Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego

Druk nr 2177

Warszawa, 25 czerwca 2009 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Marszałek Senatu



Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej


Szanowny Panie Marszałku

Zgodnie z art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
kwietnia 1997 r. mam zaszczyt powiadomić Pana Marszałka, że Senat na 35.
posiedzeniu w dniu 19 czerwca 2009 r. podjął uchwałę w sprawie wniesienia do
Sejmu projektu ustawy


-
o zmianie ustawy - Kodeks postę-
powania administracyjnego.

Projekt ustawy stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu
prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Jednocześnie pragnę poinformować, że Senat upoważnił senatora Leona
Kieresa do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad tym
projektem.
W załączeniu przesyłam opinię Komitetu Integracji Europejskiej o
pozostawaniu projektu ustawy poza obszarem prawa Unii Europejskiej.

Z poważaniem

(-) Bogdan Borusewicz
U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 19 czerwca 2009 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy
– Kodeks postępowania administracyjnego
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie
ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego.
Jednocześnie upoważnia senatora Leona Kieresa do reprezentowania Senatu
w pracach nad projektem.
MARSZAŁEK SENATU
Bogdan BORUSEWICZ
p r o j e k t
USTAWA
z dnia
o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego
Art. 1.
W ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U.
z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.1)) w art. 27 po § 1 dodaje się § 1a w brzmieniu:
"§ 1a. Członek samorządowego kolegium odwoławczego podlega wyłączeniu od udziału
w postępowaniu w sprawie wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, jeżeli brał udział w
wydaniu decyzji objętej wnioskiem.".
Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 49, poz. 509, z 2002 r.
Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 169, poz. 1387, z 2003 r. Nr 130, poz. 1188 i Nr 170, poz. 1660, z
2004 r. Nr 162, poz. 1692, z 2005 r. Nr 64, poz. 565, Nr 78, poz. 682 i Nr 181, poz. 1524 oraz z 2008 r. Nr 229,
poz. 1539.
UZASADNIENIE
1. Ustawa wykonująca wyrok Trybunału Konstytucyjnego
Projektowana ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do
wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 grudnia 2008 r. (sygn. akt P 57/07),
stwierdzającego niezgodność art. 24 § 1 pkt 5 w związku z art. 27 § 1 i art. 127 § 3 ustawy z
dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego w zakresie, w jakim nie
wyłącza członka samorządowego kolegium odwoławczego z postępowania z wniosku o
ponowne rozpatrzenie sprawy, gdy członek ten brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji, z
Konstytucją.
Sentencja orzeczenia opublikowana została w Dz. U. z 2008 r., Nr 229, poz. 1539
(dzień publikacji wyroku – 29 grudnia 2008 r.). Pełny tekst orzeczenia wraz z uzasadnieniem
zamieszczony został w OTK Z.U. z 2008 r., Nr 10A, poz. 178.
2. Przedmiot i istota rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego
Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności art. 24 § 1 pkt 5 w związku z art. 27 § 1
i art. 127 § 3 ustawy z dnia 15 grudnia 2008 r. - Kodeks postępowania administracyjnego
(K.p.a.) w zakresie, w jakim nie wyłącza członka samorządowego kolegium odwoławczego z
postępowania z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, gdy członek ten brał udział w
wydaniu zaskarżonej decyzji z art. 2 w związku z art. 78 Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej.
W artykule 24 K.p.a. określone zostały przypadki, w których pracownik organu
administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu administracyjnym. W
sytuacji wystąpienia jednej z okoliczności wskazanych w § 1 tegoż artykułu, wyłączenie
pracownika następuje z mocy prawa. Wyłączenie pracownika powinno ponadto nastąpić w
każdym przypadku, gdy zostanie uprawdopodobnione istnienie innych okoliczności,
wywołujących wątpliwości co do bezstronności pracownika (§ 3). Zgodnie z art. 27 K.p.a.,
zasady dotyczące wyłączenia pracownika organu administracji publicznej dotyczą
odpowiednio wyłączenia członka organu kolegialnego, jeżeli w danym przypadku
postępowanie administracyjne prowadzi organ kolegialny.
W wyroku z dnia 15 grudnia 2008 r. przedmiot kontroli stanowiła kwestia wyłączenia
pracownika organu administracji publicznej od udziału w postępowaniu w przypadku, jeśli
pracownik ten brał uprzednio udział w wydaniu skarżonej decyzji. Sytuację tą normuje art. 24
§ 1 pkt 5 K.p.a. W przypadku, gdy postępowanie administracyjne ma charakter instancyjny,
zakres obowiązywania tego przepisu nie budzi wątpliwości - osoba biorąca udział w wydaniu
decyzji w pierwszej instancji nie może rozpatrywać odwołania od tej decyzji w ramach drugiej
instancji. Wątpliwości wyłaniają się natomiast w przypadku, gdy postępowanie nie ma
charakteru instancyjnego - ma to miejsce jeżeli organem wydającym decyzję po raz pierwszy
jest minister bądź samorządowe kolegium odwoławcze (SKO). Ustawodawca nie wprowadził
organów wyższego stopnia w stosunku do ministra oraz SKO, czego konsekwencję stanowi
brak możliwości przyznania stronie niezadowolonej z decyzji uprawnienia do wniesienia
odwołania, które podlegałoby rozpatrzeniu przez organ wyższego stopnia. W miejsce
odwołania ustawodawca przyznał stronie niezadowolonej z rozstrzygnięcia uprawnienie do
wystąpienia z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy (art. 127 § 3 K.p.a.). Wniosek
wniesiony na podstawie art. 127 § 3 K.p.a. rozpatruje jednakże ten sam organ, który wydał
skarżoną decyzję. Oznacza to, ze postępowanie to ma wprawdzie charakter odwoławczy, nie
ma natomiast charakteru instancyjnego.
W praktyce orzeczniczej sądów administracyjnych pojawiły się wątpliwości, czy w
sytuacji gdy organem wydającym decyzję po raz pierwszy było SKO, to w przypadku
wystąpienia przez stronę z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy w rozpatrzeniu tego
wniosku mogła brać udział ta sama osoba, która wydała decyzję objętą wnioskiem. Sądy
administracyjne nie przyjmowały jednolitej interpretacji w tym zakresie. Wątpliwości składów
orzekających co do zgodności art. 24 § 1 pkt 5 K.p.a. z Konstytucją stanowiły podstawę
zwrócenia się do Trybunału z pytaniami prawnymi, rozstrzygniętymi w wyroku z dnia 15
grudnia 2008 roku.
Dokonując oceny zgodności z Konstytucją art. 24 § 1 pkt 5 w związku z art. 27 § 1 i art.
127 § 3 K.p.a. Trybunał uznał, że wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy posiada wszystkie
cechy odwołania od decyzji administracyjnej, z wyjątkiem cechy instancyjności. W dalszej
kolejności Trybunał stwierdził, ze nakaz wyłączenia pracownika organu w przypadku, jeśli brał
on udział w rozstrzygnięciu sprawy po raz pierwszy powinien znajdować zastosowanie
również w postępowaniu wszczętym w związku z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Mając na względzie, że SKO jest organem wieloosobowym, wnioski o ponowne rozpatrzenie
sprawy powinny być - w ocenie Trybunału - rozpatrywane w odmiennym składzie osobowym.
Stąd Trybunał uznał brak przepisów nakazujących w takim przypadku wyłączenie członka
kolegium od udziału w orzekaniu za niezgodne z art. 2 w związku z art. 78 Konstytucji.