielenie dodatkowego urlopu
macierzyńskiego, jak i wniosek o podjęcie pracy podczas korzystania z takiego urlopu –
są dla pracodawcy wiążące (art. 1821 § 2–5 Kodeksu pracy).
2

Przepisy art. 1822 Kodeksu pracy określają przypadki, w których z dodatkowego urlopu
macierzyńskiego może korzystać pracownik-ojciec wychowujący dziecko. Chodzi tu
o następujące przypadki:
a) wykorzystanie urlopu macierzyńskiego przez pracownicę; w takim przypadku
bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego przez pracownicę
pracownik-ojciec wychowujący dziecko może korzystać z dodatkowego urlopu
macierzyńskiego,
b) korzystanie przez pracownika-ojca wychowującego dziecko z części urlopu
macierzyńskiego w razie podzielenia się tym urlopem przez pracownicę (art. 180
§ 5 Kodeksu pracy).
Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego
Zgodnie z przepisami art. 183 § 1 i 2 Kodeksu pracy, pracownik, który przyjął dziecko
na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie
postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub który przyjął dziecko na
wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, ma
prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w wymiarze: 20 tygodni,
w przypadku przyjęcia jednego dziecka, 31 tygodni, w przypadku jednoczesnego
przyjęcia dwojga dzieci, 33 tygodni, w przypadku jednoczesnego przyjęcia trojga
dzieci, 35 tygodni, w przypadku jednoczesnego przyjęcia czworga dzieci i 37 tygodni,
w przypadku jednoczesnego przyjęcia pięciorga i więcej dzieci – nie dłużej niż do
ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto
decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie
10. roku życia. Pracownik, który przyjął dziecko w wieku do 7. roku życia,
a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku
szkolnego, do 10. roku życia – ma prawo do urlopu na warunkach urlopu
macierzyńskiego w wymiarze do 9 tygodni.
Drugi z przyszłych rodziców adopcyjnych może korzystać z części urlopu na
warunkach urlopu macierzyńskiego na takich samych zasadach, jak pracownik-ojciec
wychowujący dziecko w razie dzielenia się urlopem macierzyńskim z matką dziecka,
hospitalizacji matki dziecka albo śmierci matki dziecka korzystającej z urlopu
macierzyńskiego (odpowiednie stosowanie art. 180 § 5–7 Kodeksu pracy).
3

Dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego
Zgodnie z przepisami art. 183 § 3 Kodeksu pracy, a także z przepisami ustawy z dnia
6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy (Dz. U. Nr 237, poz. 1654) –
pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego
z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub który
przyjął dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza z wyjątkiem rodziny zastępczej
zawodowej, ma prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, którego
wymiar wynosi: w 2012 i 2013 r. – do 4 tygodni, w przypadku przyjęcia jednego
dziecka, do 6 tygodni, w przypadku jednoczesnego przyjęcia więcej niż jednego
dziecka, do 2 tygodni, w przypadku przyjęcia starszego dziecka; od 2014 r. wymiar tego
urlopu ma natomiast wynosić – do 6 tygodni, w przypadku przyjęcia jednego dziecka,
do 8 tygodni, w przypadku jednoczesnego przyjęcia więcej niż jednego dziecka, do
3 tygodni, w przypadku przyjęcia starszego dziecka.
Drugi z przyszłych rodziców adopcyjnych może korzystać z dodatkowego urlopu na
warunkach urlopu macierzyńskiego w przypadku hospitalizacji albo zgonu przyszłego
rodzica adopcyjnego korzystającego z takiego urlopu (odpowiednie stosowanie art. 180
§ 61–7 Kodeksu pracy).
Urlop ojcowski
Zgodnie z przepisami art. 1823 Kodeksu pracy, pracownik-ojciec wychowujący dziecko
ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze 2 tygodni, nie dłużej jednak niż do
ukończenia przez dziecko 12 miesięcy życia albo do upływu 12 miesięcy od dnia
uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do
ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto
decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie
10. roku życia.
Urlop ojcowski jest udzielany na wniosek pracownika-ojca wychowującego dziecko,
który jest dla pracodawcy wiążący (art. 1823 § 2 Kodeksu pracy).
Urlop wychowawczy
Zgodnie z przepisami art. 186 Kodeksu pracy – pracownik zatrudniony co najmniej
6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat w celu
sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez
nie 4. roku życia. Urlop może być wykorzystywany jednorazowo albo nie więcej niż
w czterech częściach, na wniosek pracownika, który jest wiążący dla pracodawcy.
4