Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw

a upoważnienie dla Rady Ministrów do określenia, w drodze rozporządzenia,
liczebności Sił Zbrojnych, z podziałem na poszczególne korpusy kadry, skutkuje
utrudnieniami w trwającym procesie ich przekształceń. Utrudnia on możliwość
podejmowania działań interwencyjnych w zakresie kształtowania struktur
organizacyjnych Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej odpowiadających
potencjalnym zagrożeniom, które mogą się pojawiać i wymagać podjęcia
niezwłocznych decyzji organizacyjnych, stosownie do kompetencji Ministra
Obrony Narodowej w zakresie tworzenia i likwidacji jednostek wojskowych
oraz nadawania im etatów. Prawnie określone limity w poszczególnych
korpusach (niewystępujące w innych pragmatykach służb mundurowych),
ograniczają działalność planistyczno-organizacyjną i politykę kadrową w długiej
perspektywie.
Podkreślić należy, że obecnie liczebność etatowa Sił Zbrojnych, zarówno
ogólna, jak i w podziale na poszczególne korpusy kadry zawodowej, a także na
poszczególnych dysponentów środków etatowych, określana jest każdorazowo
w programach rozwoju Sił Zbrojnych RP oraz opracowanych na ich podstawie
planach dziedzinowych i funkcjonalnych. Wielkości te są pochodną zmian
organizacyjnych planowanych do realizacji w poszczególnych okresach
planistycznych. Jednocześnie w programach rozwoju Sił Zbrojnych RP
określane są także stany ewidencyjne oraz średnioroczne żołnierzy, w podziale
na korpusy kadry. Ponadto liczba żołnierzy zawodowych w poszczególnych
korpusach kadry zawodowej doprecyzowana jest corocznie w decyzji
budżetowej Ministra Obrony Narodowej.
Kwestie dotyczące liczebności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej będą
nadal unormowane w ustawie z dnia 25 maja 2001 r. o przebudowie
i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej
Polskiej (Dz. U. z 2009 r. Nr 67, poz. 570, z późn. zm.), która w art. 3 stanowi,
że liczebność Sił Zbrojnych wynosi nie więcej niż 150 tys. stanowisk etatowych
żołnierzy, w tym nie mniej niż 1/2 stanowisk przeznacza się dla żołnierzy
zawodowych, a z tego nie więcej niż 1/3 dla oficerów (wpływ Sejmu na
liczebność Sił Zbrojnych).
17

W przypadku Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej istotną rolę odgrywa cykl
planistyczny ich rozwoju, oparty na udziale poszczególnych organów władzy
państwowej. W ramach tego cyklu, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na
podstawie art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym
obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, określając kierunki rozwoju Sił
Zbrojnych, może formułować zalecenia w zakresie ich liczebności (wpływ
Prezydenta na liczebność Sił Zbrojnych). Natomiast Rada Ministrów, wydając
wytyczne do programowania, może, na podstawie art. 2 ust. 2 pkt 1 ustawy
z dnia 25 maja 2001 r. o przebudowie i modernizacji technicznej oraz
finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, określać docelową
liczebność Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do osiągnięcia na koniec
danego okresu planistycznego (wpływ Rady Ministrów na liczebność Sił
Zbrojnych). Na podstawie powyższych dokumentów Minister Obrony
Narodowej, wydając Program rozwoju Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,
na podstawie art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 25 maja 2001 r. o przebudowie
i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej
Polskiej, określa w tym programie szczegółowo liczebność Sił Zbrojnych, w tym
liczbę stanowisk w ramach poszczególnych korpusów osobowych (kompetencja
Ministra Obrony Narodowej do szczegółowego określania liczebności Sił
Zbrojnych).
Liczebność Sił Zbrojnych, zarówno etatowa, jak i ewidencyjna określana jest
więc w szeregu dokumentów, na które wpływ mają poszczególne organy władzy
państwowej, właściwe w sprawach obrony narodowej.
Wobec powyższego w projekcie zaproponowano uchylenie art. 4 ust. 4
wojskowej ustawy pragmatycznej (art. 1 pkt 1 lit. b projektu ustawy).
19) wprowadzenie norm określających przedawnienie roszczeń wynikających
z przepisów wojskowej ustawy pragmatycznej
Zakłada się, że roszczenia wynikające ze stosunku służbowego zawodowej
służby wojskowej będą się przedawniały po upływie 3 lat od dnia, w którym
roszczenia te stały się wymagalne. Bieg przedawnienia roszczenia będzie
przerywała:
18

1) każda czynność przed organem właściwym do rozpatrzenia roszczenia
podjęta bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia
roszczenia;
2) uznanie roszczenia.
Po każdym przerwaniu przedawnienia bieg terminu przedawnienia będzie
liczony na nowo. Jeżeli przerwa biegu przedawnienia nastąpiła wskutek
przyczyn, o których mowa w pkt 1, bieg terminu przedawnienia nie będzie
liczony na nowo, dopóki postępowanie wszczęte w celu dochodzenia lub
ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia nie zostanie
zakończone.
Projektowane rozwiązania mają charakter systemowy. Polegają na przeniesieniu
obecnie obowiązujących rozwiązań w zakresie przedawnienia roszczeń
z rozdziału 5 Uposażenie i inne należności pieniężne żołnierzy zawodowych
(art. 75 ust. 1 i 2 wojskowej ustawy pragmatycznej) do rozdziału 1 Przepisy
ogólne. Celem zakładanych propozycji jest objęcie przedawnieniem roszczeń
wszystkich należności wynikających (np. w zakresie rekonwersji, dodatków za
rozłąkę) z ustawy, nie tylko związanych z uposażeniami i innymi należnościami
pieniężnymi żołnierzy zawodowych (art. 1 pkt 5 i 45 projektu ustawy).
Przedawnienie nie będzie dotyczyć wzruszania ostatecznych decyzji w trybach
nadzwyczajnych.
20) nabywanie prawa do urlopu wypoczynkowego
Projektowana propozycja zakłada nadanie rangi ustawowej przepisom
funkcjonującym obecnie w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia
30 grudnia 2009 r. w sprawie urlopów żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2010 r.
Nr 2, poz. 9, z późn. zm.), określającym zasady nabywania prawa do pierwszego
urlopu wypoczynkowego przez osoby powołane do zawodowej służby
wojskowej w trakcie roku kalendarzowego. Rozwiązanie to będzie miało
również zastosowanie do żołnierzy „powracających” do służby po okresie
urlopu wychowawczego oraz pracy poza granicami państwa w organizacjach
międzynarodowych na podstawie umowy zawartej między żołnierzem a tą
organizacją (art. 1 pkt 15 lit. d i pkt 35 projektu ustawy).
19

21) odwoływanie ze studiów lub nauki
Doświadczenia w zakresie kierowania żołnierzy na naukę wskazują na potrzebę
jednoznacznego uregulowania kwestii warunków i trybu odwołania ze studiów
lub nauki w szkole wojskowej albo niewojskowej oraz ze stażu, kursu lub
specjalizacji w kraju lub za granicą i organy właściwe w tych sprawach.
Proponuje się, że z żołnierzem zawodowym, którego planuje się na koszt wojska
skierować na studia lub naukę albo staż, kurs lub specjalizację w kraju lub za
granicą, których koszt przekracza sześciokrotność najniższego uposażenia
zasadniczego żołnierza zawodowego, zawiera się umowę, która określa między
innymi warunki zwrotu kosztów poniesionych na jego utrzymanie i naukę
w przypadku przerwania, odwołania z kształcenia lub zwolnienia z zawodowej
służby wojskowej, przed określonym w umowie okresem służby wojskowej,
z przyczyn, o których mowa w art. 111 pkt 1, 4, 6–7, pkt 9 lit. a i pkt 11–16 oraz
art. 112 ust. 1 pkt 1 wojskowej ustawy pragmatycznej, w wysokości
proporcjonalnej do czasu służby po zakończeniu tej nauki.
Odwołanie żołnierza z kształcenia może nastąpić w szczególności, w przypadku:
1) braku postępów w kształceniu;
2) naruszenia regulaminów ustalonych przez organizatora kształcenia;
3) wniosku żołnierza.
Zakłada się, że tryb odwołania ze studiów lub nauki w szkole wojskowej albo
niewojskowej oraz ze stażu, kursu lub specjalizacji w kraju lub za granicą
i organy właściwe w tych sprawach określał będzie Minister Obrony Narodowej
w drodze rozporządzenia (art. 1 pkt 32 i 33 projektu ustawy).
22) rozszerzenie zakresu podmiotów uprawnionych do korzystania z urlopu
szkoleniowego
Projekt przewiduje również, by żołnierze zawodowi pobierający naukę na
własny koszt, którzy nie spełniają wymogów do uzyskania pomocy finansowej
ze strony organów wojskowych w związku z tą nauką (art. 52 wojskowej ustawy
pragmatycznej), mogli za zgodą dowódcy jednostki wojskowej, korzystać
z urlopu szkoleniowego. W tym zakresie o możliwości udzielenia żołnierzowi
urlopu szkoleniowego decydował będzie samodzielnie dowódca jednostki
uwzględniając zarówno potrzeby żołnierza, jak i właściwe funkcjonowanie
20

jednostki wojskowej. Projektowane rozwiązanie wychodzi naprzeciw
oczekiwaniom żołnierzy, którzy nie spełniają warunków do otrzymania pomocy
w związku z pobieraniem nauki, która warunkuje uzyskanie urlopu
szkoleniowego przez żołnierza, ale chcą podnosić swoje kwalifikacje i jeżeli
warunki służbowe pozwolą będą mogli skorzystać z urlopu szkoleniowego
(art. 1 pkt 36 lit. b i c oraz pkt 38 projektu ustawy).
23) wprowadzenia zasad ograniczających uprawnienia żołnierzy odchodzących ze
służby bezpośrednio po objęciu wyższego stanowiska służbowego
W celu ograniczenia wypowiedzeń stosunku służbowego zawodowej służby
wojskowej przez żołnierzy wyznaczonych na wyższe stanowiska służbowe,
którzy bezpośrednio po takim wyznaczeniu wypowiadają stosunek zawodowej
służby wojskowej, proponuje się wprowadzenie dodatkowego przepisu, zgodnie
z którym, w przypadku wypowiedzenia stosunku służbowego do 12 miesięcy od
dnia objęcia przez tego żołnierza zawodowego wyższego stanowiska
służbowego albo stanowiska służbowego o tym samym stopniu etatowym lecz
wyższą grupą uposażenia, podstawę ustalania wysokości świadczeń
przysługujących z tytułu zwolnienia ze służby stanowiłoby uposażenie należne
żołnierzowi na poprzednio zajmowanym stanowisku służbowym (art. 1 pkt 55
projektu ustawy).
24) uszczegółowienie przepisów dotyczących warunków szkodliwych służby
związanych z urlopami
Projektowane rozwiązanie zakłada wykreślenie z przepisów normujących
dodatkowy urlop wypoczynkowy warunków uciążliwych jako przesłanki
uzasadniającej jego uzyskanie (art. 1 pkt 36 lit. a i pkt 38 projektu ustawy).
25) podwyższenie minimalnych wymagań kwalifikacyjnych dla oficerów – tytuł
magistra
Proponuje się powrót do pierwotnych wymogów dotyczących wykształcenia
w korpusie oficerów zawodowych, które obowiązywały wraz z wejściem
w życie nowelizowanej wojskowej ustawy pragmatycznej. Minimalnym
wykształceniem warunkującym powołanie oficera do zawodowej służby
wojskowej będzie zatem posiadanie tytułu zawodowego magistra lub
równorzędnego (art. 1 pkt 8, 9, 19 i pkt 22 lit. a projektu ustawy).
21