Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo lotnicze

8) procedury operacyjne: służby kontroli ruchu lotniczego oraz informacji powietrznej i alarmowej, frazeologia
proceduralna (standardowa, niestandardowa oraz stosowana w sytuacjach szczególnych i stanach zagrożenia),
wykorzystanie odpowiedniej dokumentacji lotniczej; praktyki związane z bezpieczeństwem ruchu lotniczego.
5.3.2.3. Umiejętności. Kandydat do licencji praktykanta-kontrolera ruchu lotniczego powinien wykazać
podczas praktycznego egzaminu państwowego, że posiada umiejętności wykonania następujących czynności:
1) ocena zdatności stanowiska pracy oraz jego wyposażenia do kontroli ruchu lotniczego i łączności, przed
przystąpieniem do wykonywania czynności kontrolera ruchu lotniczego oraz ocena bieżącej zdatności podczas
wykonywania tych czynności, a także działań awaryjnych w razie wystąpienia usterek;
2) wykorzystywanie informacji lotniczej oraz instrukcji zawierających lokalne procedury służb ruchu lotniczego,
dotyczące lotniska lub części przestrzeni powietrznej, w której będzie wykonywał czynności kontrolera ruchu
lotniczego;
3) wykonywanie czynności kontrolera ruchu lotniczego przy zastosowaniu ustalonych procedur i instrukcji
operacyjnych, w tym prowadzenie korespondencji radiotelefonicznej ze statkami powietrznymi z
zastosowaniem frazeologii lotniczej w języku angielskim i polskim, bez wadliwego akcentu lub wad wymowy,
które mogłyby zakłócić łączność radiową oraz właściwe współdziałanie z innymi pracownikami organu;
4) współdziałanie z innymi organami ruchu lotniczego w zakresie wykonywania czynności kontrolera ruchu
lotniczego na swoim stanowisku operacyjnym oraz współdziałanie z innymi służbami wspomagającymi
funkcjonowanie ruchu lotniczego, np. służbami utrzymania zdatności lotniska lub ratowniczymi;
5) właściwe wykorzystywanie sprzętu kontroli ruchu lotniczego, łączności, sterowanie wizualnymi pomocami
nawigacyjnymi, bieżąca kontrola ich zdatności, wykrywanie usterek i postępowanie w razie ich wystąpienia;
6) właściwe postępowanie w sytuacjach normalnych, nietypowych, alarmowych i niebezpiecznych.
5.3.2.4. Łączne szkolenia do licencji i uprawnienia lotniczego
Szkolenie teoretyczne i praktyczne na symulatorze do licencji praktykanta-kontrolera ruchu lotniczego musi być
prowadzone łącznie ze szkoleniem do co najmniej jednego z uprawnień lotniczych kontrolera ruchu lotniczego,
wymienionych w ust. 5.3.3.1 pkt 1.
5.3.3. Uprawnienia wpisywane do licencji
5.3.3.1. Uprawnienia lotnicze, które mogą być wpisane do licencji praktykanta- kontrolera ruchu
lotniczego i ich ważność.
Do licencji praktykanta-kontrolera ruchu lotniczego mogą być wpisane następujące uprawnienia lotnicze-
operacyjne (ratings):
1) kontroli lotniska wizualnej (Aerodrome control visual);
2) kontroli lotniska instrumentalnej ( Aerodrome control instrument);
3) kontroli zbliżania proceduralnej (Approach control procedura);
4) kontroli zbliżania radarowej (Approach control surveillance);
5) kontroli obszaru proceduralnej (Area control procedural);
6) kontroli obszaru radarowej (Area control surveillance).
5.3.3.1.1. Ważność uprawnień lotniczych-operacyjnych praktykanta-kontrolera ruchu lotniczego wynosi
wstępnie 12 miesięcy i może być przedłużona na następne 12 miesięcy na podstawie sprawdzianu umiejętności
teoretycznych i praktycznych przeprowadzonego przez egzaminatora państwowego i wykazaniu przez posiadacza
licencji, że:
1) w ciągu poprzednich 12 miesięcy korzystał z uprawnień wynikających z licencji przez minimalną liczbę godzin,
zgodnie z zatwierdzonym programem utrzymywania poziomu wiedzy i umiejętności;
2) posiada ważne orzeczenie lotniczo-lekarskie.
5.3.3.2. Uprawnienia lotnicze, które mogą być wpisane do licencji kontrolera ruchu lotniczego i ich
ważność.
Do licencji kontrolera ruchu lotniczego mogą być wpisane następujące uprawnienia lotnicze:
1) operacyjne, wymienione w ust. 5.3.3.1.;
2) uzupełniające, odnoszące się do uprawnień wymienionych w pkt 1:
a) kontroli lotniska (Tower Control – TWR),
b) kontroli ruchu naziemnego( Ground Movement Control – GMC),
c) nadzoru ruchu naziemnego ( Ground Movemend Surveillance – GMS),
d) kontroli startów i lądowań ( Air Control – AIR),
e) kontroli za pomocą radaru ( Radar – RAD),
f) zbliżania za pomocą radaru ( Surveillance Radar Approach – SRA),
g) kontroli
podejścia za pomocą radaru podejścia precyzyjnego (Precision Approach Radar – PAR),
h) zarządzania ruchem lotniczym przy użyciu systemu ADS (Automatic Dependent Surveillance – ADS),

93
i)
kontroli rejonu kontrolowanego lotniska (Terminal Control – TCL),
3) instruktorskie:
a) instruktora szkolenia operacyjnego ( On-the – Job Training Instruktor – OJTI), które uprawniają do
prowadzenia szkolenia kandydatów do uprawnień lotniczo-operacyjnych i uzupełniających wymienionych
w pkt 1 i 2,
b) specjalne – instruktora symulatorowego (On-the- Simulator Training Instruktor – OSTI), po spełnieniu
wymagań określonych w ust. 6.1.2. i 6.2.1;
5.3.3.2.1. Ważność uprawnień lotniczych kontrolera ruchu lotniczego, o których mowa w ust. 5.3.3.2. pkt 1 i
2, wynosi wstępnie 12 miesięcy i może być przedłużona na następne 12 miesięcy na podstawie sprawdzianu
umiejętności przeprowadzonego przez egzaminatora państwowego i wykazaniu przez posiadacza licencji, że:
1) w ciągu poprzednich 12 miesięcy korzystał z uprawnień wynikających z licencji przez minimalną liczbę godzin,
zgodnie z zatwierdzonym programem utrzymywania poziomu wiedzy i umiejętności;
2) posiada ważne orzeczenie lotniczo-lekarskie.
5.3.3.2.2. Ważność uprawnień lotniczych instruktorskich, o których mowa w ust. 5.3.3.2. pkt 3 wynosi 36
miesięcy i może być przedłużona na podstawie sprawdzianu umiejętności przeprowadzonego przez egzaminatora
państwowego i wykazaniu przez posiadacza licencji, że:
1) w ciągu poprzednich 12 miesięcy korzystał z uprawnień wynikających z licencji przez minimalną liczbę godzin,
zgodnie z zatwierdzonym programem utrzymywania poziomu wiedzy i umiejętności, przy czym minimalna
liczba godzin może być zmniejszona proporcjonalnie do czasu spędzonego na szkoleniu osób uczestniczących w
szkoleniu na stanowiskach, których dotyczy wniosek o przedłużenie.
2) posiada ważne orzeczenie lotniczo-lekarskie.
5.3.3.2.3. W przypadku przerwy w wykonywaniu czynności kontrolera ruchu lotniczego lub uprawnień lotniczych
wymienionych w ust. 5.3.3.2. pkt 1-3, trwającej dłużej niż 6 miesięcy, ponowne dopuszczenie do ich wykonywania
może nastąpić po zaliczeniu sprawdzianu umiejętności przed instruktorem – kontrolerem ruchu lotniczego OJTI o
uprawnieniach zgodnych z wymaganiami określonymi w ust. 5.3.6.5.
5.3.4. Uprawnienia posiadacza licencji
5.3.4.1. Posiadacz licencji kontrolera ruchu lotniczego jest uprawniony do wykonywania czynności kontrolera
ruchu lotniczego w zakresie wynikającym z ważnych uprawnień lotniczych wpisanych do jego licencji i
ewentualnych ograniczeń.
5.3.4.2. Posiadacz licencji praktykanta-kontrolera ruchu lotniczego jest uprawniony do uczestnictwa w
praktycznym szkoleniu na operacyjnym stanowisku pracy w okresie ważności jego licencji, w zakresie wpisanych do
niej uprawnień lotniczych operacyjnych.
5.3.5. Warunki wydawania uprawnień lotniczych - operacyjnych, wpisywanych do licencji kontrolera
ruchu lotniczego
5.3.5.1. Uprawnienia lotnicze - operacyjne, wymienione w ust. 5.3.3.2, są wydawane i wpisywane do licencji
w odniesieniu odpowiednio do konkretnego lotniska albo konkretnej części - sektora przestrzeni powietrznej,
zgodnie z jej podziałem, dokonanym na podstawie zasad określonych w przepisach wydanych na podstawie ustawy -
Prawo lotnicze, art. 121 ust. 3 i publikowanym w Zbiorze Informacji Lotniczych - Polska. W przypadku dokonania
zmian w podziale przestrzeni powietrznej uprawnienia lotnicze kontrolerów dotyczące nowego podziału przestrzeni
będą wydawane po zaliczeniu szkolenia w zakresie tych zmian, w ośrodku szkolenia lotniczego. Uprawnienie
lotnicze-operacyjne dla kontroli obszaru wydawane jest łącznie na wszystkie sektory bez względu na ich
konfigurację, pod warunkiem że system pracy zapewnia pełnienie służby kontroli obszaru w jednej lokalizacji.
5.3.5.2. Przy pierwszym wydaniu licencji kontrolera ruchu lotniczego wydawane są i wpisywane do niej
uprawnienia, w zakresie których prowadzone było szkolenie do licencji.
5.3.5.3. Następne uprawnienia mogą być wydane kontrolerowi ruchu lotniczego po odbyciu i zaliczeniu
szkolenia teoretycznego oraz praktycznego w ośrodku szkolenia lotniczego, prowadzonego na symulatorze i na
stanowisku operacyjnym, którego dotyczy uprawnienie, potwierdzonego odpowiednimi świadectwami.
5.3.5.3.1. W przypadku utworzenia nowego lotniska kontrolowanego i wyznaczenia związanych z nim części
przestrzeni kontrolowanej lub dokonania zmian w podziale obszaru kontrolowanego, szkolenie do odpowiednich
uprawnień operacyjnych i uzupełniających, dotyczących tych lotnisk i tych nowo utworzonych części przestrzeni
powietrznej kontrolowanej, jest prowadzone zgodnie ze specjalnym programem szkolenia, w którym dopuszcza się
praktyczne szkolenie kandydatów do tego uprawnienia bez nadzoru instruktora OJTI, posiadającego uprawnienie
odnoszące się do tych nowo utworzonych lotnisk i części przestrzeni powietrznych, z wykorzystaniem symulatora
kontroli ruchu lotniczego, oraz skrócenie okresów szkolenia kandydatów o odpowiednim doświadczeniu w stosunku
do wymagań określonych w ust 5.3.5.7.

94
5.3.5.4. Wiadomości. Kandydat powinien podczas teoretycznego egzaminu państwowego wykazać, że posiada
wiadomości w następującym zakresie:
1) struktura przestrzeni powietrznej, a w przypadku szkolenia do uprawnienia lotniczego kontroli lotniska, również
charakterystyka lotniska, jego instrukcja użytkowania, służby pomocnicze i system łączności;
2) stosowane przepisy, procedury i źródła informacji;
3) zasady i procedury współdziałania z organami ruchu lotniczego sąsiadujących przestrzeni powietrznych lub
lotnisk;
4) naziemne urządzenia nawigacyjne;
5) sprzęt kontroli ruchu lotniczego jego charakterystyki operacyjne i wykorzystywanie;
6) teren, jego rzeźba, pokrycie, w tym przeszkody lotnicze i punkty orientacyjne;
7) charakterystyka ruchu lotniczego a w przypadku szkolenia w zakresie kontroli zbliżania i obszaru, również
strumienia ruchu lotniczego;
8) cechy klimatologiczne i charakterystyczne zjawiska pogodowe;
9) plany awaryjne, poszukiwań i ratownictwa;
10) inne lokalne właściwości wykonywania czynności kontrolera ruchu lotniczego.
5.3.5.5. Umiejętności. Kandydat powinien wykazać podczas praktycznego egzaminu państwowego, że posiada
nabyte podczas szkolenia prowadzonego w dwóch fazach: szkolenie na symulatorze i na stanowisku operacyjnym
kontrolera ruchu lotniczego umiejętności wymienione w ust. 5.3.2.3, odnoszące się do uprawnienia lotniczego
kontroli, o które się ubiega.
5.3.5.6. Jeżeli do obowiązków kontrolera ruchu lotniczego na danym stanowisku pracy należy wykonywanie
obserwacji meteorologicznych, wówczas w jego szkoleniu teoretycznym i praktycznym należy uwzględnić aktualne
wymagania wiatowej Organizacji Meteorologicznej dla personelu dokonującego obserwacji meteorologicznych,
odnoszące się do kontrolerów ruchu lotniczego, wykonujących tę służbę.
5.3.5.7. Minimalne czasy szkolenia praktycznego na symulatorze i na stanowisku operacyjnym muszą być
określone w programach szkolenia na każdy rodzaj uprawnienia lotniczego kontroli. Jeżeli program nie przewiduje
szkolenia symulatorowego albo szkolenie to nie zostało przeprowadzone, czasy szkolenia lub liczby praktycznych
ćwiczeń na stanowisku pracy nie mogą być mniejsze niż:
1) 90 godzin albo okres 1 miesiąca, na uprawnienie lotnicze kontroli lotniska; w zależności od tego, który z tych
wymiarów czasowych oznacza dłuższy rzeczywisty czas szkolenia;
2) 180 godzin albo okres 3 miesięcy, na uprawnienia lotnicze kontroli:
a) zbliżania,
b) obszaru,
c) obszaru radarowej,
w zależności od tego, który z tych wymiarów czasowych oznacza dłuższy rzeczywisty czas szkolenia;
3) 180 godzin albo okres 3 miesięcy na uprawnienia lotnicze kontroli radarowej zbliżania, w zależności od tego,
który z tych wymiarów czasowych oznacza dłuższy rzeczywisty czas szkolenia, oraz co najmniej 25 podejść
statku powietrznego przy jego wektorowaniu przy zastosowaniu wskaźnika radarowego pozycji w płaszczyźnie
poziomej;
4) 200 kontroli radarowych podejścia precyzyjnego statku powietrznego na uprawnienie kontroli radaru
precyzyjnego podejścia, w przypadku szkolenia dotyczącego nowego stanowiska operacyjnego - 50.
5.3.5.7.1. W przypadku zastosowania szkolenia symulatorowego w szkoleniu do uprawnienia kontroli radaru
precyzyjnego podejścia, liczba kontroli radarowych precyzyjnego podejścia przeprowadzonych na rzeczywistym
stanowisku pracy nie może być mniejsza niż 100.
5.3.5.7.2. W przypadku szkolenia wyłącznie na nowym stanowisku pracy zakresy szkolenia praktycznego na
symulatorze i na stanowisku pracy mogą być w zatwierdzonym programie szkolenia zmniejszone odpowiednio do
posiadanej dotychczasowej praktyki kontrolera ruchu lotniczego na analogicznych stanowiskach pracy.
5.3.6. Warunki wydania uprawnienia lotniczego instruktora-kontrolera ruchu lotniczego
5.3.6.1. Wymagania wstępne
Kandydat powinien posiadać licencję kontrolera ruchu lotniczego co najmniej wraz z jednym uprawnieniem
lotniczym-operacyjnym, ciągłą praktykę kontrolera ruchu lotniczego w okresie co najmniej 2 lat oraz 6 miesięcy
praktyki na stanowisku operacyjnym i w sektorze, na jakim będzie instruktorem. 5.3.6.2. Szkolenie lotnicze.
Kandydat powinien ukończyć i zaliczyć szkolenie teoretyczne i praktyczne w ośrodku szkolenia lotniczego,
potwierdzone odpowiednimi świadectwami.
5.3.6.3. Wiadomości. Kandydat powinien podczas teoretycznego egzaminu państwowego wykazać, że posiada
wiedzę w zakresie następujących przedmiotów:

95
1) prawo lotnicze: przepisy dotyczące licencjonowania kontrolerów ruchu lotniczego oraz przepisy instrukcji
szkolenia ośrodka szkolenia kontrolerów ruchu lotniczego i informatorów służby informacji powietrznej, w tym
odnoszące się do obowiązków i odpowiedzialności instruktorów-kontrolerów ruchu lotniczego podczas
prowadzenia szkolenia na stanowisku pracy;
2) człowiek - możliwości i ograniczenia: zasady higieny lotniczej w szkoleniu lotniczym, rozpoznawanie osób
będących pod wpływem środków ograniczających sprawność fizyczną lub psychiczną, procesy psychiczne,
psychomotoryka, psychologiczne właściwości poszczególnych rodzajów czynności kontrolera, psychologia
uczenia się (zdobywanie wiedzy i umiejętności), racjonalizacja szkolenia lotniczego z punktu widzenia
psychologii, czynnik ludzki w lotnictwie;
3) pedagogika - podstawy: pojęcia, wychowanie, nauczanie, metody i ich dostosowanie do wieku i innych cech
szkolących się, podstawowe zasady dydaktyki i ich zastosowanie w szkoleniu lotniczym, różnice w nauczaniu i
uczeniu się wiadomości i umiejętności, rola i pozycja instruktora w szkoleniu lotniczym;
4) urządzenia treningowe stosowane w nauczaniu kontroli ruchu lotniczego: rodzaje i ich charakterystyki,
możliwości programowe i dydaktyczne, usterki w działaniu i objawy ich występowania, zasady zachowania
bezpieczeństwa podczas użytkowania;
5) metodyka i organizacja szkolenia kandydatów na kontrolerów ruchu lotniczego i kontrolerów ruchu lotniczego:
cykl szkolenia, szkolenie teoretyczne, czynności kontrolera ruchu lotniczego podczas pełnienia służb ruchu
lotniczego, szkolenie praktyczne na symulatorze i na stanowisku pracy, błędy kontrolerów ruchu lotniczego,
niedopuszczanie do błędów zagrażających bezpieczeństwu lub płynności ruchu lotniczego, właściwe
reagowanie na błędy szkolonych, organizacja procesu szkolenia, kształtowanie postaw i dyscypliny lotniczej,
szczegółowe zasady i metody szkolenia w różnych zakresach kontroli ruchu lotniczego, ocena postępów i
wyników szkolenia, kryteria zaliczeniowe.
5.3.6.3.1. W przypadku szkolenia instruktora kontrolera ruchu lotniczego OJTI do kolejnego uprawnienia
instruktora szkolenia operacyjnego tematyka szkolenia teoretycznego w przedmiotach wymienionych w ust. 5.3.6.3
pkt 4 i 5 powinna być ograniczona do zakresu wymaganego dla danego uprawnienia operacyjnego, którego ma
dotyczyć uprawnienie OJTI, a pozostałe przedmioty pomija się. Dotyczy to również państwowego egzaminu
teoretycznego.
5.3.6.4. Umiejętności. Kandydat powinien wykazać podczas praktycznego egzaminu państwowego, że posiada
umiejętności:
1) szkolenia symulatorowego, w tym określanie zadań do wykonania przez szkolonego, stosownie do jego
zaawansowania, instruktażu przed ćwiczeniem, w jego trakcie i po zakończeniu ćwiczenia, oceny postępów i
wyników;
2) szkolenia na stanowisku pracy, w tym niedopuszczania do błędów zagrażających bezpieczeństwu i płynności
ruchu lotniczego, właściwego korygowania skutków błędów popełnianych przez szkolonego, omawiania ze
szkolonym jego postępów, oceny postępów i wyników szkolenia.
5.3.6.5. Uprawnienia. Posiadacz ważnego uprawnienia instruktora-kontrolera ruchu lotniczego OJTI
uprawniony jest do prowadzenia szkolenia praktycznego kandydatów na kontrolerów ruchu lotniczego i kontrolerów
ruchu lotniczego:
1) na symulatorze;
2) na stanowisku pracy w zakresie wpisanych do swojej licencji ważnych uprawnień lotniczych operacyjnych.
5.4. Licencja dyspozytora lotniczego
5.4.1. Wiadomości i umiejętności
5.4.1.1. Kandydat powinien podczas egzaminu na licencję wykazać, że posiada znajomość języka angielskiego
w stopniu umożliwiającym rozumienie pisanych tekstów angielskich dotyczących informacji operacyjnych o
statkach powietrznych, operacji lotniczych, informacji lotniczej, łącznie z mapami lotniczymi i rozumienie potocznej
mowy w tym języku oraz mówienie w tym języku bez wad wymowy, akcentu i błędów, które mogłyby utrudniać
korespondencję radiotelefoniczną, w zakresie niezbędnym dla wykonywania czynności dyspozytora lotniczego.
5.4.1.2. Wiadomości. Kandydat powinien podczas teoretycznego egzaminu państwowego wykazać, że posiada
wiadomości w zakresie następujących przedmiotów:
1) prawo lotnicze: przepisy licencjonowania dyspozytorów lotniczych, przepisy dotyczące organów i służb ruchu
lotniczego, zasady ruchu lotniczego, procedury służb ruchu lotniczego stosowane w ruchu lotniczym
kontrolowanym, szczególnie przepisy o lotach według wskazań przyrządów;
2) ogólna wiedza o statku powietrznym: zasady działania zespołów napędowych, przyrządów i systemów, ich
ograniczenia operacyjne, wykaz minimalnego wyposażenia;
3) osiągi i planowanie lotu: masa i wyważenie, wpływ masy i wyważenia na osiągi i właściwości statku
powietrznego; operacyjny plan lotu, w tym zużycie paliwa, jego zapasu, zasięgu i czasów lotu, wybór lotnisk

96
zapasowych, kierowanie lotem po trasie przelotu, operacje o zwiększonym zasięgu, przygotowanie i
wypełnianie planu lotu dla służb ruchu lotniczego, planowanie operacji z zastosowaniem komputera;
4) człowiek - możliwości i ograniczenia: podstawowa wiedza o fizjologii i psychologii człowieka oraz o wpływie
warunków pracy dyspozytora lotniczego na możliwość popełniania błędów, o wpływie stanów chorobowych,
używania medykamentów i środków psychotropowych na wydolność psychofizyczną, higiena życia i pracy,
czynnik ludzki w lotnictwie;
5) meteorologia: ruch układów ciśnienia atmosferycznego, struktura i przemieszczanie się frontów mas powietrza,
właściwości mas powietrza, pochodzenie i rozwój zjawisk pogodowych, ich właściwości i znaczenie dla
warunków startu, przelotu i lądowania, interpretacja i wykorzystanie informacji meteorologicznych, map
pogodowych, prognoz i ostrzeżeń, skróty i kody stosowane w informacjach meteorologicznych, procedury
pozyskiwania informacji pogodowych;
6) nawigacja: zasady nawigacji lotniczej, obliczenia nawigacyjne dla przelotów, szczególnie wykonywanych
według wskazań przyrządów;
7) procedury operacyjne: wykorzystanie dokumentacji lotniczej, operacyjnej i nawigacyjnej, procedury operacyjne
dotyczące przewozu ładunków i materiałów niebezpiecznych, procedury badania wypadków i incydentów
lotniczych, postępowanie w razie sytuacji awaryjnych, postępowanie w razie działań bezprawnych, sabotażu i
aktów terroru na statku powietrznym;
8) zasady lotu: podstawowe zasady aerodynamiki i aerostatyki oraz mechaniki lotu samolotów, śmigłowców i
sterowców;
9) łączność: sprzęt łączności wykorzystywany w pracy dyspozytora lotniczego, procedury i frazeologia łączności
ze statkiem powietrznym oraz stacjami i służbami naziemnymi.
5.4.1.3. Umiejętności. Kandydat powinien wykazać podczas praktycznego egzaminu państwowego, że posiada
następujące umiejętności:
1) wykonanie dokładnej i prawidłowej analizy pogodowej na podstawie informacji meteorologicznych o pogodzie
przewidywanej i rzeczywistej i map pogody oraz sporządzanie na tej podstawie wartościowej pod względem
operacyjnym informacji o pogodzie na trasie przelotu, w jej sąsiedztwie i w rejonach lotnisk zapasowych,
przewidywanie tendencji do zmian pogody dla trasy przelotu, lotniska docelowego i zapasowych, z
uwzględnieniem wymagań przewozu lotniczego;
2) określanie optymalnych tras lotu dla odcinków przelotu i sporządzanie ręcznych lub komputerowych
operacyjnych planów lotu i planów lotu na potrzeby służb ruchu lotniczego;
3) sprawowanie operacyjnego nadzoru nad lotem i zapewnienie pomocy dowódcy statku powietrznego w
niekorzystnych warunkach pogodowych i nawigacyjnych stosownie do przyjętych procedur.
5.4.2. Praktyka. Kandydat powinien wykazać, że posiada następującą praktykę lotniczą wymienioną poniżej w
pkt 1 albo 2 oraz w pkt 3:
1) w okresie 3 lat bezpośrednio poprzedzających ubieganie się o wydanie licencji wykonywał w ciągu 2 lat w
przewozie lotniczym czynności na następujących stanowiskach:
a) członek załogi lotniczej statku powietrznego w transporcie lotniczym lub
b) meteorolog w organizacji wysyłającej statki powietrzne w transporcie lotniczym, lub
c) kontroler ruchu lotniczego, lub
d) inspektor nadzoru technicznego nad dyspozytorami lotniczymi;
w razie wykonywania przez kandydata czynności na kilku stanowiskach wyżej wymienionych, do wymaganej
praktyki może być zaliczony okres wykonywania czynności na każdym z tych stanowisk nie krótszy niż jeden
rok;
2) w okresie 2 lat bezpośrednio poprzedzających ubieganie się o wydanie licencji wykonywał czynności asystenta
dyspozytora lotniczego co najmniej w ciągu jednego roku;
3) odbył w ciągu 2 lat od zaliczenia egzaminu praktycznego na licencję dyspozytora lotniczego jednoroczną
praktykę w czynnościach dyspozytora lotniczego u przewoźnika lotniczego pod nadzorem upoważnionego
dyspozytora lotniczego, aprobowanego przez Prezesa Urzędu.
5.4.2.1. Praktyka określona w ust. 5.4.2 pkt 1 albo 2 nie jest wymagana, jeżeli kandydat ukończył odpowiednie
szkolenie teoretyczne i praktyczne w ośrodku przeszkalania pilotów licencjonowanych na uprawnienia na typ statku
powietrznego oraz szkolenia dyspozytorów lotniczych, potwierdzone odpowiednimi świadectwami.
5.4.3. Uprawnienia posiadacza licencji. Posiadacz licencji jest uprawniony do wykonywania czynności w
zakresie sprawowania nadzoru operacyjnego w rozumieniu przepisów wydanych na postawie ustawy - Prawo
lotnicze, art. 159, ust. 1 i 2 oraz przepisów aneksu 6 i JAR-OPS.
5.4.4.1. Prezes Urzędu wpisuje do licencji dyspozytora lotniczego ograniczenie do posługiwania się wyłącznie
językiem polskim w prowadzeniu korespondencji radiotelefonicznej i przy wykonywaniu innych czynności

97