Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo atomowe oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Ponadto w toku prac w Rządowym Centrum Legislacji nad niniejszym projektem
ustawy uznano, iż z uwagi na konstytucyjne wymagania części zagadnień regulowanych
w dotychczasowym stanie prawnym w przepisach rangi podustawowej powinna zostać
uregulowana w ustawie. W związku z powyższym zakres regulacji niniejszego projektu
ustawy został rozszerzony w porównaniem porównaniu z projektem założeń o kwestie
dotyczące pozycji prawnej, uprawnień i obowiązków inspektorów ochrony radiologicznej,
przesłanek i trybu nadawania tych uprawnień, a także uprawnień do zajmowania stanowisk
mających istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony
radiologicznej, a także uprawnień do pełnienia funkcji inspektora dozoru jądrowego. Z tego
samego powodu postanowiono uregulować w ustawie – Prawo atomowe kwestie związane z
tworzeniem obszaru ograniczonego użytkowania wokół obiektu jądrowego, które dotąd były
regulowane rozporządzeniem Ministra rodowiska wydanym na podstawie ustawy – Prawo
atomowe.
Projekt ustawy nie podlega notyfikacji zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu
notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.).
Projekt ustawy podlega obowiązkowi notyfikacji Komisji Europejskiej, na podstawie
art. 33 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Traktat Euratom).
Nie ma alternatywy, dla uchwalenia projektowanej ustawy, gdyż Rzeczpospolita
Polska jako państwo członkowskie Unii Europejskiej ma obowiązek wdrożyć do prawa
krajowego postanowienia dyrektywy Rady 2009/71/Euratom.
Stosownie do art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej
w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) projekt założeń
do
projektu niniejszej ustawy został zamieszczony na stronie internetowej Biuletynu
Informacji Publicznej Państwowej Agencji Atomistyki, Biuletynu Informacji Publicznej
Ministerstwa rodowiska oraz Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Gospodarki.
Zgłoszenia zainteresowania pracami nad projektem ustawy, wniesionego w trybie przepisów
ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa,
dokonała Electricite de France S.A. 22-30 Avenue de Wagram, Paryż, Francja.
1.
Art. 1 pkt 1 lit. a projektu.
Definicje awarii projektowej i awarii pozaprojektowej dotyczą pojęć używanych
głównie w przepisach regulujących wymagania bezpieczeństwa jądrowego i ochrony
radiologicznej obiektów jądrowych. Są one zgodne z definicjami używanymi w dokumentach
17 
Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA).
2.
Art. 1 pkt 1 lit. b projektu.
Zmiana definicji bezpieczeństwa jądrowego została podyktowana potrzebą
jej dostosowania do definicji, którą posługuje się dyrektywa 2009/71/Euratom. Obecnie
obowiązująca definicja, zawarta w art. 3 pkt 2 ustawy – Prawo atomowe, wskazuje, że celem
podejmowania przedsięwzięć w tej dziedzinie jest zapobieganie i ograniczanie skutków
niekontrolowanej samopodtrzymującej się reakcji rozszczepienia jądrowego związanej
z materiałami jądrowymi. Nowa definicja kładzie nacisk na ochronę pracowników i ludności
przed zagrożeniami wynikającymi z obiektów jądrowych, przez co akcentuje bliski związek
problematyki bezpieczeństwa jądrowego z zagadnieniami ochrony radiologicznej.
3.
Art. 1 pkt 1 lit. c projektu.
Definicja ciężkiej awarii dotyczy pojęcia używanego głównie w przepisach
regulujących wymagania bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej obiektów
jądrowych. Jest ona zgodna z definicjami używanymi w dokumentach MAEA.
4.
Art. 1 pkt 1 lit. d projektu.
Definicja funkcji bezpieczeństwa dotyczy pojęcia używanego głównie w przepisach
regulujących wymagania bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej obiektów
jądrowych. Została ona zmodyfikowana w stosunku do definicji używanej przez MAEA,
aby dostosować ją do potrzeb nowelizacji.
5.
Art. 1 pkt 1 lit. e projektu.
Definicja limitów i warunków eksploatacyjnych dotyczy pojęcia używanego głównie
w przepisach regulujących wymagania bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej
obiektów jądrowych. Jest ona zgodna z definicjami używanymi w dokumentach MAEA.
6.
Art. 1 pkt 1 lit. f projektu.
Definicja normalnej eksploatacji dotyczy pojęcia używanego głównie w przepisach
regulujących wymagania bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej obiektów
jądrowych. Jest ona zgodna z definicją używaną w dokumentach MAEA.
7.
Art. 1 pkt 1 lit. g projektu.
Zmiana definicji obiektu jądrowego została podyktowana potrzebą jej dostosowania
do definicji, którą posługuje się dyrektywa Rady 2009/71/Euratom. Obecnie obowiązująca
definicja, zawarta w art. 3 pkt 17 ustawy – Prawo atomowe, wskazuje cechy, jakie powinny
być spełnione, aby dany obiekt lub urządzenie można było zaliczyć do obiektów jądrowych,
18 
a wyliczenie zawarte w tym przepisie ma charakter przykładowy. Nowa definicja wymienia
wyczerpująco wszystkie rodzaje obiektów jądrowych. Nowym rodzajem obiektu jądrowego
będzie obiekt służący do przechowywania odpadów promieniotwórczych położony na terenie
innego obiektu jądrowego.
8.
Art. 1 pkt 1 lit. h projektu.
Definicja postulowanego zdarzenia inicjującego dotyczy pojęcia używanego głównie
w przepisach regulujących wymagania bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej
obiektów jądrowych. Jest ona zgodna z definicją używaną w dokumentach MAEA.
9.
Art. 1 pkt 1 lit. i projektu.
Definicja przewidywanego zdarzenia eksploatacyjnego dotyczy pojęcia używanego
głównie w przepisach regulujących wymagania bezpieczeństwa jądrowego i ochrony
radiologicznej obiektów jądrowych. Jest ona zgodna z definicją używaną w dokumentach
MAEA.
10.
Art. 1 pkt 1 lit. j projektu.
Definicje określone w projektowanych przepisach art. 3 pkt 50a i 50b ustawy – Prawo
atomowe dotyczą pojęć używanych głównie w przepisach regulujących wymagania
bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej obiektów jądrowych. Definicja
warunków awaryjnych jest zgodna z definicją używaną w dokumentach MAEA. Definicja
warunków projektowych została zmodyfikowana w stosunku do używanej przez MAEA,
aby dostosować ją do potrzeb nowelizacji.
11.
Art. 1 pkt 1 lit. k projektu.
Postanowiono ograniczyć definicję zagrożenia (narażenia potencjalnego) zawartą
w art. 3 pkt 53 ustawy – Prawo atomowe. Zmiana ta ma na celu dostosowanie tej definicji
do definicji narażenia potencjalnego zawartej w art. 1 dyrektywy Rady 96/29/Euratom z dnia
13 maja 1996 r. ustanawiającej podstawowe normy bezpieczeństwa w zakresie ochrony
zdrowia pracowników i ogółu społeczeństwa przed zagrożeniami wynikającymi
z promieniowania jonizującego. Obecna definicja zakłada, że wielkość tego narażenia może
być zawczasu oszacowana, co nie odpowiada wymaganiu dyrektywy Rady 96/29/Euratom.
12.
Art. 1 pkt 1 lit. l projektu.
W art. 3 ustawy – Prawo atomowe proponuje się zastąpić dotychczasową treść pkt 55a
(definicja źródła niekontrolowanego, która zostanie przeniesiona do nowego pkt 55b),
definicją zintegrowanego systemu zarządzania. Wprowadzenie tej definicji jest konieczne
19 
dla wdrożenia do prawa krajowego art. 6 ust. 4 dyrektywy 2009/71/Euratom. Wdrożenie
zintegrowanych systemów zarządzania będzie wymagane od jednostek organizacyjnych
ubiegających się o wydanie zezwolenia na wykonywanie działalności polegającej na budowie,
rozruchu, eksploatacji lub likwidacji obiektu jądrowego oraz jednostek organizacyjnych
wykonujących taką działalność (zgodnie z art. 1 pkt 13 projektu wprowadzającym art. 36k
do ustawy – Prawo atomowe).
13.
Art. 1 pkt 2 projektu.
Istnienia systemu reglamentacji działalności obiektów jądrowych z punktu widzenia
bezpieczeństwa wymagają postanowienia art. 4 ust. 1 lit. b dyrektywy Rady
2009/71/Euratom. W dotychczasowym art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy – Prawo atomowe proponuje
się zniesienie obowiązku uzyskiwania zezwolenia w zakresie bezpieczeństwa jądrowego
i ochrony radiologicznej na próbną eksploatację obiektu jądrowego. Z przeprowadzonych
analiz wynika, iż czynności związane z tą fazą działalności obiektu jądrowego powinny
być objęte zezwoleniem na rozruch obiektu jądrowego. Ich wynik ma być przedstawiony
w raporcie z rozruchu, zatwierdzanym przez Prezesa PAA, co będzie warunkiem wydania
zezwolenia na eksploatację obiektu jądrowego. W związku z tą zmianą zrezygnowano
też z używania pojęć „stała eksploatacja” oraz „zezwolenie na stałą eksploatację” i zastąpiono
je nazwami, odpowiednio: „eksploatacja” oraz „zezwolenie na eksploatację”.
Nie jest to sprzeczne z dyrektywą Rady 2009/71/Euratom, gdyż jej przepisy nie przewidują
odrębnego zezwolenia na próbną eksploatację obiektu jądrowego.
Wykreślenia z art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy – Prawo atomowe postanowień dotyczących
zezwolenia na budowę, eksploatację, zamknięcie i likwidację przechowalników wypalonego
paliwa jądrowego dokonano ze względu na to, że zostały one objęte nową definicją obiektu
jądrowego. Podobnie postąpiono w przypadku odpowiednich zezwoleń dotyczących
składowisk wypalonego paliwa jądrowego ze względu na to, że wypalone paliwo jądrowe
przeznaczone do składowania jest odpadem promieniotwórczym wysokoaktywnym i składuje
się je w składowiskach odpadów. Dotychczas obowiązująca ustawa – Prawo atomowe nie
określa żadnych wymagań dla składowisk wypalonego paliwa jądrowego, natomiast przepisy
wydane na podstawie art. 55 ustawy określają szczegółowe wymagania jakie muszą spełniać
składowiska odpadów promieniotwórczych, przy czym tak kształtują te wymagania, że maja
mają one zastosowanie także do składowania wypalonego paliwa jądrowego w składowiskach
odpadów promieniotwórczych. Dotychczasowe brzmienie art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy – Prawo
atomowe było więc przejawem niekonsekwencji ustawodawcy.
20 

14.
Art. 1 pkt 3 projektu.
Wprowadzenie obowiązku niezwłocznego przekazywania przez Prezesa Państwowej
Agencji Atomistyki Szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego kopii wydanych decyzji
administracyjnych w przedmiocie wydania, odmowy wydania albo cofnięcia zezwolenia na
wykonywanie działalności, o której mowa w art. 4 ust. 1 ustawy – Prawo atomowe jest
podyktowane tym, iż Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego będąc organem
właściwym w sprawach wykonywania Międzynarodowej konwencji w sprawie zwalczania
aktów terroryzmu jądrowego, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych
dnia 13 kwietnia 2005 r. powinien dla skutecznego realizowania obowiązków wynikających
z przedmiotowej konwencji posiadać wiedzę odnośnie tego jakie jednostki organizacyjne
wykonują na terenie Rzeczypospolitej Polskiej działalność związaną z narażeniem na
działanie promieniowania jonizującego, w szczególności z obiektami jądrowymi, materiałami
jądrowymi oraz źródłami promieniotwórczymi, a także, jaki jest zakres tej działalności.
15.
Art. 1 pkt 4 projektu.
W związku z potrzebami koordynacji działań organów administracji proponuje się
dodać w art. 5b ustawy – Prawo atomowe regulującym kwestię kontroli zawartości
naturalnych izotopów promieniotwórczych w surowcach i materiałach przeznaczonych
na pobyt ludzi i inwentarza żywego, a także w odpadach przemysłowych stosowanych
w budownictwie, nowego ust. 3 stanowiącego, iż laboratoria prowadzące kontrolę informują
organy nadzoru budowlanego o przekroczeniu dopuszczalnych wartości określonych
w
przepisach wykonawczych. Projektowana zmiana wzmocni możliwość egzekucji
przestrzegania przepisów dotyczących maksymalnej dopuszczalnej zawartości naturalnych
izotopów promieniotwórczych we wskazanych surowcach i materiałach.
16.
Art. 1 pkt 5 projektu.
Proponowana zmiana art. 7 ustawy – Prawo atomowe ma na celu kompleksowe
uregulowanie pozycji inspektora ochrony radiologicznej. W dotychczasowym stanie
prawnym część istotnych przepisów w tym zakresie znalazła się w rozporządzeniu Rady
Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie stanowisk mających istotne znaczenie dla
zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej oraz inspektorów ochrony
radiologicznej (Dz. U. Nr 21, poz. 173), a część w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 1
grudnia 2006 r. w sprawie nadawania uprawnień inspektora ochrony radiologicznej w
pracowniach stosujących aparaty rentgenowskie w celach medycznych (Dz. U. Nr 239, poz.
21