Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym oraz o zmianie innych ustaw

26
go przez Sejm – jak ma to miejsce w chwili obecnej – miałoby skutkować
wygaśnięciem mandatów wszystkich członków organów Funduszu. Należy
jednak zaznaczyć, że BFG będzie przekazywało do Sejmu sprawozdanie fi-
nansowe i sprawozdanie z działalności BFG, natomiast Rada Ministrów
– stanowisko do ww. dokumentów.

Innym istotnym zagadnieniem, szeroko dyskutowanym w trakcie uzgodnień
międzyresortowych, była kwestia współfinansowania BFG przez NBP. Nale-
ży wskazać, że głównym powodem przygotowania projektu ustawy o Ban-
kowym Funduszu Gwarancyjnym było usunięcie wskazanej przez Komisję
Europejską i Europejski Bank Centralny niezgodności z TWE w zakresie fi-
nansowania wpłat na BFG w 50 % przez Narodowy Bank Polski. Kwestia ta
wzbudziła kontrowersję w środowisku bankowym (ZBP). W opinii ZBP za-
warte w stanowisku UKIE interpretacje w przedmiotowej sprawie są zbyt da-
leko idące. ZBP opowiada się za utrzymaniem finansowania NBP, ale wy-
łącznie w zakresie możliwości finansowania przez NBP funduszy przezna-
czonych na restrukturyzację banków, a nie gwarantowanie depozytów.
W wyniku przeprowadzonych uzgodnień i konsultacji udało się osiągnąć
w tej zasadniczej kwestii kompromis. ZBP nie zamierza podnosić kwestii fi-
nansowania BFG przez NBP, aż do momentu ostatecznej opinii Europejskie-
go Banku Centralnego (z prośbą o opinię w przedmiotowej kwestii wystąpiło
Ministerstwo Finansów). W przypadku uznania argumentów ZBP przez EBC
za zasadne wyrażono gotowość uwzględnienia proponowanych przez ZBP
rozwiązań na dalszym etapie prac legislacyjnych.

Nie do końca udało się uzgodnić również inne kwestie związane m.in. z:
- uczestnictwem przedstawicieli KZBS w Radzie Funduszu – propozycja ta
nie została uwzględniona ze względu na fakt, że już w chwili obecnej
przepisy statutu ZBP oraz – pośrednio – statutu BFG – zapewniają
uczestnictwo przedstawiciela banków spółdzielczych w Radzie Funduszu,
- możliwością poszerzenia zakresu ochrony gwarantowanej przez środki
zgromadzone w BFG – zdaniem KNF jest konieczne objęcie omawianym

27
systemem analogicznie do systemu rekompensat tworzonego na mocy
ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi,
gromadzonych w bankach instrumentów finansowych należących do
klientów tych banków z tytułu świadczonych przez banki usług,
o których mowa w art. 69 ust. 2 w związku z art. 70 ust. 2 ustawy o obro-
cie instrumentami finansowymi. Powyższe, w opinii KNF, zapewniłoby
zgodność z przepisami prawa UE nakładającego w tym zakresie na insty-
tucje kredytowe obowiązki analogiczne do wymogów przewidzianych dla
firm inwestycyjnych. Ostatecznie zdecydowano o nieuwzględnianiu ww.
propozycji organu nadzoru w przedmiotowym projekcie ustawy ze
względu na fakt, że gromadzone w bankach instrumenty finansowe nale-
żące do klientów tych banków z tytułu świadczonych przez banki usług
nie powinny być obejmowane systemem gwarantowania depozytów (roz-
szerzenie zakresu ochrony gwarantowanej przez środki zgromadzone
w BFG), lecz ujęte w systemie rekompensat. Ministerstwo Finansów pla-
nuje podjęcie odpowiednich działań mających na celu uregulowanie tej
kwestii i pozostaje otwarte na zgłoszoną również przez KNF propozycję
rozwiązania przedmiotowego problemu przez włączenie KDPW w struk-
turę BFG i prowadzenia dwóch systemów równolegle.

Ponadto w projekcie nie została uwzględniona propozycja zgłoszona przez
NBP, aby w przedmiotowym projekcie ustawy artykuł zmieniający ustawę
o NBP (art. 4 projektu) zawierał – poza zmianą dotyczącą art. 43 – również
zmiany wynikające z konieczności dostosowania prawodawstwa polskiego
do rozporządzenia WE Nr 958/2007 EBC z dnia 27 lipca 2007 r. dotyczące-
go danych statystycznych w zakresie aktywów i zobowiązań funduszy inwe-
stycyjnych. Ostatecznie ustalono jednak, że zmiany wynikające z konieczno-
ści dostosowania prawodawstwa polskiego do ww. rozporządzenia EBC nie
są bezpośrednio związane ze zmianą ustawy o BFG i nie były przedmiotem
uzgodnień międzyresortowych i w związku z tym nie powinny być włączone

28
do przedmiotowego projektu ustawy. Kwestie te będą uregulowane w odręb-
nej ustawie o zmianie ustawy o NBP.

Projekt nie uwzględnia również propozycji BFG dotyczącej rozszerzenia
składu Komisji Nadzoru Finansowego o Prezesa Bankowego Funduszu Gwa-
rancyjnego. Należy przede wszystkim wskazać, że propozycja ta nie jest bez-
pośrednio związana z przedmiotowym projektem ustawy i kwestia ta może
być analizowana przy ewentualnej nowelizacji ustawy o nadzorze nad ryn-
kiem finansowym. Niemniej jednak należy dodać, że pomimo tego, iż
w skład Komisji Nadzoru Finansowego nie wchodzi przedstawiciel BFG, to
przedmiotowy projekt ustawy daje Funduszowi możliwość kontrolowania
podmiotów, którym udzielił pomocy finansowej.

Negatywnie została rozpatrzona także propozycja ZBP dotycząca Funduszu
Restrukturyzacji Banków Spółdzielczych. W kontekście powyższego należy
wskazać, że banki spółdzielcze zobowiązane były do osiągnięcia do dnia
31 grudnia 2007 r. minimalnego poziomu funduszy własnych o równowarto-
ści w zł 1 000 000 euro. W chwili obecnej można zatem rozważać udzielanie
pomocy bankom spółdzielczym ze środków FRBS – bez konieczności od-
powiedniego dodatkowego zaangażowania wypracowywanych zysków.
W zakresie FRBS nie uwzględniono również uwagi ZBP dotyczącej wpro-
wadzenia nowej pozycji finansowania FRBS z „innych źródeł”. Propozycja
ZBP wydawała się być niejasna i zbyt ogólna jak na rozwiązanie rangi usta-
wowej. Nie uwzględniono również proponowanego przez ZBP uwzględnie-
nia w dokapitalizowaniu banków spółdzielczych (80 % progu dokapitalizo-
wania przy wsparciu procesów łączenia banków) funduszu ryzyka ogólnego.
W chwili obecnej nie wydaje się konieczne rozszerzenie odpisów z zysku na
inne fundusze niż fundusz na zwiększenie funduszu zasobowego lub rezer-
wowego.
Należy zaznaczyć, że tworzenie tego funduszu jest już w pewien sposób
uprzywilejowane pod względem podatkowym w związku z tym, że rezerwa
na ryzyko ogólne stanowi w całości koszty uzyskania przychodów. Zgodnie

29
z art. 130 ustawy – Prawo bankowe banki mogą tworzyć w ciężar kosztów
rezerwę na ryzyko ogólne, służącą pokryciu niezidentyfikowanego ryzyka
związanego z prowadzeniem działalności bankowej. Banki tworzą i rozwią-
zują tę rezerwę na podstawie oceny tego ryzyka, uwzględniającej w szcze-
gólności wielkość należności oraz udzielonych zobowiązań pozabilanso-
wych.
Wielkość rocznego odpisu na rezerwę na ryzyko ogólne, o której mowa
w ust. 1, wynosi:
- co najwyżej 1,5 % niespłaconej kwoty kredytów i pożyczek pieniężnych
pomniejszonej o kwotę kredytów i pożyczek pieniężnych, zaklasyfiko-
wanych zgodnie z odrębnymi przepisami do kategorii straconych według
stanu na koniec poprzedniego roku obrotowego,
- nie więcej niż kwota odpisu dokonanego w bieżącym roku obrotowym
z zysku za rok poprzedni na fundusz ogólnego ryzyka.
Projektodawca nie podzielił również uwag Narodowego Banku Polskiego dotyczą-
cego wątpliwości co do zgodności proponowanych zapisów art. 34 z opinią Euro-
pejskiego Banku Centralnego w zakresie zgodności z TWE oraz możliwością
udzielenia kredytu wyłącznie w przypadku „pilnych potrzeb". W odniesieniu do ww.
dotyczących uregulowania problematyki udzielania kredytu przez NBP w projek-
towanym art. 34 ust. 3 ustawy o BFG oraz w art. 43 ustawy o NBP i zgodności
tych przepisów z opinią EBC należy wskazać, że kwestia ta była przedmiotem
dyskusji na posiedzeniu Komisji Prawniczej w dniu 9 lipca 2008 r. Na posiedzeniu
tym ustalono, że w związku z opinią EBC i wskazanymi w niej warunkami na jakich
bank centralny może udzielać kredytu BFG, jest konieczne doprecyzowanie
w art. 34 ust. 3 ustawy o BFG, że NBP może udzielić BFG kredytu krótkotermi-
nowego jedynie pod warunkiem ustanowienia odpowiedniego zabezpieczenia udzie-
lanego kredytu. Stwierdzono bowiem, że takie doprecyzowanie pozwoli na wyeli-
minowanie ewentualnej niezgodności zapisów ustawy z opinią EBC.
NBP zwraca również uwagę na fakt, że zgodnie z opinią Europejskiego Banku
Centralnego, bank centralny może udzielić BFG kredytu jedynie w braku innych

30
źródeł finansowania. NBP wskazuje, że zdaniem EBC zadania BFG w zakresie ochro-
ny wkładów gwarantowanych powinny być finansowane raczej w drodze zwiększe-
nia opłat wnoszonych przez banki niż przez finansowanie ich kredytem udzielonym
przez NBP. Należy jednak podkreślić, że obecnie, zgodnie z art. 34 ust. 4, Rada
Ministrów ma możliwość a nie obowiązek podwyższenia poziomu składek wpłaca-
nych przez banki na rzecz BFG. Poza tym należy pamiętać, że wydanie rozporządze-
nia przez Radę Ministrów, które pozwoliłoby na podwyższenie składek wpłaca-
nych na rzecz BFG wiąże się z koniecznością przeprowadzenia (często czaso-
chłonnego) procesu legislacyjnego, co de facto może kłócić się z celem wydania
ww. rozporządzenia, tj. pozyskania środków na pokrycie pilnych, naglących po-
trzeb Funduszu. Możliwość wydania przedmiotowego rozporządzenia jest ograni-
czona wyłącznie wyczerpaniem środków znajdujących się w danym momencie w
dyspozycji Funduszu. Wątpliwości mógłby budzić również moment rozpoczęcia na-
liczania składki zgodnie z nową stawką – podwyższenie składki będzie następo-
wało z dniem wejścia w życie rozporządzenia, czy też np. od dnia l stycznia na-
stępnego roku. Wydaje się bowiem, że rozpoczęcie naliczania składki zgodnie z no-
wą, podwyższoną stawką od dnia wejścia w życie może być uznane za niezgod-
ne z Konstytucją RP. W orzecznictwie TK wykształciła się (wyrok z dnia 29 marca
1994 r., K 13/93, OTK 1994, nr l, poz. 6; wyrok z dnia 24 maja 1994 r., K 1/94,
OTK 1994, nr l, poz. 10; wyrok z dnia 15 marca 1995 r., K 1/95, OTK 1995, nr l,
poz. 7; wyrok z dnia 12 stycznia 1995 r., K 12/94, OTK 1995, nr l, poz. 2) i utrwaliła
pod rządami obowiązującej Konstytucji RP (wyrok z dnia 25 listopada 1997 r.,
K 26/97, OTK 1997, nr 5 i 6, poz. 64 oraz wyrok z dnia 5 stycznia 1999 r., K 27/98,
OTK 1999, nr l, poz. 1) zasada określająca zakaz wprowadzania zmian w prawie po-
datkowym w czasie trwania roku podatkowego oraz nakaz dokonywania i ogłaszania
tych zmian w roku poprzednim.
Ponadto w odniesieniu do argumentu NBP dotyczącego tego, że w projekcie
ustawy należy doprecyzować, iż kredyt może być udzielany jedynie w celu po-
krycia pilnych potrzeb Funduszu (ma się odnosić do „naglących potrzeb") należy za-
uważyć, że zgodnie z projektowanym art. 34 ust. 3 NBP może udzielić BFG kredytu
jedynie po wyczerpaniu środków, o których mowa w art. 45 ustawy o BFG, przy
jednoczesnym wystąpieniu zagrożenia stabilności systemu bankowego. Zapis taki