Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o europejskich radach zakładowych

przesłany do reprezentatywnych organizacji związkowych i reprezentatywnych
organizacji pracodawców.
Konsultacje społeczne projektu ustawy były poprzedzone konsultacjami z partnerami
społecznymi projektu założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy o europejskich radach
zakładowych, na podstawie których opracowano przedmiotowy projekt ustawy, a także
dyskusją na forum Zespołu problemowego ds. prawa pracy i układów zbiorowych
Trójstronnej Komisji ds. Społeczno-Gospodarczych.
W ramach konsultacji społecznych uwagi do projektu ustawy o zmianie ustawy
o europejskich radach zakładowych zgłosiły następujące reprezentatywne organizacje
pracodawców i związków zawodowych:
1) Pracodawcy RP,
2) Związek Rzemiosła Polskiego,
3) Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych,
4) NSZZ „Solidarność”,
5) Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”.
Uwzględnione zostały następujące uwagi dotyczące:
1) Uchylenia art. 9 ust. 2 ustawy o europejskich radach zakładowych, określającego
mechanizm zwiększenia liczby, w proporcji do ogółu pracowników zatrudnionych
w Polsce, przedstawicieli pracowników wyłanianych w danym zakładzie pracy, którzy
następnie wybiorą spośród siebie członków specjalnego zespołu negocjacyjnego.
Propozycja uchylenia ww. artykułu była związana z obowiązkiem implementacji art. 5
ust. 2 lit. b dyrektywy 2009/38/WE. Jednakże obowiązek ten zostanie wykonany przez
już wprowadzone do projektu ustawy rozwiązania – propozycja nadania nowego
brzmienia art. 7 ust. 2 oraz uchylenia ust. 1 i 3 w art. 7. W związku z powyższym
uchylenie art. 9 ust. 2 ustawy o europejskich radach zakładowych nie jest konieczne.
2) Brzmienia przepisu przejściowego zawartego w art. 2 projektu ustawy. Słusznie
zauważono, że redakcja przepisu nie odpowiada treści przedłożonego uzasadnienia
oraz konsultowanym wcześniej założeniom projektu ustawy o zmianie ustawy
o europejskich radach zakładowych.
Nie została uwzględniona uwaga dotycząca braku zmian do art. 8 ust. 1 – 3 ustawy
o europejskich radach zakładowych, mimo wskazywanej treści orzeczenia Trybunału
Konstytucyjnego z dnia 1 lipca 2008 r., sygn. akt K 23/07. Wskazany wyrok Trybunału
Konstytucyjnego orzekł o niekonstytucyjności przepisów ustawy z dnia 7 kwietnia 2006 r.
o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (Dz. U. Nr 79, poz. 550,

21
z późn. zm.) przyznających reprezentatywnym organizacjom związkowym, w rozumieniu
art. 24125a Kodeksu Pracy, uprawnienie do wskazywania członków rady pracowników jako
ograniczające prawa pracowników niezrzeszonych w takich organizacjach do wyboru
przedstawicielstwa pracowniczego. Pozostawienie tych przepisów w obecnym brzmieniu,
mimo wskazywanej treści orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, wynika z różnicy
w przekazywanych informacjach na szczeblu europejskim i krajowym. Jakkolwiek zakresy
przedmiotowe przekazywanych informacji mogą wydać się tożsame, to jednak należy
podkreślić, że informacje przekazywane europejskiej radzie zakładowej dotyczące m.in.
struktury, sytuacji ekonomicznej i finansowej obejmują poziom europejski, zaś krajowym
podmiotom przekazywane są informacje obejmujące wyłącznie danego pracodawcę. Stąd
zasadne wydaje się utrzymanie istniejących rozwiązań, określających sposób wyboru
przedstawicieli pracowników, którym ta informacja jest przekazywana. Dodatkowym
argumentem przemawiającym za utrzymaniem istniejących rozwiązań jest podkreślana przez
ustawodawcę europejskiego (motyw 27, art. 5 ust. 2 lit. c), art. 5 ust. 4 zdanie 3 i 4 dyrektywy
2009/38/WE), istotna rola jaką odgrywały i odgrywają związki zawodowe w procesie
negocjacji nad utworzeniem europejskich rad zakładowych.
Wymaga podkreślenia, że tożsama uwaga była zgłaszana na etapie konsultacji założeń
projektu ustawy i była przedmiotem dyskusji na forum zespołu ds. prawa pracy i układów
zbiorowych pracy TK, na którym dyskutowano nad skierowaniem wniosku o ekspertyzę do
Prezydium TK. W związku z brakiem porozumienia na forum zespołu partnerzy społeczni nie
wystąpili o przygotowanie opinii prawnej odnośnie do zgodności przepisu art. 8 ustawy
o europejskich radach zakładowych z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej.
Tym niemniej MPiPS otrzymało od NSZZ „Solidarność” opinię prawną sporządzoną przez
dr Piotra Uziębło z Uniwersytetu Gdańskiego o zgodności z Konstytucją RP przepisów
ustawy o europejskich radach zakładowych.
Biorąc pod uwagę fakt, że celem ustawy jest dokonanie implementacji przepisów dyrektywy
2009/38/WE nie jest zasadne dokonywanie zmian w art. 8 ustawy o europejskich radach
zakładowych. Podkreślenia wymaga, iż zakres zmiany dyrektywy 2009/38/WE dotyczy tylko
mechanizmu ustalania liczby miejsc w specjalnym zespole negocjacyjnym i europejskiej
radzie zakładowej, a nie sposobu wyłaniania członków tych ciał zatrudnionych
w poszczególnych państwach członkowskich.
Ponadto należy wskazać, że mechanizm zawarty w art. 8 ustawy o europejskich radach
zakładowych jest także powtórzony w:
1) ustawie z dnia 22 lipca 2006 r. o spółdzielni europejskiej (Dz. U. Nr 149, poz. 1077),

22
2) ustawie z dnia 4 marca 2005 r. o europejskim zgrupowaniu interesów gospodarczych
i spółce europejskiej (Dz. U. Nr 62, poz. 551, z późn. zm.),
3) ustawie z dnia 25 kwietnia 2008 r. o uczestnictwie pracowników w spółce powstałej
w wyniku transgranicznego połączenia się spółek (Dz. U. Nr 86, poz. 525).
Zatem zmiana tego artykułu pociągałaby za sobą konieczność nowelizacji ww. ustaw.
Nie uwzględniono również uwagi dotyczącej zmiany brzmienia art. 1 ust. 1 ustawy
o europejskich radach zakładowych polegającej na dookreśleniu, że prawo pracowników do
informacji i konsultacji dotyczy spraw ponadnarodowych, a także dodania w art. 2 ustawy
definicji sprawy ponadnarodowej. Zmiana w tych dwóch artykułach jest podyktowana
koniecznością dokonania transpozycji przepisów dyrektywy 2009/38/WE, tj. art. 1 ust. 4
i art. 2 ust. 1 lit. f – g. Ponadto uwaga jest niezasadna ze względu na wskazane w motywie 15
dyrektywy 2009/38/WE zobowiązanie państw członkowskich do zagwarantowania
pracownikom i ich przedstawicielom informowania ich i konsultowania się z nimi na
odpowiednim poziomie kierownictwa i organów reprezentujących, w zależności od
podnoszonych kwestii. W motywie 15 wskazano, że realizując ten cel „kompetencje i zakres
działania europejskiej rady zakładowej muszą być odrębne od kompetencji i zakresu działania
krajowych organów reprezentujących oraz ograniczać się do kwestii ponadnarodowych.”.
Uwaga dotycząca wprowadzenia nowych zasad dokonywania wyboru członków specjalnego
zespołu negocjacyjnego oraz wyboru lub wyznaczania członków europejskiej rady
zakładowej, jak również wprowadzenia mechanizmu różnicowania składu osobowego tych
organów w zależności od takich czynników, jak:
1) ogólna liczba pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwie,
2) liczba państw członkowskich, w których przedsiębiorstwo prowadzi działalność,
3) liczba pracowników zatrudnionych w poszczególnych państwach członkowskich,
4) liczba pracowników zatrudnionych w poszczególnych jednostkach organizacyjnych
przedsiębiorstw zlokalizowanych w danym państwie członkowskim
– nie zyskała akceptacji.
Podkreślenia wymaga, że transponowany art. 5 ust. 2 lit. b dyrektywy 2009/38/WE
wprowadza zasadę, że członkowie specjalnego zespołu negocjacyjnego są wybierani lub
powoływani proporcjonalnie do liczby pracowników zatrudnionych w każdym państwie
członkowskim, przez przedsiębiorstwo lub grupę przedsiębiorstw o zasięgu wspólnotowym,
poprzez przyznanie każdemu państwu członkowskiemu jednego miejsca na grupę
pracowników zatrudnionych w tym państwie członkowskim, reprezentującą 10 % liczby
pracowników zatrudnionych we wszystkich państwach członkowskich, lub na część tej grupy.

23
Podobną regulację odnośnie do podziału miejsc w europejskiej radzie zakładowej statuuje
pkt 1 lit. c Wymagań dodatkowych. Należy przy tym podkreślić, że transponując przepis
dyrektywy nie jest możliwe wprowadzanie dodatkowych rozwiązań, które naruszałyby
ustalony w
dyrektywie mechanizm. Jednocześnie zaznaczenia wymaga, iż przyjęte
w dyrektywie 2009/38/WE rozwiązania są wynikiem kompromisu wypracowanego
i zaakceptowanego przez partnerów społecznych na poziomie europejskim.
Nie uwzględniono także uwagi dotyczącej dodania definicji „informowania” i zmiany
definicji „konsultacji”, ze względu na konieczność transpozycji tych definicji zawartych
w art. 2 ust. 1 lit. f i g dyrektywy 2009/38/WE.
Uwaga dotycząca sposobu wykonywania uprawnienia członków specjalnego zespołu
negocjacyjnego do udziału w
szkoleniach koniecznych do wykonywania ich funkcji
w środowisku międzynarodowym, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, nie została
uwzględniona. Uprawnienie to wynika bowiem explicite z treści art. 10 ust. 4 dyrektywy
2009/38/WE.
Nie zyskała akceptacji propozycja uzupełnienia treści przepisu art. 14 ust. 5 ustawy
o europejskich radach zakładowych o definicje eksperta. Podkreślenia bowiem wymaga fakt,
że termin „ekspert” był już używany w ustawie (art. 14 ust. 4, art. 15 ust. 3, art. 33). Ponadto
należy zauważyć, że powszechnie jest znane znacznie terminu „ekspert” jako oznaczającego
osobę uznawaną za autorytet w jakieś dziedzinie, specjalistę powołanego do wydania
orzeczenia lub opinii w sprawach spornych (Słownik Języka Polskiego Wydawnictwo PWN
SA).
3. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety
jednostek samorządu terytorialnego
Wejście w życie projektowanej ustawy nie spowoduje obciążenia dla finansów
publicznych i nie będzie wymagało wydatkowania dodatkowych środków.
4. Wpływ regulacji na rynek pracy
Projektowana regulacja nie będzie miała bezpośredniego wpływu na rynek pracy.
5. Wpływ regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na
funkcjonowanie przedsiębiorstw
Projektowana regulacja może rozszerzyć obowiązki o charakterze informacyjno-
-konsultacyjnym przedsiębiorcy, u którego działa europejska rada zakładowa.
6. Wpływ na sytuację i rozwój regionalny
Projektowana regulacja nie będzie miała wpływu na sytuację i rozwój regionalny.

24
7. Wskazanie źródeł finansowania, jeżeli projekt pociąga za sobą obciążenie budżetu
państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego
Wejście w życie projektowanej ustawy nie spowoduje obciążenia dla finansów
publicznych i nie będzie wymagało wydatkowania dodatkowych środków stąd nie ma
potrzeby wskazywania źródeł finansowania.
8. Zgodność z prawem Unii Europejskiej
Projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.


3-07-dg

25