Poselski projekt ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo - kredytowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw

działalności kas i Kasy Krajowej, założonych w Projekcie.
Całkowicie niezrozumiała i niespotykana w systemie prawnym jest regulacja art. 83
Projektu, który zakłada nałożenie na spółdzielcze kasy obowiązku przeprowadzenia audytu
zewnętrznego i przedstawienia jego wyników różnym podmiotom państwowym i
spółdzielczym. Obowiązek ten ma przy tym charakter jednorazowy. Wydaje się, iż jest to
wyraz braku zaufania do systemu SKOK i działających w nim mechanizmów spółdzielczego,
samorządowego nadzoru i kontroli. W ocenie Kasy Krajowej przepisu nakładającego ten
obowiązek nie da się uzasadnić i dlatego też stanowi on niemające podstawy koniecznej w
demokratycznym państwie prawnym ograniczenie wolności gospodarczej, niezgodne z
Konstytucją.
Zupełnie niejasna jest regulacja przepisu art. 85 Projektu, który zakłada czasowe, na lata
2009-2010 finansowanie z funduszu stabilizacyjnego Kasy Krajowej roszczeń członków o
zwrot depozytów w przypadku upadłości spółdzielczej kasy lub jej wykreślenia z rejestru bez
przeprowadzania postępowania upadłościowego. Nasuwa ona szereg pytań. Dlaczego projekt
zakłada nawet na ten okres pokrywanie roszczeń członków kas o zwrot depozytów ze
środków funduszu stabilizacyjnego, tworzonego z wkładów wszystkich kas, skoro zwrot ten
winien następować z ubezpieczenia depozytów, którym objęte są wszystkie środki członków
zgromadzone w spółdzielczych kasach? Co oznacza zapis w ust. 2, mówiący o kasie
posiadającej dobrowolny system ubezpieczenia środków pieniężnych członków? Czy
Projekt zakłada unicestwienie systemu gwarantowania depozytów w kasach,
stworzonego na mocy norm ostrożnościowych Kasy Krajowej i funkcjonującego bez
zakłóceń przez cały kilkunastoletni okres działalności kas? Czy Projekt zakłada, że
spółdzielcze kasy będą mogły odstąpić od udziału w ubezpieczeniu depozytów, czy kasy
będą mogły działać bez takiego ubezpieczenia? Takie kwestie, najbardziej
fundamentalne dla bezpieczeństwa systemu SKOK i ochrony interesów ich członków
pozostają na gruncie Projektu bez wyraźnej odpowiedzi. Jednak próby złożenia w całość
jego niespójnych i niezupełnych regulacji wskazują na to, że założeniem projektu jest
zniweczenie wypróbowanego w praktyce, zgodnego z europejskimi i światowymi
standardami w tym zakresie, systemu ochrony oszczędności złożonych w spółdzielczych
kasach oszczędnościowo-kredytowych. W okresie pojawienia się poważnych zagrożeń na
rynkach finansowych świata, Europy i Polski takie rozwiązania muszą budzić głębokie
zdziwienie i zaniepokojenie. Rozwiązanie takie stanowiłoby naruszenie reguł prawa
europejskiego, które zobowiązuje instytucje przyjmujące depozyty do przynależenia do
systemu ich gwarantowania.

27
Ostatni z przepisów Projektu, art. 87, zakłada wejście ustawy w życie po upływie
miesiąca od dnia jej ogłoszenia. Jest to przepis oczywiście niezgodny z zasadą
demokratycznego państwa prawnego, która wymaga dla ustawy o charakterze ustrojowym,
wprowadzającej głębokie zmiany w zasadach organizacji i funkcjonowania całego sektora
gospodarki vacatio legis pozwalającego na rzeczywiste przygotowanie się adresatów nowego
prawa do stosowania dyspozycji jego norm.
Wskazanie w art. 87 miesięcznego vacatio legis jest albo wynikiem oczywistego błędu
legislacyjnego, albo wyrazem złej woli, przepisem mającym spowodować popadnięcie
spółdzielczych kas i Kasy Krajowej w niezgodność z przepisami ustawy ze względu na
niemożność dostosowania w takim krótkim czasie wszystkich obszarów i aspektów
działalności do zmienionych, niejasnych i nie mających wykształconej linii interpretacyjnej
przepisów. Dlatego też przepis ten w świetle Konstytucji RP nie może stać się elementem
obowiązującego prawa.

Wniosek opinii:

Opisane wyżej okoliczności decydują o tym, że Kasa Krajowa w imieniu
spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych zmuszona jest wyrazić fundamentalne
zastrzeżenia co do zgodności z Konstytucją oraz zgodności z interesem obywateli,
należących do spółdzielczych kas i korzystających z ich usług, większości rozwiązań,
zawartych w projekcie ustawy i wyrazić negatywną opinię co do celowości prowadzenia
prac legislacyjnych na podstawie przedstawionego projektu.









do wiadomości:
Pan Zbigniew Chlebowski – Przewodniczący Komisji Finansów Publicznych
Pan Sławomir Neumann – Przewodniczący Podkomisji stałej do spraw instytucji finansowych

28