Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego i niektórych innych ustaw

wykonania zagranicznego orzeczenia.

Art. 611tk przewiduje obligatoryjne i fakultatywne przesłanki odmowy wykonania
orzeczenia. Wprawdzie art. 9 decyzji ramowej o przekazywaniu skazanych na karę
pozbawienia wolności nie dokonuje podziału przesłanek odmowy, tym niemniej potrzeba
zróżnicowania ich skutku wynika ze skorzystania ze swobody posiadanej przez państwo
dokonujące implementacji decyzji ramowej. Zgodnie z art. 34 dawnego Traktatu o Unii
Europejskiej, decyzje ramowe są wiążące dla państw członkowskich w zakresie celu, podczas
gdy wybór form i środków ich realizacji pozostawia się tym państwom. Stanowisko takie,
wynikające z samego charakteru instrumentu podlegającego wdrożeniu, potwierdził także
Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 06.10.2009 r. w sprawie C-123/08
Wolzenburg (por. punkt 61). Orzeczenie to jest interpretowane przez doktrynę jako
potwierdzenie przez Trybunał, że wskazana w decyzji ramowej opcjonalność pozwala na
dokonanie wyboru już przez ustawodawcę, nie zaś dopiero na poziomie organu sądowego,
oceniającego sprawę in concreto.
Art. 611tk § 1 przewiduje sytuacje, w których sąd polski będzie odmawiał wykonania
zagranicznego orzeczenia. W pierwszej kolejności w pkt 1 przepis ten stanowi, że sąd może
odmówić wykonania orzeczenia z uwagi na brak podwójnej karalności. Możliwość taka
została bowiem przewidziana w art. 7 ust. 4 decyzji ramowej o przekazywaniu skazanych na
karę pozbawienia wolności. Każde państwo członkowskie przy przyjęciu niniejszej decyzji
ramowej lub w późniejszym terminie może stwierdzić w oświadczeniu złożonym
w Sekretariacie Generalnym Rady o niestosowaniu art. 7 ust. 1 znoszącego wymóg
weryfikacji podwójnej karalności w odniesieniu do wymienionych w nim 32 kategorii
przestępstw. Polska skorzystała z tego prawa, składając stosowne oświadczenie do
Sekretariatu Generalnego Rady. Dalsze przesłanki odmowy wykonania orzeczenia wskazano
w art. 611tk § 1 pkt 2 – 6. Należy do nich zaliczyć naruszenie zasady ne bis in idem, brak
zgody skazanego na przekazanie w wypadkach, gdy jest ona wymagana, gdy sprawca
z uwagi na wiek nie podlega odpowiedzialności karnej, czy istnieje możliwość naruszenia
swobód obywatelskich. Odmawia się także wykonania orzeczenia, jeżeli wykonanie kary
łączy się z zastosowaniem terapii lub innych środków nieznanych prawu polskiemu, a także

13
wówczas, gdy skazany nie jest obywatelem polskim, aczkolwiek w tym ostatnim wypadku –
z zastrzeżeniem § 4.
Art. 611tk § 2, stanowiący w dalszej części implementację art. 9 ust. 1 decyzji
ramowej, wskazuje katalog fakultatywnych przesłanek odmowy wykonania orzeczenia.
Oprócz podstaw formalnych, takich jak niekompletność zaświadczenia lub jego sprzeczność
z treścią wyroku, przewiduje się możliwość odmowy wykonania orzeczenia w wypadku
przedawnienia wykonania kary, darowania przestępstwa na mocy amnestii, immunitetu, czy
z uwagi na to, że w warunkach określonych w art. 607e § 3 pkt 8 w zw. z art. 611tm
właściwy organ państwa wydania nie wyraził zgody na to, aby sprawcę ścigać za
przestępstwa inne niż te, które stanowiły podstawę przekazania, lub wykonać orzeczone
wobec niego kary pozbawienia wolności za inne przestępstwa. Podstawą odmowy może być
także m.in. to, że kara pozostała do odbycia przez skazanego jest niższa niż sześć miesięcy
pozbawienia wolności lub odnosi się do przestępstw, które według prawa polskiego zostały
popełnione w całości lub w części na terytorium RP lub na terytorium za takowe uznawanym
(np. na pokładzie polskiego statku wodnego lub powietrznego). Można ponadto odmówić
wykonania orzeczenia, gdy skazany nie mieszka stale w Polsce, albo gdy wyrok został
wydany pod jego nieobecność — przy czym pojęcie „mieszka” powinno być rozumiane
zgodnie z punktem 17 decyzji ramowej 2008/909/WSiSW i oceniane wedle faktycznych, a
nie formalnych kryteriów, tak jak to objaśniono wyżej (art. 611t). Kryteria takie wynikają
również z wyroków Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawach C-66/08
(Kozłowski) oraz C-123/08 (Wolzenburg).
Nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy: po pierwsze – skazany został wezwany do
udziału w postępowaniu lub w inny sposób zawiadomiony o terminie i miejscu rozprawy lub
posiedzenia i pouczony, że jego niestawiennictwo nie stanowi przeszkody dla wydania
orzeczenia, po drugie – jeżeli miał obrońcę, zaś ten był obecny na rozprawie lub posiedzeniu,
po trzecie zaś – gdy po doręczeniu mu odpisu orzeczenia wraz z pouczeniem o prawie,
terminie i sposobie złożenia wniosku o przeprowadzenie nowego postępowania z jego
udziałem w tej samej sprawie, z prawa tego nie skorzystał lub też złożył oświadczenie, że nie
kwestionuje wydanego w jego sprawie orzeczenia. Wyjątki te odpowiadają wymogom
wynikającym z decyzji ramowej Rady 2009/299/WSiSW z dnia 26 lutego 2009 r.
zmieniającej decyzje ramowe 2002/584/WSiSW, 2005/214/WSiSW, 2006/783/WSiSW,

14
2008/909/WSiSW oraz 2008/947/WSiSW i tym samym wzmacniającej prawa procesowe
osób oraz ułatwiającej stosowanie zasady wzajemnego uznawania do orzeczeń wydanych pod
nieobecność danej osoby na rozprawie (dalej jako: decyzja ramowa w sprawie orzeczeń
zapadłych pod nieobecność oskarżonego)7).
Art. 611tk § 4 wdraża regulację zawartą w art. 4 ust. 1 lit. c decyzji ramowej
2008/909/WSiSW w odniesieniu do sytuacji, kiedy Polska jest państwem wykonania.
Art. 611tk § 5 wdraża postanowienia art. 9 ust. 3 decyzji ramowej o przekazywaniu
skazanych na karę pozbawienia wolności, przewidujący, że ewentualną odmowę wykonania
orzeczenia zagranicznego powinna poprzedzać informacja o takiej możliwości.

Zgodnie z art. 607tl § 1 skutkiem decyzji sądu polskiego o wykonaniu orzeczenia
dotyczącego kary pozbawienia wolności jest konieczność określenia kwalifikacji prawnej
czynu według prawa polskiego. Odpowiednie zastosowanie znajduje w tym zakresie art. 607s
§ 4 K.p.k. regulujący te kwestie w odniesieniu do europejskiego nakazu aresztowania. Jeżeli
więc kara pozbawienia wolności orzeczona przez właściwy organ państwa wydania,
przekracza górną granicę ustawowego zagrożenia, sąd określa podlegającą wykonaniu karę
lub środek według prawa polskiego, w wysokości odpowiadającej górnej granicy
ustawowego zagrożenia, uwzględniając okres rzeczywistego pozbawienia wolności za
granicą oraz wykonaną tam karę.
W sytuacji, gdy kara orzeczona w innym państwie członkowskim jest nieznana prawu
polskiemu, obowiązkiem sądu jest określenie podlegającej wykonaniu kary przewidzianej
przez prawo polskie za podobne przestępstwo. Jeżeli przestępstwo zgodnie z przyjętą według
prawa polskiego kwalifikacją prawną nie jest zagrożone karą pozbawienia wolności,
wykonuje się karę orzeczoną przez sąd państwa wydania orzeczenia w wymiarze
nieprzekraczającym 6 miesięcy pozbawienia wolności (art. 8 ust. 3 decyzji ramowej
o przekazywaniu skazanych na karę pozbawienia wolności). Okres 6 miesięcy pozbawienia
wolności stanowi wysokość graniczną, poniżej której sąd polski ma możliwość odmowy
wykonania kary. Z tego względu, jeżeli polski sąd nie odmówił wykonania kary o niższym
wymiarze, powinien wykonać karę w wysokości orzeczonej przez właściwy organ państwa

7) Dz. Urz. UE L 81 z 27.03.2009 r., str. 24.

15
wydania orzeczenia. W innych wypadkach kara podlegająca wykonaniu w Polsce nie może
przekraczać 6 miesięcy pozbawienia wolności.
Ponadto przepis ten przewiduje odpowiednie stosowanie art. 607f K.p.k., realizując
w tym zakresie art. 17 ust. 2 decyzji ramowej.

Art. 611tm § 1 stanowi implementację art. 18 decyzji ramowej o przekazywaniu
skazanych na karę pozbawienia wolności, dotyczącego zakazu ścigania skazanego za
przestępstwa inne niż te, które stanowiły podstawę przekazania, lub wykonania orzeczonej
wobec niego kary pozbawienia wolności za inne przestępstwa. Odpowiednie zastosowanie
znajdzie art. 607e § 1 – 4 K.p.k. Natomiast § 2 implementuje art. 17 ust. 3 decyzji ramowej.

Art. 611tn przewiduje niezwłoczne umorzenie postępowania wykonawczego w razie
uzyskania od państwa wydania orzeczenia informacji, że przekazane do wykonania
orzeczenie nie podlega dalszemu wykonaniu. Przyczyny, dla których taki stan może zaistnieć
nie są tu możliwe do wyliczenia z uwagi na fakt, iż dotyczą one wyłącznie okoliczności
przewidzianych w prawie państwa wydania orzeczenia. Tytułem przykładu można wymienić
przedawnienie wykonania kary, darowanie przestępstwa na mocy amnestii lub zastosowanie
wobec skazanego prawa łaski. Sąd polski nie bada tych okoliczności, a jedynie podejmuje
decyzję o zakończeniu prowadzonego postępowania.

Art. 611to stanowi implementację art. 14 decyzji ramowej o przekazywaniu
skazanych na karę pozbawienia wolności, przewidującego możliwość zastosowania wobec
skazanego tymczasowego aresztowania, na wypadek jego pobytu na terytorium państwa
wykonania. Państwo wydania orzeczenia może wystąpić z takim wnioskiem zanim przekaże
odpis wydanego orzeczenia, jak również przed podjęciem przez państwo wykonania decyzji
w przedmiocie wykonania. Art. 611to wprowadza podstawę prawną, dającą sądowi
polskiemu możliwość zarówno orzeczenia tymczasowego aresztowania, jak również innego
środka zapobiegawczego, o ile będzie on wystarczający do zapewnienia, iż sprawca
pozostanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do czasu podjęcia decyzji w przedmiocie
wykonania orzeczenia. Zważywszy na to, że tymczasowe aresztowanie będzie mogło

16
nastąpić na żądanie właściwego organu sądowego państwa wydania orzeczenia zanim
zostanie przesłany odpis wyroku wraz z zaświadczeniem, o którym mowa w art. 611tg § 3,
konieczne było określenie terminu jego stosowania. Odpowiednie zastosowanie znajdzie
w tym wypadku art. 607k § 3a K.p.k. W wypadku niewystarczających danych zawartych we
wniosku państwa wydania lub jego cofnięcia art. 605 § 5 i 6 K.p.k. znajduje odpowiednie
zastosowanie. Sąd może również zastosować tymczasowe aresztowanie, jeżeli skazany
przebywa w zakładzie karnym w innym państwie członkowskim. W takiej sytuacji termin
tymczasowego aresztowania oznacza się, mając na uwadze czas niezbędny do przekazania
skazanego z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej i doprowadzenia do
zakładu karnego. Łączny okres stosowania tymczasowego aresztowania nie może jednak
przekroczyć 100 dni. Jest to regulacja analogiczna jak w art. 607k § 3 K.p.k.
Art. 611tp, implementujący art. 16 decyzji ramowej o przekazywaniu skazanych na
karę pozbawienia wolności, reguluje kwestie związane z tranzytem skazanego przez
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Z uwagi na analogiczne regulacje zawarte w rozdziale
65b dotyczącym procedury przekazania osoby ściganej na podstawie europejskiego nakazu
aresztowania, art. 607zb § 2 – 4 K.p.k. znajduje odpowiednie zastosowanie. Zważywszy na
to, że art. 16 ust. 3 decyzji ramowej o przekazywaniu skazanych na karę pozbawienia
wolności wprowadza terminy podjęcia decyzji w przedmiocie zgody na przewóz, zakreślono
termin 7 dni na podjęcie takiej decyzji z możliwością odroczenia jej wydania do czasu
uzyskania przetłumaczonego na język polski zaświadczenia, o którym mowa w art. 611tg
§ 3.
Art. 611tr określa obowiązki informacyjne sądu w odniesieniu do państwa wydania
orzeczenia. Dotyczy to nie tylko samej decyzji w przedmiocie wykonania orzeczenia,
określonej w art. 611tj, ale również innych istotnych orzeczeniach podjętych w trakcie
postępowania wykonawczego (jak np. o przekazaniu orzeczenia sądowi właściwemu,
o niemożności wykonania kary z uwagi na zbiegnięcie skazanego, o dostosowaniu kary,
zastosowaniu warunkowego zwolnienia, itd.). Ponadto sąd polski będzie zobligowany do
powiadomienia także o ucieczce lub ukryciu się skazanego, bowiem okoliczność ta stanowi
podstawę do wykonania orzeczonej kary przez właściwy organ państwa wydania orzeczenia.
Sytuacja taka została przewidziana w art. 611td § 4. W wypadku ucieczki lub ukrycia się
skazanego postępowanie wykonawcze umarza się, ponieważ państwo wydania orzeczenia

17