Rządowy projekt ustawy o nasiennictwie

ponownej oceny polowej lub oceny cech zewnętrznych, które wynoszą 3 dni, a w przypadku
kukurydzy – 1 dzień.
Projekt ustawy wprowadza przepis umożliwiający uznanie materiału siewnego roślin
rolniczych i warzywnych w niższym stopniu kwalifikacji niż wynika to z kolejności
rozmnożeń danego stopnia kwalifikacji użytego do jego wytworzenia, czyli degradację
materiału siewnego. Obniżenia stopnia kwalifikacji można dokonać w trakcie
przeprowadzania oceny oraz po zakończeniu oceny dla materiału siewnego zaopatrzonego
w etykiety, jak też dla materiału siewnego po ocenie okresowej (remanenty). Obniżenie
stopnia kwalifikacji może dotyczyć wyłącznie całej partii, a nie jej części. Degradacji
materiału siewnego po dokonaniu oceny laboratoryjnej może dokonać wyłącznie
zachowujący odmianę w odniesieniu do materiału siewnego własnych odmian.
O wprowadzenie ww. przepisów wnioskowały podmioty wytwarzające materiał siewny
i prowadzące obrót tym materiałem oraz Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin
i Nasiennictwa.
W rozdziale 2 określono warunki wytwarzania i oceny polowej, oceny laboratoryjnej,
oceny cech zewnętrznych i oceny weryfikacyjnej materiału siewnego roślin rolniczych
i warzywnych odmian regionalnych i odmian amatorskich.
Zgodnie z przepisami implementowanej dyrektywy Komisji 2008/62/WE oraz
uwzględniając przepisy zawarte w dyrektywie Komisji 2009/145/WE dotyczące ochrony
bioróżnorodności roślin warzywnych, materiał siewny odmiany regionalnej roślin rolniczych
i odmiany regionalnej roślin warzywnych może być wytwarzany w jej regionie pochodzenia.
Ze względów praktycznych region pochodzenia jest wyznaczany zgodnie z granicami
jednostek zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego państwa. W uzasadnionych
przypadkach minister właściwy do spraw rolnictwa może, w drodze decyzji, ustalić
dodatkowy region wytwarzania (np. jeżeli w regionie pochodzenia nastąpiła zmiana
warunków środowiskowych uniemożliwiająca spełnienie wymagań w zakresie wytwarzania).
Oceny polowej i oceny laboratoryjnej odmiany regionalnej roślin rolniczych dokonuje
zachowujący odmianę. Wytworzony materiał siewny musi spełniać wymagania określone dla
kategorii kwalifikowany. W przypadku odmian regionalnych roślin warzywnych zachowujący
odmianę, który dokonuje oceny, może uznać go za materiał siewny kategorii kwalifikowany
lub kategorii standard. Oceny polowej i oceny laboratoryjnej materiału siewnego odmiany
amatorskiej dokonuje zachowujący odmianę i uznaje go za materiał siewny kategorii
standard. Zachowujący odmianę jest obowiązany składać wojewódzkiemu inspektorowi

11
właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania albo siedzibę wykaz plantacji nasiennych
odmian regionalnych w celu właściwej kontroli procesu wytwarzania odmian regionalnych.
Rozdział 3 obejmuje przepisy dotyczące organizacji i zasad dokonywania oceny
tożsamości i czystości odmianowej. W projekcie wprowadza się przepis, zgodnie z którym
ocenie tożsamości i czystości odmianowej podlega, w odróżnieniu od istniejących przepisów,
100 % partii materiału siewnego kategorii kwalifikowany przeznaczonych do dalszej
reprodukcji. Dodano również przepis stanowiący, że ocenie tej podlega nie mniej niż 10 %
partii materiału siewnego odmian regionalnych roślin rolniczych, odmian regionalnych roślin
warzywnych oraz odmian amatorskich. Przepisy te wynikają z wdrożenia dyrektyw Komisji
Europejskiej dotyczących bioróżnorodności. Wprowadzono także przepis, zgodnie z którym
w razie stwierdzenia braku tożsamości odmianowej w ocenie następczej materiału siewnego
kategorii standard oraz materiału siewnego odmian regionalnych i amatorskich, wojewódzki
inspektor może, w drodze decyzji, zakazać dokonywania oceny materiału siewnego przez
zachowującego odmianę na okres dwóch kolejnych sezonów wegetacyjnych następujących po
sezonie, w którym został stwierdzony brak tożsamości odmianowej. W tym okresie materiał
siewny podlega urzędowej ocenie.
Ponadto Centralny Ośrodek po zakończeniu oceny tożsamości i czystości odmianowej
będzie wydawał pisemną informację o jej wynikach. Wprowadzono również przepis
stanowiący, że właściciel badanej partii materiału siewnego, który nie zgadza się z zawartym
w informacji stwierdzeniem braku tożsamości odmianowej, może w terminie 2 dni od
otrzymania tej informacji zwrócić się do dyrektora Centralnego Ośrodka o sprawdzenie, czy
nie nastąpiły ewentualne nieprawidłowości mające wpływ na wynik tożsamości i czystości
odmianowej. W tym celu dyrektor Centralnego Ośrodka powołuje komisję do sprawdzenia
ewentualnych nieprawidłowości dotyczących badanej próby, przedstawionych przez
właściciela badanej partii. W skład komisji wchodzą: właściciel badanej partii, zachowujący
odmianę lub osoba przez niego wskazana, osoba wskazana przez kierownika jednostki
organizacyjnej Centralnego Ośrodka dokonującej oceny tożsamości i czystości odmianowej
danej partii, osoba wskazana przez wojewódzkiego inspektora właściwego ze względu na
miejsce pobrania próby. Z czynności dokonanych przez komisję sporządza się protokół.
Protokół ten przekazywany jest do dyrektora Centralnego Ośrodka w celu podjęcia
ostatecznego rozstrzygnięcia dotyczącego ewentualnego braku tożsamości odmianowej
badanej partii materiału siewnego.

12
Zgodnie z zaproponowanymi przepisami ocenę tożsamości i czystości odmianowej
będzie wykonywał Centralny Ośrodek, a nie jak obecnie Główny Inspektor. Główny
Inspektor będzie przekazywał Centralnemu Ośrodkowi informacje o planowanej liczbie prób
materiału siewnego przeznaczonego do oceny tożsamości i czystości odmianowej w sezonie
poprzedzającym ocenę oraz wykaz pobranych prób materiału siewnego wysłanego do oceny
tożsamości i czystości odmianowej w danym sezonie wegetacyjnym.
Projektowane przepisy wprowadzono na wniosek Polskiej Izby Nasiennej. Wynikają
one z dotychczasowych doświadczeń i mają na celu uporządkowanie i usprawnienie oceny
tożsamości i czystości odmianowej.
Dział III, podzielony na dwa rozdziały, dotyczy mieszanek materiału siewnego.
Rozdział 1 obejmuje przepisy dotyczące mieszanek materiału siewnego roślin
rolniczych i roślin warzywnych. Skład mieszanki określa prowadzący obrót. Wprowadzono
przepis stanowiący, że materiał siewny mieszanek nie podlega okresowej ocenie
laboratoryjnej. Po dniu 30 czerwca trzeciego roku, licząc od dnia zabezpieczenia
opakowania, mieszanki materiału siewnego nie mogą być przeznaczone na cele siewne. Jest
to rozwiązanie stosowane w wielu państwach członkowskich. Ma to na celu zapewnienie
właściwej jakości materiału siewnego mieszanek znajdujących się w obrocie. W trakcie
rozpatrywania projektu przez Komisję Prawniczą zostały wprowadzone przepisy dotyczące
mieszanek odmianowych roślin warzywnych wdrażające przepisy przekazanego do
głosowania projektu decyzji Komisji implementującej dyrektywę Rady 2002/55/WE
w odniesieniu do wymagań, zgodnie z którymi można wprowadzać do obrotu małe
opakowania materiału siewnego kategorii standard różnych odmian roślin warzywnych
należących do tego samego gatunku. Zgodnie z ww. projektem decyzji Komisji mieszanki
odmianowe roślin warzywnych mogą być sporządzane z materiału siewnego kategorii
standard i wprowadzane do obrotu jako małe opakowania WE.
Rozdział 2 dotyczy mieszanek nasiennych roślin pastewnych dla ochrony środowiska.
Przepisy te zostały wprowadzone na etapie uzgodnień międzyresortowych w związku
z opublikowaniem dyrektywy Komisji 2010/60/WE z dnia 30 sierpnia 2010 r. przewidującej
pewne odstępstwa dotyczące wprowadzania do obrotu mieszanek materiału siewnego roślin
pastewnych przeznaczonych do wykorzystania w ramach ochrony środowiska naturalnego
(Dz. Urz. UE L 228 z 31.08.2010, str. 10). Ponieważ przepisy ww. dyrektywy Komisji
odnoszą się do regulacji zawartych w dyrektywie Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r.
w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (kwestie te należą do

13
kompetencji Generalnej Dyrekcji Ochrony rodowiska), przepisy projektu ustawy dotyczące
mieszanek dla ochrony środowiska powinny być zgodne z art. 26 ustawy z dnia 16 kwietnia
2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220, z późn. zm.). Dlatego też
minister właściwy do spraw rolnictwa, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
ochrony środowiska, określi w drodze rozporządzenia szczegółowe wymagania dotyczące
wytwarzania mieszanek dla ochrony środowiska zbieranych bezpośrednio oraz składników
uprawianych mieszanek dla ochrony środowiska oraz szczegółowe wymagania dotyczące
jakości mieszanek dla ochrony środowiska zbieranych bezpośrednio oraz składników
uprawianych mieszanek dla ochrony środowiska, a także wzór świadectwa mieszanki dla
ochrony środowiska.
Dział IV obejmuje przepisy dotyczące wytwarzania i oceny materiału szkółkarskiego
oraz materiału rozmnożeniowego i nasadzeniowego roślin warzywnych i ozdobnych oraz
sadzonek winorośli.
W stosunku do obowiązujących przepisów zostały wprowadzone przepisy wynikające
z wdrożenia przepisów dyrektywy Rady 2008/90/WE z dnia 29 września 2008 r. w sprawie
obrotu materiałem rozmnożeniowym roślin sadowniczych oraz roślinami sadowniczymi
przeznaczonymi do produkcji owoców, w tym przepis, zgodnie z którym wojewódzki
inspektor dokonuje kontroli wytwarzania materiału szkółkarskiego CAC, a także materiału
rozmnożeniowego i nasadzeniowego roślin warzywnych lub ozdobnych oraz sadzonek
winorośli.
Dodano przepis, zgodnie z którym obowiązek przechowywania dokumentacji sprzedaży
przez 3 lata nie dotyczy sprzedaży dla nieprofesjonalnych odbiorców. Wprowadzono przepis,
zgodnie z którym minister właściwy do spraw rolnictwa określi, w drodze rozporządzenia,
wykaz gatunków i odmian roślin, dla których materiał szkółkarski CAC powinien być
wytwarzany wyłącznie z materiału siewnego kategorii kwalifikowany. O wprowadzenie tego
przepisu wnioskowali dostawcy, mając na uwadze zapewnienie wysokiej jakości
wytwarzanego i wprowadzanego do obrotu materiału szkółkarskiego tej kategorii.
Rozszerzony został przepis stanowiący, że za odmiany powszechnie znane uznaje się
odmiany wprowadzane do obrotu przed dniem 30 września 2012 r., jeżeli posiadają urzędowo
uznany opis. Za urzędowo uznany opis uznaje się opis odmiany, jeżeli został on sporządzony
dla odmiany utrzymywanej przez dostawcę na liście odmian materiału szkółkarskiego CAC.
Po Komisji Prawniczej do działu tego przeniesione zostały przepisy dotyczące upoważniania
przez wojewódzkiego inspektora, w drodze decyzji, jednostki organizacyjnej do

14
przeprowadzania oceny laboratoryjnej materiału siewnego kategorii elitarny i kategorii
kwalifikowany roślin sadowniczych, ponieważ dla tego materiału nie przewiduje się
udzielania akredytacji kwalifikatorom i próbobiorcom.
Dział V obejmuje przepisy dotyczące dokumentowania wyników poszczególnych
ocen materiału siewnego.
Wprowadzono przepis stanowiący, że do świadectw i informacji z wyników oceny nie
stosuje się przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Biorąc pod uwagę specyfikę
wytwarzania i oceny materiału siewnego w wielu przypadkach zachodzi potrzeba
dokonywania dodatkowych, niezbędnych czynności polegających m.in. na ponownym
czyszczeniu, łączeniu już ocenionych partii materiału siewnego o

różnej zdolności
kiełkowania (ocena ponowna, degradacja, łączenie partii) i na tej podstawie wydawania
nowych świadectw lub informacji. Ma to miejsce w przypadku, gdy materiał siewny został
oceniony w kategorii elitarny, a w wyniku braku zainteresowania nie został sprzedany przez
zachowującego odmianę w tej kategorii, istnieje natomiast możliwość jego sprzedaży
w kategorii kwalifikowany. Proponowany przepis powoduje, że po degradacji tego materiału
do kategorii kwalifikowany można bez oceny wydać nowe świadectwo, ponieważ materiał
kategorii elitarny spełnia wyższe wymagania niż materiał kategorii kwalifikowany. Gdyby
świadectwo było zaświadczeniem w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania
administracyjnego, należałoby wystąpić z wnioskiem o ponowne dokonanie oceny tego
materiału w kategorii kwalifikowany i wydać nowe świadectwo. Przepis ten działa na
korzyść przedsiębiorców prowadzących obrót, natomiast Państwowej Inspekcji Ochrony
Roślin i Nasiennictwa umożliwia właściwą kontrolę nad wytworzonymi i ocenionymi
partiami materiału siewnego.
Wprowadzono przepis mówiący o tym, że wyniki poszczególnych ocen,
tj. świadectwa i informację, w przypadku oceny materiału siewnego roślin rolniczych
i warzywnych wydaje się w miejscu dokonania tej oceny niezwłocznie po uzyskaniu
wyników oceny materiału siewnego. Takie brzmienie tego przepisu jest związane
z regulacjami dotyczącymi ponownej oceny, a przede wszystkim krótkimi terminami
złożenia wniosku o dokonanie ponownej oceny, która musi być wykonana w odpowiedniej
fazie wegetacji roślin.
W dziale tym wprowadzone zostały przepisy, zgodnie z którymi w przypadku gdy
oceniana partia materiału siewnego roślin rolniczych i warzywnych spełnia wymagania
jakości, na wniosek właściciela ocenianej partii, może być wydane świadectwo ISTA zamiast

15