Poselski projekt ustawy o fundacjach politycznych

Warszawa, 20 kwietnia 2011 r.

SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA–140 – 5(4)/11



Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej




Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec poselskiego
projektu ustawy:

-
o fundacjach politycznych (druk nr
3760).

Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra
Sprawiedliwości do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac
parlamentarnych.



(-) Donald Tusk

Stanowisko Rządu

do poselskiego projektu ustawy o fundacjach politycznych
(druk sejmowy nr 3760)



I. Poselski projekt ustawy o fundacjach politycznych (druk sejmowy nr 3760)
przewiduje możliwość tworzenia fundacji politycznych przez partie polityczne.
Projekt ustawy określa zasady tworzenia, funkcjonowania i finansowania tych
fundacji.

W myśl projektowanej regulacji (art. 3) fundacje polityczne mogłyby być
ustanawiane w celach:
1) podniesienia jakości debaty publicznej;
2) promocji wartości demokratycznych w kraju i za granicą;
3) zwiększenia aktywności wyborczej obywateli i ich świadomości
obywatelskiej;
4) rozwoju kultury politycznej.
Zgodnie z projektowanym art. 4 realizacja przez fundację polityczną
wskazanych celów nastąpić może poprzez:
1) działalność informacyjną, edukacyjną, badawczą, naukową i wydawniczą;
2) organizowanie konferencji, seminariów i warsztatów;
3) przygotowywanie na potrzeby fundatora ekspertyz i analiz;
4) przyznawanie stypendiów i grantów na rzecz badaczy i organizacji
pozarządowych zajmujących się problematyką związaną z celami fundacji;
5) współpracę z krajowymi i zagranicznymi organizacjami pozarządowymi,
uczelniami i innymi instytucjami badawczymi.
Projektodawcy proponują, aby fundacja polityczna podlegała wpisowi do
ewidencji prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Warszawie, a postępowanie
w sprawach o wpis fundacji politycznej do ewidencji było wolne od opłat
sądowych.
W myśl projektowanych przepisów fundacja polityczna nie będzie mogła
prowadzić działalności gospodarczej, jednak w ramach działalności statutowej
dopuszczalna będzie odpłatna sprzedaż publikacji oraz działalność szkoleniowa.
W projekcie przewiduje się, że dochód z odpłatnej działalności fundacji
może być przeznaczany wyłącznie na realizację celów statutowych. Dochód ten nie
może przekroczyć 10% sumy wszystkich dochodów fundacji w danym roku.
W przypadku przekroczenia granicy 10% nadwyżka będzie podlegać przekazaniu
na rzecz Skarbu Państwa.
W przedmiotowym projekcie proponuje się jawność źródeł finansowania
fundacji. Środki finansowe fundacja polityczna będzie mogła gromadzić tylko na
rachunkach bankowych. Fundacja ustanowiona przez partię polityczną otrzymującą
subwencję z budżetu państwa na działalność statutową, będzie otrzymywać środki
w wysokości 25% kwoty obliczonej zgodnie z art. 28 i art. 29 ustawy z dnia 27
czerwca 1997 r. o partiach politycznych, przeznaczonej dla fundatora. Natomiast partia
polityczna nieotrzymująca subwencji z budżetu państwa na działalność statutową
będzie zobowiązana do przeznaczenia w akcie założycielskim fundacji kwoty
10.000 złotych na fundusz założycielski fundacji.
Jednocześnie proponuje się zniesienie Funduszu Eksperckiego
przewidzianego w ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych, która
nakłada na partie polityczne obowiązek jego utworzenia i przekazania od 5% do
15% subwencji na rzecz Funduszu Eksperckiego (art. 48 projektu).
Projekt przewiduje również możliwość pozyskiwania przez fundację
polityczną środków finansowych pochodzących z darowizn, spadków, zapisów,
dochodów z majątku. Fundacja polityczna nie będzie jednak mogła przyjmować
darowizn od osób prawnych.


2
Obligatoryjnymi organami fundacji będą: zarząd oraz rada fundacji. Statut danej
fundacji może przewidywać tworzenie innych organów fundacji, w szczególności
rady patronackiej.
Rada fundacji ma spełniać rolę wewnętrznego organu nadzoru, a do
pełnienia roli zewnętrznego organu nadzoru umocowana będzie Państwowa
Komisja Wyborcza.
Fundacja polityczna – zgodnie z projektem – będzie zobligowania do
składnia Państwowej Komisji Wyborczej corocznego sprawozdania ze swojej
działalności.
Poselski projekt ustawy o fundacjach politycznych przewiduje również
nowelizację kilkudziesięciu ustaw, w tym ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach
politycznych (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 857, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 15
lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r., Nr 54, poz.
654, z późn. zm.).
Proponowane zmiany w ustawie o partiach politycznych (art. 48 projektu
ustawy) zakazują partiom upowszechniania działań i celów programowych partii
politycznych w formie:
1) umieszczania stanowiących jednolitą całość plakatów i haseł, których
powierzchnia przekracza 2m2,
2) odpłatnego rozpowszechniania reklam i audycji w programach nadawców
radiowych i telewizyjnych,
3) odpłatnych ogłoszeń i reklam w prasie drukowanej.
Przewidziane w projekcie zakazy dla partii politycznych mają na celu – jak
wskazano w uzasadnieniu – zamknięcie drogi do prowadzenia kampanii wyborczej
za pomocą środków, które nie niosą istotnej wartości merytorycznej, a pochłaniają
olbrzymie środki finansowe uzyskiwane m. in. z budżetu państwa.

Natomiast proponowane zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób
prawnych (art. 42 projektu ustawy) przewidują wprowadzenie nowego zwolnienia


3
od podatku dochodowego dotyczącego dochodów fundacji politycznych, w części
przeznaczonej na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej.


II. Pozytywnie należy ocenić możliwość tworzenia przez partię polityczną
fundacji politycznej, która będzie działała przy partii i stanowiła uzupełnienie jej
działalności. Fundacje polityczne będą m. in. odgrywały rolę zaplecza eksperckiego
poprzez obserwację i analizę debaty publicznej, a także branie w niej udziału
poprzez prowadzenie działalności informacyjnej, edukacyjnej, badawczej, naukowej
oraz wydawniczej i przygotowywanie na potrzeby fundatora ekspertyz i analiz.
Będę one mogły prowadzić działalność również związaną z debatą publiczną
polegają na organizowaniu konferencji, seminariów oraz warsztatów.

Zasadna jest również propozycja, aby partia polityczna mogła ustanowić
tylko jedną fundację (art. 2 projektu).
Na aprobatę zasługuje również propozycja wprowadzenia dla partii
politycznej zakazu reklamy mającej na celu prowadzenie działalności polegającej na
upowszechnianiu działań i celów programowych partii politycznej (art. 48
projektu). Trafne są przedstawione przez projektodawców w uzasadnieniu projektu
argumenty przemawiające za celowością wprowadzenia takiego rozwiązania.
Zauważyć trzeba, że projektowane rozwiązanie dotyczące zakazu reklamy jest
szersze od rozwiązania dotyczącego tej kwestii zawartego w ustawie z dnia 5
stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, z późn. zm.), które
zakazuje reklamy tylko w okresie prowadzenia kampanii wyborczej.
Niemniej jednak należy rozważyć, czy zakazy umieszczania plakatów i haseł
wyborczych (art. 48 i art. 52 projektu) oraz rezygnacja z ogłoszeń wyborczych (art.
48 projektu) – mimo swojej doniosłości – mają merytoryczny związek z główną
treścią projektu. Zwrócić bowiem należy uwagę, że zgodnie z § 3 ust. 2 Zasad
techniki prawodawczej, stanowiących załącznik do rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 20 czerwca 2001 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz. U.
Nr 100, poz. 908) w ustawie nie zamieszcza się przepisów, które regulowałyby


4