Rządowy projekt ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie

Art. 81. Dotychczasowe przepisy wykonawcze, wydane na podstawie
art. 38 i art. 41 ust. 2 ustawy uchylanej w art. 82 niniejszej ustawy, zachowują
moc do czasu wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na
podstawie art. 20 i art. 60 ust. 2 niniejszej ustawy, nie dłużej jednak niż przez
12 miesięcy od dnia jej wejścia w życie.
Art. 82. Traci moc ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji
rządowej w województwie (Dz. U. z 2001 r. Nr 80, poz. 872, z późn. zm.10)).
Art. 83. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2009 r.
1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 49, poz. 509,
z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 169, poz. 1387, z 2003 r. Nr 130, poz. 1188
i Nr 170, poz. 1660, z 2004 r. Nr 162, poz. 1692 oraz z 2005 r. Nr 64, poz. 565 i Nr 78, poz. 662.
2) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 249, poz. 1832 oraz z 2007 r.
Nr 17, poz. 96, Nr 50, poz. 331, Nr 99, poz. 660, Nr 123, poz. 847 i Nr 176, poz. 1242.
3) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 169, poz. 1420, z 2006 r. Nr 45,
poz. 319, Nr 104, poz. 708, Nr 170, poz. 1217 i 1218, Nr 187, poz. 1381 i Nr 249, poz. 1832 oraz
z 2007 r. Nr 82, poz. 560, Nr 88, poz. 587, Nr 115, poz. 791 i Nr 140, poz. 984.
4) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 273, poz. 2703
i Nr 281, poz. 2781, z 2005 r. Nr 17, poz. 141, Nr 94, poz. 788, Nr 122, poz. 1020, Nr 131, poz. 1091,
Nr 167, poz. 1400 i Nr 249, poz. 2104, z 2006 r. Nr 144, poz. 1043, Nr 208, poz. 1532 i Nr 227,
poz. 1658, z 2007 r. Nr 42, poz. 273, Nr 80, poz. 542, Nr 115, poz. 791, Nr 120, poz. 818, Nr 180,
poz. 1280 i Nr 181, poz. 1292 oraz z 2008 r. Nr 70, poz. 416.
5) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 170, poz. 1217
oraz z 2007 r. Nr 88, poz. 587, Nr 99, poz. 665, Nr 127, poz. 880 i Nr 191, poz. 1373.
6) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 162, poz. 1126, z 2000 r. Nr 6,
poz. 70, Nr 12, poz. 136, Nr 17, poz. 228, Nr 19, poz. 239, Nr 52, poz. 632, Nr 95, poz. 1041 i Nr 122,
poz. 1312 oraz z 2001 r. Nr 45, poz. 497, Nr 100, poz. 1084, Nr 111, poz. 1194 i Nr 145, poz. 1623.
7) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 170,
poz. 1217, Nr 171, poz. 1225 i Nr 208, poz. 1541 oraz z 2007 r. Nr 176, poz. 1238.
8) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 96, poz. 959 i Nr 238, poz. 2390,
z 2006 r. Nr 50, poz. 362 i Nr 126, poz. 875 oraz z 2007 r. Nr 192, poz. 1394.
9) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2006 r. Nr 218, poz. 1592 i Nr 249,
poz. 1832 oraz z 2007 r. Nr 25, poz. 162, Nr 123, poz. 847 i Nr 176, poz. 1242.
10) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 128,
poz. 1407, z 2002 r. Nr 37, poz. 329, Nr 41, poz. 365, Nr 62, poz. 558, Nr 89, poz. 804 i Nr 200,
poz. 1688, z 2003 r. Nr 52, poz. 450, Nr 137, poz. 1302 i Nr 149, poz. 1452, z 2004 r. Nr 33, poz. 287
oraz z 2005 r. Nr 33, poz. 288, Nr 90, poz. 757 i Nr 175, poz. 1462.

8-05-dg

30
U Z A S A D N I E N I E

Założenia
Projekt ustawy o wojewodzie i administracji rządowej w województwie stanowi
element reformy administracji publicznej, w ramach której przewiduje się
wzmocnienie pozycji wojewody.
Wprowadzone rozwiązania zostały oparte na następujących założeniach:
1) wzmocnieniu roli wojewody jako przedstawiciela Rady Ministrów,
2) realności funkcji wojewody,
3) zamkniętego katalogu funkcji wojewody,
4) traktowania administracji rządowej w sensie strukturalnym jako
megaorganizacji, w której więzi opierają się na hierarchicznym
podporządkowaniu,
5) rozdzielenia administracji rządowej funkcjonalnej (zadania) od strukturalnej
(organizacja),
6) wprowadzenia opartego na normie prawnej współdziałania jako modus
vivendi między zarządzaniem terytorialnym (horyzontalnym) a zarządzaniem
resortowym (wertykalnym),
7) wprowadzenie jednoosobowej odpowiedzialności oraz komasacji zadań
jednorodnych w ramach danego organu administracji,
8) przesunięcia zadań administracji publicznej wykonywanych dotychczas
przez wojewodę w kierunku samorządu wojewódzkiego jako zadań własnych
oraz w kierunku wyspecjalizowanych organów, w tym samorządowych
kolegiów odwoławczych.
Zaproponowane rozwiązania zmierzają do wyraźnego podporządkowania
wojewody Prezesowi Rady Ministrów tak w sferze służbowej, jak i osobowej,
przy założeniu możliwości dekoncentracji znacznej części uprawnień Prezesa
Rady Ministrów na rzecz ministra właściwego do spraw administracji.
Należy podkreślić, iż pozycja wojewody względem organów centralnych została
zbudowana na zasadzie braku konkurencyjności zarządzania terytorialnego
i resortowego, a przejawy takiej konkurencyjności powinny być przez Prezesa
Rady Ministrów rozstrzygane na płaszczyźnie osobowej.
Warto zaznaczyć, że w tych sytuacjach, gdy przepis rangi ustawowej wskazuje
na podporządkowanie wojewody ministrowi, proponowana ustawa niczego nie
zmienia, wręcz popierając tę konstrukcję. Należy jednak przyjąć, iż takie
rozwiązania powinny wynikać z charakteru funkcjonalnego danego systemu
kierowania sprawami publicznymi.
W proponowanej ustawie przyjęto koncepcję rządowej administracji zespolonej
jako jednolitej organizacji opartej na hierarchicznym podporządkowaniu
wojewodzie (zarządzanie terytorialne, horyzontalne), uzupełnieniem której są
organy niezespolonej administracji rządowej i urzędy ich obsługujące
podporządkowane ministrom kierującym działami administracji rządowej oparte
również na hierarchicznym podporządkowaniu (zarządzanie resortowe,
wertykalne).
Zastosowano ścisłe określenie organizacji aparatu pomocniczego przez
ustawodawcę jako cechy administracji rządowej oraz zasadę ogólną wyłączenia
samodzielności organizacyjnej przy dodatkowym zabezpieczeniu władczego
oddziaływania zwierzchnika terytorialnego lub Prezesa Rady Ministrów na
struktury organizacyjne (zatwierdzanie statutu).

Systematyka
Systematyka projektu ustawy została oparta na uwzględnieniu przepisów
dotyczących zasad ogólnych funkcjonowania administracji rządowej
w
województwie, ze szczególnym wyeksponowaniem roli wojewody oraz
przepisów w zakresie realizacji najważniejszych funkcji wojewody jako
przedstawiciela Rady Ministrów. Wskazano również, że wojewoda pełni istotną
funkcję jako organ nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego

2
i ich związków, wskazując jednak tylko, że zasady i tryb tego nadzoru określają
przepisy odrębne, mając tu na myśli ustrojowe ustawy samorządowe. W tym
miejscu należy tylko zaznaczyć, że w zakresie nadzoru wojewody nad
jednostkami samorządu terytorialnego planuje się także modyfikacje zmierzające
do jednolitego określenia zasad i form nadzoru.
Ponadto projekt ustawy określa również zasady stanowienia aktów prawa
miejscowego przez wojewodę i organy administracji niezespolonej oraz ogólne
zasady kontroli ich stanowienia.
Istotną część projektu stanowią także przepisy dotyczące organizacji zespolonej
administracji rządowej.

Przepisy ogólne
Wracając do ogólnych zasad funkcjonowania administracji rządowej
w województwie, należy wskazać, że już sam tytuł projektu ustawy
odzwierciedla najważniejszą rolę wojewody w strukturze tej administracji. We
wstępnych przepisach została też utrzymana zasada pełnienia przez wojewodę
władzy administracji ogólnej w województwie.
Zadania administracji rządowej w województwie zgodnie z projektem ustawy
będą wykonywać: wojewoda, organy rządowej administracji zespolonej, w tym:
kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży, organy niezespolonej
administracji rządowej, jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli wykonywanie
zadań administracji rządowej wynika z ustawy lub zawartego porozumienia, oraz
starosta i inne samorządy, jeżeli wykonywanie zadań administracji rządowej
wynika z ustawy.
Wskazano także, że zasady ustalania niepokrywajacych się z zasadniczym
podziałem terytorialnym państwa podziałów terytorialnych w celu wykonywania
zadań rządowej administracji niezespolonej regulują odrębne ustawy. Należy do
nich zaliczyć w szczególności ustawę z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne,
ustawę z dnia 12 października 1990 r . o Straży Granicznej i ustawę z dnia
21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej

3
Polskiej.
W stosunku do obecnie obowiązujących przepisów wprowadzono zasadę,
zgodnie z przepisami ustrojowych ustaw samorządowych, że zadania wykonują
jednostki, a nie organy samorządu terytorialnego. Wskazano również, że starosta,
który nie jest organem samorządu terytorialnego, ma możliwość realizacji
określonych zadań administracji rządowej, w szczególności jako zwierzchnik
powiatowej administracji zespolonej oraz na podstawie ustaw.
Projekt utrzymuje też zasadę wyraźnego wskazania katalogu funkcji wojewody,
rozszerzając go o funkcje organu administracji rządowej w sprawach
określonych w odrębnych ustawach oraz organu właściwego do stanowienia
aktów prawa miejscowego w tych sprawach. Wojewoda będzie też organem
administracji rządowej w województwie, do właściwości którego należą
wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie,
niezastrzeżone na rzecz innych organów tej administracji.
W przepisach ogólnych znalazł się również przepis, że wojewoda wykonuje
swoje zadania przy pomocy urzędu wojewódzkiego oraz kierowników
zespolonych służb, inspekcji i straży, co wyraźnie wskazuje, jaki aparat
pomocniczy wojewoda ma do dyspozycji.
Powoływanie i odwoływanie wojewodów pozostanie wyłączną kompetencją
Prezesa Rady Ministrów, podejmowaną w przypadku wojewodów na wniosek
ministra właściwego do spraw administracji publicznej, a w przypadku
wicewojewodów na wniosek właściwego wojewody. Bardzo istotnym novum
w stosunku do obecnie obowiązującej ustawy jest wprowadzenie kryteriów, jakie
musi spełnić kandydat na wojewodę i wicewojewodę: musi on posiadać
obywatelstwo polskie, tytuł zawodowy magistra lub równorzędny, 3-letni staż
pracy w zakresie kierowania zespołami ludzkimi oraz cieszyć się
nieposzlakowaną opinią, korzystać z pełni praw publicznych i nie być karany za
umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. Kryteria te
w zakresie wymagania niekaralności i konieczności posiadania nieposzlakowanej
opinii są identyczne z kryteriami wymaganymi od członków korpusu służby

4