Rządowy projekt ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie

cywilnej zarówno w obowiązujących przepisach, jak i w projekcie nowelizacji
ustawy o służbie cywilnej.
W zakresie nadzoru nad wojewodą utrzymano rozwiązania dotyczące kierowania
działalnością wojewody przez Prezesa Rady Ministrów, który wydaje w tym celu
wytyczne i polecenia oraz dokonuje okresowej oceny pracy wojewody i żąda
przekazania sprawozdań z działalności wojewody. Nadzór sprawowany przez
Prezesa Rady Ministrów odbywa się na podstawie kryterium zgodności działania
z polityką rządu, natomiast nadzór pod kątem legalności, rzetelności
i gospodarności sprawuje minister właściwy do spraw administracji publicznej.
Pozostali ministrowie wykonują swoje uprawnienia wobec wojewody na
zasadach określonych w K.p.a. oraz innych ustawach. Uprawnienia nadzorcze
Prezesa Rady Ministrów mogą zostać scedowane na ministra właściwego do
spraw administracji publicznej, z wyjątkiem powoływania i odwoływania
wojewodów oraz rozstrzygania sporów między wojewodą a członkiem Rady
Ministrów.
W zakresie nadzoru nad działalnością wojewody zmianie uległy zatem zasady
dokonywania okresowej oceny działalności wojewody oraz składania
sprawozdań z działalności przez wojewodę.
Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy wicewojewody lub dwóch
wicewojewodów. Jeżeli chodzi o zasady powoływania i odwoływania
wicewojewody (lub wicewojewodów), pozostaje to wyłączną kompetencją
Prezesa Rady Ministrów, podejmowaną na wniosek wojewody. Tak jak
w przypadku powoływania wojewodów, również kandydat na wicewojewodę
musi spełniać określone kryteria: musi posiadać obywatelstwo polskie, tytuł
zawodowy magistra lub równorzędny, 3-letni staż pracy w zakresie kierowania
zespołami ludzkimi oraz cieszyć się nieposzlakowaną opinią, korzystać z pełni
praw publicznych i nie być karany za umyślne przestępstwo lub umyślne
przestępstwo skarbowe. Wojewodzie pozostawiono natomiast możliwość
określenia – w formie zarządzenia – zakresu kompetencji oraz zadań
wykonywanych przez wicewojewodów. W zapewnianiu prawidłowego

5
funkcjonowania urzędu wojewódzkiego wojewodzie pomaga ponadto dyrektor
generalny urzędu, którego prawa i obowiązki określone są w przepisach
odrębnych.
Wojewodzie pozostawiono kompetencję do nadawania statutu urzędu
wojewódzkiego określającego organizację rządowej administracji zespolonej
w województwie. Obowiązkową część statutu stanowi wykaz jednostek
organizacyjnych podporządkowanych wojewodzie. W zakresie zatwierdzania
statutu urzędu wojewódzkiego utrzymano kompetencję Prezesa Rady Ministrów,
jednakże zatwierdzenia nie wymagają zmiany statutu polegające na aktualizacji
wykazu jednostek podporządkowanych wojewodzie lub przez niego
nadzorowanych. Przepisy projektu określają również nazewnictwo komórek
organizacyjnych wchodzących w skład urzędu wojewódzkiego (wydziały, biura,
oddziały).

Wojewoda jako przedstawiciel Rady Ministrów
Przepisy w tym zakresie powtarzają katalog zadań wynikających
z odpowiedzialności za wykonywanie polityki rządu w województwie, zadań
kontrolnych i zadań reprezentacyjnych, który jest zamieszczony w obecnie
obowiązującej ustawie, dopisując zadania związane z zarządzaniem
kryzysowym. Jednocześnie wzmocnieniu ulegną uprawnienia kontrolne
wojewody wobec organów niezespolonej administracji rządowej, co stanowi
istotne wzmocnienie pozycji wojewody w stosunku do tych organów.
O wynikach kontroli wykonywanej w rządowej administracji zespolonej,
organach niezespolonej administracji rządowej i organach samorządu
terytorialnego wojewoda jest zobowiązany informować właściwe organy
wyższego stopnia w rozumienia K.p.a. Kolejnym rozszerzeniem kompetencji
wojewody jest nałożenie na kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży
obowiązku przekazywania wojewodzie wszelkich informacji o wynikach kontroli
w ich jednostkach. Taka konstrukcja sytuuje wojewodę jako najważniejszy organ
kontroli w województwie, posiadający pełną informację o wykonywaniu zadań
administracji rządowej w województwie i ewentualnych nieprawidłowościach

6
w ich realizacji. W projekcie ustawy określono również osoby upoważnione do
prowadzenia kontroli na podstawie pisemnego upoważnienia, zasady wyłączenia
z udziału w kontroli, obowiązki kontrolowanego, rodzaje kontroli i sposób jej
dokumentowania. Natomiast w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów zostaną
określone m.in. tryb kontroli prowadzonej przez wojewodę w administracji
rządowej w województwie, czynności kontrolującego, wojewody
i kontrolowanego dokonywane po zakończeniu kontroli oraz dokumenty z nimi
związane i wzór upoważnienia do kontroli.
Uzupełnieniem funkcji kontrolnych wojewody jest możliwość wydawania
poleceń obowiązujących wszystkie organy administracji rządowej
w województwie, a w sytuacjach nadzwyczajnych także organy samorządu
terytorialnego, oraz możliwość wstrzymania przez wojewodę egzekucji
administracyjnej w drodze decyzji administracyjnej. W tym ostatnim zakresie
w stosunku do obecnych przepisów doprecyzowano formę wstrzymania
egzekucji, a także wprowadzono dodatkowo w odniesieniu do egzekucji
obowiązków o charakterze niepieniężnym obowiązek informowania właściwego
ze względu na przedmiot egzekucji ministra, co obecnie obowiązuje tylko
w odniesieniu do obowiązków o charakterze pieniężnym, o których wojewoda
informuje ministra właściwego do spraw finansów publicznych.
Wojewoda będzie ponadto posiadać możliwość wglądu w tok każdej sprawy
prowadzonej w województwie przez organy administracji rządowej oraz przez
organy samorządu terytorialnego w zakresie zadań przejętych na podstawie
porozumienia lub zadań zleconych, jak również prawo żądania od organów
administracji rządowej działających w województwie bieżących informacji
i wyjaśnień o ich działalności, w tym w sprawach prowadzonych na podstawie
przepisów o postępowaniu administracyjnym.
Przepisy projektu określają, iż wojewoda jako zwierzchnik rządowej
administracji zespolonej w województwie: kieruje nią i koordynuje jej
działalność, kontroluje jej działalność, zapewnia warunki do jej skutecznego
działania, jak również ponosi odpowiedzialność za rezultaty działania rządowej

7
administracji zespolonej na terenie województwa. Tryb powoływania
i odwoływania organów rządowej administracji zespolonej w województwie
zostanie uregulowany w przepisach odrębnych. Zmiany w przepisach szeregu
ustaw dotyczących poszczególnych administracji zespolonych mają na celu
ujednolicenie trybu powoływania i odwoływania organów rządowej administracji
zespolonej.
W zakresie nadzoru wojewody nad działalnością jednostek samorządu
terytorialnego i ich związków bez zmian utrzymano rozwiązanie obecnie
obowiązujące.

Akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę oraz organy niezespolonej
administracji rządowej
Przepisy w powyższym zakresie w zasadzie stanowią powtórzenie rozwiązań
przyjętych w obecnie obowiązującej ustawie o administracji rządowej
w województwie.
Uprawnienie do stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących
w województwie lub jego części pozostawiono wojewodzie oraz organom
niezespolonej administracji rządowej.
Wojewodzie pozostawiono kompetencję do wydawania rozporządzeń
porządkowych w zakresie nieuregulowanym w ustawach lub innych przepisach
powszechnie obowiązujących, w przypadku gdy jest to niezbędne do ochrony
życia, zdrowia lub mienia oraz do zapewnienia porządku, spokoju
i bezpieczeństwa publicznego.
Bez zmian pozostawiono również rozwiązania określające kompetencje
nadzorcze Prezesa Rady Ministrów w stosunku do aktów prawa miejscowego
ustanowionych przez wojewodę oraz organy niezespolonej administracji
rządowej. Analogicznie jak w obecnie obowiązującej ustawie o administracji
rządowej w województwie przewidziano powszechne prawo skargi do sądu
administracyjnego. Pozostawiono również możliwość zastosowania
ww. rozwiązania w przypadku, gdy wojewoda lub organy niezespolonej

8
administracji rządowej nie wykonują czynności nakazanych prawem albo przez
podejmowane czynności naruszają prawa osób trzecich.

Organizacja niezespolonej administracji rządowej
W przepisach projektu ustanowiono katalog organów niezespolonej administracji
rządowej oraz wskazano, że sposób ich powoływania i odwoływania jest
określony w odrębnych ustawach. Ponadto organy administracji niezespolonej są
obowiązane do składania wojewodzie rocznych informacji o swojej działalności.
Dookreślono też termin składania tych informacji. Wojewoda uzyskał
uprawnienie do kontroli organów niezespolonej administracji rządowej
w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Katalog organów niezespolonej
administracji rządowej zostanie także uzupełniony o regionalnych dyrektorów
ochrony środowiska zgodnie z projektem ustawy o uprawnieniach społeczeństwa
w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko i organach
administracji w tym zakresie, w przypadku wejścia w życie ww. ustawy przed
ustawą o wojewodzie i administracji rządowej w województwie.

Organizacja rządowej administracji zespolonej
Istotną funkcją wojewody jest zwierzchnictwo nad rządową administracją
zespoloną w województwie, której kierownicy wykonują swoje zadania
i kompetencje przy pomocy urzędu wojewódzkiego, chyba że przepis szczególny
stanowi inaczej.
W celu obsługi zadań kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży
wojewódzkich nieposiadających własnego aparatu pomocniczego w ramach
urzędu tworzy się wydzielone komórki organizacyjne, co stanowi
o domniemaniu zespolenia aparatów pomocniczych kierowników zespolonych
służb, inspekcji i straży w urzędzie wojewódzkim.
Szczegółową organizację oraz tryb pracy urzędu określa, w drodze zarządzenia,
wojewoda w regulaminie urzędu wojewódzkiego, natomiast regulaminy urzędów
obsługujących kierowników administracji zespolonej będą podlegać

9