Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego i niektórych innych ustaw

Celem tej regulacji jest umożliwienie wykonania kary w miejscu stałego
zamieszkania także tym osobom, które formalnie nie spełniają kryteriów przekazania. Jest to
zatem przepis zwiększający uprawnienia. Należy też mieć na względzie, że w wypadku
bezwzględnej odmowy uznania nakazu probacji przez sąd polski, z uwagi np. na brak
podwójnej karalności, obywatel polski skazany przez sąd innego państwa członkowskiego
będzie zmuszony do wykonania nałożonej na niego kary za granicą. Z reguły uniemożliwi
mu to powrót do kraju oraz będzie łączyć się z wyższymi kosztami niż gdyby kara
wykonywana była w miejscu jego pobytu, czyli w Polsce (wyższe koszty utrzymania za
granicą, koszty zamieszkania etc.). Tym samym sytuacja obywatela polskiego skazanego za
czyn niebędący w Polsce przestępstwem będzie korzystniejsza, jeżeli mimo istnienia
przesłanki odmowy nadzór nad wykonaniem orzeczenia będzie sprawowany przez sąd polski,
niż w wypadku bezwzględnej odmowy przez ten sąd przyjęcia orzeczenia do wykonania.

Projektowany art. 611uh przewiduje w § 1 podstawę prawną umorzenia postępowania
wykonawczego po otrzymaniu przez sąd polski informacji, iż orzeczenie przekazane do
wykonania nie podlega dalszemu wykonaniu. Może być to rezultatem ułaskawienia
skazanego, przedawnienia karalności czynu lub innych okoliczności mających miejsce
w państwie wydania orzeczenia. W § 2 jest przewidziana natomiast sytuacja, gdy po
przejęciu orzeczenia do wykonania i objęciu sprawcy nadzorem probacyjnym w Polsce, zajdą
okoliczności uniemożliwiające dalsze wykonywanie orzeczenia. Mogą mieć one charakter
faktyczny (np. ucieczka skazanego) lub prawny (np. objęcie go ułaskawieniem w państwie
wykonania). W takim wypadku polski sąd niezwłocznie wydaje postanowienie o umorzeniu
postępowania wykonawczego i powiadamia właściwy sąd lub inny organ państwa wydania
orzeczenia.
Art. 611uh § 3 odnosi się do wspomnianej wyżej procedury z art. 20 ust. 2 i 3 decyzji
ramowej o probacji. Przepis wskazuje przesłanki, jakimi powinien kierować się sąd,
wyrażając zgodę na cofniecie wniosku przez właściwy sąd lub inny organ państwa wydania
orzeczenia. W żadnym wypadku zgoda taka nie może mieć charakteru automatycznego.
Przeciwnie, jej wyrażenie musi być poprzedzone analizą wszystkich istotnych okoliczności
przedmiotowych i podmiotowych danej sprawy, w szczególności zaś okresem pozostałej do
wykonania kary lub środka oraz postawa sprawcy.

28
Art. 611ui nakłada na sąd obowiązek poinformowania państwa wykonania o treści
postanowienia w przedmiocie wykonania orzeczenia, a także o istotnych orzeczeniach
podjętych w trakcie postępowania wykonawczego.

Art. 611uj reguluje kwestię kosztów, wskazując, iż obciążają one Skarb Państwa.

Uzupełnienie art. 613 § 1 K.p.k. o rozdziały 66f, 66g, 66h i 66i wiąże się
z bezpośrednim mechanizmem kontaktów między polskimi sądami i właściwymi organami
państwa wykonania orzeczenia, określonym w obydwu implementowanych decyzjach
ramowych.

4. Zmiany w ustawie o Krajowym Rejestrze Karnym

Wdrożenie decyzji ramowej o przekazywaniu skazanych na karę pozbawienia
wolności oraz decyzji ramowej o probacji, pociąga za sobą konieczność nowelizacji ustawy
z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 292
z późn. zm.) w zakresie zobowiązania sądów do informowania Krajowego Rejestru Karnego
o przejęciu i przekazaniu do wykonania orzeczonej kary przez właściwy organ sądowy
państwa członkowskiego Unii Europejskiego.
Proponowany art. 12 ust. 1 pkt 6c zobowiązuje sądy, które przyjęły do wykonania
karę orzeczoną przez właściwy sąd lub inny organ państwa wydania orzeczenia, do
wskazania w karcie rejestracyjnej karnej organu sądowego państwa wydania orzeczenia,
państwa wydania orzeczenia, sygnaturę akt sprawy oraz datę wydania orzeczenia.
Na podstawie art. 1 ust. 2 pkt 4 ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym gromadzi się
dane o osobach prawomocnie skazanych przez sądy państw obcych. Z tego względu brak
informacji o wykonaniu przez polski sąd kary orzeczonej przez organ sądowy innego
państwa członkowskiego UE mogłoby skutkować tym, że informacja o osobie skazanej
udzielana z Rejestru, zawierałaby zarówno dane o wyroku „oryginalnym”, tj. wydanym przez
właściwy organ sądowy państwa wydania, jak i o orzeczeniu wydanym przez sąd polski

29
w związku z wykonaniem kary wynikającej z orzeczenia, bez odwołania się w karcie
rejestracyjnej karnej do danych „oryginalnego” wyroku państwa wydania orzeczenia.

Propozycja art. 12 ust. 2 pkt 36 zobowiązuje sądy polskie do informowania Rejestru
o przekazanym do wykonania w innym państwie członkowskim UE orzeczeniu w celu
zapewnienia aktualności bazy danych Rejestru oraz o wykonaniu orzeczonej kary w państwie
wykonania orzeczenia, co ma wpływ na zatarcie skazania.

5. Zmiany w ustawie o prokuraturze

Celem nowelizacji ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz. U. z 2008 r.
Nr 7, poz. 39, z późn. zm.) jest ułatwienie polskim organom realizacji decyzji Rady
2009/426/WSiSW z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wzmocnienia Eurojustu i w sprawie
zmiany decyzji 2002/187/WSiSW ustanawiającej Eurojust w celu zintensyfikowania walki
z poważną przestępczością. Decyzja ta rozbudowuje struktury Eurojustu, co sprawia, że
celowe stało się wprowadzenie regulacji prawnych dotyczących współpracy polskiej
prokuratury z tą organizacją.
Ust. 6 dodany do art. 18 ustawy o prokuraturze zawiera delegację dla Ministra
Sprawiedliwości do określenia w akcie rangi podustawowej (rozporządzeniu) zasad
współpracy prokuratury z organizacjami międzynarodowymi i ponadnarodowymi
w sprawach karnych ze stosunków międzynarodowych, objętych Działem XIII Kodeksu
postępowania karnego.
Dzięki temu będzie możliwe uregulowanie zasad współpracy prokuratury
z organizacjami międzynarodowymi powołanymi do zwalczania przestępczości, w tym
z Eurojustem, jako organem Unii Europejskiej, stosownie do uregulowań zawartych
w przytoczonej wyżej decyzji. Wymaga to w szczególności stworzenia w ramach
wewnętrznej struktury organizacyjnej prokuratury Krajowego Systemu Koordynacji Eurojust
oraz określenia statusu przedstawiciela krajowego i krajowych korespondentów Eurojust oraz
ich kompetencji.


30
6. Termin wejścia w życie

Projektowany termin wejścia w życie ustawy to 1 stycznia 2012 r. Należy tu wskazać,
że decyzja ramowa 2008/909/WSiSW, z terminem implementacji do dnia 5 grudnia 2011 r.,
ma zastosowanie do wyroków wydanych po tej dacie. Decyzja ramowa 2008/947/WSiSW,
z terminem implementacji do dnia 6 grudnia 2011 r., nie zawiera takiej klauzuli, jednakże
pierwsze wystąpienia państw Unii Europejskiej o przejęcie orzeczeń do wykonania również
będą mogły zostać skierowane nie wcześniej niż po dniu 6 grudnia 2011 r. Mając na uwadze
czas potrzebny na ich doręczenie oraz terminy rozpoznania takich wystąpień, należy przyjąć,
że pierwsze decyzje sądów polskich w kwestiach objętych planowaną ustawą będą zapadać
nie wcześniej niż po dniu 1 stycznia 2012 r.

7. Zgodność z prawem Unii Europejskiej

Projekt jest zgodny z prawem europejskim, a w szczególności z decyzją ramową Rady
2008/909/WSiSW z dnia 27 listopada 2008 r. o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania
do wyroków skazujących na karę pozbawienia wolności lub inny środek polegający na
pozbawieniu wolności – w celu wykonania tych wyroków w Unii Europejskiej oraz decyzją
ramową Rady 2008/947/WSiSW z dnia 27 listopada 2008 r. o stosowaniu zasady
wzajemnego uznawania do wyroków i decyzji w sprawie zawieszenia lub warunkowego
zwolnienia w celu nadzorowania przestrzegania warunków zawieszenia i obowiązków
wynikających z kar alternatywnych.

8. Zainteresowanie pracami nad projektem ustawy

Projekt ustawy został udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej w trybie
ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa
(Dz. U. Nr 169, poz. 1414 oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 337). Nie zgłoszono zainteresowania
pracami nad projektem ustawy w trybie art. 7 powołanej ustawy.


31

OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty, na które będzie oddziaływała ustawa

Wejście w życie projektowanej ustawy będzie miało bezpośredni wpływ na
wszystkich uczestników postępowania w sprawach karnych, w tym na funkcjonowanie
sądów i prokuratorów. Ułatwi również powrót do kraju polskim obywatelom skazanym na
kary pozbawiania wolności oraz kary związane z poddaniem sprawcy próbie.

2. Konsultacje społeczne

Projekt ustawy w ramach konsultacji został przekazany do zaopiniowania Sądowi
Najwyższemu, Krajowej Radzie Sądownictwa, Prokuratorowi Generalnemu, Krajowemu
Stowarzyszeniu Zawodowych Kuratorów Sądowych, a także Stowarzyszeniu Prokuratorów
Rzeczypospolitej Polskiej, Stowarzyszeniu Sędziów Polskich „Iustitia” oraz Naczelnej
Radzie Adwokackiej. Sąd Najwyższy i Prokuratura Generalna zgłosiły uwagi, z których
prawie wszystkie zostały uwzględnione. Pozostałe konsultowane podmioty nie wniosły
uwag.

3. Wpływ ustawy na sektor finansów publicznych, rynek pracy, konkurencyjność
gospodarki i rozwój regionalny

Projektowana ustawa nie spowoduje skutków na rynku pracy oraz pozostanie bez
wpływu na sytuację i rozwój regionalny.
Wejście w życie projektowanej ustawy spowoduje określone w art. 5 skutki
finansowe dla budżetu państwa w latach 2012 – 2021.
Przewidując skutki budżetowe wejścia w życie ustawy, należy mieć na względzie
zawartą w decyzji ramowej 2008/909/WSiSW klauzulę wyłączającą (opt-out). Skutkiem tej

32