Wynagrodzenie za dyżury

Przeczytaj także: Czas pracy a czas dyżuru kierowcy w delegacji

Zgodnie z KP dyżurem jest pozostawanie przez pracownika w gotowości do świadczenia pracy poza normalnymi godzinami pracy w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę (art. 151⁵ § 1 KP). Miejscem takim może być również dom pracownika. Istotą dyżuru jest oczekiwanie na ewentualne wykonywanie pracy w razie zaistnienia konieczności jej świadczenia, zatem nie zawsze podczas dyżuru pracownik będzie faktycznie pracę wykonywał. Każdy pracownik może zostać zobowiązany przez pracodawcę do pełnienia dyżuru i nie może odmówić w nim udziału, ponieważ zgodnie z art. 100 KP musi stosować się do poleceń przełożonych, wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz dbać o dobro zakładu pracy.

W przeciwieństwie do godzin nadliczbowych, które wynikają z nagłych potrzeb pracodawcy, dyżur powinien być zaplanowany i stanowić element organizacji pracy.

Dyżuru nie można zlecać osobom, wobec których prawo ogranicza wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych (kobietom w ciąży, pracownikom młodocianym, osobom niepełnosprawnym czy osobom opiekującym się dziećmi do lat 4 - bez ich zgody).

Pracodawca musi pamiętać, że dyżur nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku dobowego wynoszącego 11 godzin na dobę, jak i 35-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego (art. 151⁵ § 2 zd. 2 KP).

Oznacza to, że przy 8-godzinnym czasie pracy możliwe jest wyznaczenie maksymalnie 5 godzin dyżurowania poza normalnymi godzinami pracy (24 godziny – 8 godzin pracy – 11 godzin odpoczynku = 5 godzin dyżuru). Natomiast w dniu wolnym od pracy maksymalnie 13 godzin (24 godziny – 11 godzin odpoczynku = 13 godzin dyżuru). Dyżur zaplanowany na niedzielę powinien być zwrócony pracownikowi w innym dniu tak, aby jego tygodniowy wypoczynek wynosił 35 godzin.

Zakaz przestrzegania okresów odpoczynku dobowego i tygodniowego nie musi być uwzględniany w odniesieniu do pracowników zarządzających zakładem pracy w imieniu pracodawcy (art. 151⁵ § 4 KP).

Przewidziana w KP rekompensata za dyżur uzależniona jest od tego:

• czy w czasie dyżuru pracownik faktycznie wykonywał pracę, czy tylko pozostawał w gotowości do jej wykonywania,
• gdzie dyżur był pełniony (w zakładzie pracy lub innym miejscu wskazanym przez pracodawcę czy też w domu pracownika).

Rekompensata za dyżur, podczas którego pracownik nie wykonywał pracy

Zasady rekompensaty za dyżur, a więc za czas pozostawania pracownika w gotowości do wykonywania pracy określa art. 151⁵ § 3 KP.

Czas wolny za dyżur W pierwszej kolejności, za czas dyżuru pracownikowi przysługuje czas wolny (art. 151⁵ § 3 KP). Pracodawca udziela czasu wolnego w wymiarze odpowiadającym długości pełnionego dyżuru, według zasady „godzina za godzinę”.