Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej oraz niektórych innych ustaw

od ustawowych. Badaniem, które pozwoli z dużym prawdopodobieństwem zweryfikować,
czy informacje zostały przekazane osobom nieuprawnionym, czy też że pracownik utrzymuje
kontakty ze środowiskiem przestępczym, jest badanie psychofizjologiczne. Gwarancją, że
środek ten nie będzie nadużywany, jest uprawnienie jedynie Generalnego Inspektora Kontroli
Skarbowej do kierowania na badania psychofizjologiczne. Zgodnie z art. 42j ust. 3 stwier-
dzenie w wyniku badań trwałej niezdolności do pracy w komórkach, o których mowa
w art. 11g ust. 1, albo wywiadzie skarbowym powodować będzie rozwiązanie stosunku pracy,
o ile nie będzie możliwości przeniesienia pracownika do pracy na innym stanowisku
w jednostce organizacyjnej kontroli skarbowej. Na podstawie art. 42j ust. 4 równoznaczne
z orzeczeniem o trwałej niezdolności do pracy będzie dwukrotne, nieusprawiedliwione
niestawienie się na komisję lekarską.
Dodawany art. 42k wprowadza przepisy regulujące czas pracy osób zatrudnionych
w komórkach, o których mowa w art. 11g ust. 1, oraz wywiadzie skarbowym. Szczególna
regulacja tej kwestii podyktowana jest specyfiką pracy w takich komórkach.
Przyjęte w projekcie rozwiązanie uzasadnia fakt, iż praca w komórkach realizacyjnych
kontroli skarbowej oraz wywiadu skarbowego, z uwagi na zakres uprawnień oraz charakter
wykonywanych zadań, zbliżona jest do służby w Policji. W związku z tym wydaje się, że tak
jak i dla policjantów, również dla pracowników tych komórek trudno przyjąć sztywne ramy
czasowe wykonywania czynności służbowych, w tym w szczególności czynności operacyjno-
-rozpoznawczych, ustalone dla „zwykłych” urzędników. Trudno bowiem wyobrazić sobie
sytuację, aby czynności służbowe polegające np. na obserwacji osoby, wobec której zostały
podjęte niejawne czynności sprawdzające, wymuszające konieczność nieprzerwanej pracy
niekiedy przez całą dobę, były wykonywane w czasie określonym dla pracownika
administracji wykonującego czynności typowo urzędnicze. Regulacje ustawy z dnia 21 listo-
pada 2008 r. o służbie cywilnej w tym zakresie są niewystarczające. Nie przystają bowiem do
charakteru zadań realizowanych przez komórki realizacyjne oraz wywiad skarbowy,
w których nie można określić z góry wymiaru czasu pracy niezbędnego do realizacji zadań
służbowych.

Dodanie nowego rozdziału 5a „Kara pieniężna” oraz regulacji art. 43a ma na celu
umożliwienie organom kontroli skarbowej reakcję na pojawiające się przypadki odmowy
udostępniania informacji przez podmioty zobowiązane lub braku reakcji na żądanie organu
kontroli skarbowej. Kara będzie nakładana na podmiot zobowiązany do przekazania
informacji. Do postępowania w sprawie wydania decyzji o nałożeniu kary zastosowanie będą

38
miały w takim przypadku przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Wysokość kary
została określona w sposób wskazujący na znacznie większą wagę i negatywne skutki
zaniechania osoby zobowiązanej w stosunku do zaniechań określonych w rozdziale 22 Kary
porządkowe działu IV Ordynacji podatkowej oraz zapewniający rzeczywistą możliwość
egzekwowania obowiązków wynikających z art. 7c i 7d.
Możliwość ukarania będzie istniała dopiero po wyczerpaniu środków zaskarżenia
postanowienia organu kontroli skarbowej w przedmiocie żądania informacji. W sytuacji,
w której mimo ukarania podmiot nie będzie wywiązywał się z obowiązku udostępnienia
informacji, organ kontroli skarbowej będzie mógł ponawiać karę.
Podmiotowi ukaranemu będzie przysługiwało odwołanie od decyzji dyrektora urzędu kontroli
skarbowej do Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej, a gdy decyzję wydał w I instancji
Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej – wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Egzekucja wymierzonej tytułem kary kwoty pieniężnej następować będzie w trybie przepisów
ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Art. 2
Projektowana w art. 2 nowelizacja ustawy z dnia 21 czerwca 1996 r. o urzędach i izbach
skarbowych związana jest z uchyleniem w ustawie o kontroli skarbowej art. 2 ust. 1 pkt 15
i likwidacją obecnej kontroli resortowej. Zgodnie z projektowanym art. 5 ust. 1c i 1d
nowelizowanej ustawy, kontrolę jednostek organizacyjnych administracji podatkowej
sprawować będzie minister właściwy do spraw finansów publicznych.
Dalszą konsekwencją zmian w art. 5 jest zmiana w art. 8 ustawy o izbach i urzędach
skarbowych dotycząca dodatków kontrolerskich dla osób, które realizować będą kontrole
wewnętrzne w organach administracji podatkowej. Obecnie takie dodatki przysługują osobom
zatrudnionym w jednostkach organizacyjnych kontroli skarbowej realizujących kontrolę
resortową na zasadach analogicznych jak osoby realizujące kontrole podatkowe. Tym samym
w wyniku zmiany osobom, które w związku z reformą kontroli resortowej, podejmują
zatrudnienie w komórce organizacyjnej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw
finansów publicznych, która będzie realizować kontrole wewnętrzne w administracji
podatkowej, będą przysługiwać ww. dodatki na zasadach przewidzianych dla osób
realizujących kontrole podatkowe.
Art. 3
Zmiana w ustawie z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym koreluje ze zmianami
w art. 8 ust. 4 oraz art. 39 ust. 1a ustawy o kontroli skarbowej.

39
Proponowane zmiany w ustawie o kontroli skarbowej wprowadzają dla osób wpisanych na
listę doradców podatkowych możliwość przystępowania do konkursów na stanowisko
dyrektora urzędu kontroli skarbowej oraz powołania na stanowisko inspektora kontroli
skarbowej.
W celu zapewnienia, aby powyższe przepisy w rzeczywistości umożliwiły osobom wpisanym
na listę doradców podatkowych podejmowanie zatrudnienia w kontroli skarbowej, a także
innych organach administracji podatkowej, konieczna jest zmiana przepisów ustawy
o doradztwie podatkowym, które w obecnym kształcie faktycznie ograniczają czasowo
możliwość takiego zatrudnienia przez osoby wpisane na listę doradców podatkowych.
Niezbędne jest wobec tego wprowadzenie wyjątku od przepisu przewidującego obligatoryjne
skreślenie z listy doradców podatkowych po upływie 5-letniego okresu zawieszenia
wykonywania zawodu doradcy podatkowego.
Istnienie tego przepisu powoduje, że osoby wpisane na listę doradców podatkowych
zmuszone są, dla zachowania uprawnień doradcy, do rezygnacji z pracy w organach kontroli
skarbowej i organach podatkowych. Zachowanie go w niezmienionej formie spowoduje, że
wskazane powyżej zmiany w ustawie o kontroli skarbowej, umożliwiające osobom wpisanym
na listę doradców podatkowych pracę na stanowisku dyrektora urzędu kontroli skarbowej czy
inspektora kontroli skarbowej, nie będą stanowiły wystarczającej zachęty do korzystania
z nich przez osoby posiadające uprawnienia doradcy podatkowego.
Wobec tego zamiarem projektodawcy jest, aby skreślenie z listy doradców podatkowych nie
dotyczyło osób wpisanych na listę, które w okresie zawieszenia wykonywania zawodu
doradcy podatkowego były nieprzerwanie zatrudnione w urzędzie kontroli skarbowej,
urzędzie skarbowym, izbie skarbowej oraz w urzędzie obsługującym ministra właściwego do
spraw finansów publicznych, zaś do zakresu ich obowiązków należało stosowanie przepisów
prawa podatkowego w związku z prowadzonymi postępowaniami podatkowymi lub
kontrolnymi. Natomiast po odbytych konsultacjach z Krajową Izbą Doradców Podatkowych
projektowana zmiana polega na uchyleniu przesłanki 5-letniego okresu zawieszenia
wykonywania zawodu doradcy podatkowego jako podstawy skreślenia z listy doradców,
w odniesieniu do wszystkich osób, które zawiesiły wykonywanie zawodu doradcy niezależnie
od zawodu przez nie wykonywanego.
Rozwiązanie to z jednej strony zapobiegnie odpływowi z kontroli skarbowej i organów
podatkowych osób posiadających uprawnienia doradcy podatkowego. Z drugiej zaś strony
umożliwi i umotywuje osoby wpisane na listę doradców podatkowych do zatrudniania się
w administracji skarbowej, bez obaw związanych z utratą prawa do wykonywania zawodu

40
doradcy. Jednocześnie podjęcie zatrudnienia w kontroli skarbowej przez osobę wpisaną na
listę doradców będzie równoznaczne z zawieszeniem wykonywania zawodu doradcy.
Należy przy tym podkreślić, że biorąc pod uwagę uzupełniający się zakres tematyczny
egzaminów na doradcę podatkowego i inspektora kontroli skarbowej, a także rodzaj i obszar
czynności i zadań realizowanych przez inspektorów kontroli skarbowej w trakcie
wykonywania przez nich obowiązków, nie istnieje w opinii projektodawcy nie-
bezpieczeństwo, że proponowana zmiana ustawy o doradztwie podatkowym spowoduje
zachowanie uprawnień doradcy przez osoby do tego nie predestynowane.
Wskazania również wymaga, że proponowana zmiana pozostaje bez wpływu na przepisy
określające krąg osób i zasady wpisu na listę doradców podatkowych.

Art. 4
Obecnie przepisy ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy
emerytalnych nie wymieniają wśród organów uprawnionych do pozyskiwania informacji od
towarzystw funduszy inwestycyjnych organów kontroli skarbowej. W związku z tym, iż
nowelizowane art. 33 i 33a wprowadzają takie uprawnienie dla Generalnego Inspektora
Kontroli Skarbowej oraz dyrektorów urzędów kontroli skarbowej, zasadne jest wskazanie na
istnienie takiego uprawnienia również w ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy
emerytalnych.

Art. 5
Zmiana w art. 298 ustawy – Ordynacja podatkowa ma na celu usunięcie wątpliwości co do
możliwości przekazywania przez organy podatkowe Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa
informacji stanowiących tajemnicę skarbową. Rozwiązanie to jest analogiczne do zmiany
w art. 34a ust. 5 pkt 9 ustawy o kontroli skarbowej.

Art. 6
W art. 6 projektu proponuje się zmianę w ustawie z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny
skarbowy przez dodanie art. 114a, który umożliwi zawieszanie postępowań przygo-
towawczych w sytuacji, gdy postępowanie podatkowe nie zostało zakończone. W niektórych
sprawach konieczne jest zawieszanie postępowań przygotowawczych w sprawach o prze-
stępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe, w przypadku braku ostatecznych decyzji
podatkowych, bądź rozstrzygnięć sądów administracyjnych w postępowaniach podatkowych.
Obecnie postępowanie podatkowe, co do zasady – nie stanowi podstawy zawieszenia

41
dochodzenia. W konsekwencji skutkuje to tym, że w przypadku wniesienia przez stronę
zażalenia na postanowienie o odmowie zawieszenia postępowania przygotowawczego,
Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej jako organ nadrzędny nad finansowym organem
postępowania przygotowawczego utrzymuje w mocy zaskarżone postanowienia inspektorów
kontroli skarbowej. Jednakże w szczególnie uzasadnionych sytuacjach, w szczególności
z uwagi na wysoką kwotę uszczuplenia podatkowego czy też skomplikowany charakter
ujawnionych naruszeń podatkowych, dopuszczana jest możliwość zawieszania postępowania.
Chcąc wyeliminować wątpliwości, czy brak decyzji podatkowej może być uznany za
długotrwałą przeszkodę uniemożliwiającą prowadzenie postępowania karnego w rozumieniu
przepisu art. 22 § 1 Kodeksu postępowania karnego, proponuje się dokonać zmiany
przepisów ustawy – Kodeks karny skarbowy i wprowadzić przepisy, które w sposób wyraźny
będą zezwalały, w wyjątkowych sytuacjach, na zawieszanie postępowań przygotowawczych
w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe.
Art. 114a będzie stanowić dodatkową przesłankę zawieszenia postępowania przygoto-
wawczego wobec przesłanek określonych w Kodeksie postępowania karnego. Zawieszenie
będzie miało charakter fakultatywny. Organ postępowania przygotowawczego będzie mógł
zawiesić postępowanie, jeżeli uzna, iż jego prowadzenie jest utrudnione ze względu na
toczące się postępowanie przed organami kontroli skarbowej, organami podatkowymi
i celnymi lub sądami administracyjnymi.

Art. 7 wprowadza zmianę w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej.
Zmiana ta jest związana z nowelizacją art. 33 i 33a ustawy o kontroli skarbowej
i koniecznością rozszerzenia dostępu organów kontroli skarbowej, w tym dyrektorów
urzędów kontroli skarbowej, do informacji gromadzonych przez zakłady ubezpieczeń.
Zmiana polega na wprowadzeniu w ustawie o działalności ubezpieczeniowej analogicznego
rozwiązania do postanowień ustawy – Prawo bankowe, zgodnie z którym przekazywanie
informacji organom kontroli skarbowej będzie odbywać się w trybie i na zasadach
określonych w ustawie o kontroli skarbowej. Pozwoli to na usunięcie wątpliwości co do
zakresu informacji pozyskiwanych od zakładów ubezpieczeń, organów kontroli skarbowej
uprawnionych do wystąpienia o ich przekazanie oraz przesłanek takiego żądania.
Art. 8 zawiera przepis przejściowy dotyczący czynności z zakresu certyfikacji i wydawania
deklaracji zamknięcia pomocy ze środków unijnych. Zgodnie z art. 8 do czynności, które
zostały wszczęte i nie zostały zakończone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy,
zastosowanie będą miały przepisy dotychczasowe.

42