Ochrona pracy kobiet

Przeczytaj także: Jakie prawa kobiet w pracy w okresie ciąży i macierzyństwa?

Przykład
Pracodawca wypowiedział pracownicy umowę o pracę. Dzień przed upływem okresu wypowiedzenia pracownica dostarczyła zaświadczenie lekarskie stwierdzające, że jest w drugim miesiącu ciąży. W tej sytuacji pracodawca powinien wycofać wypowiedzenie.

Również jeżeli pracownica dopiero po rozwiązaniu stosunku pracy wskutek wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę zorientuje się, że w dniu jej rozwiązania była już w ciąży, ma prawo żądać od pracodawcy dopuszczenia jej do pracy.

O objęciu pracownicy ochroną przed zwolnieniem z pracy nie decyduje termin udokumentowania przez nią stanu ciąży, ale wyłącznie obiektywny stan rzeczy istniejący w chwili wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę.

W przypadku, gdy pracodawca nie cofnie wypowiedzenia umowy o pracę pracownicy, która w dniu rozwiązania umowy była w ciąży, może ona dochodzić przed sądem pracy uznania wypowiedzenia za bezskuteczne bądź przywrócenia do pracy (art. 45 KP). W razie przywrócenia do pracy i podjęcia przez nią pracy, pracownicy przysługuje wynagrodzenie za cały czas pozostawania bez pracy (art. 47 KP).

Jeżeli pracownica powiadomi pracodawcę o tym, że w dniu rozwiązania umowy o pracę była w ciąży dopiero po rozwiązaniu umowy, to przysługuje jej wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, ale dopiero od dnia zawiadomienia pracodawcy o ciąży. Jednakże wynagrodzenie to zawsze przysługuje za okres nie mniej niż jednego miesiąca (wyrok SN z 15.1.1988 r., sygn. akt I PRN 74/87, Sł. Prac. z 1988 r. Nr 5, s. 28).

Ochrona przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem umowy przysługuje pracownicom zatrudnionym na podstawie wszystkich rodzajów umów o pracę, a więc również na podstawie terminowych umów o pracę – z wyjątkiem pracownic zatrudnionych na umowę o pracę na okres próbny nie przekraczający jednego miesiąca (art. 177 § 2 KP).

Przykład
Pracodawca wypowiedział pracownicy zatrudnionej na czas określony umowę o pracę. Kilka dni później pracownica dostarczyła zaświadczenie lekarskie stwierdzające ciążę. W tej sytuacji pracodawca powinien cofnąć wypowiedzenie, niezależnie od tego jak zaawansowana jest ciąża. Umowa o pracę na czas określony z kobietą w ciąży może natomiast rozwiązać się z upływem terminu, na jaki była zawarta, o ile termin ten przypadnie przed upływem trzeciego miesiąca ciąży. Jeśli stan zaawansowania ciąży przekracza trzy miesiące to umowa przedłuży się do dnia porodu (art. 177 § 3 KP). Ani przed, ani po upływie trzeciego miesiąca ciąży, pracodawca nie może jednostronnie rozwiązać lub wypowiedzieć takiej umowy.

Zakaz zwolnienia z pracy pracownicy w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego uchyla jednak zaistnienie przyczyn uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownicy (art. 52 KP) i wyrażenie zgody na rozwiązanie umowy przez reprezentującą pracownicę zakładową organizację związkową (art. 177 § 1 KP).

Przykład
Nie można oceniać ochrony, przysługującej pracownicy w okresie ciąży, w oderwaniu od wypełniania przez nią podstawowych obowiązków pracowniczych, między uprawnieniami i obowiązkami pracowniczymi istnieje bowiem współzależność. Przywrócenie do pracy pracownicy, której zakład pracy wypowiedział umowę o prace przed ujawnieniem przez nią ciąży i która przed powzięciem wiadomości o swojej ciąży rażąco naruszyła dyscyplinę pracy oraz nadużyła zaświadczenia lekarskiego o zwolnieniu z pracy, byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (orz. SN z 6.1.1977 r., sygn. akt I PRN 127/76, OSNCP 1977, Nr 8, poz. 143).

Rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę za wypowiedzeniem w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego może nastąpić tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy (art. 177 § 4 KP).