Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym

W Krajowym Rejestrze Karnym gromadzi się dane o osobach prawomocnie
skazanych przez sądy Rzeczypospolitej Polskiej lub wobec których podjęto inne środki na
terytorium RP. W celu wdrożenia przywołanej powyżej decyzji Rady 2005/876/WSiSW
w sprawie wymiany informacji pochodzących z rejestru karnego do ustawy o Krajowym
Rejestrze Karnym dodano art. 1 ust. 2 pkt 4, zgodnie z którym gromadzeniu w Rejestrze
podlegają dane o osobach prawomocnie skazanych przez sądy państw obcych. W projekcie
zawarto propozycję doprecyzowania tego przepisu, tak aby wskazywał on jednoznacznie, że
gromadzeniu podlegają wyłącznie dane dotyczące obywateli polskich skazanych przez sądy
państw obcych, co wynika także z art. 5 ust. 1 decyzji ramowej. Dane obywateli innych
państw lub bezpaństwowców skazanych przez sądy państw obcych nie podlegają
gromadzeniu w Rejestrze.
Projektowany art. 1a zmienianej ustawy zawiera definicje podstawowych pojęć
związanych z systemem ECRIS.
Wymiana informacji z rejestrami karnymi innych państw odbywa się na podstawie
dwóch rodzajów uregulowań. Kwestię wymiany informacji z państwami spoza Unii
Europejskiej reguluje przywołana powyżej Europejska konwencja o pomocy prawnej
w sprawach karnych oraz umowy dwustronne pomiędzy zainteresowanymi państwami,
natomiast wymiana informacji z państwami członkowskimi odbywa się na podstawie decyzji
Rady.
Należało zatem w projekcie wyodrębnić pojęcie właściwego organu państwa obcego
(jako organu uprawnionego na podstawie umowy międzynarodowej do wymiany informacji
pochodzących z rejestru karnego) oraz – jako podkategorię – pojęcie organu centralnego
państwa członkowskiego Unii Europejskiej (organu wyznaczonego przez to państwo do
celów wymiany informacji pochodzących z rejestru karnego pomiędzy państwami
członkowskimi) – projektowany art. 1a pkt 1 i 2. Należy przy tym wskazać, że ustawa
o Krajowym Rejestrze Karnym – w jej obecnym brzmieniu – posługuje się pojęciem organu
centralnego, nie definiując go.
Z tej samej przyczyny projekt zawiera regulację rozszerzającą – na potrzeby
przekazywania informacji organom centralnym państw członkowskich Unii Europejskiej –
pojęcie wyroku skazującego (projektowany art. 2 ust. 2). Zgodnie z art. 2 lit. a decyzji
ramowej, za wyrok skazujący uznaje się każde prawomocne orzeczenie wydane przez sąd
karny wobec osoby fizycznej w związku z popełnieniem przestępstwa, o ile orzeczenie to
zostało wpisane do rejestru karnego skazującego państwa członkowskiego.
 
3 
Brak odpowiedniej regulacji w zmienianej ustawie sprawiłby zatem, że organom
centralnym państw członkowskich Unii Europejskiej, wbrew postanowieniom decyzji
ramowej, nie byłyby przekazywane informacje dotyczące np. warunkowego umorzenia
postępowania karnego, czy też umorzenia postępowania i zastosowania środka
zabezpieczającego.
Natomiast informacje przekazywane państwom spoza Unii Europejskiej będą
obejmowały wyłącznie dane o skazaniach w rozumieniu Kodeksu karnego.
Z regulacjami tymi wiąże się propozycja dodania przepisu art. 2 ust. 2 zmienianej
ustawy wskazującego, że organem centralnym w Rzeczypospolitej Polskiej jest Biuro
Informacyjne KRK. Obowiązek wyznaczenia organu centralnego przez każde państwo
członkowskie wynika z art. 1 ust. 1 decyzji z 2005 r. oraz z art. 3 ust. 1 decyzji ramowej.
W projekcie wprowadzono również definicję systemu ECRIS (projektowany art. 1a
pkt 3).
Art. 4 ust. 1 zmienianej ustawy określa zadania Biura Informacyjnego KRK.
Przepis art. 4 ust. 1 pkt 4 jako jedno z zadań Biura Informacyjnego KRK wymienia
przekazywanie organom innych państw informacji z KRK w odniesieniu do obywateli tych
państw. Obecnie przepis ten obejmuje jedynie przekazywanie informacji organom
centralnym, natomiast proponowana zmiana rozszerza zakres jego zastosowania na wszystkie
organy właściwe państw obcych.
Oprócz tego przepis ten uzupełniono o wskazanie, że przekazywanie właściwym
organom informacji dotyczyć będzie również informacji związanych ze skazaniem. Zmiana ta
ma na celu ujednolicenie zapisów ustawowych. Obecnie ustawa w części uregulowań (tak jak
w omawianym tu przepisie) posługiwała się jedynie pojęciem późniejszych środków, zaś
część dalszych przepisów – jedynie pojęciem informacji związanych ze skazaniem. Wobec
powyższego, za celowe uznano wprowadzenie jednolitego zapisu wskazującego, że
informacja przekazywana organom państw obcych, bądź otrzymywana od tych organów
obejmuje – oprócz samego skazania – również zastosowanie późniejszych środków oraz
informacje ze skazaniem związane. Ujednoliceniem terminologii objęto również dalsze
przepisy (art. 11 ust. 1 pkt 4 i ust. 5).
W projekcie nie przewidziano realizacji obowiązku wynikającego z art. 4 ust. 4
decyzji ramowej, zgodnie z którym państwo członkowskie Unii Europejskiej, które
przekazało innym państwom zawiadomienie o skazaniu oraz o zastosowaniu późniejszych
 
4 
środków, przekazuje organowi centralnemu państwa członkowskiego, którego obywatelem
jest dana osoba, na wniosek tego ostatniego dotyczący indywidualnej sprawy, kopię wyroków
skazujących i podjętych dalszych środków oraz wszelkie informacje z nimi związane w celu
umożliwieniu mu rozważenia, czy wymagają one przedsięwzięcia środków na poziomie
krajowym.
W ramach prac grupy roboczej Rady Unii Europejskiej do spraw współpracy
w sprawach karnych (COPEN) ustalono, że kopie wyroków i innych rozstrzygnięć nie będą
przekazywane przez rejestry karne państw członkowskich, ale przez inne organy – na
podstawie Europejskiej konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych.
Doprecyzowano również przepis art. 4 ust. 1 pkt 5, wskazując, że do zadań Biura
Informacyjnego należy występowanie do organów centralnych państw członkowskich Unii
Europejskiej o udzielenie informacji o skazaniu z rejestrów karnych tych państw na wniosek
podmiotów uprawnionych do uzyskiwania informacji z KRK.
Zadanie to polega zatem na pośrednictwie Biura Informacyjnego w uzyskiwaniu przez
podmioty krajowe (jak również zagraniczne) informacji z rejestrów karnych innych państw
członkowskich.
W takim przypadku udzielenie informacji przez rejestr karny właściwego państwa
odbywać ma się zgodnie z prawem tego państwa. W związku z tym wniosek o udzielenie
takiej informacji powinien uwzględniać np. wymogi dotyczące opłat za uzyskanie informacji
bądź inne wymogi przewidziane w prawie właściwego państwa.
W przepisie tym wykreślono natomiast regulację wskazującą, że zadaniem Biura
Informacyjnego jest udzielanie informacji z KRK, stanowiącą częściowe powtórzenie zadania
Biura określonego w art. 4 ust. 1 pkt 1.
Z propozycją tą wiąże się projektowany art. 6a, stanowiący implementację art. 9
ust. 1 – 3 decyzji ramowej, wprowadzającego zasadę, że informacje z rejestrów karnych
innych państw europejskich przekazywane za pośrednictwem Biura Informacyjnego KRK
mogą być wykorzystywane jedynie do celów postępowania, w którym się o nie zwrócono
(art. 9 ust. 1 i 2 decyzji ramowej) oraz określającego wyjątek od tej zasady podyktowany
koniecznością uniknięcia natychmiastowego i poważnego zagrożenia bezpieczeństwa
publicznego (art. 9 ust. 3 decyzji ramowej).
Stosownie do tego w projektowanym przepisie art. 6a wskazano wyraźnie, że
informacje przekazywane przez organy centralne państw członkowskich Unii Europejskiej na
 
5 
zapytania przekazywane przez Biuro Informacyjne KRK w związku z kierowanymi do niego
zapytaniami mogą być wykorzystywane jedynie do celów postępowania, w związku z którym
się o nie zwrócono.
Wskazano również wyjątki od tej zasady. Zatem dla uniknięcia natychmiastowego
i poważnego zagrożenia bezpieczeństwa publicznego przedmiotowe informacje mogą być
wykorzystane poza postępowaniem, w związku z którym się o nie zwrócono. Prawo do
skorzystania z tej wyjątkowej regulacji ograniczono przy tym jedynie do niektórych
podmiotów, które są uprawnione do występowania o udzielenie takiej informacji.
Uprawnieniem tym nie objęto pracodawców oraz organ państw obcych. Zgodnie z art. 9 ust. 3
decyzji ramowej regulacja ta odnosi się bowiem jedynie do organów właściwego państwa
członkowskiego.
Nowy przepis art. 4 ust. 1 pkt 5a nakłada na Biuro Informacyjne nowe zadanie
polegające na występowaniu do organów centralnych z zapytaniem o udzielenie informacji
z rejestru karnego tego państwa o osobę będącą jego obywatelem, w przypadku gdy osoba ta
złożyła wniosek o udzielenie informacji z Rejestru.
Regulacja ta wiąże się z wymogiem wprowadzonym przez art. 6 ust. 3 decyzji
ramowej, zgodnie z którym osobie będącej obywatelem państwa członkowskiego Unii
Europejskiej innego niż Rzeczpospolita Polska, która występuje do Rejestru z wnioskiem
o udzielenie informacji na jej temat zgromadzonych w Krajowym Rejestrze Karnym, dołącza
się obowiązkowo do odpowiedzi z KRK również informację z „macierzystego” rejestru
karnego tej osoby.
Uregulowanie to wejdzie w życie wraz z przepisami dotyczącymi systemu ECRIS.
W projekcie nie przewidziano natomiast – uregulowanej w art. 6 ust. 2 decyzji ramowej –
możliwości przekazywania takich informacji przed dniem 27 kwietnia 2012 r. – z uwagi na
fakt, że zgodnie z powyższym przepisem możliwość przekazania takiej informacji jest
fakultatywna i uzależniona od istnienia odpowiednich uregulowań w prawach krajowych
państw członkowskich Unii Europejskiej. Wobec faktu, że część innych państw
członkowskich nie wdrożyła tej regulacji, Krajowy Rejestr Karny nie mógłby uzyskiwać
odpowiedzi na zapytania kierowane do tych państw.
Wobec powyższego konieczne stało się stworzenie podstawy prawnej występowania
w takim przypadku przez Biuro Informacyjne o informację z rejestrów karnych innych
państw członkowskich.
 
6 
Uzupełnieniem tej regulacji jest propozycja zawarta w projektowanym art. 20 ust. 1d
zmienianej ustawy, zgodnie z którym informacja z KRK sporządzana na wniosek osoby
będącej obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiego innego niż Rzeczpospolita
Polska zawiera również dane zgromadzone w rejestrze karnym państwa obywatelstwa
wnioskodawcy.
Omówione powyżej zmiany art. 4 ust. 1 dopełnia regulacja zawarta w projektowanym
art. 4 ust. 1a przewidującym, że informacje i zapytania, o których mowa w tych przepisach, są
przekazywane organom centralnym za pośrednictwem systemu ECRIS. Przepis ten stanowi
realizację obowiązku nałożonego w art. 11 ust. 3 akapit drugi decyzji ramowej.
Jednocześnie jednak, zgodnie z art. 11 ust. 5 decyzji ramowej, wprowadzono
możliwość przekazywania takich informacji i zapytań w innej formie – w przypadku gdy ich
przekazanie za pośrednictwem systemu ECRIS nie będzie możliwe, z przyczyn technicznych.
W takiej sytuacji do przekazywania tych informacji i zapytań stosowane będą przepisy
ogólne.
W art. 7 ust. 1a zmienianej ustawy dokonano skreślenia zapisu przyznającego osobom
wskazanym w tym przepisie prawo do uzyskiwania informacji z KRK. Uznano, że zapis ten
jest częściowym powieleniem regulacji zawartej w art. 7 ust. 1. Oprócz tego zrezygnowano
z pojęcia rezydenta państwa członkowskiego Unii Europejskiej, którego znaczenie budziło
wątpliwości, na rzecz osoby, która mieszka lub mieszkała w jednym z państw Unii
Europejskiej.
Propozycja zmiany art. 10 wiąże się z tym, że w ramach systemu ECRIS informacje
będą przesyłane przez organy centralne wyłącznie w formie elektronicznej, dlatego brak jest
konieczności gromadzenia tak przesłanych danych w formie papierowej w kartotekach
stanowiących zbiory ewidencyjne dokumentów.
W związku z powyższym proponuje się wprowadzić odstępstwa od zasady tożsamości
danych zawartych w systemie z danymi zawartymi w tradycyjnych „papierowych”
kartotekach. Uznano, że w chwili obecnej odstępstwa takie są możliwe, wobec faktu, że
system informatyczny KRK daje wystarczającą gwarancję integralności i bezpieczeństwa
danych przetwarzanych w Rejestrze.
Z uwagi na szeroki zakres zmian art. 10 proponuje się nadanie temu przepisowi
nowego brzmienia.
 
7