Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy

jednoczesnego korzystania z urlopu wychowawczego przez oboje rodziców lub
opiekunów dziecka zostanie uregulowana w przepisie § 6 (a nie jak dotychczas
w przepisie § 3). Ponadto proponuje się wprowadzenie zmian redakcyjnych
w tym przepisie w zakresie brzmienia wytycznych dotyczących treści aktu
wykonawczego.

5.
Projektowana ustawa nadaje także nowe brzemiennie przepisowi art. 1891
Kodeksu pracy (art. 1891 Kodeksu pracy – art. 1 pkt 5 projektowanej ustawy).
Zmiana ma charakter porządkowy. Wynika ona z konieczności powołania w tym
przepisie innych paragrafów art. 186 Kodeksu pracy. Należy w zmienianym
przepisie powołać § 1 – 3 projektowanego art. 186 Kodeksu pracy (zamiast § 1
i 2), gdyż w projektowanej ustawie w tych przepisach art. 186 Kodeksu pracy
określone zostało prawo do korzystania z urlopu wychowawczego przez
pracownika – rodzica lub opiekuna dziecka.

6.
Przepis art. 2 projektowanej ustawy zawiera regulacje o charakterze
przejściowym. Są one konieczne ze względu na to, iż projektowane przepisy
Kodeksu pracy dotyczące urlopu wychowawczego przewidują większą liczbę
części, w których można będzie taki urlop wykorzystywać (pięć zamiast
dotychczasowych czterech), a także dłuższy wymiar urlopu, z którego rodzice lub
opiekunowie dziecka mogą korzystać jednocześnie (przez 4 miesiące, a nie jak
dotychczas przez 3 miesiące). Ponieważ przepisy projektowanej ustawy miałyby
zastosowanie także do pracowników, którzy korzystali z urlopu wychowawczego
na dane dziecko przed zmianą stanu prawnego, co mogło oznaczać, że już
wykorzystywali urlop w częściach lub jednocześnie, konieczne jest uregulowanie
wymiaru tych uprawnień w nowym stanie prawnym.

7.
Proponuje się utrzymanie w mocy przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy od dnia
wejścia w życie projektowanej ustawy dotychczasowego aktu wykonawczego,
tj. rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia
16 grudnia 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu
wychowawczego (Dz. U. Nr 230, poz. 2291). Regulacje zawarte w tym
rozporządzeniu, mające jedynie charakter techniczny, mogą bowiem być

7
stosowane także w zmienionym projektowaną ustawą stanie prawnym.
Proponowana regulacja zapewni ciągłość regulacji umożliwiających praktyczne
stosowanie przepisów o urlopie wychowawczym (art. 3 projektowanej ustawy).

8.
Proponuje się, aby projektowana ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia
2013 r. (art. 4 projektowanej ustawy).
Zgodnie z art. 3 ust. 1 dyrektywy Rady 2010/18/UE z dnia 8 marca 2010 r. w
sprawie wdrożenia zmienionego porozumienia ramowego dotyczącego urlopu
rodzicielskiego zawartego przez BUSINESSEUROPE, UEAPME, CEEP i ETUC
oraz uchylającej dyrektywę 96/34/WE – państwa członkowskie zostały
zobowiązane do wdrożenia przedmiotowej dyrektywy do dnia 8 marca 2012 r.
Stosownie do art. 3 ust. 2 powyższej dyrektywy, państwa członkowskie mogą
skorzystać z dodatkowego okresu na wykonanie niniejszej dyrektywy, który
wynosi maksymalnie 1 rok i upływa dnia 8 marca 2013 r. Rząd Rzeczypospolitej
Polskiej skorzystał z tej możliwości i poinformował o tym Komisję Europejską.
Projektowana ustawa jest zgodna z prawem Unii Europejskiej. Tabela zbieżności
stanowi załącznik do uzasadnienia.
Projektowana ustawa nie podlega procedurze notyfikacji określonej w przepisach
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu
funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U.
Nr 239, poz. 2039, z późn. zm.).
Projektowana ustawa – stosownie do przepisów ustawy z dnia 7 lipca 2005 r.
o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169,
poz. 1414, z późn. zm.) – została opublikowana na stronie internetowej
Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz udostępniona w Biuletynie
Informacji Publicznej. aden podmiot w trybie przewidzianym w tej ustawie nie
zgłosił zainteresowania pracami nad projektem.
Projektowana ustawa została udostępniona w Biuletynie Informacji Publicznej
Rządowego Centrum Legislacji, zgodnie z treścią § 11a ust. 1 uchwały nr 49
Rady Ministrów z dnia 19 marca 2002 r. – Regulamin pracy Rady Ministrów
(M. P. Nr 13, poz. 221, z późn. zm.).



8
OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty, na które oddziałują projektowane regulacje
Projektowana ustawa będzie oddziaływać na podmioty mające status pracodawcy
oraz na osoby fizyczne mające status pracownika. Zgodnie bowiem z przepisami
Kodeksu pracy mającymi zastosowanie u każdego pracodawcy, pracownik
spełniający przesłanki do korzystania z urlopu wychowawczego może wnioskować
o udzielenie takiego urlopu.
Co do zasady, przedmiotowa nowelizacja Kodeksu pracy ma za zadanie
dostosowanie polskich przepisów do zmienionego porozumienia ramowego
dotyczącego urlopu rodzicielskiego zawartego przez BUSINESSEUROPE,
UEAPME, CEEP i ETUC (wdrożonego dyrektywą Rady 2010/18/UE). Jedną
z
podstawowych zmian wprowadzonych przez partnerów społecznych do
porozumienia było ustanowienie zasady nieprzenoszalności części urlopu bez
jakichkolwiek wyjątków. Celem takiego rozwiązania jest zachęcenie do równego
dzielenia się i korzystania z urlopu przez oboje rodziców. Partnerzy uznali bowiem,
że w wielu państwach członkowskich zachęcanie mężczyzn do przyjmowania
równej części obowiązków rodzinnych nie odniosło wystarczających skutków.
W związku z tym należy podjąć bardziej skuteczne środki, aby zachęcić do
równiejszego podziału obowiązków rodzinnych między kobietami a mężczyznami.
Doświadczenie pokazuje, że brak możliwości przenoszenia prawa do tego urlopu
może stanowić zachętę do wykorzystywania go przez ojców. Z tych względów
europejscy partnerzy społeczni zgodzili się, aby część urlopu nie mogła być
przenoszona.
Projekt zmiany Kodeksu pracy realizuje to założenie przez uczynienie dwóch
z 36 miesięcy wymiaru urlopu wychowawczego – nieprzenoszalnymi. W ten sposób
oboje rodzice mają wyłączne prawo do swojego nieprzenoszalnego miesiąca urlopu
wychowawczego, natomiast w przypadku korzystania z urlopu tylko przez jednego z
rodziców ogólny wymiar urlopu wychowawczego ulegnie skróceniu do 35 miesięcy.

2. Konsultacje społeczne
Zgodnie z dyrektywą Rady 2010/18/UE z dnia 8 marca 2010 r. w sprawie wdrożenia
zmienionego porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego


9
– implementacja przedmiotowego porozumienia możliwa jest zarówno przez
wydzielenie w ramach istniejącego wymiaru urlopu po jednym miesiącu
nieprzenoszalnym dla każdego z rodziców, jak i podwyższenie istniejącego wymiaru
urlopu o jeden czy dwa miesiące nieprzenoszalne.
Biorąc powyższe pod uwagę, zdecydowano się na podjęcie dialogu z krajowymi
partnerami społecznymi w kwestii sposobu wdrożenia do polskiego ustawodawstwa
pracy zmienionego porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego,
przedstawiając do dyskusji i konsultacji partnerów reprezentowanych w Trójstronnej
Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych trzy warianty wdrożenia nowych
regulacji dotyczących urlopu rodzicielskiego.
Pierwszy wariant zakładał wydzielenie w ramach obowiązującego już w Polsce
wymiaru urlopu wychowawczego (3 lata, czyli 36 miesięcy) po jednym miesiącu dla
każdego z rodziców lub opiekunów dziecka i ustanowienie tych miesięcy
nieprzenoszalnymi. Nieskorzystanie przez jednego z uprawnionych pracowników
z nieprzenoszalnej części urlopu oznaczałoby obniżenie wymiaru urlopu, z którego
mógłby skorzystać drugi z uprawnionych pracowników – o jeden miesiąc.
Dotyczyłoby to także rodzica lub opiekuna samotnie wychowującego dziecko.
Drugi wariant przewidywał wygospodarowanie z obecnego wymiaru urlopu
wychowawczego jednego miesiąca urlopu nieprzenoszalnego dla jednego z rodziców
lub opiekunów dziecka i dodanie jednego miesiąca urlopu nieprzenoszalnego dla
drugiego rodzica lub opiekuna dziecka. Wymiar urlopu wyniósłby zatem 37
miesięcy, zaś w przypadku nieskorzystania przez jednego z uprawnionych
pracowników z nieprzenoszalnej części urlopu drugi uprawniony pracownik mógłby
skorzystać z urlopu wychowawczego w obecnie obowiązującym wymiarze 36
miesięcy. Dotyczyłoby to także rodzica lub opiekuna samotnie wychowującego
dziecko.
Z kolei trzeci wariant zakładał skorzystanie z klauzuli kładki (passerelle clause).
Skorzystanie z tej klauzuli polegałoby na tym, że gdyby państwo członkowskie
spełniało minimalne warunki z innych dyrektyw, to ewentualne „nadwyżki” z innych
uprawnień rodzicielskich można byłoby zaliczyć na poczet urlopu rodzicielskiego,
a tym samym państwo członkowskie spełniłoby minimalne wymagania wynikające
z dyrektywy rodzicielskiej. Przyjęcie tego wariantu wymaga jednak, aby „nadwyżka”
pochodząca z danego uprawnienia rodzicielskiego była zagwarantowana do

10
wyłącznej dyspozycji jednego z rodziców lub opiekunów dziecka, a zatem aby miała
przymiot nieprzenoszalności.
W trakcie konsultacji na forum Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-
-Gospodarczych partnerzy społeczni odrzucili wariant trzeci, partnerzy
reprezentujący stronę pracodawców opowiedzieli się za wariantem pierwszym, zaś
partnerzy reprezentujący stronę pracobiorców opowiedzieli się za wariantem drugim.
Pierwotny projekt ustawy wydłużający wymiar urlopu wychowawczego do 37
miesięcy był przedmiotem konsultacji społecznych w trybie przepisów ustawy
z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854,
z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców
(Dz. U. Nr 55, poz. 235, z późn. zm.).
Projektowana ustawa została skierowana do zaopiniowana przez następujące
organizacje:
1) NSZZ „Solidarność”,
2) Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych,
3) Forum Związków Zawodowych,
4) Business Centre Club – Związek Pracodawców,
5) Polską Konfederację Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”,
6) Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej,
7) Związek Rzemiosła Polskiego.
Związek Rzemiosła Polskiego oraz Pracodawcy Rzeczpospolitej Polskiej nie zgłosili
uwag do projektu. Pozostałe organizacje nie zajęły stanowiska.
Niniejszy projekt ustawy, w którym przyjęto, zgodnie z decyzją Rady Ministrów
z dnia 8 listopada 2012 r., że wydzielenie nieprzenoszalnej części urlopu
wychowawczego (po jednym miesiącu dla każdego z rodziców lub opiekunów
dziecka) ma nastąpić z dotychczasowego wymiaru tego urlopu, tj. z 36 miesięcy
– nie podlegał dodatkowym konsultacjom z partnerami społecznymi w trybie ustawy
z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854,
z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców
(Dz. U. Nr 55, poz. 235, z późn. zm.).



11