Rządowy projekt ustawy o infrastrukturze informacji przestrzennej

– na terenach podatnych na osuwiska,
– na stromych zboczach jarów, wąwozów i wzgórz,
– chronią zasoby wód (lasy wodochronne):
– u źródeł rzek i potoków,
– wzdłuż rzek, potoków, kanałów, jezior i innych zbiorników wodnych,
– na obszarach ochronnych ujęć i źródeł wody, wyznaczonych zgodnie z przepisami prawa
wodnego,
– na siedliskach wilgotnych i bagiennych,
– wykazują uszkodzenia drzewostanów na skutek emisji gazów i pyłów z zakładów
przemysłowych, objawiające się ponad 25% ubytkiem liści oraz zniekształceniem koron, lub
lasy, w których drzewostany przewidziane są do przebudowy,
– stanowią cenne fragmenty rodzimej przyrody,
– znajdują się na stałych powierzchniach badawczych i doświadczalnych, wydzielonych w planie
urządzenia lasu,
– stanowią drzewostany nasienne wyłączone z użytkowania rębnego,
– chronią środowisko przyrodnicze, w tym lasy:
– stanowiące ostoje zwierząt podlegających ochronie gatunkowej,
– położone w granicach administracyjnych miast i w odległości do 10 km od granic
administracyjnych miast liczących ponad 50 tys. mieszkańców,
– uzdrowiskowe, położone w strefach określonych w statutach uzdrowisk, oraz lasy w strefach
ochronnych wokół sanatoriów w promieniu nie przekraczającym 1000 m od sanatorium,
– mają szczególne znaczenie dla obronności i bezpieczeństwa państwa, w tym lasy położone w
granicach poligonów, placów ćwiczeń, lotnisk i zamkniętych kompleksów wojskowych, a także
stanowiące strefy ochronne dla tych obiektów.
Rozporządzenie Ministra Ochrony rodowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 25 sierpnia
1992 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu uznawania lasów za ochronne oraz szczegółowych
zasad prowadzenia w nich gospodarki leśnej (Dz. U. Nr 67, poz. 337).

W komentarzu należy uwzględnić ewentualną obecność, na omawianym obszarze Leśnych
Kompleksów Promocyjnych, które zostały utworzone w celu trwałego zachowania lub odtwarzania
naturalnych walorów lasu metodami racjonalnej gospodarki leśnej, prowadzonej na podstawach
ekologicznych oraz integrowania celów trwałej gospodarki leśnej i aktywnej ochrony przyrody. Leśne
Kompleksy Promocyjne utworzone zostały na mocy zarządzeń Dyrektora Generalnego Lasów
Państwowych: Nr 30 z dnia 19 grudnia 1994 r., Nr 28 z dnia 11 sierpnia 1995 r. zmieniającego
zarządzenie Nr 30 i Nr 18 z dnia 1 lipca 1996 r.
Przy szerszych komentarzach lub w przypadku tworzenia banków informacji wskazane jest
zamieszczenie mapy z zasięgiem Leśnych Kompleksów Promocyjnych na danym obszarze.

(4) Lasy pozostałe – znakiem (4) oznacza się pozostałe, nie zaliczone do ochronnych, lasy o
charakterze wielofunkcyjnym, spełniające równocześnie funkcje społeczne i produkcyjne, w
których ważnym celem jest produkcja i użytkowanie surowców drzewnych i płodów runa
leśnego; lasy te podlegają użytkowaniu w stopniu uzasadnionym potrzebami hodowlanymi i
regulacją struktury zasobów drzewnych.
(5) Zieleń urządzona – znakiem (5) oznacza się grunty porośnięte roślinnością o specyficznym
składzie gatunkowym i różnej klasie wieku, będącą wynikiem specjalnych zabiegów
pielęgnacyjno-uprawowych. Zieleń ta często stanowi integralną część specjalnie projektowanej
przestrzeni, która uwzględniając wątki przyrodnicze i architektoniczne, ma na celu zaspokojenie
potrzeb estetycznych i utylitarnych człowieka. Do zieleni urządzonej zalicza się: parki, skwery,
ogrody botaniczne i zoologiczne oraz roślinność ośrodków wypoczynkowych, sportowych,
pałacowych, ogrodów dziecięcych, plaż urządzonych, cmentarzy. Znak może występować
samodzielnie lub razem ze znakiem innym, np. oznaczającym cmentarz.
(6) Parki narodowe – znakiem (6) oznacza się granice parków narodowych. Są to obszary chronione,
wyróżniające się szczególnymi wartościami naukowymi, przyrodniczymi, społecznymi,

7

kulturowymi i wychowawczymi o powierzchni nie mniejszej niż 1 000 ha, na terenie których
ochronie podlega całość przyrody oraz swoiste cechy krajobrazu. Wszelkie działania na obszarze
parku narodowego podporządkowane są ochronie przyrody i mają pierwszeństwo przed
wszystkimi innymi działaniami. Nadrzędnym celem parku narodowego jest poznanie i zachowanie
całości systemów przyrodniczych danego terenu, wraz z warunkami ich funkcjonowania, oraz
odtwarzanie zniekształconych i zanikłych ogniw rodzimej przyrody. Utworzenie parku
narodowego następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, które określa nazwę parku,
obszary wchodzące w jego skład i obszary tworzące otulinę parku oraz ograniczenia i zakazy. Dla
parków narodowych sporządza się plany ochrony, których ustalenia są wiążące przy
sporządzaniu planów zagospodarowania przestrzennego.
(7) Parki krajobrazowe – znakiem (7) oznacza się granice parków krajobrazowych. Są to obszary
chronione ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe. Celem ich utworzenia
jest zachowanie, popularyzacja i upowszechnienie tych wartości w warunkach zrównoważonego
rozwoju. Grunty rolne, leśne i inne nieruchomości znajdujące się w granicach parku
krajobrazowego pozostawia się w gospodarczym wykorzystaniu. Utworzenie parku
krajobrazowego następuje w drodze rozporządzenia wojewody. Rozporządzenie to określa
nazwę parku krajobrazowego, obszar parku i otuliny, ogólne zasady zagospodarowania i
wykorzystania parku oraz stosowne ograniczenia, zakazy i nakazy. Na obszarach parków
krajobrazowych obowiązują pewne ograniczenia w zakresie inwestycji gospodarczych. Nie
wolno tu lokalizować obiektów mogących powodować degradację środowiska, takich jak
kopalnie, zakłady przemysłowe, fermy hodowlane, wysypiska śmieci itp. Minister właściwy do
spraw środowiska koordynuje działalność parków krajobrazowych. Dla parków krajobrazowych
sporządza się plany ochrony, których ustalenia są wiążące przy sporządzaniu planów
zagospodarowania przestrzennego.
(8) Obszary chronionego krajobrazu – znakiem (8) oznacza się granice obszarów chronionego
krajobrazu.Obejmują one wyróżniające się krajobrazowo tereny o zróżnicowanych ekosystemach,
wartościowe w szczególności ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z
masową turystyką i wypoczynkiem, lub istniejące albo odtwarzane korytarze ekologiczne. Celem
tworzenia obszarów chronionego krajobrazu może być w szczególności zapewnienie powiązania
terenów poddanych ochronie w system obszarów chronionych. Zakres działalności zabronionej
reguluje ustawa o ochronie przyrody.
(9) Otuliny parków narodowych lub krajobrazowych – znakiem (9) oznacza się granice otulin, które
są administracyjnie wydzielonymi obszarami tworzącymi zewnętrzną strefę ochronną typu
buforowego wokół parku narodowego lub krajobrazowego. Zazwyczaj mają szerokość kilku lub
kilkunastu km wokół parku. W obrębie otuliny parku działalność gospodarcza jest ograniczona i
odpowiednio ukierunkowana, aby eliminować negatywne oddziaływania różnych czynników
(bezpośrednich i pośrednich) na zasoby obszaru chronionego. Ustalenie granic otuliny
normowane jest tym samym aktem prawnym, co powołanie danego parku. Wokół parku
narodowego strefę ochronną tworzy się obligatoryjnie. Wokół rezerwatów i parków
krajobrazowych może być ona utworzona.
(10) Rezerwaty przyrody – znakiem (10) oznacza się wydzielone obszary obejmujące zachowane w
stanie naturalnym lub mało zmienionym ekosystemy, w tym siedliska przyrodnicze, a także
określone gatunki roślin i zwierząt, elementy przyrody nieożywionej mające istotną wartość ze
względów naukowych, przyrodniczych, kulturowych lub krajobrazowych. Wojewoda, w drodze
rozporządzenia, uznaje za rezerwat przyrody obszar, o którym mowa powyżej określając
jego nazwę, położenie, szczególne cele ochrony, zakazy właściwe dla danego rezerwatu wybrane
spośród wymienionych w art. 23a ust. 1, oraz może wyznaczyć otulinę, a także organ sprawujący
bezpośrednio nadzór nad rezerwatem. Sygnaturę powierzchniową stosuje się w przypadku
rezerwatów powyżej 6,25 ha, a punktową poniżej 6,25 ha. Ze względu na rodzaj chronionych
elementów (komponentów) środowiska, rezerwaty przyrody dzieli się na faunistyczne,
krajobrazowe, leśne, słonoroślowe, przyrody nieożywionej, florystyczne, stepowe, torfowiskowe
i wodne. Na mapie oznaczone są one w granicach rezerwatu odpowiednimi literami (F, K, L, N,
P, R, S, T, W) i to zarówno w znaku powierzchniowym, jak i punktowym. Wokół rezerwatu

8

przyrody może być utworzona otulina zabezpieczająca jego obszar przed szkodliwym
oddziaływaniem czynników zewnętrznych.
(11) Pomniki przyrody są to pojedyncze twory przyrody ożywionej i nieożywionej lub ich skupiska
o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historyczno-pamiątkowej i krajobrazowej oraz
odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je w ś ród innych tworów; w
szczególności sędziwe i okazałych rozmiarów drzewa i krzewy gatunków rodzimych lub obcych,
źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe, jaskinie. Wyróżnia się:
(11.1)
pomniki przyrody ożywionej – znakiem (11.1) oznacza się pojedyncze drzewa (lub
grupy
drzew), aleje przydrożne, niewielkie skupiska rzadkich roślin itp.,
(11.1.1)– znakiem (11.1.1) oznacza się pojedyncze drzewa (lub grupy drzew), niewielkie
skupiska rzadkich roślin itp. Zaznacza się je znakami punktowymi, dając jednocześnie
kolejną numerację,
(11.1.2)– znakiem (11.1.2) oznacza się aleje przydrożne drzew pomnikowych. Zaznacza się je
znakami liniowymi, dając jednocześnie kolejną numerację.
(11.2)
pomniki przyrody nieożywionej – znakiem (11.2) oznacza się głazy narzutowe, skałki,
jaskinie, groty, wodospady, źródliska itp. Zaznacza się je jedynie znakami punktowymi,
dając jednocześnie kolejną numerację.
(12) Stanowiska dokumentacyjne przyrody nieożywionej – znakiem (12) oznaczane są nie
wyodrębniające się na powierzchni lub możliwe do udostępnienia ważne pod względem
naukowym i dydaktycznym miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń
skamieniałości lub tworów mineralnych oraz fragmenty eksploatowanych i nieczynnych
wyrobisk powierzchniowych i podziemnych.
(13) Użytki ekologiczne – znakiem (13) oznacza się zasługujące na ochronę pozostałości
ekosystemów mających znaczenie dla zachowania unikatowych zasobów genowych i typów
środowisk, jak naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne „oczka wodne”, kępy drzew i
krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nie użytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie
skalne, skarpy, kamieńce itp. Sygnaturę powierzchniową stosuje się powyżej 6,25 ha, a
punktową poniżej 6,25 ha.
(14) Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe – znakiem (14) oznacza się tereny, które wyznacza się w
celu ochrony wyjątkowo cennych fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego dla
zachowania jego wartości estetycznych. Sygnaturę powierzchniową stosuje się powyżej 6,25 ha,
a punktową poniżej 6,25 ha.
(15) Ujęcia wód, strefy ochronne i obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych. Ujęcia wód są
to administracyjnie wydzielone części terenu wokół zespołu budowli, urządzeń lub zbiorników
infiltracyjnych służących do pobierania wód powierzchniowych lub podziemnych na potrzeby
komunalne i przemysłowe. W myśl ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne, w celu
zapewnienia odpowiedniej jakości wody ujmowanej do zaopatrzenia ludności przeznaczoną do
spożycia oraz zaopatrzenia zakładów wymagających wody wysokiej jakości, a także ze względu
na ochronę zasobów wodnych mogą być ustanawiane:
– strefy ochronne ujęć wody,
– obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych”.
Art. 52 tej Ustawy stwierdza, iż „strefę ochronną ujęcia wody, zwanej dalej strefą ochronną,
stanowi obszar, na którym obowiązują zakazy, nakazy i ograniczenia w zakresie użytkowania
gruntów oraz korzystania z wody. Strefę ochronną dzieli się na tereny ochrony:
1. bezpośredniej,
2. pośredniej”.
Art. 56 w/w Ustawy stwierdza, iż „strefę ochronną ujęcia wód powierzchniowych określa się
tak, aby trwale zapewnić jakość wody, zgodną z przepisami wydanymi na podstawie Art. 50 oraz
aby zabezpieczyć wydajność ujęcia wody. Strefę ochronną wyznacza się na podstawie wyników
przeprowadzonych badań hydrologicznych, hydrograficznych i geomorfologicznych obszaru
zasilania ujęcia. Strefa ochronna ujęcia wody z potoku górskiego lub z górnego biegu rzeki może
obejmować całą zlewnię cieku powyżej ujęcia wody”.

9

Art. 55 w/w Ustawy podaje, iż „teren ochrony pośredniej ujęcia wód podziemnych obejmuje obszar
zasilania ujęcia wody, jeżeli czas jej przepływu od granicy obszaru zasilania do ujęcia jest dłuższy
od 25 lat.
Strefy ochronne ustanawia się wokół źródeł i ujęć wody służących do zbiorowego
zaopatrywania ludności w wodę do picia i potrzeb gospodarstw domowych oraz do produkcji
artykułów żywnościowych i farmaceutycznych. Przez źródło wody rozumie się zasób wód
powierzchniowych płynących lub stojących albo nagromadzenie wód podziemnych w
określonym środowisku geologicznym, z którego czerpie się wodę. Przez ujęcie wody rozumie
się miejsce czerpania wody podziemnej lub powierzchniowej ze źródła, wraz z urządzeniami i
budowlami służącymi do jej poboru.
(15.1) Strefy ochronne źródeł i ujęć wód powierzchniowych – znakiem (15.1) oznacza się
obszar,
który określa się tak, aby w źródle wody była trwale zapewniona jakość wody zgodna z
przepisami w sprawie dopuszczalnych zanieczyszczeń wód powierzchniowych oraz aby
była zabezpieczona niezbędna wydajność ujęcia wody.
(15.2) Strefy ochronne źródeł i ujęć wód podziemnych – znakiem (15.2) oznacza się obszar
zasilania ujęcia wody. Strefa ochronna powinna obejmować obszar wyznaczony 25 letnim
czasem wymiany wody w warstwie wodonośnej. Teren ochrony pośredniej ujęcia wód
podziemnych wyznacza się na podstawie ustaleń zawartych w dokumentacji
hydrologicznej tego ujęcia.
(15.3)
Obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych – znakiem (15.3) oznacza się
obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych, zwane dalej obszarami ochronnymi, na
których obowiązują zakazy, nakazy oraz ograniczenia w zakresie użytkowania gruntów lub
korzystania z wody w celu ochrony zasobów tych wód przed degradacją”.
(16) Złoża surowców mineralnych – znakiem (16) oznacza się zasoby naturalne w stanie stałym,
płynnym i gazowym, których eksploatacja podziemna lub odkrywkowa w przypadku
udokumentowania złoża w kategoriach A, B, C1, C2, D1, D2 jest lub może być podjęta. Złoża te
podlegają ochronie polegającej na racjonalnym gospodarowaniu zasobami oraz ich
kompleksowym wykorzystaniu.
W przypadku eksploatacji złoża należy liczyć się ze zmianami użytkowania gruntu i
postępującymi, negatywnymi zmianami powierzchni terenu oraz degradacją środowiska
przyrodniczego.
Na mapie wyróżnia się udokumentowane złoża następujących surowców mineralnych:
W – węgiel kamienny, B – węgiel brunatny, T – torf, N – ropa naftowa, G – gaz ziemny,
R – rudy metali, S – siarka, L – sól kamienna i potasowa, X – surowce skalne, I – surowce ilaste,
K – kruszywa naturalne, M – wody mineralne i w zakresie kopa lin stałych określa się ich kategorie:
A, B,
(17) Główne Zbiorniki Wód Podziemnych wymagające szczególnej ochrony – za GZWP uznano
zbiorniki odpowiadające następującym ilościowym i jakościowym kryteriom podstawowym:
wydajność potencjalna otworu studziennego powyżej 70 m3/h, wydajność ujęcia powyżej 10 000
m3/d, przewodność powyżej 10 m2/h, klasa wód I.
Na podstawie potencjalnego zagrożenia wód typowano dla poszczególnych GZWP obszary
wymagające szczególnej ochrony. W tym celu przyjęto dwustopniową skalę obszarów
szczególnej ochrony: ONO – Obszary (wymagające) Najwyższej Ochrony, OWO – Obszary
(wymagające) Wysokiej Ochrony (A. S. Kleczkowski, 1990) Wyróżnia się:
(17.1)ONO (Obszary Najwyższej Ochrony).
(17.2)OWO (Obszary Wysokiej Ochrony).

2. Degradacja komponentów środowiska przyrodniczego
Degradacja powierzchni terenu
Ten zakres zjawisk obejmuje przekształcenia powierzchni terenu zarówno pod względem litologii i
struktury geologicznej, jak i form terenowych. Wydzielono grunty podatne na denudację, grunty
narażone na zalewy powodziowe i sztormowe oraz grunty przekształcone przez człowieka, a także
10

formy terenu, które powstają w wyniku działalności człowieka. Wśród form tych wyodrębniono
różnego rodzaju składowiska, czyli miejsca czasowego lub trwałego składowania surowców lub
odpadów, przy czym zajęcie jakiejś powierzchni terenu prowadzi do jej degradacji. Składowiska te
mogą być uciążliwe dla środowiska. W wielu przypadkach następuje infiltracja do gleby i wód
podziemnych rozpuszczonych pierwiastków lub związków chemicznych, pochodzących ze
składowanych surowców lub odpadów.

(18) Grunty podatne na denudację naturogeniczną i uprawową – znakiem (18) oznacza się grunty
stanowiące część użytków rolnych, położonych na terenach o nachyleniu powyżej 4° (w
przypadku gleb lessowych i lessowatych, pyłowych, rędzin) lub 8° (w przypadku piasków
naglinowych, gleb gliniastych i ilastych, nierędzinowych gleb szkieletowych), na których
występują procesy erozyjne o charakterze zmywowym, doprowadzające do wytworzenia rzeźby
o cechach erozyjnych, o czym świadczą sfalowanie zboczy i powstawanie wąwozów.
Na terenach leśnych znak ten należy traktować jako potencjalne zagrożenie, związane np. z
wylesieniem. Znakiem (18) oznacza się również tereny podatne na erozję wietrzną. Przy
ustalaniu zasięgu gruntów szczególnie podatnych na denudację należy wykorzystać mapy
glebowo-rolnicze, mapy geologiczne i rysunek poziomic.
(18.1) Grunty osuwiskowe – znakiem (18.1) oznacza się tereny, na których występują osuwiska
tzn. stosunkowo szybkie przemieszczenia powierzchniowych i przypowierzchniowych
mas skalnych po stoku pod wpływem siły ciężkości. Występują w obszarach górskich a
także na zboczach podcinanych przez erozję rzek (znak punktowy).

(19) Grunty narażone na zalewy powodziowe i sztormowe Według ustawy − Prawo wodne – „przez
powódź rozumie się takie wezbranie wody w ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach lub
na morzu, podczas którego woda po przekroczeniu stanu brzegowego zalewa doliny rzeczne albo
tereny depresyjne...”) – znakiem (19) oznacza się tereny zalewane w czasie katastrofalnych wezbrań
rzek (tzn. położone poza łożyskiem rzeki) lub wysokich stanów morza. Źródłem informacji o tym jest
m.in. mapa hydrograficzna, topograficzna lub notowania wodowskazów stacji IMGW (rzędna
wysokości średniego wysokiego stanu wody z wielolecia) oraz informacje z Regionalnych Zarządów
Gospodarki Wodnej. Dodatkowymi źródłami informacji mogą być znaki wysokości wezbrań
umieszczone na budynkach, słupach oraz informacje od miejscowej ludności.

(20) Grunty antropogeniczne obszarów zabudowanych – są to tereny naruszone w wyniku
działalności inżynierskiej, o zróżnicowanej skali przekształceń i miąższości. Grunty te
charakteryzują się zmienionym składem ziarnowym, wtórną strukturą i teksturą, udziałem
domieszek.
(20.1)Tereny o zabudowie zwartej – znakiem (20.1) oznacza się tereny gęstej zabudowy
przemysłowej, mieszkaniowej wielorodzinnej w tym osiedlowej, a także budynki
użyteczności publicznej.
(20.2)Tereny o zabudowie luźnej – znakiem (20.2) oznacza się tereny zabudowy na ogół
jednorodzinnej, z budynkami mieszkalnymi w odstępach nie większych niż 30 m, z udziałem
terenów zielonych nie przekraczającym 50% powierzchni.


(21) Wyrobiska są to zagłębienia terenowe o głębokości większej niż 2 m, powstałe w wyniku
odkrywkowej eksploatacji górniczej, przy czym na mapie wyróżnia się wyrobiska po
eksploatacji różnych surowców:
E – litera E przy znaku (21) oznacza, że jest to wyrobisko surowców energetycznych. C –
litera C przy znaku (21) oznacza, że jest to wyrobisko surowców chemicznych (na potrzeby
przemysłu chemicznego, np. siarki, kredy lub wapieni). B – litera B przy znaku (21) oznacza, że
jest to wyrobisko surowców budowlanych. H – litera H przy znaku (21) oznacza, że jest to
wyrobisko surowców hutniczych. Wyrobiska oznacza się sygnaturą powierzchniową (6,25 ha i
powyżej) lub sygnaturą punktową (poniżej 6,25 ha); liczba przy sygnaturze ze znakiem „–”
11