Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw

drogowej i zmniejszenie ilości zdarzeń drogowych, w szczególności tych powodujących
koszty społeczne, a w konsekwencji również ich obniżenie.

W ocenie projektodawców nie jest możliwe podjęcie interwencji innej niż nowelizacja
ustawy. W polskim porządku prawnym brak jest obecnie przepisów odnoszących się
w sposób kompleksowy do zagadnień stanowiących przedmiot dyrektywy.

3.
Zakres proponowanych zmian w obowiązujących aktach prawnych

Projektowane przepisy będą stosowane do projektowania, budowy, przebudowy, a także
do zarządzania drogami publicznymi znajdującymi się w transeuropejskiej sieci drogowej.
Jednocześnie należy zwrócić uwagę, iż przedmiotowa dyrektywa nie ma zastosowania do
tuneli drogowych objętych dyrektywą 2004/54/WE. Zatem projektowana ustawa wyłącza
z zakresu swojej regulacji ww. tunele.

W art. 1 projektu ustawy wprowadza się zmiany w ustawie z dnia 21 marca 1985 r.
o drogach publicznych.
W pkt 1 proponuje się wprowadzenie nowych definicji, którymi dotąd nie posługiwała
się ustawa o drogach publicznych, a które są konieczne z uwagi na implementację do
polskiego systemu prawnego przepisów dyrektywy 2008/96/WE. Proponuje się zatem
wprowadzenie następujących definicji:
– transeuropejskiej sieci drogowej,
– oceny wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego,
– audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego,
– klasyfikacji odcinków dróg o dużej koncentracji wypadków,
– klasyfikacji odcinków dróg ze względu na bezpieczeństwo sieci,
– uczestnika ruchu drogowego.
W pkt 2 projektu przewidziano nowe brzmienie art. 19 ust. 3, zgodnie z którym
ograniczono zakres zadań wykonywanych przez spółkę, z którą zawarto umowę o budowę
i eksploatację albo wyłącznie eksploatację autostrady, w zakresie zarządzania bezpie-
czeństwem dróg w transeuropejskiej sieci drogowej. Wprowadzona zmiana związana jest
z faktem, iż spółka pełni jedynie funkcje zarządcy autostrady płatnej, co oznacza, iż nie jest
ona zarządcą drogi w pełnym tego słowa znaczeniu. Nie posiada tych samych obowiązków
i możliwości działania, co zarządca drogi wskazany w art. 19 ust. 2 i 5 ustawy o drogach
publicznych w podziale na poszczególne kategorie dróg. Generalny Dyrektor Dróg
5

 
Krajowych i Autostrad jest zatem centralnym organem administracji rządowej właściwym
w sprawach dróg krajowych, nie zaś spółka, która może wykonywać tylko niektóre
uprawnienia przysługujące zarządcy drogi dotyczące bieżącej eksploatacji drogi. Ponadto
należy zauważyć, iż umowy zawarte z ww. spółkami pomimo długiego okresu ich
obowiązywania są jednak umowami zawartymi na czas określony. Dlatego też w celu
utrzymania jednolitych standardów na drogach zarządzanych przez GDDKiA
w

projektowanym art. 19 ust. 3 nie zmieniono obecnych zadań spółki, wyłączając
równocześnie z zakresu jej zadań kwestie związane z zarządzaniem bezpieczeństwem dróg
w transeuropejskiej sieci drogowej, za wyjątkiem przeprowadzania okresowych kontroli,
które są wykonywane aktualnie przez spółkę. Zatem na autostradach płatnych zarządzanie
bezpieczeństwem dróg w transeuropejskiej sieci drogowej (tj. przeprowadzanie oceny
wpływu na bezpieczeństwo ruchu drogowego, audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego,
dokonywanie klasyfikacji odcinków dróg o dużej koncentracji wypadków oraz klasyfikacji ze
względu na bezpieczeństwo sieci drogowej) będzie należało do kompetencji Generalnego
Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad. Natomiast spółka, z którą zawarto umowę o budowę
i eksploatację albo wyłącznie eksploatację autostrady, będzie przeprowadzała okresowe
kontrole stanu dróg i drogowych obiektów inżynierskich oraz przepraw promowych, ze
szczególnym uwzględnieniem ich wpływu na stan bezpieczeństwa ruchu drogowego, w tym
weryfikację cech i usterek, które wymagają prac konserwacyjnych ze względu na
bezpieczeństwo ruchu drogowego oraz badała wpływ robót drogowych na bezpieczeństwo
ruchu drogowego.
W pkt 3 projektu proponuje się wprowadzenie w art. 20 ustawy o drogach publicznych
nowych obowiązków związanych z implementacją dyrektywy w zakresie zarządzania
bezpieczeństwem sieci drogowej. Obowiązki te będą dotyczyły tych zarządców dróg, którzy
zarządzają drogami leżącymi w transeuropejskiej sieci drogowej. Poprzez podzielenie
odcinków dróg sieci na kategorie i przeprowadzenie analizy dla każdej z nich,

z uwzględnieniem czynników takich, jak: koncentracja wypadków, natężenie ruchu i rodzaj
ruchu, sporządzona zostanie lista priorytetowych odcinków dróg, na których konieczne będzie
dokonanie poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego. Z tego względu dokonano również
zmian w art. 19 ustawy o drogach publicznych (pkt 2 projektu), gdzie zostały podzielone
zadania związane z zarządzaniem bezpieczeństwem autostrad płatnych w transeuropejskiej
sieci drogowej pomiędzy Generalnym Dyrektorem Dróg Krajowych i Autostrad a spółką,
z którą zawarto umowę o budowę i eksploatację albo wyłącznie eksploatację autostrady.
6

 
W art. 20 ustawy o drogach publicznych dodany pkt 10a dotyczący badania przez
wszystkich zarządców dróg wpływu robót drogowych na bezpieczeństwo ruchu drogowego
nie jest nowym zadaniem zarządcy drogi, a jedynie stanowi wyodrębnienie zadania
z dotychczasowego pkt 10 dotyczącego przeprowadzania okresowych kontroli stanu dróg
i drogowych obiektów inżynierskich oraz przepraw promowych. Zadania zarządcy drogi
wymienione w art. 20 pkt 10 i 10a ustawy o drogach publicznych wypełniają równocześnie
wymogi dotyczące kontroli bezpieczeństwa, o których mowa w dyrektywie 2008/96/WE.
Dla zarządców dróg leżących w transeuropejskiej sieci drogowej (w tym dla prezydentów
miast na prawach powiatu) projektowana ustawa nakłada nowe obowiązki. Zadania
wynikające z zarządzania drogami publicznymi, zgodnie z podziałem wskazanym w art. 19
ustawy o drogach publicznych, jest zadaniem własnym prezydentów miast na prawach
powiatu. Oznacza to, że zarządcy mają też obowiązek zapewnienia finansowania tych zadań.

Pkt 4 projektu przewiduje dodanie nowych rozdziałów 2b i 2c, w których zawarte będą
przepisy dotyczące zarządzania bezpieczeństwem dróg w transeuropejskiej sieci drogowej
(rozdział 2b) oraz statusu audytora bezpieczeństwa ruchu drogowego (rozdział 2c).
W rozdziale 2b proponuje się określić, iż zarządzanie bezpieczeństwem dróg
w
transeuropejskiej sieci drogowej polega na przeprowadzeniu oceny wpływu na
bezpieczeństwo ruchu drogowego, audytu bezpieczeństwa ruchu drogowego, dokonywaniu
klasyfikacji odcinków dróg o dużej koncentracji wypadków oraz klasyfikacji ze względu na
bezpieczeństwo sieci drogowej.
Projektowany art. 24i określa, kiedy ocena wpływu na bezpieczeństwo ruchu
drogowego jest przeprowadzana, jakie elementy ocena powinna zawierać i co należy przy jej
sporządzaniu uwzględniać. Umożliwi to zgodnie z przepisami dyrektywy wykazanie wpływu
różnych planowanych wariantów danej inwestycji drogowej na bezpieczeństwo ruchu
drogowego.
Kolejny art. 24j wskazuje, kiedy przeprowadzany ma być audyt bezpieczeństwa ruchu
drogowego. W związku z tym, iż audyty mają być przeprowadzane na różnych etapach
budowy lub przebudowy drogi, należało w poszczególnych ustępach wskazać elementy, które
audytor lub zespół audytujący podczas przeprowadzania audytu musi uwzględniać.
Audyty bezpieczeństwa ruchu drogowego mające na celu wskazanie nieprawidłowych
rozwiązań, które mogłyby przyczynić się do powstawania zdarzeń drogowych – powinny być
przeprowadzane w odniesieniu do wszystkich dróg znajdujących się w transeuropejskiej sieci
7

 
drogowej. Podczas przeprowadzania audytów bezpieczeństwa ruchu drogowego należy
przestrzegać przewidzianych w ustawie warunków.
Projektowany art. 24k określa, iż uprawniony do przeprowadzania audytów
bezpieczeństwa ruchu drogowego jest audytor lub zespół audytujący, w którego skład
wchodzi co najmniej jeden audytor bezpieczeństwa ruchu drogowego. Przepis ten odpowiada
art. 4 ust. 2 dyrektywy. W zakresie przeprowadzania audytu projekt ustawy przewiduje
również, iż nie może on być przeprowadzany przez audytora bezpieczeństwa ruchu
drogowego:
− wykonującego, w trakcie przeprowadzania audytu, zadania w zakresie projektowania,
budowy, przebudowy, zarządzania odcinkiem drogi podlegającym audytowi,
zarządzania ruchem lub nadzoru nad zarządzaniem ruchem na odcinku drogi
podlegającym audytowi,
− którego małżonek, krewny i powinowaty do drugiego stopnia, osoba związana z nim
z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli wykonuje w trakcie przeprowadzania
audytu zadania w zakresie projektowania, budowy, przebudowy, zarządzania
odcinkiem drogi podlegającym audytowi, zarządzania ruchem lub nadzoru nad
zarządzaniem ruchem na odcinku drogi podlegającym audytowi.
Projektowany art. 24l wskazuje, iż po przeprowadzeniu audytu bezpieczeństwa ruchu
drogowego audytor lub zespół audytujący przedstawia wynik audytu, który stanowi
sprawozdanie z audytu oraz sformułowane na jego podstawie zalecenia dla zarządcy drogi.
Zarządca drogi uwzględnia wynik audytu na dalszych etapach przygotowania, budowy
i użytkowania drogi. Jednakże w przypadku nieuwzględnienia wyniku audytu zarządca drogi
obowiązany jest do opracowania uzasadnienia, które stanowi załącznik do wyniku audytu.
Ww. wynik audytu wraz z oświadczeniem zarządcy drogi o wykonaniu zalecenia lub
odpowiednie uzasadnienie zarządcy drogi o ich nieuwzględnieniu są dokumentami
dołączanymi do:
− wniosku o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę lub w zgłoszeniu na przebudowę
drogi,
− zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego,
− wniosku o udzielenie pozwolenia na użytkowanie,
− wniosku o wydanie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

8

 

Przepis art. 24m projektu wskazuje, iż w ramach procesu zarządzania
bezpieczeństwem sieci drogowej prowadzona będzie klasyfikacja odcinków dróg o dużej
koncentracji wypadków oraz klasyfikacja ze względu na bezpieczeństwo sieci.
Wprowadzenie identyfikacji odcinków dróg o dużej koncentracji wypadków pozwoli
reagować na zagrożenia, eliminując przyczyny powstałych zdarzeń. Klasyfikacja odcinków
dróg o dużej koncentracji wypadków oraz klasyfikacja odcinków ze względu na
bezpieczeństwo sieci przeprowadzana jest co najmniej raz na 3 lata. W celu zapewnienia
poprawy poziomu bezpieczeństwa użytkowników dróg oraz zmniejszenia kosztów wypadków
drogowych minister właściwy do spraw transportu, w drodze rozporządzenia, określi metodę
dokonywania tych klasyfikacji.
Projekt przewiduje również, iż wyniki obydwu klasyfikacji podlegają ocenie
wykonywanej przez zespół ekspertów powoływany przez zarządcę drogi. W skład zespołu
ekspertów wchodzi w szczególności audytor bezpieczeństwa ruchu drogowego. Zatem
w zespole ekspertów mogą znaleźć się również osoby nieposiadające certyfikatu audytora
bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Zespół ekspertów, po przeprowadzeniu wizytacji w terenie, przedstawia zarządcy drogi
propozycję działań, które należy podjąć w celu poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego,
mając na uwadze propozycje działań przedstawione po przeprowadzeniu ostatniej klasyfikacji
oraz sprawozdań sporządzanych przez Policję z każdego wypadku drogowego, w którym jest
zabity, który miał miejsce w transeuropejskiej sieci drogowej. Zarządca drogi przeprowadza
analizę kosztów i korzyści proponowanych przez zespół ekspertów. Natomiast wybrane przez
siebie działania zarządca drogi realizuje w ramach dostępnych środków finansowych. Ponadto
zarządca drogi obowiązany jest do poinformowania uczestników ruchu drogowego
w rozumieniu art. 2 pkt 17 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym,
o wynikach przeprowadzonej klasyfikacji odcinków dróg o dużej koncentracji wypadków.
Projektowana ustawa przewiduje wprowadzenie w rozdziale 2c przepisów określających
status audytora bezpieczeństwa ruchu drogowego. W tym zakresie w art. 24n określa się
warunki, jakie powinien spełniać audytor. Jednym z wymagań dla audytora jest posiadanie
zaświadczenia o ukończeniu szkolenia dla kandydata na audytora bezpieczeństwa ruchu
drogowego i zdaniu egzaminu na audytora bezpieczeństwa ruchu drogowego. Sposób
przeprowadzania i zakres programowy szkolenia zakończonego egzaminem określony
zostanie przez ministra właściwego do spraw transportu w drodze rozporządzenia. Ponadto
audytor bezpieczeństwa drogowego będzie musiał posiadać ważny certyfikat wydawany przez
9