Ochrona pracy kobiet

Przeczytaj także: Jakie prawa kobiet w pracy w okresie ciąży i macierzyństwa?

W związku z tym, że to pracownik wskazuje okres, przez jaki będzie korzystać z urlopu, pracodawca nie ma możliwości udzielenia mu z własnej inicjatywy urlopu jedynie na część okresu wskazanego we wniosku (z wyjątkiem sytuacji opisanych wyżej).

Przykład
Pracodawca planuje zlikwidować zakład pracy za 7 miesięcy i zwolnić wszystkich pracowników. Obecnie pracownica (zatrudniona na umowę o pracę na czas nie określony) składa wniosek o urlop wychowawczy w wymiarze 2 lat. Pracodawca jest obowiązany udzielić urlopu na pełny, wskazany przez pracownicę okres. Dopiero, jeżeli pracodawca rozpocznie likwidację zakładu pracy, będzie mógł złożyć pracownicy przebywającej na urlopie wychowawczym wypowiedzenie (art. 411 KP). W dniu rozwiązania umowy o pracę, z upływem okresu wypowiedzenia, pracownica utraci prawo do urlopu wychowawczego.

Wykonywanie pracy w trakcie urlopu wychowawczego

Pracownik w trakcie urlopu wychowawczego może podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność, a także naukę lub szkolenie – pod warunkiem jednak, że nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Podjęcie przez pracownika pracy w trakcie urlopu wychowawczego (jeżeli nie pozwala to na sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem) może zostać przez pracodawcę ocenione jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych i spowodować zwolnienie dyscyplinarnie (na podstawie art. 52 KP). Jeżeli pracownik nie zgadza się z oceną sytuacji, dokonaną przez pracodawcę, spór może rozstrzygnąć sąd pracy.

Przerwanie urlopu wychowawczego

Pracownik nie zawsze może skorzystać z urlopu w wymiarze, na który urlop został mu udzielony, ponieważ w pewnych okolicznościach pracodawca ma prawo odwołać go z urlopu, również pracownik może zrezygnować z dalszego korzystania z urlopu.

I tak, w razie ustalenia, że pracownik zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca wzywa pracownika do stawienia się do pracy w terminie przez siebie wskazanym. Wezwanie do pracy może nastąpić nie wcześniej niż z upływem 30 dni od dnia powzięcia o tym wiadomości przez pracodawcę i 3 dni od dnia wezwania. Pracodawca ma prawo wezwać pracownika do pracy również, jeżeli z urlopu korzystają oboje rodzice lub opiekunowie jednocześnie (oczywiście nie dotyczy to trzymiesięcznego okresu korzystania z urlopu przez oboje rodziców lub opiekunów dziecka).

Ponadto sam pracownik może zrezygnować z urlopu wychowawczego:

• w każdym czasie – za zgodą pracodawcy albo
• po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy – najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy. W tym przypadku zgoda pracodawcy na powrót pracownika do pracy nie jest wymagana.

Ochrona trwałości stosunku pracy

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu – z wyjątkami wskazanymi w przepisach.

Na mocy art. 1861 KP wypowiedzenie i rozwiązanie umowy w okresie urlopu wychowawczego jest dopuszczalne zawsze w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Każdy pracodawca, niezależnie od liczby zatrudnianych pracowników, może również wypowiedzieć lub rozwiązać umowę o pracę gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Ponadto pracodawca – ale tylko zatrudniający co najmniej 20 pracowników – może wypowiedzieć pracownikowi w trakcie urlopu wychowawczego umowę o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika w ramach zwolnień grupowych (art. 6 ust. 1 i art. 10 ust. 1 ustawy z 13.3.2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, Dz.U. Nr 90, poz. 844 ze zm.). Potwierdza to uchwała Sądu Najwyższego z 15.2.2006 r. (sygn. akt II PZP 13/05, Wspólnota 2006, Nr 9, s. 47). Jeżeli w zakładzie działa organizacja związkowa to wypowiedzenie umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika w ramach zwolnień indywidualnych jest dopuszczalne pod warunkiem niezgłoszenia sprzeciwu przez tą organizację w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu. W ramach zwolnień indywidualnych pracodawca może również wypowiedzieć pracownikowi korzystającemu z urlopu wychowawczego warunki pracy i płacy, jeżeli nie jest możliwe dalsze zatrudnianie go na dotychczasowym stanowisku. W przypadku wypowiedzenia zmieniającego stosuje się art. 38 KP o konsultacji związkowej wypowiedzenia.