Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw

UZASADNIENIE

1. Wprowadzenie 

Niniejsza ustawa ma za zadanie przeprowadzenie zmian w obowiązującym systemie
gospodarowania odpadami komunalnymi poprzez wprowadzenie zmian w
obecnie
obowiązującej ustawie z dnia 13 wrze nia 1996 r. o utrzymaniu czysto ci i porządku
w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, z późn. zm.), zwanej dalej „u.c.p.g.”,
mających na celu:
1)
uszczelnienie systemu gospodarowania odpadami komunalnymi;
2)
prowadzenie selektywnego zbierania odpadów komunalnych „u źródła”;
3)
zmniejszenie ilo ci odpadów komunalnych, w tym odpadów ulegających
biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów;
4)
zwiększenie liczby nowoczesnych instalacji do odzysku, w tym recyklingu, oraz
unieszkodliwiania odpadów komunalnych w sposób inny niż składowanie odpadów;
5)
całkowite wyeliminowanie nielegalnych składowisk odpadów, a tym samym
zmniejszenie za miecenia w szczególno ci lasów i terenów rekreacyjnych;
6)
prowadzenie wła ciwego sposobu monitorowania postępowania z odpadami
komunalnymi zarówno przez wła cicieli nieruchomo ci, jak i prowadzących
działalno ć w zakresie odbierania odpadów komunalnych od wła cicieli
nieruchomo ci;
7)
zmniejszenie dodatkowych zagrożeń dla rodowiska wynikających z transportu
odpadów komunalnych z miejsc ich powstania do miejsc odzysku lub
unieszkodliwiania, przez podział województw na regiony gospodarki odpadami,
w
ramach których prowadzone będą wszelkie czynno ci związane
z gospodarowaniem odpadami komunalnymi.

Zmiany w obowiązującym systemie gospodarowania odpadami komunalnymi będą
polegać przede wszystkim na obligatoryjnym przejęciu przez gminy obowiązków wła cicieli
nieruchomo ci w zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych. Rozwiązanie to będzie
oznaczało, że gminy nie będą musiały przeprowadzać referendum gminnego, które do tej pory
musiały przeprowadzać zgodnie z art. 6a u.c.p.g. Rada gminy, w drodze uchwały, będzie
podejmowała decyzje, czy odpady będą odbierane wyłącznie z gospodarstw domowych, czy
również od wła cicieli nieruchomo ci, na terenie których prowadzona jest działalno ć,
w związku z którą powstają odpady komunalne. Rada gminy będzie również okre lała
wysoko ć opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, a także szczegółowy sposób
wiadczenia usług na rzecz wła cicieli nieruchomo ci w
zakresie odbierania
i zagospodarowania odpadów komunalnych. Oznacza to ustanowienie jednolitych zasad
finansowania odbierania i zagospodarowania odpadów komunalnych na terenie całego kraju.
Gminy
będą wyłaniały w drodze przetargu podmioty prowadzące działalno ć
w zakresie odbierania odpadów komunalnych od wła cicieli nieruchomo ci, co tym samym
będzie się wiązało z konieczno cią przekształcenia gminnych jednostek organizacyjnych
w spółki prawa handlowego. Przejęcie przez gminy obowiązków wła cicieli nieruchomo ci
w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi pozwoli tym samym zwolnić wła cicieli
nieruchomo ci z obowiązku podpisywania umów na odbieranie odpadów komunalnych
z podmiotami prowadzącymi działalno ć w tym zakresie.
Za
przejęcie powyższych obowiązków gmina będzie pobierała od wła cicieli
nieruchomo ci opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi, która będzie uwzględniała
koszty odbierania, transportu, zbierania, odzysku, w tym recyklingu, a
także
unieszkodliwiania odpadów zgodnie z obowiązującą hierarchią postępowania z odpadami.
Gmina może również zadecydować o przejęciu obowiązków wła cicieli nieruchomo ci
w
zakresie odbierania odpadów komunalnych wyłącznie z
gospodarstw domowych
pozostawiając możliwo ć zawierania umów na odbieranie odpadów komunalnych między
przedsiębiorcą odbierającym odpady komunalne a firmami prowadzącymi działalno ć na
terenie gminy.
Jednocze nie, wzmocnione zostaną funkcje kontrolne gmin, które w sposób
kompleksowy będą mogły monitorować działania podejmowane zarówno przez wła cicieli
nieruchomo ci, a także przez przedsiębiorców odbierających odpady komunalne od
wła cicieli nieruchomo ci.
Przyjęcie takich rozwiązań, powinno przyczynić się do zwiększenia osiąganych
poziomów wyznaczonych przepisami Unii Europejskiej, a także pozytywnie wpłynąć na
rozwój regionalny i dać podstawy do stworzenia nowych miejsc pracy.
Należy również zaznaczyć, że w wietle proponowanych rozwiązań systemowych,
gmina została wyposażona w instrumenty pozwalające jej na kierowanie strumieniem
zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów zielonych do instalacji do
zagospodarowania odpadów funkcjonujących w ramach regionów, wyznaczonych
w wojewódzkich planach gospodarki odpadami, co jednocze nie zapewni tym instalacjom
niezbędny strumień odpadów.

 
2
Dodatkowo ustawa będzie regulowała obowiązki sprawozdawcze gmin oraz
uprawnienia kontrolne wojewódzkiego inspektora ochrony rodowiska (WIOŚ) w stosunku
do samorządu gminnego, a także obowiązki prowadzących działalno ć w zakresie odbierania
odpadów komunalnych od wła cicieli nieruchomo ci związane z osiągnięciem okre lonych
poziomów odzysku i recyklingu odpadów komunalnych oraz ograniczeniem masy odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji deponowanych na składowiskach odpadów.

Wprowadzane zmiany odnoszą się wyłącznie do zagadnień związanych
z
gospodarowaniem odpadami komunalnymi. Jedynym odstępstwem od zakresu
projektowanych przepisów jest kontrola oraz sprawozdawczo ć, które odnoszą się również do
pozostałych zadań okre lonych w ustawie. W pozostałym zakresie proponowane zmiany nie
odnoszą się w żaden sposób do zagadnień związanych z
opróżnianiem zbiorników
bezodpływowych i transportem nieczysto ci ciekłych, ochrony przed bezdomnymi
zwierzętami oraz prowadzeniem schronisk dla bezdomnych zwierząt, a także grzebowisk
i spalarni zwłok zwierzęcych i ich czę ci, z wyjątkiem zmian, które należy dokonać ze
względu na systematykę ustawy o utrzymaniu czysto ci i porządku w gminach. Wprowadzane
zmiany w tym zakresie nie mają jednak charakteru merytorycznego.

Nowelizacja nie zmieni więc zasadniczo zakresu przedmiotowego u.c.p.g.
2. Zmiany art. 1 u.c.p.g.
Wprowadza
się zmiany do art. 1 u.c.p.g. okre lającego zakres przedmiotowy
i podmiotowy tej ustawy. Zmiany te polegają na dodaniu do zakresu przedmiotowego
warunków wykonywania działalno ci w zakresie odbierania i zagospodarowania odpadów
komunalnych od wła cicieli nieruchomo ci.
Jednocze nie, mając na uwadze fakt, że w polskim porządku prawnym podstawowym
aktem normatywnym z zakresu gospodarki odpadami jest ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r.
o odpadach, ustawa statuuje zasadę, w my l której w sprawach dotyczących postępowania
z odpadami komunalnymi w zakresie nieuregulowanym niniejszą ustawą stosuje się przepisy
ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach.
3. Zmiany art. 2 u.c.p.g.

W art. 2 u.c.p.g. w ust. 1 uchyla się pkt 2, zawierający definicję „odpadów
komunalnych”, ponieważ definicja taka znajduje się w art. 3 ust. 3 pkt 4 ustawy z dnia 27
kwietnia 2001 r. o odpadach.
4. Zmiany art. 3 u.c.p.g.
 
3
Wprowadza
się zmiany w art. 3 ust. 2, zgodnie z którymi gminy będą zobowiązane do
zapewnienia budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi gminami
regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych. Szczegółowe rozwiązania w
tym zakresie zawiera nowy art. 3a u.p.c.g.

W celu przejrzysto ci i łatwego dostępu mieszkańców do informacji
o funkcjonujących w danej gminie firmach zajmujących się odbiorem odpadów komunalnych,
wprowadza się dla gmin w art. 3 ust. 2 pkt 6 u.p.c.g. obowiązek udostępniania mieszkańcom
na stronie internetowej oraz w sposób zwyczajowo przyjęty informacji o:
a) podmiotach odbierających odpady komunalne od wła cicieli nieruchomo ci na
terenie danej gminy, zawierającej:
–

nazwę, oznaczenie siedziby i adres albo imię, nazwisko i adres podmiotu
odbierającego odpady komunalne od wła cicieli nieruchomo ci,

– miejsca zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów
zielonych,
b) osiągniętych przez przedsiębiorców odbierających odpady komunalne od wła cicieli
nieruchomo ci oraz gminę poziomach odzysku i recyklingu oraz redukcji masy
odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania,
c) prowadzących punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych, zawierające:
– nazwę, oznaczenie siedziby i adres albo imię, nazwisko i adres prowadzącego
punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych,
– adresy miejsc na terenie danej gminy, w których są prowadzone punkty
selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz godziny przyjmowania
odpadów.
Dodatkowo w związku z przejęciem przez gminy obowiązków wła cicieli
nieruchomo ci w zakresie zagospodarowania odpadów komunalnych w art. 3 ust. 2 pkt 6
u.p.c.g. w zakresie zapewnienia czysto ci i porządku oraz tworzenia warunków niezbędnych
do ich utrzymania na gminę nakłada się następujące obowiązki (nowy pkt 7 – 13):
7) dokonywanie corocznej analizy stanu gospodarowania odpadami komunalnymi, w celu
aktualizacji i weryfikacji rynku gospodarki odpadami komunalnymi oraz możliwo ci
technicznych i organizacyjnych gmin, w tym:
a) możliwo ci przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów
zielonych,
 
4
b) potrzeb inwestycyjnych związanych z gospodarowaniem odpadami komunalnymi,
c) kosztów poniesionych na odbieranie, odzysk, recykling i unieszkodliwianie
odpadów komunalnych w danej gminie,
d) liczby mieszkańców,
e) liczby wła cicieli nieruchomo ci nieobjętych systemem gospodarowania odpadami
komunalnymi, w imieniu których gmina powinna podjąć działania zastępcze,
f) ilo ci odpadów komunalnych wytwarzanych na terenie gminy,
g) ilo ci zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów zielonych odbieranych
z terenu gminy;
8) zapewnienie osiągnięcia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu odpadów
komunalnych oraz redukcji masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji
kierowanych do składowania;
9) ustanowienie selektywnego zbierania odpadów komunalnych, w którym selektywne
zbieranie będzie obejmować przynajmniej następujące frakcje materiałów: papier,
metale, tworzywa sztuczne, szkło oraz odpady komunalne ulegające biodegradacji;
10)

tworzenie punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych w sposób
zapewniający łatwy dostęp dla wszystkich mieszkańców gminy, w tym wskazanie
lokalizacji, w których mogą być prowadzone akcje odbierania zużytego sprzętu od
mieszkańców gminy;
11) podejmowanie działań informacyjnych i edukacyjnych w zakresie prawidłowego
gospodarowania odpadami komunalnymi, w szczególno ci w zakresie selektywnego
zbierania odpadów komunalnych;
12) objęcie wszystkich wła cicieli nieruchomo ci na terenie gminy zorganizowanym
systemem gospodarowania odpadami komunalnymi;
13) nadzorowanie prawidłowej realizacji zadań powierzonych przedsiębiorcy odbierającemu
odpady komunalne od wła cicieli nieruchomo ci, w tym nadzór nad prawidłowym
gospodarowaniem odpadami komunalnymi.

Powyższe działania mają na celu realizację zadań nałożonych na Rzeczpospolitą
Polską przez Unię Europejską (UE), o których mowa w pkt 5 i 6 uzasadnienia.

 
5