Rządowy projekt ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej

sukcesywnie w toku kolejnych etapów opracowywania danego arkusza, a w sprawozdaniu z
wykonanych prac powinno być określone pochodzenie materiałów źródłowych, na podstawie których
została opracowana treść tematyczna mapy.
Założeniem mapy sozologicznej – 1 : 50 000 w formie analogowej i numerycznej była ciągła
aktualizacja bazy danych na szczeblu miejscowym pod kontrolą Głównego Urzędu Geodezji i
Kartografii. Gdyby było to administracyjnie niemożliwe należy j ą przeprowadzić z inicjatywy GUGiK,
co 3 lata dla obszarów aglomeracji miejsko-przemysłowych, a co 5 dla pozostałych.

ROZDZIAŁ III
TRE Ć MAPY
Na treść tematyczną mapy składają się następujące grupy elementów, uszeregowane w kilku
poziomach informacyjnych:
1. Formy ochrony środowiska przyrodniczego:
• grunty orne chronione i pozostałe oraz łąki i pastwiska chronione i pozostałe, lasy ochronne i
pozostałe, zieleń urządzona oraz udokumentowane złoża surowców mineralnych,
• parki narodowe i parki krajobrazowe oraz ich otuliny, rezerwaty i pomniki przyrody oraz obszary
chronionego krajobrazu,
• stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe,
• ujęcia i strefy ochronne ujęć wód.
2. Degradacja komponentów środowiska przyrodniczego:
• degradacja powierzchni terenu, w tym: grunty podatne na denudację naturogeniczną i
uprawową, grunty narażone na zalewy powodziowe lub sztormowe, grunty antropogeniczne
obszarów zabudowanych, antropogeniczne formy terenowe, deformacje poeksploatacyjne,
cmentarze, kanały, wały przeciwpowodziowe, groble, składowiska surowców i paliw,
wylewiska i składowiska odpadów,
• typy gleb zdegradowanych,
• czynniki i klasy uszkodzeń lasów,
• degradacja wód powierzchniowych, w tym: zrzuty ścieków, wielkości zrzutów ścieków w
m3/dobę, przekroczenia wskaźników zanieczyszczeń, jakość wód w punktach pomiarowych,
zanieczyszczone morskie wody przybrzeżne, podpiętrzone wody powierzchniowe, sztuczne
zbiorniki wodne, stawy hodowlane, zbiorniki wód przemysłowych, utrata więzi hydraulicznej,
antropogeniczne zaburzenia reżimu hydrologicznego cieków i technicznie przekształcone
koryta cieków,
• degradacja wód podziemnych, w tym: grunty podatne na infiltrację zanieczyszczeń do wód
podziemnych, zanieczyszczone lub przypuszczalnie zanieczyszczone wody podziemne,
istniejące i prawdopodobne zrzuty ścieków, kierunki przenoszenia zanieczyszczeń w wodach
podziemnych, sztucznie obniżone lub podniesione zwierciadło wód podziemnych, leje
depresyjne,
• degradacja powietrza atmosferycznego, w tym: emitory przemysłowe i ich skupiska, emisja
całkowita w t/rok, skupiska źródeł niskiej emisji gazów i pyłów, punktowe, strefowe i liniowe
emitory hałasu i wibracji oraz emitory uciążliwych zapachów (odorów), przekroczenia
dopuszczalnych stężeń SO2 i przekroczenia dopuszczalnej zawartości pyłu zawieszonego,
• rodzaje przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, wymagających
sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko.
3. Przeciwdziałanie degradacji środowiska przyrodniczego:
•
urządzenia odpylające i odsiarczające, oczyszczalnie ścieków, pasy wiatrochronne, ekrany
akustyczne, punkty utylizacji odpadów, miejscowości posiadające kanalizację, punkty
monitoringu środowiska.
4. Rekultywacja środowiska przyrodniczego: – formy rekultywacji.
5. Nieużytki:
•
typy nieużytków.
6. Oznaczenia uzupełniające: granice państw, województw, powiatów i gmin, miasta wojewódzkie,

2

powiatowe i siedziby gmin.
7. Poszczególne elementy treści tematycznej mapy sozologicznej przedstawione są na mapie za
pomocą odpowiednich znaków umownych.
Objaśnienia znaków umownych oraz informacje o kartograficznych materiałach źródłowych są
częścią opisu pozaramkowego mapy.
Do każdego arkusza mapy sporządza się komentarz, umieszczony na odwrocie mapy, zawierający
istotne informacje w postaci tabel, wykresów, mapek i opisów ułatwiających odbiór treści mapy i
będący jej uzupełnieniem.
Komentarz sporządza konsultant naukowy arkusza lub zespół autorów pod kierunkiem konsultantów
naukowych mapy.
Komentarz zawiera:
• charakterystykę podstawowych komponentów środowiska przyrodniczego i niektórych ich
właściwości według następujących podrozdziałów: położenie fizycznogeograficzne, budowa
geologiczna, ukształtowanie powierzchni terenu i geomorfologia, wody powierzchniowe, wody
podziemne, gleby, szata roślinna i świat zwierzęcy, klimat,
• rozszerzające dane do poszczególnych poziomów informacyjnych mapy zgodnie z podanymi w
treści mapy poziomami informacji – ogólną ocenę stanu środowiska przyrodniczego i stopnia jego
degradacji, – wskazania dotyczące kształtowania i ochrony środowiska,
• inne istotne informacje i oceny.
ROZDZIAŁ IV
PRACE PRZYGOTOWAWCZE I TERENOWE
Mapa sozologiczna opracowywana jest przez zespoły geografów i kartografów, specjalistów z
dziedziny kształtowania i ochrony środowiska oraz informatyków, zatrudnionych lub
współpracujących z firmą, która wygrała przetarg na wykonanie tych map. Merytoryczny nadzór
sprawują konsultanci naukowi – znawcy problematyki sozologicznej i kartograficznej.
Poszczególne elementy treści tematycznej mapy opracowuje się na podstawie zebranych materiałów
źródłowych oraz wyników kartowania terenowego.
Podczas kartowania gromadzi się materiały najbardziej aktualne i dostępne w danej chwili.
Prace przygotowawcze poprzedzające kartowanie terenowe obejmują: – zbieranie materiałów
źródłowych, – kameralne, wstępne opracowanie elementów treści mapy sozologicznej na mapach
dokumentacyjnych.
Prace terenowe obejmują:
– kartowanie terenowe,
– opracowanie wyników kartowania.
Prace przygotowawcze
Źródłem danych do utworzenia zbioru informacji są:
• mapy topograficzne,
• publikowane i nie publikowane mapy tematyczne, takie jak: geologiczna, geologiczno-gospodarcza,
hydrogeologiczna, geomorfologiczna, hydrograficzna, glebowo-rolnicza, geobotaniczna, leśna i inne,
• materiały teledetekcyjne,
• studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin,
• ekofizjografie planistyczne,
• plany zagospodarowania przestrzennego,
• publikowane i nie publikowane opracowania dotyczące ochrony środowiska i gospodarki
przestrzennej,
• rejestry i bazy danych, w szczególności wyniki Państwowego Monitoringu rodowiska.
Dane i informacje zbiera się w instytucjach, przedsiębiorstwach i placówkach naukowo-badawczych,
resortowych instytutach naukowo-badawczych IMGW, PIG, IUNG, IR , placówkach PAN i na
wyższych uczelniach zajmujących się kształtowaniem i ochroną środowiska przyrodniczego,
gospodarką wodną i geologią, w urzędach wojewódzkich, powiatowych, gminnych i miejskich,
ośrodkach badań i kontroli środowiska, stacjach sanitarno-epidemiologicznych, komórkach BHP
zakładów produkcyjnych oraz różnych organizacjach pozarządowych i pozasamorządowych,

3

zajmujących się ochroną środowiska przyrodniczego.
Przed wykorzystaniem materiałów źródłowych należy dokonać ich oceny z punktu widzenia
przydatności tych materiałów do opracowania mapy i komentarza.
W toku kameralnych prac przygotowawczych zebrane informacje i dane przedstawia się według
poszczególnych poziomów informacyjnych mapy sozologicznej, rozrysowując je na mapach
dokumentacyjnych.
Mapy dokumentacyjne to podkładowe mapy topograficzne w skali 1:50 000 lub większych, z
naniesionymi elementami treści tematycznej.
Poszczególne elementy treści tematycznej mapy wrysowuje się na mapy dokumentacyjne przy
zastosowaniu odpowiednich znaków umownych.
Prace przygotowawcze stanowią pierwszą fazę sporządzania map dokumentacyjnych mapy
sozologicznej. Drugą fazą jest kartowanie terenowe .
Autorzy muszą pamiętać, iż nie można bezkrytycznie opracowywać treści tematycznej na podstawie
nieaktualnych podkładów topograficznych. Do ich obowiązków należy aktualizacja mapy w zakresie
kartowania sozologicznego.
Przygotowanie do prac terenowych obejmuje:
- przygotowanie map podkładowych w skali 1:50 000 lub większej do pracy w terenie przez
przeniesienie z materiałów źródłowych i map dokumentacyjnych tych elementów treści mapy, które
wymagają weryfikacji w terenie,
- skompletowanie materiałów i przyrządów potrzebnych do pracy w terenie.
Kartowanie terenowe
Kartowanie terenowe obejmuje identyfikację i weryfikację terenową elementów treści tematycznej
mapy, zawartych na mapach dokumentacyjnych, oraz lokalizację i klasyfikację nie zarejestrowanych
źródeł skażeń i zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego np. kontrolowanych lub
niekontrolowanych składowisk odpadów, składowisk surowców i paliw, wylewisk odpadów,
wyrobisk, zwałowisk, deformacji poeksploatacyjnych terenu, gruntów podatnych na denudację
naturogeniczną i uprawową, narażonych na zalewy powodziowe i sztormowe, zarejestrowanych i nie
zarejestrowanych zrzutów ścieków do wód powierzchniowych i podziemnych, wód powierzchniowych
zanieczyszczonych nie badanych, emitorów gazów, pyłów i uciążliwych odorów, hałasu i wibracji oraz
obiektów szczególnie szkodliwych lub mogących szkodzić środowisku i ludziom, oczyszczalni
ścieków, pasów wiatrochronnych, ekranów akustycznych czy utylizacji odpadów.
Wyniki obserwacji terenowych wprowadza się na mapy podkładowe za pomocą odpowiednich
znaków umownych, a obiekty i zjawiska wymagające dodatkowych objaśnień wpisuje się w dzienniku
informacji.
Mapy dokumentacyjne, wstępnie opracowane kameralnie, a następnie zweryfikowane i uzupełnione w
toku kartowania terenowego, stanowią podstawę opracowania pierworysu redakcyjnego mapy.
Uzyskane informacje z urzędów i innych oficjalnych źródeł winny być przedstawione w formie
pisemnej i urzędowo potwierdzone.

ROZDZIAŁ V
PRACE REDAKCYJNE
Pierworys mapy wykonuje się w skali 1:50 000. Prace redakcyjne i redakcyjno-techniczne obejmują:
1) redakcyjne i redakcyjno-techniczne opracowanie na podstawie map dokumentacyjnych
następujących pierworysów redakcyjnych:
• form ochrony środowiska przyrodniczego,
• obszarów i obiektów chronionych,
• degradacji powierzchni terenu, degradacji wód podziemnych,
• składowisk, wylewisk, degradacji gleb, lasów i wód powierzchniowych, wyrobisk, zwałowisk,
deformacji poeksploatacyjnych terenu,
• sieci hydrograficznej, ujęć wód, zmian warunków wodnych, kanałów, wałów
przeciwpowodziowych, grobli,
• przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko,

4

• przeciwdziałania degradacji środowiska przyrodniczego,
• podziału administracyjnego,
2) uzgodnienie styków,
3) opracowanie nazewnictwa i makiety nazewniczej,
4) sporządzenie opisu pozaramkowego,
5) korektę redakcyjną i techniczną wykonanych pierworysów,
6) redakcję tekstu komentarza do mapy wraz z mapkami uzupełniającymi, wykresami, tabelami itp.
Opracowanie redakcyjne i redakcyjno-techniczne pierworysów redakcyjnych wykonuje się przy
zachowaniu zgodności z mapami dokumentacyjnymi.
Opracowanie nazewnictwa obejmuje:
– zebranie, ustalenie oraz sporządzenie wykazu nazw parków narodowych i krajobrazowych, rezerwatów
przyrody, cieków i zbiorników wodnych oraz miejscowości (siedzib urzędów wojewódzkich,
powiatowych i urzędów miast i gmin) z uwzględnieniem urzędowych wykazów nazw miejscowości i
obiektów fizjograficznych,
– opracowanie makiety nazewniczej,
– korektę redakcyjną i techniczną.
Wykaz nazw powinien zawierać:
– nazwy i skróty objaśniające przewidziane do umieszczenia w treści mapy oraz nazwy, skróty i opisy
liczbowe występujące w opisie pozaramkowym mapy,
– kroje i wielkości pism dla poszczególnych kategorii obiektów,
– korektę redakcyjną i techniczną.
Makieta nazewnicza powinna zawierać:
– godło arkusza mapy i punkty przecięcia ramek podziału arkuszowego,
– nazwy, skróty i opisy liczbowe występujące na danym arkuszu mapy, z określeniem krojów i
wielkości pism dla poszczególnych elementów treści.
Podstawowymi elementami opisu pozaramkowego mapy są:
• godło i nazwa arkusza oraz tytuł mapy,
• informacje dotyczące odwzorowania kartograficznego, układu współrzędnych, poziomu
odniesienia i skali mapy,
• objaśnienia znaków umownych,
• nazwa instytucji opracowującej, drukującej i wydającej arkusz mapy,
• imię i nazwisko redaktora arkusza mapy,
• imię i nazwisko oraz tytuł naukowy głównego konsultanta naukowego,
• imiona i nazwiska oraz tytuły naukowe konsultantów naukowych arkusza mapy,
• informacje o podstawowych materiałach kartograficznych
• podkładowych i tematycznych, z datami ich aktualności, informacja o podziale administracyjnym
obszaru objętego danym arkuszem mapy,
• data ukończenia opracowania arkusza mapy,
• rok druku arkusza mapy.
Pierworysy redakcyjne podlegają szczegółowemu sprawdzeniu w zakresie:
– zgodności treści, nazewnictwa i formy graficznej z materiałami źródłowymi,
– prawidłowości opracowania graficznego,
– zgodności styków,
– prawidłowości opisu pozaramkowego.
Zauważone błędy, opuszczenia i nieścisłości zaznacza się na nałożonej na pierworysy redakcyjne
mapy kalce kontrolnej, opatrzonej godłem arkusza mapy, z naniesionymi punktami przecięć ramek
podziału arkuszowego.
Pierworysy redakcyjne mapy podlegają szczegółowemu sprawdzeniu pod względem merytorycznym
przez konsultanta arkusza a po jego korekcie przez głównego konsultanta naukowego oraz ponownej
kontroli redakcyjnej i redakcyjno-technicznej po wprowadzeniu korekty, a następnie zostają podpisane
przez osoby odpowiedzialne za ich wykonanie i sprawdzenie. Procedura ta powinna być
skontrolowana przy odbiorze map przez zleceniodawcę.

5


ROZDZIAŁ VI
ZASADY STOSOWANIA ZNAKÓW UMOWNYCH
1. Zasady zawierają nazwy i definicje obiektów przedstawianych za pomocą znaków umownych.
Określają one treść tematyczną mapy oraz zasady stosowania znaków na pierworysach.
2. Znaki umowne zestawiono według poziomów informacyjnych mapy sozologicznej.
3. Wszystkie znaki umowne przedstawiono w załączniku nr 2 w takich barwach, w jakich występują
na mapie.
4. Wymiary znaków umownych oraz grubości linii podane w mm we Wzorach znaków umownych
odnoszą się do znaków w skali wydawniczej 1:50 000. W przypadku, gdy nie podano grubości linii,
należy je rysować grubością 0,15 mm.
5. Wymiary oznaczeń literowych podane są w punktach.
6. Kolejne liczby odpowiadają numerom znaków umownych mapy, przedstawionych we Wzorach
znaków umownych.
7. Znaki umowne należy umieszczać na podkładzie topograficznym bez wykasowywania go.

Formy ochrony środowiska przyrodniczego
W celu zapewnienia odpowiedniego funkcjonowania środowiska przyrodniczego należy
poszczególne jego elementy poddać ochronie. Forma tej ochrony zależy od wartości określonego
zasobu i jego znaczenia dla funkcjonowania systemu środowiska przyrodniczego.
Podstawowymi aktami prawnymi dotyczącymi ochrony środowiska i jego zasobów są: ustawa-
Prawo ochrony środowiska, ustawa o odpadach, ustawa o ochronie przyrody.
(1) Grunty orne – znakiem (1) oznacza się:
(a) Grunty orne chronione – znakiem (a) oznacza się grunty rolne o glebach mineralnych klas I i
II oraz glebach mineralnych i organicznych klas III a i b, IV a i b (czyli kompleksy rolniczej
przydatności gleb od 1 do 5 oraz 8).
(b) Grunty orne pozostałe – znakiem (b) oznacza się grunty zarówno o glebach mineralnych, jak i
organicznych klas V , VI i VI Rz (czyli kompleksy rolniczej przydatności gleb 6, 7 i 9 ).
Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. Nr 16, poz. 78).
(2) Łąki i pastwiska – znakiem (2) oznacza się:
(a) Łąki i pastwiska chronione – znakiem (a) oznacza się użytki zielone na glebach mineralnych
klasy I i organicznych klas I i II (czyli kompleksy użytków zielonych zaliczane do 1z).
(b) Łąki i pastwiska pozostałe – znakiem (b) oznacza się użytki zielone na glebach mineralnych i
organicznych klas od III do VI (czyli kompleksy użytków zielonych zaliczane do 2z i 3z).
Ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. Nr 16, poz. 78).
Uwaga: granice łąk i pastwisk należy wyznaczyć w oparciu o mapę topograficzną, a informację
dotyczącą kompleksów użytków zielonych – z mapy glebowo-rolniczej.
Lasy – znakami (3) i (4) oznacza się w rozumieniu ustawy grunt:
1. o zwartej powierzchni pokryty roślinnością leśną (uprawami leśnymi) – drzewami i krzewami
oraz runem leśnym – lub przejściowo jej pozbawiony: przeznaczony do produkcji leśnej lub
stanowiący rezerwat przyrody, lub wchodzący w skład parku narodowego albo wpisany do
rejestru zabytków,
2. związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystanie na potrzeby gospodarki leśnej:
obejmujący budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie podziału przestrzennego
lasu, drogi leśne, tereny pod liniami energetycznymi, szkółki leśne, miejsca składowania
drewna, parkingi leśne i urządzenia turystyczne.
Na mapie sozologicznej przedstawia się lasy o powierzchni większej od 1 ha.
Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. Nr 101, poz. 444, z późn. zm.)
(3) Lasy ochronne – znakiem (3) oznacza się lasy, które:
– chronią glebę (lasy glebochronne), w tym lasy:
– na wydmach nadmorskich i klifach,
– na wydmach śródlądowych,
– na stromych urwistych zboczach górskich,

6