Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo atomowe oraz o zmianie niektórych innych ustaw

o ocenach oddziaływania na środowisko, wymieniającego szereg decyzji, których uzyskanie
musi być poprzedzone wydaniem decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Uznano,
że nie jest wystarczające, jeżeli wydanie tej decyzji będzie poprzedzać uzyskanie decyzji
o pozwoleniu na budowę (art. 72 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r.
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko), gdyż zezwolenie na budowę
obiektu jądrowego jest warunkiem uzyskania pozwolenia na budowę (projektowany art. 39k
ustawy – Prawo atomowe). Wydaje się, że sekwencja: decyzja o środowiskowych
uwarunkowaniach – zezwolenie na budowę obiektu jądrowego – pozwolenie na budowę jest
uzasadniona i pozwoli na w miarę sprawne przeprowadzenie procesu inwestycyjnego.
Zgodnie z art. 80 ust. 1 w związku z art. 59 ust. 1 pkt 1 ustawy o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz
o ocenach oddziaływania na środowisko, jeżeli była przeprowadzona ocena oddziaływania
przedsięwzięcia na środowisko, właściwy organ wydaje decyzję o środowiskowych
uwarunkowaniach, biorąc pod uwagę wyniki uzyskanych ustaleń i opinii, ustalenia zawarte
w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, wyniki postępowania z udziałem
społeczeństwa oraz wyniki postępowania w sprawie transgranicznego oddziaływania
na środowisko, jeżeli zostało przeprowadzone. W celu uwzględnienia wymagań
bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej przez decyzję o środowiskowych
uwarunkowaniach inwestycji polegającej na budowie obiektu jądrowego, projektowany
art. 39i ust. 2 ustawy – Prawo atomowe przewiduje, że organ właściwy do wydania tej decyzji
powinien zasięgnąć opinii Prezesa PAA, przesyłając mu projekt decyzji, a także wniosek
o wydanie decyzji wraz z wymaganymi dokumentami.
Opinia, o której mowa w art. 43 Traktatu Euratom, dotyczy stanowiska Komisji
Europejskiej odnośnie planowanych projektów inwestycyjnych dotyczących nowych
instalacji lub wymiany, czy też przebudowy istniejących. Rozporządzenie Rady (Euratom)
Nr 2587/1999 z dnia 2 grudnia 1999 r. określające projekty inwestycyjne przekazywane
Komisji zgodnie z art. 41 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej
(Dz. Urz. UE L 315 z 09.12.1999, str. 1) wymienia między innymi reaktory jądrowe
wszystkich typów i wszystkich zastosowań, jako podlegające procedurze wynikającej
z art. 41 – 44 Traktatu Euratom.
Projektowany art. 39j ustawy – Prawo atomowe przewiduje z kolei, że warunkiem
wystąpienia z wnioskiem o wydanie zezwolenia na rozruch obiektu jądrowego będzie
62 
uzyskanie przez wnioskodawcę opinii Komisji Europejskiej wydanej na podstawie art. 37
Traktatu Euratom. Przepis art. 37 Traktatu Euratom stanowi, iż Komisja Europejska wydaje w
terminie 6 miesięcy opinię odnośnie przedstawionego jej przez państwo członkowskie planu
składowania odpadów radioaktywnych w dowolnej formie, tak, aby umożliwić ustalenie,
czy
realizacja tego planu może spowodować promieniotwórcze skażenie wód, gleby
lub powietrza w innym państwie członkowskim UE. Przepis ten dotyczy też planu budowy
elektrowni jądrowej, gdyż z jej działalnością wiąże się przechowywanie odpadów
promieniotwórczych i wypalonego paliwa jądrowego.
Projektowany art. 39k ustawy – Prawo atomowe przewiduje, że wydane przez Prezesa
PAA zezwolenie na budowę albo likwidację obiektu jądrowego będzie z kolei warunkiem
uzyskania pozwolenia na, odpowiednio,: budowę, użytkowanie i rozbiórkę tego obiektu,
wydawanego na podstawie przepisów prawa budowlanego. Jest to uzasadnione
tym, iż wymienione pozwolenia są podstawowymi decyzjami wydawanymi w procesie
budowy czy też rozbiórki obiektu budowlanego i nie powinny być wydawane
bez uwzględnienia kwestii bezpieczeństwa jądrowego związanych z budową albo rozbiórką
obiektu jądrowego.
40.
Art. 1 pkt 20 projektu.
Zgodnie z dodawanym art. 39m każdy inwestor zobowiązany będzie do utworzenia
przy obiekcie energetyki jądrowej, będącym jednocześnie obiektem jądrowym, najpóźniej
z dniem uzyskania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu
energetyki jądrowej w rozumieniu przepisów ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji
w zakresie budowy obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących, Lokalnego
Centrum Informacyjnego. Lokalne Centrum ma funkcjonować do czasu zakończenia
likwidacji obiektu energetyki jądrowej.
Koszty funkcjonowania Lokalnego Centrum obciążać będą inwestora, a następnie
jednostkę organizacyjną prowadzącą działalność w zakresie rozruchu, eksploatacji
lub likwidacji takiego obiektu jądrowego.
Zgodnie z dodawanym art. 39m ust. 5 dopuszczalne będzie prowadzenie jednego
Lokalnego Centrum dla więcej niż jednego obiektu energetyki jądrowej pod warunkiem,
że obiekty te będą znajdować się w swoim bezpośrednim sąsiedztwie. Rozwiązanie takie
pozwoli na zracjonalizowanie kosztów ponoszonych przez inwestorów oraz jednostki
organizacyjne prowadzące działalność związaną z narażeniem jak również zoptymalizowanie
dostępu obywateli do informacji dotyczących obiektów energetyki jądrowej działających
63 
w jednej lokalizacji.

Do zadań Lokalnego Centrum zdefiniowanych w dodawanym art. 39m ust. 3 będzie
należała w szczególności publikacja bieżących informacji na temat pracy OEJ oraz stanu
bezpieczeństwa i ochrony radiologicznej wokół OEJ, jak również współpraca z organami
administracji, państwowymi osobami prawnymi oraz innymi jednostkami organizacyjnymi,
w prowadzeniu działań związanych z informacją społeczną, edukacją, popularyzacją oraz
informacją naukowo – techniczną i prawną w zakresie energetyki jądrowej oraz
bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej obiektu energetyki jądrowej.
Lokalne Centrum wydawać będzie lokalny biuletyn informacyjny, jak również
publikować będzie gromadzone dane i informacje na swojej stronie internetowej.
Proponowane rozwiązania w zakresie Lokalnego Centrum nie uchybiają obowiązkom
wynikającym z dodawanego art. 35a ustawy. Każda zainteresowana osoba będzie zatem
mogła uzyskać informacje o bezpieczeństwie jądrowym obiektu energetyki jądrowej bądź
to w drodze zapytania skierowanego do kierownika jednostki prowadzącej działalność
związaną z narażeniem w trybie art. 35a, bądź to w Lokalnym Centrum.
W celu zapewnienia właściwego poziomu wiedzy na temat realizacji inwestycji
oraz bieżącej eksploatacji obiektu energetyki jądrowej będącego jednocześnie obiektem
jądrowym, społeczność lokalna, będzie mogła powołać Lokalny Komitet Informacyjny,
którego zakres zadań, uprawnień i skład reguluje dodawany art. 39n.
Zgodnie z dodawanym art. 39l pkt 2 społeczność lokalną stanowić będą mieszkańcy
gminy lub gmin, na terenie których zrealizowana została lub realizowana będzie inwestycja
w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej, oraz gmin, których granice znajdują się
w odległości nie większej niż 15 km od granic nieruchomości na której zrealizowana została
lub realizowana będzie ww. inwestycja.
W skład komitetu będą wchodzić:
1) przedstawiciele władz samorządowych społeczności lokalnej (po 1 osobie
z każdej gminy, na terenie której zlokalizowany jest obiekt energetyki jądrowej
lub jego część);
2) przedstawiciele społeczności lokalnej (dowolna ilość).
Członkowie Komitetu, będący przedstawicielami władz samorządowych, będą
wyznaczani przez wójtów/burmistrzów/prezydentów miast właściwych miejscowo
64 
dla lokalizacji obiektu lub jego części. Każdy z członków społeczności lokalnej będący osobą
pełnoletnią i posiadający pełnię praw publicznych może zgłosić swój akces do Komitetu.
Zgłoszenie następuje w siedzibie właściwego urzędu gminy.
W skład Komitetu nie będą zatem wchodzili przedstawiciele władz samorządowych
tych gmin, które jedynie sąsiadują z gminami na terenie których zlokalizowany został obiekt
energetyki jądrowej.
Do zadań Komitetu będzie należało:
1) zapewnienie monitoringu społecznego działalności obiektu energetyki jądrowej;
2) informowanie społeczności lokalnej o działalności obiektu energetyki jądrowej;
3) reprezentowanie społeczności lokalnej w kontaktach z organami inwestora
lub jednostki organizacyjnej prowadzącej działalność związaną z rozruchem,
eksploatacją lub likwidacją obiektu energetyki jądrowej.
W celu właściwego realizowania swoich zadań Komitet będzie posiadał następujące
kompetencje:
1) wyznaczenie ze swego grona osób, każdorazowo w liczbie nie większej niż 5,
uprawnionych do wstępu na teren obiektu energetyki jądrowej oraz do jego
pomieszczeń w
towarzystwie wyznaczonego przez inwestora/operatora
pracownika tego obiektu. Uprawnienie to nie obejmuje wstępu do pomieszczeń,
do których dostęp osób postronnych jest niemożliwy ze względów
bezpieczeństwa;
2) prawo do wglądu do dokumentów obiektu energetyki jądrowej, z wyjątkiem
dokumentów zawierających tajemnice prawnie chronione oraz informacje
wrażliwe, w tym dokumentów dotyczących ochrony fizycznej i zabezpieczeń
materiałów jądrowych;
3) prawo do powoływania ekspertów zewnętrznych, którzy na zlecenie LKI będą
uczestniczyć w pracach Komitetu w charakterze doradców, bez prawa głosu;
4) prawo do domagania się od inwestora lub jednostki prowadzącej działalność
związaną z narażeniem, wyjaśnień w interesujących Komitet kwestiach.
Obsługę administracyjno-organizacyjną Komitetu oraz finansowanie jego działalności
zapewnia gmina właściwa miejscowo dla lokalizacji obiektu energetyki jądrowej.
W przypadku, gdy obiekt ten zlokalizowany jest na obszarze więcej niż jednej gminy obsługę
administracyjno-organizacyjną oraz finansowanie działalności Komitetu zapewnia gmina,
65 
na obszarze której znajduje się największa jego część.
W ust. 9 dodawanego art. 39n zawarto upoważnienie dla ministra właściwego
do
spraw gospodarki do wydania rozporządzenia określającego szczegółowe zasady
tworzenia i działania Komitetów.
Ponadto zgodnie z dodawanym art. 39o rada gminy, na terenie której planowana
będzie budowa, będzie budowany lub będzie funkcjonował obiekt energetyki jądrowej będący
równocześnie obiektem jądrowym, będzie miała prawo do utworzenia Gminnego Punktu
Informacyjnego w którym będzie realizowała gminną strategię informacyjną, edukacyjną
i promocyjną w zakresie energetyki jądrowej.
W ustawie nie przewiduje się bardziej szczegółowej regulacji dotyczącej ww. punktu
informacyjnego z uwagi na fakt, że rada gminy tworząc go, zdefiniuje w całości jego zadania,
kompetencje oraz określi miejsce w strukturze gminy.
Rozwiązania projektowane w niniejszej zmianie są zgodne z zaleceniami
wynikającymi z pkt 2.18 i 2.42 dokumentu „Normy Bezpieczeństwa MAEA – Proces
licencjonowania obiektów jądrowych – projekt DS – 416”.
41.
Art. 1 pkt 21 projektu.
Projektowana zmiana art. 41 ust. 3 ustawy – Prawo atomowe ma na celu zapewnienie
spójności uregulowań dotyczących nadzoru nad ochroną fizyczną materiałów jądrowych oraz
przewidzianych w projektowanym art. 41m ustawy – Prawo atomowe uregulowań
dotyczących nadzoru nad ochroną fizyczną obiektów jądrowych. Jednocześnie projektowane
rozwiązanie pozwoli na usunięcie wątpliwości interpretacyjnych istniejących w tym zakresie
w dotychczasowym stanie prawnym.
42.
Art. 1 pkt 22 projektu.
Projektowany art. 41m ustawy – Prawo atomowe zawiera rozszerzone względem
art. 34 ustawy – Prawo atomowe w dotychczasowym brzmieniu postanowienia dotyczące
ochrony fizycznej obiektów jądrowych. Przyznanie Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego
nadzoru nad ochroną fizyczną obiektów obok Prezesa PAA nastąpiło ze względu na to,
że monitorowanie systemu ochrony fizycznej obiektów jądrowych powinno być prowadzone
także przez organ właściwy w zakresie przeciwdziałania terroryzmowi oraz zapobiegania
proliferacji materiałów jądrowych. W tym zakresie Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
powinna także posiadać uprawnienia do kontroli ochrony fizycznej w obiektach jądrowych.
Obowiązek opracowywania i wdrażania systemu ochrony fizycznej w jednostce
66