Rządowy projekt ustawy o nasiennictwie

Badania szczegółowe wykonuje się na próbie określonej w tabeli, którą wysypuje się na
stół sortowniczy lub plandekę i dokonuje oceny.
Przy przeprowadzaniu badań szczegółowych dokonuje się w szczególności obserwacji
obecności:
1) ziemi i innych zanieczyszczeń;
2) bulw innych odmian;
3) bulw z plamistością miąższu o powierzchni większej niż 10% poprzecznego
przekroju;
4) bulw niedojrzałych;
5) bulw o nieodpowiednim kalibrażu;
6) uszkodzeń zewnętrznych, w tym mechanicznych i fizjologicznych, oraz bulw
niekształtnych;
7) bulw porażonych przez Rhizoctonia spp., z tym że za bulwy porażone uznaje się
bulwy:
a) sadzeniaków elitarnych stopnia przedbazowy (PB/III i PB/II) – o powierzchni
porażenia powyżej 1%,
b) sadzeniaków elitarnych stopnia bazowy (B/I i B/II) oraz sadzeniaków kategorii
kwalifikowane – o powierzchni porażenia powyżej 10%;
8) bulw porażonych parchem zwykłym, z tym że za porażone uznaje się bulwy:
a) sadzeniaków elitarnych stopnia przedbazowy (PB/III i PB/II) – o powierzchni
porażenia powyżej 1%,
b) sadzeniaków elitarnych stopnia bazowy (B/I i B/II) oraz sadzeniaków kategorii
kwalifikowane – o powierzchni porażenia powyżej 30%;
9) bulw z objawami parcha prószystego w stopniu słabym, z tym że za porażone
uznaje się bulwy:
a) sadzeniaków elitarnych stopnia przedbazowy (PB/III i PB/II) – o powierzchni
porażenia powyżej 1%,
b) sadzeniaków elitarnych stopnia bazowy (B/I i B/II) oraz sadzeniaków kategorii
kwalifikowane – o powierzchni porażenia powyżej 30%;
10) bulw z objawami suchej lub mokrej zgnilizny, z wyłączeniem zgnilizny wywołanej
przez organizmy kwarantannowe.
Podczas przeprowadzania badań szczegółowych dokonuje się:
1) oznaczenia zawartości zanieczyszczeń, które wykonuje się przez wysypanie
sadzeniaków na stół sortowniczy, oczyszczenie ich z ziemi, substancji obcych
i części bulw pozbawionych oczek; odsortowane zanieczyszczenia waży się
i oblicza ich procent;
2) wydzielenia i określenia, przy użyciu kalibrownicy o kwadratowych otworach,
liczby bulw nie odpowiadających pod względem wymiarów danemu kalibrażowi;
wydzielone bulwy waży się i oblicza ich procent;
3) wydzielenia bulw wadliwych i posegregowania ich według wad; każdą wydzieloną
grupę bulw waży się oddzielnie i oblicza procent;
4) określenie występowania plamistości miąższu przez wydzielenie z pozostałych
na stole sortowniczym bulw próby o masie 5 kg i przekrojenie wszystkich bulw z
tej próby wzdłuż osi podłużnej; bulwy porażone wybiera się, waży i oblicza ich
procent;
5) określenia występowania bulw obcych odmian, które wydziela się w trakcie
dokonywania czynności określonych w pkt 3 i 4; wydzielone bulwy waży się
i oblicza ich procent.

49
Jeśli na badanych bulwach występuje więcej niż jedna wada, bierze się pod uwagę tę
wadę, dla której wymagania szczegółowe określają najniższy stopień tolerancji.
W przypadku kalibrażu bulwy mogą mieć inne rozmiary niż określają wymagania
szczegółowe, jeżeli odbiorca określił inny kalibraż.

II. Ocena cech zewnętrznych wysadków roślin dwuletnich
1. Ocenie podlega:
1) ogólny stan zdrowotny zgłoszonej partii wysadków;
2) czystość odmianowa i gatunkowa;
3) ilość wysadków uzyskana z plantacji ocenionej w pierwszym roku uprawy.
2. Do oceny wydziela się określoną liczbę prób (jednostek kwalifikacyjnych), które
stanowi 100 sztuk ocenianych wysadków, w szczególności cebul, bulw, korzeni i
główek:
1) z partii do 4 ton pobiera się 1 jednostkę kwalifikacyjną;
2) z partii powyżej 4 do 10 ton pobiera się 2 jednostki kwalifikacyjne;
3) z partii powyżej 10 ton pobiera się dodatkowo po 1 jednostce kwalifikacyjnej na
każde rozpoczęte 10 ton.
3. Szczegółowej oceny dokonuje się na wydzielonych jednostkach kwalifikacyjnych
przez ocenę wzrokową:
1) powierzchni zewnętrznej wysadków;
2) powierzchni przekroju wysadków.
4. Do oceny, o której mowa w ust. 3 pkt 2, należy przekroić nie mniej niż 10%
wysadków.
5. W przypadku badania dwu lub więcej jednostek kwalifikacyjnych, poszczególne
wyniki sumuje się i oblicza średnią arytmetyczną występujących wad, jako
reprezentatywną dla całej partii.

50
Załącznik nr 8
SZCZEGÓŁOWY OPIS METODY POBIERANIA PRÓB MATERIAŁU SIEWNEGO

I. Pobieranie prób materiału siewnego mieszanek nasiennych
1. Próby materiału siewnego mieszanek pobiera się z partii materiału siewnego
mieszanek w celu dokonania okresowej oceny laboratoryjnej, a w przypadku
mieszanek na cele pastewne – dodatkowo w celu sprawdzenia jej składu.
2. Okresowa ocena laboratoryjna mieszanek oraz sprawdzenie składu mieszanek
polegają na rozdzieleniu wszystkich składników mieszanki, z dostarczonej do
laboratorium próby, i wykonaniu oceny każdego składnika oddzielnie.
3. Partia materiału siewnego mieszanek odmianowych oraz mieszanin odmianowych
(mieszańców złożonych rzepaku i mieszanin technicznych odmian mieszańcowych
żyta), może mieć maksymalną masę określoną w metodykach ISTA dla danego
gatunku.
4. Partia materiału siewnego mieszanek gatunkowych może mieć maksymalną masę,
którą stanowi suma masy wszystkich składników tej mieszanki zmieszanych w
określonym stosunku wagowym.
5. Z partii materiału siewnego, o którym mowa w ust. 3, pobiera się próby do oceny
laboratoryjnej zgodnie z metodyką ISTA.
6. Do pobierania prób z partii materiału siewnego, o którym mowa w ust. 4, ustala się
maksymalną wielkość tej partii, przyjmując wielkość określoną w metodykach ISTA
dla gatunku, który jest składnikiem dominującym.
7. W przypadku gdy rzeczywista masa partii materiału siewnego mieszanki
gatunkowej, jest większa niż określają metodyki ISTA, taką partię dzieli się na części
stanowiące krotność maksymalnej masy partii określonej dla dominującego
składnika mieszanki, z której jest pobierana próba.
8. Z każdej części partii materiału siewnego mieszanki gatunkowej pobiera się, w
liczbie proporcjonalnej do masy tej części, próby pierwotne stanowiące po
połączeniu próbę ogólną, z której za pomocą rozdzielacza wydziela się próbę
średnią o wymaganej masie. Próby pierwotne z partii materiału siewnego
znajdującej się w opakowaniach o masie:
1) do 15 kg - pobiera się w sposób określony w pkt 2.5.1.2. metodyk ISTA, przy
czym w przypadku opakowań o masie do 2 kg, próbę pierwotną stanowi
zawartość jednego opakowania;
2) powyżej 15 do 100 kg - pobiera się, stosując metodę ręcznego pobierania prób,
w sposób określony w pkt 2.5.1.3 metodyk ISTA, zgodnie z tabelą 2.1 tych
metodyk.
9. Nie pobiera się prób do oceny laboratoryjnej z partii materiału siewnego mieszanki
gatunkowej znajdującej się w opakowaniach większych niż 100 kg.
10. Masa próby średniej, pobieranej do oceny laboratoryjnej, dla materiału siewnego
mieszanek gatunkowych powinna wynosić dla mieszanek gatunków:
1) traw oraz traw z roślinami motylkowatymi drobnonasiennymi
– 100 g;
2) roślin zbożowych oraz roślin zbożowych z roślinami
strączkowymi za wyjątkiem bobiku
– 300 g;
3) roślin zbożowych z bobikiem
– 600 g;

51
11. Masa prób średnich, pobieranych do oceny laboratoryjnej, dla materiału siewnego
mieszanek gatunkowych innych niż wymienione w ust. 10, jest określona w
metodykach ISTA dla dominującego składnika.

II. Pobieranie prób sadzeniaków ziemniaka do oceny weryfikacyjnej
1. Sposób pobierania prób:
1) najpierw pobiera się próby pierwotne (częściowe); próbę częściową stanowi 20
bulw pobranych z jednego miejsca na plantacji;
2) miejsca na plantacji nasiennej, z których mają być pobrane próby częściowe,
wyznacza się w taki sposób, aby otrzymana z prób częściowych próba średnia
była reprezentatywna dla całej plantacji, z uwzględnieniem w szczególności
pasów brzeżnych, zagłębień, wzniesień;
3) z każdego wyznaczonego miejsca plantacji nasiennej pobiera się po jednej
bulwie
o wielkości przeciętnego sadzeniaka spod 20 kolejnych roślin z jednej redliny lub
spod 10 kolejnych roślin z dwóch sąsiednich redlin.
2. Z plantacji o powierzchni do 10 ha, uznanej w ocenie polowej jako plantacja
sadzeniaków ziemniaka kategorii:
1) elitarne – pobiera się próbę średnią wielkości 240 bulw (12 prób częściowych);
2) kwalifikowane – pobiera się próbę średnią wielkości 120 bulw (6 prób
częściowych).
Plantacje o powierzchni powyżej 10 ha dzieli się na części po 10 ha i z każdej części
pobiera się próby w sposób określony w ust 2; dla plantacji o wielkości n x 10 ha,
próbę średnią stanowi odpowiednio n x 240 albo n x 120 bulw
W przypadku pobierania prób z przechowalni lub kopców, próby częściowe pobiera się,
zgodnie z ust. 2 i 3, z różnych miejsc w przechowalni lub różnych kopców, w których
przechowuje się sadzeniaki pochodzące z ocenionej plantacji nasiennej,.
W przypadku pobierania prób w czasie kopania bulw, próbobiorca powinien być obecny
podczas kopania całej plantacji. Pobrana próba powinna być reprezentatywna dla
ocenianej plantacji.
Pobieranie prób do oceny laboratoryjnej powinno odbywać się:
1) dla odmian wczesnych

– nie wcześniej niż dnia 10 lipca;
2) dla odmian średniowczesnych
– nie wcześniej niż dnia 1 sierpnia;
3) dla odmian późnych

– nie wcześniej niż dnia 20 sierpnia.
Terminy pobierania prób bulw ziemniaka do oceny laboratoryjnej ustala się z
zainteresowanymi podmiotami.
Próbę częściową stanowi 20 bulw pobranych z kolejnych 20 roślin w rzędzie albo po 10
roślin z dwóch sąsiednich rzędów, pobierając jedną bulwę wielkości średniego
sadzeniaka spod pojedynczej rośliny bez wyrywania jej.
52
1 2 3 4 5
10 11 12 13 14 15
16 17 18
20
6 7 8
9
19
Z plantacji o powierzchni do 10 ha, na której jest wytwarzany materiał siewny ziemniaka
kategorii:
1) elitarny - pobiera się 240 bulw (12 prób częściowych);

1
Próba średnia materiału siewnego
7

ziemniaka kategorii elitarny


8
2


9

3


4
10


11
5


12

6


2) kwalifikowany – pobiera się 120 bulw (6 prób częściowych).

Próba średnia materiału siewnego

ziemniaka kategorii kwalifikowany
1



2


3



4


5


6

53