Rządowy projekt ustawy o nasiennictwie

Próby częściowe pobiera się z miejsc reprezentujących całą plantację według
poniższego schematu:

miejsce pobrania jednej próby częściowej


54
Załącznik nr 9

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA, ZAPEWNIAJ CE POBRANIE
REPREZENTATYWNEJ PRÓBY NASION DO OCENY LABORATORYJNEJ ZA
POMOC URZ DZENIA DO AUTOMATYCZNEGO POBIERANIA PRÓB
1. Automatyczny próbobierz składa się w szczególności z:
1) urządzenia pobierającego próby pierwotne;
2) przewodu łączącego urządzenie pobierające próby pierwotne z pojemnikiem na
próbę ogólną;
3) pojemnika na próbę ogólną;
4) urządzenia sterującego.
2. Urządzenie pobierające próby pierwotne powinno zapewniać pobieranie próby z
całego przekroju strumienia nasion, w szczególności mieć konstrukcję:
1) zaworu dwudrożnego odwracającego cały strumień nasion albo
2) szufladki wsuwanej do strumienia nasion i wysuwanej z niego, albo
3) stałej szczeliny, na której jest odwracany strumień nasion, albo
4) ruchomej szczeliny przechodzącej przez cały przekrój strumienia nasion.
3. Automatyczny próbobierz powinien w szczególności mieć:
1) urządzenie pobierające próby pierwotne, połączone z pojemnikiem na próby
ogólne w sposób uniemożliwiający przerwanie strumienia nasion lub
zatrzymywanie się nasion oraz wykluczający możliwość dosypania lub zamiany
nasion przez osoby postronne;
2) konstrukcję wszystkich części umożliwiającą łatwe i dokładne czyszczenie;
3) możliwość regulacji i ustawień dostosowujących do poszczególnych gatunków,
których dokonuje wyłącznie próbobiorca;
4) pojemniki na próby ogólne, które:
a) oznacza się numerem partii materiału siewnego, z której jest pobierana
próba, w sposób wykluczający pomyłki,
b) są wykonane z przezroczystych materiałów albo są wyposażone
w przezroczyste okienko umożliwiające zaobserwowanie ewentualnych
różnic w barwie i wielkości nasion lub występowanie nasion innych
gatunków.
5) urządzenie sterujące umożliwiające regulację:
a) pobierania prób pierwotnych z minimalną częstotliwością nie mniejszą niż
liczba prób pierwotnych dla masy danej partii określona w metodykach ISTA,
b) uzyskania próby ogólnej o wielkości określonej w wymaganiach
szczegółowych.
4. Automatyczny próbobierz instaluje się w ciągu technologicznym przygotowującym
materiał siewny do obrotu, możliwie najbliżej urządzenia służącego do napełniania
opakowań lub silosów, prostopadle do strumienia nasion, a w przypadku gdy wynika
to z konstrukcji próbobierza – pod kątem 45o.

55
5. Próby materiału siewnego pobrane przy użyciu automatycznego próbobierza
spełniającego warunki, o których mowa w ust. 1 – 4, są zgodne z metodykami ISTA1).
6. Urządzenia sterujące, służące do ustawiania właściwych parametrów
automatycznego próbobierza oraz pojemnik na próbę ogólną powinny być dostępne
wyłącznie dla próbobiorcy.
7. Automatyczny sposób pobierania prób materiału siewnego może odbywać się
wyłącznie przy użyciu automatycznego próbobierza dopuszczonego do stosowania,
po uprzednim wykonaniu badań porównawczych, polegających na porównaniu
wyników oceny laboratoryjnej przeprowadzonej na próbach pobranych
automatycznie z nie mniej niż 10 partii oraz równolegle na próbach pobranych z tych
partii zgodnie z metodykami ISTA.
8.
Badania porównawcze prób, o których mowa w ust. 7, obejmują czystość
analityczną, zawartość innych nasion w sztukach oraz zdolność kiełkowania.
Badania wykonuje urzędowe laboratorium.
9. Automatyczny próbobierz może być stosowany, jeżeli wyniki badań porównawczych
prób pobranych w sposób automatyczny oraz prób pobranych zgodnie z metodykami
ISTA, w zakresie czystości analitycznej, zawartości innych nasion w sztukach oraz
zdolności kiełkowania, są zgodne w nie mniej niż 70% dla wszystkich trzech
parametrów łącznie.
10. Przy sprawdzaniu automatycznego próbobierza przed jego zastosowaniem
uwzględnia się:
1) opis techniczny zawierający typ urządzenia, z wyszczególnieniem opisu
urządzenia pobierającego próby pierwotne;
2) szczegółowy opis sposobu postępowania podczas eksploatacji;
3) imię i nazwisko osoby odpowiedzialnej za prawidłową eksploatację.
11.
Stanowisko
obsługi automatycznego próbobierza wyposaża się w zredagowaną
w sposób jasny i precyzyjny instrukcję obsługi oraz książkę do zapisywania danych
związanych z bieżącą pracą, regulacją, naprawami i konserwacją oraz przerwami w
pracy próbobierza, a także kontrolą pracy urządzenia z podaniem opisu
prowadzonych działań, daty i czasu ich trwania.
12.
Prawidłowość pracy automatycznego próbobierza sprawdza się przynajmniej raz
w roku. Przepisy ust. 7-9 stosuje się odpowiednio.
____________________
1) Do automatycznego sposobu pobierania prób materiału siewnego ma zastosowanie „Protokół
automatycznego pobierania prób i jego zatwierdzania” opracowany przez Komitet Tworzenia Partii
i Pobierania Prób ISTA w 1998 r.

56

Uzasadnienie


Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie metod pobierania prób
materiału siewnego i okresu ich przechowywania oraz metod dokonywania oceny
materiału siewnego stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 51 ustawy
z dnia …………………….. o nasiennictwie (Dz. U. Nr …., poz. ……..).
W projektowanym rozporządzeniu, biorąc pod uwagę zróżnicowanie gatunków
roślin rolniczych i warzywnych, określono:
1) szczegółowe terminy, po upływie których materiał siewny roślin rolniczych lub
warzywnych znajdujący się w obrocie lub przygotowywany do obrotu podlega
okresowej ocenie laboratoryjnej,
2) wzór protokołu pobrania próby materiału siewnego roślin rolniczych lub
warzywnych,
3) okres przechowywania prób materiału siewnego roślin rolniczych lub
warzywnych pobranych do oceny, z wyłączeniem oceny tożsamości i czystości
odmianowej,
4) metody dokonywania, oceny weryfikacyjnej, oceny cech zewnętrznych materiału
siewnego roślin rolniczych lub warzywnych,
5) zakres i sposób sporządzania dokumentacji, o której mowa w art. 47 ust. 5
i art. 48 ust. 6,
6) metody pobierania prób, w szczególności sadzeniaków ziemniaka do oceny
weryfikacyjnej i mieszanek materiału siewnego roślin rolniczych lub warzywnych
– w przypadku braku uznanych metod międzynarodowych,
7) szczegółowe wymagania niezbędne do zapewnienia pobrania reprezentatywnej
próby nasion do oceny laboratoryjnej materiału siewnego za pomocą urządzenia
do automatycznego pobierania prób
Przepisy te stanowią również implementację przepisów UE :
- dyrektywy Rady 66/401/EWG z dnia 14 czerwca 1966 r. w sprawie obrotu materiałem
siewnym roślin pastewnych (Dz. Urz. WE L 125 z 11.7.1966, z późn. zm.; Dz. Urz. UE
Polskie wydanie specjalne, rozdz.3, t. 1, str. 55-65, z późn. zm.),
- dyrektywy Rady 66/402/EWG z dnia 14 czerwca 1966 r. w sprawie obrotu materiałem
siewnym roślin zbożowych (Dz. Urz. WE L 125 z 11.7.1966, z późn. zm.; Dz. Urz. UE
Polskie wydanie specjalne, rozdz.3, t. 1, str. 66-76, z późn. zm.),

57
- dyrektywy Rady 2002/54/WE z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie obrotu materiałem
siewnym buraka (Dz. Urz. WE L 193 z 20.7.2002, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie
wydanie specjalne, rozdz.3, t. 36, str. 292-312, z późn. zm. ),
- dyrektywy Rady 2002/55/WE z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie obrotu materiałem
siewnym warzyw (Dz. Urz. WE L 193 z 20.7.2002, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie
wydanie specjalne, rozdz.3, t. 36, str. 313-339, z późn. zm.),
- dyrektywy Rady 2002/56/WE z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie obrotu
sadzeniakami ziemniaków (Dz. Urz. WE L 193 z 20.7.2002, z późn. zm.; Dz. Urz. UE
Polskie wydanie specjalne, rozdz.3, t. 36, str. 340-353, z późn. zm.),
- dyrektywy Rady 2002/57/WE z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie obrotu materiałem
siewnym roślin oleistych i włóknistych (Dz. Urz. WE L 193 z 20.7.2002, z późn. zm. Dz.
Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz.3, t. 36, str. 354-377, z późn. zm.),
- decyzji Komisji 2004/842/WE z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie przepisów
wykonawczych, na mocy których Państwa Członkowskie mogą zezwolić na
wprowadzenie do obrotu materiału siewnego należącego do odmiany, dla której złożono
wniosek o włączenie do krajowego katalogu odmian roślin rolniczych lub katalogu
odmian gatunków warzyw (Dz. Urz. UE L 362/21-27 z 09.12.2004),
- dyrektywy Komisji 2008/62/WE z dnia 20 czerwca 2008 r. przewidującej pewne
odstępstwa w odniesieniu do rejestracji populacji miejscowych i odmian roślin rolniczych
przystosowanych naturalnie do warunków lokalnych i regionalnych i zagrożonych erozją
genetyczną oraz obrót materiałem siewnym i sadzeniakami ziemniaka tych populacji
miejscowych i odmian (Dz. Urz. UE L 162 z 21.06.2008, str. 13, z późn. zm.),
- dyrektywy komisji 2009/145/WE z dnia 26 listopada 2009 r. przewidującej pewne
odstępstwa w odniesieniu do zatwierdzania populacji miejscowych i odmian warzyw
tradycyjnie uprawianych w poszczególnych miejscach i rejonach zagrożonych erozją
genetyczną oraz odmian warzyw niemajacych wewnętrznej wartości dla plonów o
przeznaczeniu handlowym, wyprodukowanych w celu uprawy w określonych
warunkach, oraz wprowadzania do obrotu materiału siewnego tych populacji
miejscowych i odmian (Dz. Urz. UE L 312 z 27.11.2009).

Projekt rozporządzenia przez swoje regulacje ma na celu wprowadzanie jednolitego
działania w obrębie wytwarzania, próbobrania i oceny materiału siewnego roślin
rolniczych i warzywnych, mając na uwadze uzyskanie materiału siewnego o
odpowiedniej jakości, a także zapewnienie, że materiał siewny znajdujący się w obrocie
spełnia wszystkie wymagania dotyczące wytwarzania i jakości.

58