Wynagrodzenie za dyżury

Przeczytaj także: Czas pracy a czas dyżuru kierowcy w delegacji

KP nie określa terminu, w jakim pracownik powinien otrzymać czas wolny w zamian za dyżur. Pracodawca może więc rozstrzygnąć tę kwestię w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie pracy. Jeżeli jednak termin udzielenia czasu wolnego nie zostanie uregulowany w tych aktach, pracodawca udziela go według swojego uznania, uwzględniając propozycje pracownika oraz biorąc pod uwagę dbałość o normalną organizację pracy.

Jeżeli udzielenie czasu wolnego nie jest możliwe, wówczas pracodawca powinien wypłacić pracownikowi wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania (np. przy wynagrodzeniu akordowym, prowizyjnym lub zadaniowym) – do wypłaty 60% wynagrodzenia (art. 151⁵ § 3 KP).

Pieniężna rekompensata za samo pozostawanie w gotowości do pracy w czasie dyżuru jest więc odstępstwem od ogólnej zasady, że wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną (art. 81 KP), skoro w czasie dyżuru pracownik pracy nie świadczył.

Przy ustalaniu wynagrodzenia za czas dyżuru stosuje się przepisy rozp. MPiPS z 29.5.1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w KP.

Zasady wynagradzania pracowników sfery budżetowej są szczegółowo określone w odrębnych przepisach, które ustalają stawkę wynagrodzenia zasadniczego określoną stawką miesięczną, właściwą dla danego stanowiska wg odpowiednich tabel stanowisk. Dlatego do tej kategorii pracowników nie ma potrzeby obliczania 60% wynagrodzenia.

Zasady ustalania wynagrodzenia za dyżur na podstawie wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania pracownika, określonego stawką miesięczną zawiera § 4a rozp. z 29.5.1996 r. Zgodnie z tym przepisem dla pracowników otrzymujących wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania, określonego stawką miesięczną, wynagrodzenie za 1 godzinę ustala się, dzieląc miesięczną stawkę wynagrodzenia przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu.

Pojęcie wynagrodzenia pracownika wynikającego z jego osobistego zaszeregowania, długo rodziło wątpliwości. Dotychczas przyjmowano, że stawka osobistego zaszeregowania obejmuje wynagrodzenie zasadnicze wraz z dodatkiem funkcyjnym (uchwała SN z 30.12.1986 r. III PZP 42/86, OSNC 1987/8/106). Obecnie interpretacją tego pojęcia zajął się SN w uchwale z 3.4.2007 r. (II PZP 4/07, niepublikowana), rozpoznając sprawę dotyczącą dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych, który również obliczany jest na podstawie wynagrodzenia pracownika wynikającego z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną. W uchwale tej SN, stwierdził, że „w odróżnieniu od wynagrodzenia zasadniczego, inne (dodatkowe) składniki wynagrodzenia nie wynikają z osobistego zaszeregowania pracownika, określonego stawką godzinową lub miesięczną. Nie są one bezpośrednią zapłatą za pracę określonego rodzaju lub na określonym stanowisku i wymagane do jej wykonywania kwalifikacje, lecz przysługują pracownikowi po spełnieniu dodatkowych, wobec przesłanek uzyskania wynagrodzenia zasadniczego, przesłanek. Tytułem do nich są np. określone dodatkowe wyniki pracy (premie), wykonywanie pracy w warunkach szkodliwych dla zdrowia, zwiększona odpowiedzialność, przepracowanie określonego czasu w danym zakładzie, szczególne kwalifikacje fachowe, szczególne doświadczenie bądź praktyka w danej dziedzinie, tytuł naukowy, znajomość języków obcych, praca w godzinach nadliczbowych, nocnych itd. Wynagrodzenie zasadnicze stanowi z reguły podstawę wyliczenia wysokości tych składników.”.