Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego i niektórych innych ustaw

sytuacjami związanymi z wystąpieniem do innego państwa członkowskiego, zastosowanymi
w art. 611fe K.p.k. w odniesieniu do wystąpienia o wykonanie orzeczenia o karach
o charakterze pieniężnym i art. 611fs K.p.k. w odniesieniu do wystąpienia o wykonanie
orzeczenia przepadku. Jeżeli skazany przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, sąd
zawiadamia go o przekazaniu orzeczenia, zaś w innym wypadku przekazuje zawiadomienie
wraz z zaświadczeniem do państwa wykonania orzeczenia.
Na podstawie art. 611tc sąd może zwrócić się do właściwego sądu lub innego organu
państwa wykonania orzeczenia o informację o treści prawa obcego dotyczącego zasad
warunkowego zwolnienia z odbycia kary zarówno przed wystąpieniem, jak i w późniejszym
okresie. Zważywszy na to, że do wykonania przekazanej kary pozbawienia wolności
zastosowanie ma prawo państwa wykonania orzeczenia, sąd może w wypadku znacznych
rozbieżności w warunkach dotyczących wcześniejszego zwolnienia z odbycia kary, odstąpić
od wystąpienia lub je cofnąć, ale również uzgodnić z właściwym organem państwa
wykonania orzeczenia, iż zastosowanie będą miały przepisy prawa polskiego dotyczące
warunkowego zwolnienia (art. 77 K.k. i dalsze). Sąd może odstąpić od wystąpienia lub je
cofnąć także w wypadku zaistnienia innych przeszkód w państwie wykonania orzeczenia
(np. darowanie przestępstwa na mocy amnestii). Nastąpić to może jedynie do momentu
rozpoczęcia wykonywania kary w państwie wykonania orzeczenia.

Art. 611td stanowi transpozycję art. 22 decyzji ramowej o przekazywaniu skazanych
na karę pozbawienia wolności, określającego skutki przekazania osoby skazanej. Art. 611td
§ 1 przewiduje, iż wystąpienie o wykonanie orzeczenia nie wstrzymuje postępowania
wykonawczego. Dopiero uzyskanie od państwa wykonania orzeczenia informacji
o rozpoczęciu wykonywania kary będzie stanowić podstawę zawieszenia postępowania
wykonawczego. Jeżeli państwo wykonania orzeczenia poinformuje o zakończeniu wykonania
kary, sąd polski podejmie postępowanie i umorzy je. Umorzenie postępowania nastąpi także
wówczas, gdy w stosunku do sprawcy zapadło w innym państwie członkowskim i zostało
wykonane prawomocne orzeczenie co do tego samego czynu. W wypadku otrzymania od
właściwego organu państwa wykonania orzeczenia informacji o niemożności wykonania
orzeczenia w całości albo części, sąd podejmuje zawieszone postępowanie w celu jego
dalszego prowadzenia.

8
Jeżeli okazałoby się, iż z uwagi na rozbieżności w wysokości zagrożenia ustawowego
za dane przestępstwo, w państwie wykonania orzeczenia odbyciu podlegałaby kara
pozbawienia wolności w wymiarze znacznie niższym od orzeczonego w Polsce, sąd może
uzgodnić z właściwym organem państwa wykonania orzeczenia, że w państwie tym nastąpi
wykonanie tylko części orzeczonej kary pozbawienia wolności. Przekazanie części kary do
odbycia nie może jednak skutkować wydłużeniem czasu trwania kary. Postępowanie
wykonawcze zawiesza się wówczas do czasu przekazania skazanego w celu dalszego
wykonywania kary na terytorium Polski, zaś okres pozbawienia wolności w innym państwie
członkowskim UE zalicza się na poczet kary.

W art. 611te przewidziano, iż w wypadku uchylenia orzeczenia, o którym mowa
w art. 611t § 1, na skutek kasacji albo wznowienia postępowania, ułaskawienia skazanego,
darowania przestępstwa na mocy amnestii albo przedawnienia wykonania kary, sąd
niezwłocznie zawiadamia o tym właściwy sąd lub inny organ państwa wykonania orzeczenia.
Przepis stanowi transpozycję art. 20 decyzji ramowej o przekazywaniu skazanych na karę
pozbawienia wolności, nakładającego na państwo wydania obowiązek poinformowania
państwa wykonania orzeczenia o wszelkich decyzjach lub środkach, w wyniku których kara
przestaje być wykonana.

Art. 611tf § 1 stanowi transpozycję art. 15 decyzji ramowej o przekazywaniu
skazanych na karę pozbawienia wolności. Określa on terminy przekazania skazanego
w wypadku uznania orzeczenia przez właściwy organ państwa wykonania orzeczenia.
Powinno ono nastąpić w terminie 30 dni od uprawomocnienia się decyzji w przedmiocie
wykonania orzeczenia. Jeżeli jednak przekazanie nie jest możliwe na skutek siły wyższej
albo zagrożenia życia lub zdrowia tej osoby, przekazanie nastąpi w terminie 10 dni od nowo
ustalonego terminu między polskim sądem i właściwym organem państwa wykonania
orzeczenia.
Art. 611tf § 2 – 4 określa czynności konieczne do uzyskania zgody innego państwa
członkowskiego Unii Europejskiej na przewóz skazanego przez jego terytorium. W takim
wypadku Minister Sprawiedliwości występuje z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na
przewóz, dołączając do niego zaświadczenie, o którym mowa w art. 611t § 6, przetłumaczone

9
na język urzędowy państwa wykonania orzeczenia albo na inny język wskazany przez to
państwo. Minister Sprawiedliwości może jednak cofnąć wniosek o udzielenie zezwolenia na
przewóz, gdyby z przewozem wiązała się możliwość ścigania skazanego lub wykonania kary
pozbawienia wolności w związku z przestępstwami popełnionymi przed opuszczeniem przez
niego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Należy ponadto zauważyć, że projekt przewiduje możliwość wystąpienia przez sąd
polski do innego państwa członkowskiego UE jedynie o wykonanie kary pozbawienia
wolności, wyłączając tym samym możliwość wystąpienia o przekazanie wykonania środka
zabezpieczającego polegającego na pozbawieniu wolności. Jest to pominięcie celowe,
wynikające z faktu, iż środek taki jest orzekany bezterminowo, co zdaje się uniemożliwiać
poddanie go procedurze przewidzianej w decyzji ramowej. Na marginesie należy odnotować,
że formularz stanowiący załącznik do decyzji ramowej nie został przystosowany do
przekazywania do wykonania orzeczeń o zastosowaniu bezterminowych środków
zabezpieczających, co wskazuje, że omawiany instrument nie został skonstruowany z myślą
o wykonywaniu również takich środków.
Projektowany rozdział 66g Kodeksu postępowania karnego odnosi się do wyroków
skazujących na karę pozbawienia wolności, wydanych przez sądy państw członkowskich UE,
które podlegać mają wykonaniu w Polsce.

Art. 611tg – 611tr regulują mechanizm wykonywania przez polskie sądy orzeczeń
dotyczących kar pozbawienia wolności, przekazanych im bezpośrednio przez właściwe
organy innych państw członkowskich UE. W rozumieniu przepisów rozdziału 66g przez
„karę pozbawienia wolności” należy rozumieć karę orzeczoną za przestępstwo. Jeżeli
orzeczenie właściwego organu państwa wydania zostało uznane, do jego wykonania znajdują
zastosowanie przepisy prawa polskiego.
Przekazania wyroku nie uniemożliwia fakt, że oprócz kary pozbawienia wolności
zawiera on orzeczenia w przedmiocie grzywny lub przepadku, które nie zostały jeszcze
wykonane. Takie orzeczenia mogą zostać przekazane do państwa wykonania na podstawie
odrębnych instrumentów prawnych UE, w szczególności decyzji ramowej o karach
pieniężnych i decyzji ramowej o nakazach konfiskaty, implementowanych do prawa
polskiego we wspomnianych wyżej rozdziałach 66a i 66b oraz 66c i 66d Kodeksu

10
postępowania karnego (art. 3 ust. 3 decyzji ramowej o przekazywaniu skazanych na karę
pozbawienia wolności).

Art. 611tg nakłada obowiązek wykonania obcych orzeczeń na sądy okręgowe.
Wykonanie orzeczenia następuje według prawa polskiego, a sąd ma obowiązek procedować
bez zwłoki. Sąd, do którego mylnie skierowano orzeczenie organu innego państwa
członkowskiego, jest zobowiązany do przekazania go sądowi właściwemu. Sąd polski jest
właściwy nie tylko w przedmiocie rozstrzygnięcia o wykonaniu orzeczenia. Działając
z urzędu, jak również na wniosek skazanego, może zwrócić się do właściwego sądu lub
innego organu państwa wydania orzeczenia o przekazanie orzeczenia do wykonania Polsce,
jeżeli pozwoli to w większym stopniu zrealizować wychowawcze i zapobiegawcze cele kary.
Sąd polski będzie właściwy także do wydania opinii, czy wykonanie kary w Polsce
pozwoli w większym stopniu zrealizować wychowawcze i zapobiegawcze cele kary.
W wypadku, gdyby istniały okoliczności przemawiające za tym, że przejęcie orzeczenia do
wykonania nie pozwoli zrealizować powyżej wskazanych celów, sąd zawiadamia o tym
właściwy sąd lub inny organ państwa wydania orzeczenia.
Na wniosek właściwego organu państwa wydania orzeczenia, sąd może wyrazić
zgodę także na przejęcie kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec sprawcy niemającego
obywatelstwa polskiego lub nieposiadającego stałego lub czasowego miejsca pobytu na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli przejęcie orzeczenia pozwoli w większym
stopniu zrealizować wychowawcze i zapobiegawcze cele kary. Na postanowienie sądu w tym
zakresie przysługuje zażalenie. Sąd będzie zobligowany do badania zasadności przejęcia kary
pozbawienia wolności w każdym przypadku. Wynika to ze świadomej rezygnacji
z możliwości przewidzianej w art. 4 ust. 7 decyzji ramowej o przekazywaniu skazanych na
karę pozbawienia wolności, tj. odstąpienia od wymogu uzyskania zgody na przejęcie kary
pozbawienia wolności w wypadkach określonych w art. 4 ust. 1 lit. c cytowanej decyzji
ramowej. Nadrzędnym celem decyzji ramowej o przekazywaniu skazanych na karę
pozbawienia wolności jest bowiem przejęcie orzeczenia w celu ułatwienia resocjalizacji
skazanego. Z tego względu pozbawienie sądu polskiego możliwości oceny, czy przejęcie
kary pozbawienia wolności służy realizacji wychowawczych i zapobiegawczych celów kary
stałoby w sprzeczności z podstawowymi założeniami decyzji ramowej.

11
Przy wykonywaniu orzeczeń, o których mowa w art. 611tg § 1, stosuje się przepisy
prawa polskiego, o ile przepisy rozdziału 66g nie stanowią inaczej. Oznacza to, iż wykonanie
kary pozbawienia wolności nastapi zgodnie z regulacjami prawa polskiego. Z tego względu
zrezygnowano z możliwości stosowania przepisów państwa wydania orzeczenia dotyczących
warunkowego zwolnienia (art. 17 ust. 4 decyzji ramowej o przekazywaniu skazanych na
karę pozbawienia wolności).

Art. 611th – 611tj wdrażające art. 4 ust. 1, art. 5 ust. 5, art. 6 , art. 11 i art. 12 decyzji
ramowej o przekazywaniu skazanych na karę pozbawienia wolności, wskazują tryb
podejmowania decyzji w przedmiocie wykonania orzeczenia. W posiedzeniu w przedmiocie
wykonania orzeczenia mają prawo wziąć udział prokurator, skazany, który przebywa na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, i jego obrońca, co oznacza, że o terminie takiego
posiedzenia należy ich zawiadomić. Przepis przewiduje możliwość ustanowienia obrońcy
z urzędu dla skazanego, który nie przebywa w kraju. Na postanowienie w przedmiocie
wykonania orzeczenia przysługuje zażalenie. Celem posiedzenia, poza rozstrzygnięciem
w przedmiocie wykonania orzeczenia, może być także odebranie oświadczenia od skazanego
w przedmiocie zgody na przekazanie, gdy nieuzyskanie takiego oświadczenia w państwie
wydania wynikało z powodu jego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Brak
zgody skazanego będzie stanowić przesłankę odmowy wykonania orzeczenia określoną
w art. 611tk § 1 pkt 3. W toku posiedzenia możliwe jest także odebranie od skazanego
oświadczenia w przedmiocie zgody na ściganie za przestępstwa inne niż te, które stanowiły
podstawę przekazania, bądź wykonanie kar pozbawienia wolności orzeczonych wobec niego
za te przestępstwa w rozumieniu art. 611tm.
Sądem właściwym do podejmowania decyzji w przedmiocie wykonaniu orzeczenia
jest sąd okręgowy, w którego okręgu skazany posiada stałe lub czasowe miejsce pobytu.
Postanowienie sądu I instancji powinno być wydane w terminie 40 dni od daty otrzymania
wyroku wraz z zaświadczeniem, natomiast termin do wydania prawomocnego orzeczenia
wynosi 90 dni od tej daty. Nie jest to jednak termin zawity. Decyzja ramowa przewiduje
możliwość stosownego przedłużenia tego terminu w wyjątkowych przypadkach.
O niedotrzymaniu tego terminu należy jednak powiadomić państwo wydania orzeczenia,
wyjaśniając powody opóźnienia i przewidywany termin wydania decyzji w przedmiocie

12