Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego

Druk nr 3278

Warszawa, 9 lipca 2010 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Marszałek Senatu


Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Szanowny Panie Marszałku

Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. mam zaszczyt powiadomić Pana Marszałka, że Senat na 59.
posiedzeniu w dniu 8 lipca 2010 r. podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu
projektu ustawy

- o zmianie ustawy o ochronie praw
lokatorów, mieszkaniowym zasobie
gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora Marka
Trzcińskiego do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad tym projektem.
W załączeniu przesyłam opinię o zgodności projektu ustawy z prawem
Unii Europejskiej.

Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz
U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 8 lipca 2010 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw
lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie
ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu
cywilnego.
Jednocześnie upoważnia senatora Marka Trzcińskiego do reprezentowania Senatu w
pracach nad projektem.
MARSZAŁEK SENATU
Bogdan BORUSEWICZ
p r o j e k t
USTAWA
z dnia
o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy
i o zmianie Kodeksu cywilnego
Art. 1.
W ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie
gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266, z późn. zm.1))
wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 2 w ust. 1 po pkt 6 dodaje się pkt 6a w brzmieniu:
"6a) tymczasowym pomieszczeniu – należy przez to rozumieć wskazane przez gminę
tymczasowe pomieszczenie, o którym mowa w art. 1046 § 4 Kodeksu postępowania
cywilnego;";
2) w art. 4 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Gmina, na zasadach i w wypadkach przewidzianych w ustawie, zapewnia lokale
socjalne i lokale zamienne, wskazuje tymczasowe pomieszczenia, a także zaspokaja
potrzeby mieszkaniowe gospodarstw domowych o niskich dochodach.";
3) po art. 5 dodaje się art. 5a w brzmieniu:
"Art. 5a. 1. Umowa o odpłatne używanie tymczasowego pomieszczenia może być zawarta
na czas oznaczony, nie dłuższy niż 12 miesięcy.
2. Do osób, którym udostępniono tymczasowe pomieszczenie, przepisy niniejszego
rozdziału stosuje się odpowiednio.";
4) w art. 20 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
"2. Lokale stanowiące mieszkaniowy zasób gminy, z wyjątkiem lokali socjalnych i lokali, o
których mowa w ust. 3, oraz tymczasowych pomieszczeń, mogą być wynajmowane
tylko na czas nieoznaczony.".
Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 69, poz. 626, z 2006 r.
Nr 86, poz. 602, Nr 167, poz. 1193 i Nr 249, poz. 1833, z 2007 r. Nr 128, poz. 902 i Nr 173, poz. 1218 oraz
z 2010 r. Nr 3, poz. 13.
UZASADNIENIE
1. Ustawa wykonująca postanowienie Trybunału Konstytucyjnego
Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do
postanowienia sygnalizacyjnego Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 marca 2008 r. (sygn. akt
S 2/08), które dotyczy ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów,
mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz.
266, ze zm., dalej cytowana także, jako: ustawa o ochronie praw lokatorów). W postanowieniu,
Trybunał wskazał na potrzebę podjęcia inicjatywy ustawodawczej w przedmiocie jasnego
określenia w ustawie o ochronie praw lokatorów, obowiązków gminy związanych ze
wskazaniem tymczasowego pomieszczenia, o którym mowa w art. 1046 § 4 ustawy z dnia 17
listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm., cytowana
dalej także, jako: k.p.c.).
Pełny tekst postanowienia, wraz z uzasadnieniem zamieszczony został w OTK Z.U. z
2008 r. Nr 2A, poz. 33.
2. Przedmiot i istota rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego
2.1. Trybunał Konstytucyjny w trybie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r.
o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.) w związku z orzeczeniem
z dnia 4 grudnia 2007 r. (sygn. K 26/05) stwierdzającym, że art. 1046 § 4 k.p.c. jest zgodny z
art. 2 w związku z art. 7 i nie jest niezgodny z art. 167 ust. 1 i 4 Konstytucji, zasygnalizował
Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej potrzebę podjęcia inicjatywy ustawodawczej
w przedmiocie jasnego określenia w ustawie o ochronie praw lokatorów, obowiązków gminy
związanych ze wskazaniem tymczasowego pomieszczenia, o którym mowa w art. 1046 § 4
k.p.c.
2.2. Trybunał, uznając konstytucyjność art. 1046 § 4 k.p.c., stwierdził szereg uchybień
legislacyjnych, w zakresie dookreślenia sposobu realizacji obowiązku gminy dostarczenia
tymczasowego pomieszczenia. Zdaniem Trybunału, kwestia ta powinna zostać sprecyzowana
nie w przepisach dotyczących postępowania egzekucyjnego (k.p.c.), ale w przepisach ustawy
2
o ochronie praw lokatorów, regulującej obowiązki gmin w zakresie zaspokajania potrzeb
mieszkaniowych wspólnoty samorządowej.
Przepisy tej ustawy szczegółowo normują zasady tworzenia zasobu mieszkaniowego
gminy oraz obowiązki gmin w zakresie dostarczania lokali mieszkalnych, w tym lokali
socjalnych. Zdaniem Trybunału, przepisy ustawy nie są jednak dostosowane do sytuacji, w
której gminy mają „wskazywać” tymczasowe pomieszczenia osobom w stosunku, do których
orzeczono obowiązek opróżnienia lokalu służącego zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych, bez
orzeczenia o uprawnieniu do lokalu socjalnego lub zamiennego. Odpowiednie regulacje, a w
szczególności przepisy k.p.c. oraz ustawy o ochronie praw lokatorów, nie określają, na jaki
okres winno być udostępniane „tymczasowe pomieszczenie”. Termin „tymczasowe” sugeruje,
że na okres przejściowy, a zatem nie na czas nieoznaczony. Z ustawy wynika, że zaspokajanie
potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej następuje przede wszystkim przy
wykorzystaniu mieszkaniowego zasobu gminy (art. 4 ust. 3). Tymczasem, w myśl art. 20 ust. 2
ustawy lokale, stanowiące mieszkaniowy zasób gminy, z wyjątkiem lokali socjalnych i lokali
przeznaczonych do wynajmowania na czas trwania stosunku pracy, mogą być wynajmowane
tylko na czas nieoznaczony. To znaczy, że działając zgodnie z przepisami ustawy, gmina może
wynajmować lokale wchodzące w skład jej zasobu mieszkaniowego, z przeznaczeniem na
„tymczasowe pomieszczenia” wyłącznie na czas nieoznaczony, co przeczy „tymczasowości”, a
zatem przejściowości udostępnienia takiego pomieszczenia. Możliwe jest udostępnienie
takiego pomieszczenia na czas oznaczony spoza zasobu mieszkaniowego gminy (art. 4 ust. 3
ustawy o ochronie praw lokatorów), jednak częstokroć działanie takie może być nieracjonalne
z punktu widzenia gospodarki gminy. Gmina, gospodarując swoim mieniem i realizując
określone zadania, powinna mieć możliwość kierowania się jasnymi, niesprzecznymi normami.
Jednoczenie, zdaniem Trybunału, podstawy prawnej działania organu władzy publicznej nie
powinna stanowić rozczłonkowana norma, konstruowana na podstawie kilku przepisów
prawnych.
3. Cele i zakres projektowanej ustawy
Mając na uwadze konieczność wykonania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego,
proponuje się, aby zmiana ustawy o ochronie praw lokatorów polegała na wprowadzeniu
definicji tymczasowego pomieszczenia, rozszerzeniu katalogu obowiązków gminy