Nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego

Przeczytaj także: Kodeks postępowania cywilnego: nowelizacja cz. III

Obowiązujący dotychczas przepis przewidywał, że oddanie pisma procesowego w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe było równoznaczne z wniesieniem go do sądu. Przepis ten miał istotne znaczenie dla dochowywania terminów (np. złożenia apelacji). Przykładowo, strona która zamieszkiwała z dala od sądu, nie musiała składać pisma bezpośrednio w sądzie, lecz wystarczyło, że złożyła je w polskiej placówce pocztowej. Takich możliwości pozbawione były jednak strony zamieszkujące lub mające siedziby poza granicami Polski, gdzie nie ma dostępu do polskich placówek pocztowych.

Jak wynika z uzasadnienia rządowego projektu ustawy wprowadzającej nowelizację, projektodawcy uznali, że powyższe uregulowanie narusza zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność państwową, wynikający z art. 18 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Wobec powyższego, nowelizacja wprowadza zmianę, zgodnie z którą również oddanie pisma procesowego w placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu.

Drugim z przepisów, które w wyniku nowelizacji dostosowano do zasad prawa Unii Europejskiej, jest regulacja odnosząca się do instytucji tzw. pełnomocnika do doręczeń. W myśl dotychczasowych przepisów, obowiązek ustanowienia takiego pełnomocnika na terytorium Polski spoczywał na stronie postępowania cywilnego mającej miejsce zamieszkania, zwykłego pobytu albo siedzibę za granicą, w sytuacji gdy osoba ta nie ustanowiła pełnomocnika zamieszkałego w Polsce do prowadzenia danej sprawy. Istotne jest przy tym, że dotychczasowe uregulowania przewidywały, iż w razie niewskazania pełnomocnika do doręczeń w powyższej sytuacji, przeznaczone dla tej strony pisma sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, o czym stronę należało o pouczyć jedynie przy pierwszym doręczeniu.

Warto przy tym zwrócić uwagę, że już w wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (Pierwsza Izba) z dnia 19 grudnia 2012 r. w sprawie C-325/11 (Krystyna Alder, Awald Alder przeciwko Sabinie Orłowskiej), stwierdzono sprzeczność powyższego uregulowania z art. 1 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. dotyczącego doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych („doręczanie dokumentów”) oraz uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1348/2000 (Dz. Urz. UE L 324 z 10.12.2007, str. 79, ze zm.).

Obecnie, ustawodawca zdecydował się więc dokonać zmiany powyższego regulowania, aby usunąć sprzeczność stwierdzoną już wcześniej przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Zgodnie ze zmianami wprowadzonymi nowelizacją, obowiązek wskazywania pełnomocnika do doręczeń został ograniczony jedynie do przypadków, gdy dana strona postępowania cywilnego ma miejsce zamieszkania, pobytu lub siedzibę w państwie, które nie jest członkiem Unii Europejskiej, i gdy osoba ta nie ustanowiła jednocześnie zamieszkałego w Polsce pełnomocnika do prowadzenia całej sprawy.

Podsumowując, w drodze nowelizacji skutki złożenia pisma procesowego w placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w którymkolwiek z państw członkowskich Unii Europejskiej zostały zrównane z tymi, jakie wywołuje złożenie pisma w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego. Ponadto, wprowadzono wyraźne uregulowanie, zgodnie z którym jedynie strony, które mają miejsce zamieszkania, zwykłego pobytu lub siedzibę w państwie niebędącym członkiem Unii Europejskiej, mają obowiązek ustanawiania tzw. pełnomocnika do doręczeń. Zmiany wprowadzone nowelizacją mają na celu zrównanie w postępowaniu cywilnym pozycji stron mających miejsce zamieszkania, pobytu lub siedzibę w Polsce z występującymi przed sądem osobami lub podmiotami zagranicznymi, z obszaru Unii Europejskiej.