Rządowy projekt ustawy o ewidencji ludności

b) uzyskania pełnego odpisu przetworzonych danych osobowych
z rejestru PESEL, rejestrów mieszkańców oraz rejestrów
zamieszkania cudzoziemców.
Zgodnie z art. 51 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej „Każdy ma
prawo dostępu do dotyczących go urzędowych dokumentów
i zbiorów danych.” (ust. 3 zd. 1) oraz „Każdy ma prawo do
żądania sprostowania oraz usunięcia informacji nieprawdziwych,
niepełnych lub zebranych w sposób sprzeczny z ustawą.” (ust. 4).
Podobne uregulowanie znajduje się w art. 32 ustawy z dnia
29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn.:
Dz. U. 2002 r. Nr 101, poz. 926, z późn. zm.) gdzie czytamy:
„Każdej osobie przysługuje prawo do kontroli przetwarzania
danych, które jej dotyczą, zawartych w zbiorach danych,
a zwłaszcza prawo do: […]uzyskania informacji, od kiedy
przetwarza się w zbiorze dane jej dotyczące, oraz podania w
powszechnie zrozumiałej formie treści tych danych […]” (art. 32
ust. 1 pkt 3).
Wobec znikomej, w skali kraju, liczby zaświadczeń zawierających
pełny odpis przetworzonych danych (50
367 szt., co przy
jednostkowej opłacie za wydanie takiego odpisu w wysokości
17,00 zł, daje łączną kwotę 856 239,00 zł), zwolnienie z opłaty
skarbowej osoby korzystającej z prawa zapewnionego
w konstytucji oraz ustawie o ochronie danych osobowych, wydaje
się w pełni uzasadnione
Łączny maksymalny koszt zwolnienia z ponoszenia opłaty
skarbowej:
599 370,00 zł + 856 239,00 zł = 1 455 609,00 zł
Mając na względzie fakt, iż ze względów technicznych niektóre
gminy mają wyłącznie możliwość sporządzania wydruku pełnego
odpisu przetworzonych danych, niezależnie od wniosku stron, jak
ma to miejsce np. w województwie małopolskim, bez
uwzględnienia danych z tego województwa koszty te przestawiają
się następująco: 10 299 zaświadczeń, których łączny koszt
wyniósł 175 083,00 zł. Łączny minimalny koszt zwolnienia
29


z ponoszenia
opłaty skarbowej od decyzji w sprawie

wyrejestrowania podstawowego miejsca zamieszkania i za
zaświadczenie zawierające pełny odpis przetwarzanych danych
wyniesie:
599 370,00 zł + 175 083,00 zł = 774 453,00 zł
W ocenie projektodawcy nie jest konieczne rekompensowanie
gminom utraconych dochodów, gdyż przewidywane straty z tego
tytułu będą znikome, średnio wyniosą 312,00 zł na jedną gminę.

3) wpływ aktu na sytuację społeczną
Funkcjonujący w chwili obecnej model obowiązku meldunkowego został
wprowadzony po II wojnie światowej jako element kontroli państwa, obejmując
między innymi obowiązek zgłaszania miejsca pobytu nawet wtedy, gdy pobyt
ten związany był z wyjazdem wakacyjnym, odwiedzinami u krewnych lub też
z innych powodów miał charakter krótkotrwały. Projektodawca ustawy uznał
takie rozwiązanie za zbyt biurokratyczne i charakterystyczne dla ustroju Polski
sprzed 1990 r.
Wychodząc naprzeciw zgłaszanym od wielu lat oczekiwaniom społecznym,
przedstawiony projekt, będący przeciwstawieniem dotychczasowych rozwiązań
prawnych, przewiduje likwidację obowiązku rejestracji wszystkich
dotychczasowych form pobytu o charakterze czasowym, co oznacza, iż
obywatel polski nie będzie musiał informować urzędów administracji
o każdorazowym, nawet okazjonalnym wyjeździe poza miejsce zamieszkania.
Projekt przewiduje również znacznie uproszczoną, w stosunku do
obowiązującej w chwili obecnej, procedurę rejestracji miejsca zamieszkania:
możliwość dokonania zgłoszenia miejsca zamieszkania w formie elektronicznej,
ograniczenie liczby danych koniecznych do zarejestrowania miejsca
zamieszkania o informacje związane z obowiązkiem wojskowym
i wykształceniem, jak również zakłada zniesienie obowiązku udokumentowania
stanu prawnego lokalu. Należy podkreślić, iż procedura zgłoszenia miejsca
zamieszkania została skonstruowana w taki sposób, że nie stwarza żadnych
przeszkód do dokonania rejestracji takiego miejsca.
Znaczne udogodnienie dla obywatela stanowi również rezygnacja z,
według obecnej terminologii, wymeldowania się z dotychczasowego miejsca
30


pobytu. Oznacza to, że zamiast dwóch wizyt w urzędach, osoba dokona jedynie
rejestracji w nowym miejscu zamieszkania, zaś wyrejestrowania z poprzedniego
miejsca zamieszkania dokona w imieniu obywatela urząd.
Zawarte w projekcie ustawy rozwiązania prawne, z punktu widzenia
obywatela, zapewnią

możliwość „odmiejscowienia” czynności
administracyjnych, stwarzają podstawę do likwidacji zapisów o adresie miejsca
zamieszkania w dowodach osobistych i innych dokumentach oraz zlikwidują
obowiązek zawiadamiania przez obywatela różnych instytucji o zmianie danych.
Zaproponowana w projekcie ustawy procedura rejestracji miejsca
zamieszkania, w celu zabezpieczenia interesów właścicieli lokali, przewiduje
każdorazowe zawiadomienia właściciela oraz osoby dysponującej
spółdzielczym własnościowym prawem do lokalu o dokonaniu rejestracji miejsca
zamieszkania w tym lokalu. Rozwiązanie to pozwala na faktyczny zarząd
właścicieli nad nieruchomością, który w obecnym stanie prawnym de facto
sprawowany jest przez organy administracji. Propozycje zawarte w projekcie
ustawy stanowią zagwarantowanie środków kontroli właściciela nad należącym
do niego lokalem.
Konsekwencją przyjętych w projekcie rozwiązań jest również depenalizacja
niedopełnienia rejestracji miejsca zamieszkania.
Przedstawiony projekt ustawy zapoczątkowuje proces zniesienia
obowiązku meldunkowego jako oddzielnej instytucji prawnej, co w znacznym
stopniu stanowi realizację oczekiwań kierowanych przez społeczeństwo wobec
państwa. Ponadto przyjęte rozwiązania prawne, poprzez zniesienie po 2011 r.
rejestracji miejsca zamieszkania jako odrębnej instytucji prawnej, spowodują
likwidację zależności pomiędzy możliwością korzystania z praw obywatelskich
(jak również spełniania obowiązków) a koniecznością wskazywania miejsca
pobytu.
4) wpływ aktu na rynek pracy
Niniejszy projekt ustawy nie wywiera wpływu na rynek pracy.
5)
wpływ aktu na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość
Jednym z głównych założeń prezentowanego projektu ustawy o ewidencji
ludności była budowa na poziomie centralnym pierwszego, w pełni
referencyjnego rejestru danych, zawierającego wiarygodne dane.
31


Przyjęcie rozwiązań prawnych zawartych w przedstawionym projekcie
pozwoli na zapewnienie dostępu do aktualnych i wiarygodnych danych
szerokiemu kręgowi odbiorców, jak również zapewni wiarygodność pobieranych
danych. Z tego też względu nastąpi uproszczenie procedur związanych np.
z uzyskaniem kredytu czy też nabyciem telefonu, gdyż nie będzie konieczności
przedstawiania 2 dokumentów potwierdzających tożsamość danej osoby.

6) wpływ aktu na sytuację i rozwój regionalny
Niniejszy projekt nie wywiera wpływu na sytuację i rozwój regionalny.

7) wpływ aktu na bezpieczeństwo państwa

Kierując się względami bezpieczeństwa państwa i bezpieczeństwa
międzynarodowego projektodawca utrzymał obowiązek meldunkowy
cudzoziemców. Obywatele państw członkowskich UE i inne osoby, z takimi
samymi uprawnieniami jak obywatele UE, mają obowiązek zgłoszenia miejsca
zamieszkania trzydzieści dni od dnia przybycia; pozostali cudzoziemcy
najpóźniej z upływem czwartej doby od dnia przybycia, jeżeli ich pobyt w Polsce
przekracza czternaście dni.
Ponadto przewidziany w przedstawionym projekcie sposób zasilania
rejestru PESEL gwarantuje pełną referencyjność danych. Zagwarantowany
został również dostęp do zawartych w rejestrze PESEL, rejestrach
mieszkańców oraz rejestrach zamieszkania cudzoziemców wszystkim organom
i służbom odpowiedzialnym za bezpieczeństwo państwa, co w połączeniu
z pełną referencyjnością danych zawartych w rejestrach w znacznym stopniu
będzie miało wpływ na wzrost poziomu bezpieczeństwa państwa.

2. KONSULTACJE
SPOŁECZNE
Projektowana ustawa była zamieszczona stosowanie do wymogów art. 5
ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia
prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414) w Biuletynie Informacji Publicznej na stronach
internetowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji; w tym trybie nie
zostały zgłoszone żadne uwagi.
32


Ponadto w ramach konsultacji społecznych projekt skierowano do wojewodów
oraz do Prezesa Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji, Prezesa Polskiego
Towarzystwa Informatycznego oraz Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu
Terytorialnego, Rzecznika Praw Obywatelskich, Generalnego Inspektora Ochrony
Danych Osobowych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Państwowej
Komisji Wyborczej.

Spośród wyżej wymienionych uwagi wnieśli: Wojewoda Warmińsko-Mazurski,
Wojewoda Kujawsko-Pomorski, Wojewoda więtokrzyski, Wojewoda
Zachodniopomorski, Wojewoda Łódzki, Wojewoda Podlaski, Wojewoda Pomorski,
Wojewoda Lubelski, Wojewoda Mazowiecki oraz Wojewoda Opolski, wskazując
w związku z projektowanymi rozwiązaniami na konieczność dostosowania systemów
teleinformatycznych związanych z ewidencją ludności do nowych potrzeb. Wskazano
również na konieczność opracowania nowych wzorów formularzy służących m.in. do
rejestracji miejsca zamieszkania, nadawania numeru PESEL i udostępniania danych.
Jednocześnie wstępnie określono elementy składowe kosztów, jakie będą musiały
zostać poniesione w związku z wprowadzeniem nowych regulacji prawnych. Ponadto
zostały wniesione uwagi dotyczące błędów redakcyjnych zawartych w przedłożonym
do konsultacji projekcie ustawy.
Sugestie zgłaszane w ramach konsultacji społecznych przez poszczególnych
wojewodów zostały wykorzystane w toku dalszych prac legislacyjnych.

Polska Izba Teleinformatyki i Telekomunikacji oraz Polskie Towarzystwo
Informatyczne zaakceptowały główne kierunki zmian zawartych w prezentowanym
projekcie ustawy. Zgłoszone przez obie instytucje uwagi miały charakter bardzo
techniczny. Należy w tym miejscu wziąć pod uwagę fakt, iż ustawa ma za zadanie
regulować zasady i sposób przepływu danych, nie zaś metodologię działania
systemów informatycznych.
Instytucje te sugerowały również zamieszczenie w projekcie ustawy przepisu
umożliwiającego bezpłatne udostępnianie danych z rejestru PESEL kwalifikowanym
podmiotom świadczącym usługi certyfikacyjne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia
18 sierpnia 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. 2001 r. Nr 130, poz. 1450,
z późn. zm.). Projektodawca jednakże nie podzielił poglądu wyrażonego przez
33