Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny

Druk nr 260

Warszawa, 7 lutego 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Marszałek Senatu



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Szanowny Panie Marszałku

Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. mam zaszczyt powiadomić Pana Marszałka, że Senat na 5.
posiedzeniu w dniu 7 lutego 2008 r. podjął uchwałę w sprawie wniesienia do
Sejmu projektu ustawy

- o zmianie ustawy - Kodeks karny.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora
Bohdana Paszkowskiego do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych
pracach nad tym projektem.
W załączeniu przesyłam opinię Komitetu Integracji Europejskiej o
zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej.


(-) Bogdan Borusewicz
U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 7 lutego 2008 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie
ustawy – Kodeks karny.
Jednocześnie upowa nia senatora Bohdana Paszkowskiego do reprezentowania Senatu
w pracach nad projektem.
MARSZAŁEK SENATU
Bogdan BORUSEWICZ
p r o j e k t
USTAWA
z dnia
o zmianie ustawy – Kodeks karny
Art. 1.
W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z pó n. zm.1))
w art. 226 § 1 otrzymuje brzmienie:
"§ 1. Kto zniewa a funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną,
podczas i w związku z pełnieniem obowiązków słu bowych,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności
do roku.".
Art. 2.
Ustawa wchodzi w ycie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 128, poz. 840, z 1999 r. Nr 64, poz. 729 i
Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 48, poz. 548, Nr 93, poz. 1027 i Nr 116, poz. 1216, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071, z
2003 r. Nr 111, poz. 1061, Nr 121, poz. 1142, Nr 179, poz. 1750, Nr 199, poz. 1935 i Nr 228, poz. 2255, z 2004
r. Nr 25, poz. 219, Nr 69, poz. 626, Nr 93, poz. 889 i Nr 243, poz. 2426, z 2005 r. Nr 86, poz. 732, Nr 90, poz.
757, Nr 132, poz. 1109, Nr 163, poz. 1363, Nr 178, poz. 1479 i Nr 180, poz. 1493, z 2006 r. Nr 190, poz. 1409,
Nr 218, poz. 1592 i Nr 226, poz. 1648 oraz z 2007 r. Nr 89, poz. 589, Nr 123, poz. 850 i Nr 124, poz. 859.
UZASADNIENIE
1. Ustawa wykonująca wyrok Trybunału Konstytucyjnego
Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do
wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 pa dziernika 2006 r. (sygn. akt P 3/06),
stwierdzającego niezgodność przepisu kodeksu karnego z Konstytucją. Zgodnie z art. 190 ust. 1
Konstytucji, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są
ostateczne.
Sentencja orzeczenia opublikowana została w Dz. U. z 2006 r., Nr 190, poz. 1409
(dzień publikacji wyroku – 19 pa dziernika 2006 r.). Pełny tekst orzeczenia, wraz z
uzasadnieniem, zamieszczony został w OTK Z.U. z 2006 r., Nr 9A, poz. 121.
2. Przedmiot i istota rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego
2.1. Treść sentencji wyroku
Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją art. 226 § 1 kodeksu
karnego (dalej tak e jako k.k.) w zakresie, w jakim przepis ten „penalizuje zniewa enie
funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej dokonane niepublicznie lub
dokonane publicznie, lecz nie podczas pełnienia czynności słu bowych”.
Technika orzecznicza zastosowana w tym przypadku przez Trybunał (tzw. wyrok
zakresowy) spowodowała, e z kodeksu karnego uchylona została norma prawna zawarta w
zaskar onym przepisie (w brzmieniu określonym w sentencji wyroku), w treści kodeksu
karnego pozostawiony został natomiast sam przepis (jednostka redakcyjna tekstu), który był
podstawą do rekonstrukcji normy.
Artykuł 226 § 1 k.k. obowiązuje wyłącznie w zakresie, w jakim Trybunał nie
stwierdził jego niekonstytucyjności (częściowa niekonstytucyjność przepisu).
2.2. Prawne pojęcie zniewagi na gruncie kodeksu karnego
2
Przedmiotem kontroli Trybunału był art. 226 § 1 k.k., stanowiący e: „Kto zniewa a
funkcjonariusza publicznego albo osobę do pomocy mu przybraną podczas lub w związku z
pełnieniem obowiązków słu bowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo
pozbawienia wolności do roku”.
W oparciu o poglądy nauki prawa oraz praktykę sądów powszechnych Trybunał
Konstytucyjny ustalił, i odpowiedzialność karna na gruncie art. 226 § 1 k.k. obejmuje
zniewa enie funkcjonariusza publicznego (albo osoby do pomocy mu przybranej) w trzech
sytuacjach:
1) podczas i w związku z pełnieniem czynności słu bowych;
2) podczas pełnienia czynności słu bowych i wreszcie;
3) w związku z pełnieniem czynności słu bowych.
Analizowany przepis stanowi przykład regulacji gwarantującej funkcjonariuszom
państwowym specjalną ochronę prawną. Instytucje tego rodzaju mają długą tradycję. W
polskich warunkach ustrojowych były one znane m.in. w kodeksach karnych z 1932 r.
i z 1969 r. Ich podstawowym uzasadnieniem jest zabezpieczenie interesu publicznego
związanego z właściwym i skutecznym działaniem organów państwa.
Cechą charakterystyczną typizacji przestępstw przeciwko funkcjonariuszom
publicznym jest zaostrzenie sankcji w stosunku do podobnych czynów karalnych, o zbli onych
znamionach, kierowanych przeciwko innym osobom. Dotyczy to tak e zakwestionowanej
regulacji art. 226 § 1 k.k., który wyodrębnia przestępstwo zniewa enia funkcjonariusza spośród
przestępstw przeciwko czci i nietykalności cielesnej (rozdział XXVII k.k.), sytuując je w
ramach przestępstw przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu
terytorialnego (rozdział XXIX k.k.).
Odpowiednikiem art. 226 k.k. jest przestępstwo zniewagi, regulowane w art. 216 k.k.
Zgodnie z tym przepisem: „Kto zniewa a inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej
nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła, podlega
grzywnie albo karze ograniczenia wolności”. Porównanie obu postaci przestępstw prowadzi do
wniosku, e „zniewaga funkcjonariusza” jest surowiej traktowana przez ustawodawcę z punktu
widzenia trzech elementów.
Po pierwsze, „zniewaga” w swej zwykłej postaci zachodzi jedynie wtedy, kiedy
została dokonana w obecności pokrzywdzonego (zniewaga bezpośrednia) lub pod jego
nieobecność, lecz publicznie (zniewaga publiczna), albo w ka dym razie w zamiarze, by dotarła
do danej osoby (zniewaga zaoczna). aden z tych elementów nie pojawia się jako konieczne
znamię przestępstwa zniewagi funkcjonariusza publicznego.