Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Kodeks karny wykonawczy, ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz niektórych innych ustaw

42
Interpolu w celu wdrożenia poszukiwań międzynarodowych.
W projektowanym art. 607d § 2 k.p.k. przewidziana została możliwość, że
jeżeli ENA dotyczy stadium postępowania przygotowawczego, to również prokurator
może przekazać wydaną przez sąd okręgowy ENA do właściwego organu sądowego
państwa członkowskiego UE.
Decyzja ramowa w art. 7 dopuszcza, aby państwa wskazały organ centralny,
który będzie pośredniczył w przekazywaniu ENA.
Polska na podstawie art. 7 Decyzji ramowej notyfikowała Sekretarzowi
Generalnemu Rady Unii Europejskiej, iż organem centralnym, który może
pośredniczyć w przekazywaniu właściwym polskim prokuraturom ENA wydanych
przez organy innych państw członkowskich oraz innej korespondencji z nimi
związanej, jest Minister Sprawiedliwości – Prokurator Generalny, reprezentowany
przez Prokuraturę Krajową. W związku z planowaną nowelizacją zajdzie potrzeba
uzupełnienia notyfikacji poprzez wskazanie, że wskazany już organ będzie właściwy
w przypadku określonej kategorii ENA (dotyczących stadium postępowania
przygotowawczego) wychodzących z Polski.
Zarówno w przypadku art. 607d § 1 k.p.k., jak i art. 607d § 2 k.p.k., tam gdzie
mowa o „prokuratorze”, współpraca będzie się odbywała na poziomie Prokuratury
Krajowej.
Należy też wskazać, iż pośrednictwo Prokuratury Krajowej we współpracy
z Interpolem jest utrwaloną praktyką również na gruncie ekstradycji.
W powyższym zakresie projekt korzysta z możliwości przewidzianej w art. 7
Decyzji ramowej Rady z dnia 13 czerwca 2002 r., 2002/584/WSiSW w sprawie
europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami
członkowskimi. Przepis ten umożliwia wyznaczenie centralnych organów
odpowiedzialnych za administracyjne przekazywanie i otrzymywanie ENA i oficjalnej
korespondencji z tym związanej. Termin „prokurator” użyty w projektowanym
art. 607d odnosi się do Prokuratury Krajowej, która została notyfikowana do
Sekretariatu Generalnego Rady, jako organ centralny w rozumieniu art. 7 Decyzji
ramowej.


43
Nie przewiduje się również jakichkolwiek utrudnień proceduralnych w zakresie
wykonywania przez organy sądowe innych państw członkowskich Unii Europejskiej
wniosków o wszczęcie poszukiwań międzynarodowych wydawanych przez krajowych
prokuratorów, ze względu na fakt, że prokurator nie jest, z uwagi na treść art. 607a
k.p.k., organem sądowym uprawnionym do wydawania europejskiego nakazu
aresztowania w myśl art. 6 Decyzji ramowej Rady nr 2002/584/WSiSW, na jaki
zdecydował się polski ustawodawca.
Zawarty w § 4 art. 607d k.p.k. zapis odnoszący się do technicznego aspektu
przekazania ENA i związanych z nim dokumentów stanowi realizację zaleceń
zawartych w Raporcie Komisji.
Proponowana w art. 607e § 3 pkt 8 k.p.k. zmiana ma na celu uporządkowanie
i wyklarowanie sytuacji w zakresie wskazania organu właściwego w przedmiocie
występowania do zagranicznego organu sądowego, który wykonał ENA, z wnioskiem
o wyrażenie zgody na rozszerzenie zakresu ścigania (zrzeczenie się ochrony osoby
przekazanej, wynikające z tzw. zasady specjalności). Na gruncie obecnie
obowiązujących przepisów wyłącznie uprawnionym do wydawania ENA jest
właściwy miejscowo sąd okręgowy. Jednakże z wnioskiem o wyrażenie zgody na
rozszerzenie zakresu ścigania, na gruncie art. 607e § 3 pkt 8 k.p.k., występować mogą
sądy właściwe do rozpoznania sprawy, a więc sądy wszystkich szczebli – także sądy
rejonowe – co rodzi często wątpliwości sądów zagranicznych co do posiadania w tym
względzie kompetencji przez polskie organy wnioskujące o wskazane rozszerzenie.
Podobne wątpliwości rodzą się na gruncie krajowym, jako że wnioski o rozszerzenie
zakresu ścigania są w zasadzie – co do zawartych tam informacji – identyczne
z Europejskimi Nakazami Aresztowania. Proponowana zmiana zmierza do nadania
kompetencji do występowania z wnioskami o rozszerzenie zakresu ścigania „sądom
właściwym do wydania nakazu”, czyli właściwym terytorialnie sądom szczebla
okręgowego.
Przepis art. 607k § 3 k.p.k. w projektowanym brzmieniu statuuje samoistną
podstawę stosowania przez sąd środków zapobiegawczych dla zabezpieczenia
procedur wykonywania europejskich nakazów aresztowania. Jego wprowadzenie do
Kodeksu postępowania karnego było konieczne z uwagi na wynikający z zasad

44
ustrojowych prawa wewnętrznego wymóg zapewnienia kompleksowości
i systematyczności porządku procesowego, szczególnie w dziedzinie stosowania
środków związanych z możliwością czasowego pozbawienia wolności uczestnika
postępowania. Przepis ten jest odpowiednikiem regulacji kodeksowych dotyczących
ekstradycji.
Z kolei projektowany art. 607k § 3a k.p.k. przewiduje możliwość stosowania
tymczasowego aresztowania wobec osób ściganych, w oparciu o informacje
otrzymane z Interpolu lub państwa wydania nakazu europejskiego, a jeszcze przed
wpłynięciem nakazu europejskiego. Podobny mechanizm, w przypadku klasycznej
ekstradycji, przewiduje art. 605 § 2 k.p.k.
Zmodyfikowany art. 607h k.p.k. i dodany art. 607wa k.p.k. stanowią realizację
zaleceń zawartych w Raporcie Komisji, wskazujących na potrzebę rozszerzenia
możliwości występowania do państw członkowskich UE o przekazanie wraz
z nakazem europejskim również dowodów rzeczowych oraz wprowadzenie
mechanizmu wykonywania takich wystąpień państwa członkowskiego kierowanych
do organów polskich (dotychczas ta forma współpracy realizowana była w oparciu
o przepisy pomocy prawnej w sprawach karnych). Art. 607h k.p.k. odnosi się do
sytuacji, kiedy to polski sąd lub prokurator występuje do państwa wykonania nakazu
o dokonanie czynności, o których mowa w tym przepisie.
Należy podkreślić, iż zakres podmiotowy nowelizowanego art. 607h k.p.k.
(możliwość wystąpienia o zajęcie i wydanie dowodów również przez prokuratora) nie
stanowi przedmiotu niniejszej nowelizacji, a możliwość występowania z takim
wnioskiem również przez prokuratora została wprowadzona jeszcze w 2004 r.
i dotychczas nie była kwestionowana.
Jak zostało to wskazane powyżej, art. 607h k.p.k. podlegał już ocenie Komisji
w zakresie prawidłowości implementacji, w odniesieniu do zakresu podmiotowego,
i w Raporcie z 2006 r. nie zostały zgłoszone uwagi krytyczne do takiej regulacji.
Nowelizowany przepis art. 607h k.p.k. odnosi się do sytuacji, gdy zachodzi
potrzeba zwrócenia się o określone dowody już po przesłaniu ENA do właściwego
organu państwa członkowskiego UE. Jeżeli potrzeba taka pojawi się jeszcze przed
wydaniem ENA, to formularz ENA przewiduje takie wystąpienie, i jest ono wówczas

45
elementem ENA (czyli w podstawowej formie tej współpracy nie ma odstępstwa od
postanowień art. 29 Decyzji ramowej). Projektowany przepis dotyczy jedynie
ewentualnego wniosku uzupełniającego.
Nie przewiduje się równocześnie jakichkolwiek utrudnień proceduralnych
w zakresie wykonywania przez organy sądowe innych państw członkowskich Unii
Europejskiej wniosków o wykonanie nakazu o zajęcie i wydanie przedmiotów
pochodzących bezpośrednio z przestępstwa, przedmiotów, które służyły lub były
przeznaczone do popełnienia przestępstwa lub mogących stanowić dowód w sprawie,
wydawanych przez krajowych prokuratorów z uwagi na fakt, że prokurator nie jest,
z uwagi na treść art. 607a k.p.k., organem sądowym uprawnionym do wydawania
europejskiego nakazu aresztowania w myśl art. 6 decyzji Rady nr 2002/584/WSiSW.
Należy zwrócić uwagę, że projektowany przepis odzwierciedla praktykę
funkcjonującą obecnie na podstawie aktualnego brzmienia art. 607h k.p.k.
W przypadku wniosków wydawanych przez prokuratorów krajowych projektowany
przepis nie stwarza zagrożenia, w szczególności dla płynności i skuteczności
w przekazywaniu dowodów przez organy sądowe innych państw członkowskich Unii
Europejskiej.
Należy też wskazać, że już po wejściu w życie przepisów dotyczących ENA do
prawa polskiego wdrożona została Decyzja ramowa z dnia 22 lipca 2003 r. w sprawie
wykonywania w Unii Europejskiej orzeczeń o zajęcie mienia i dowodów (nowelizacja
z 2005 r.), przewidująca podwyższony standard współpracy w tym zakresie. Art. 29
Decyzji ramowej dotyczącej ENA odwołuje się do prawa wewnętrznego, stąd
wskazana zmiana prawa wewnętrznego została wzięta pod uwagę przy obecnej
nowelizacji.
Zmiana w art. 607l § 3 k.p.k. jest konsekwencją przyjęcia, że osoba ścigana
Europejskim Nakazem Aresztowania może być pozbawiona wolności i nie
sprowadzona na posiedzenie sądu. Wówczas termin złożenia zażalenia na
postanowienie sądu w przedmiocie przekazania wynosi dla tej osoby 3 dni i liczony
jest nie od dnia ogłoszenia postanowienia, lecz od dnia doręczenia postanowienia.
Proponowana zmiana w § 1 art. 607m k.p.k. oraz dodanie do tego przepisu § 1a
mają na celu usunięcie wątpliwości w zakresie tego, czy termin 60 dni oznaczono na

46
wydanie prawomocnego orzeczenia w przedmiocie przekazania, czy też zamiarem
ustawodawcy było wskazanie jedynie terminu na wydanie postanowienia przez sąd
I instancji. Wątpliwości takie rodziły się w związku z obowiązującą obecnie redakcją
art. 607m § 1. Potwierdza to niejednolita jego interpretacja przez polskie sądy, jak
również wniosek ekspertów Unii Europejskiej, którzy w Raporcie z IV Rundy oceny
ENA w Polsce wskazali na potrzebę jego zmiany poprzez wyraźne wskazanie, o jakie
orzeczenie chodzi. Proponowane rozwiązanie zgodne jest z przepisem art. 17 pkt 3
Decyzji ramowej Rady z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego nakazu
aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi, który
stanowi, iż „ostateczna decyzja o wykonaniu europejskiego nakazu zostaje podjęta
w ciągu 60 dni po aresztowaniu osoby, której dotyczy wniosek”.
Proponowana zmiana w art. 607o k.p.k. jest konsekwencją potrzeby pełnej
implementacji do prawa polskiego zapisów art. 24 Decyzji ramowej, zakładającego
alternatywne odraczanie lub czasowe przekazanie osób ściganych ENA, czego
obowiązujący zapis ustawowy nie przewiduje, dopuszczając jedynie odroczenie
przekazania osoby ściganej do czasu zakończenia postępowania lub wykonania kary.
Art. 607wa k.p.k. określa tryb postępowania organów polskich w sytuacji, gdy
to organ państwa członkowskiego wydania nakazu europejskiego występuje
o wykonanie takich czynności.
Decyzja ramowa (art. 29) odsyła w zakresie regulacji odnoszących się do
występowania o wykonanie tego rodzaju czynności do prawa wewnętrznego.
Przepisy prawa krajowego w tym zakresie zmieniły się po dacie implementacji
ENA (rozdziały 62a i 62b Kodeksu postępowania karnego), stąd wprowadzone zostało
pewne ujednolicenie przepisów i odesłanie do odpowiedniego stosowania regulacji
zawartych w tych rozdziałach.

Projekt przewiduje zmiany w obrębie art. 612 k.p.k.
W obowiązującym stanie prawnym pozbawienie wolności obywatela obcego
państwa (tymczasowe aresztowanie) skutkuje obowiązkiem zawiadomienia o tym
fakcie właściwego urzędu konsularnego – a w razie jego braku – przedstawicielstwa
dyplomatycznego (art. 612 § 1 k.p.k.). W przypadku zatrzymania obowiązek ten