Rządowy projekt ustawy - Prawo pocztowe

1) dla poszczególnych rodzajów faz realizacji usługi pocztowej – przypisanie przychodów
i kosztów, odrębnie dla każdej z tych faz;
2) dla działalności w zakresie usług pocztowych – przypisanie przychodów i kosztów, odrębnie
dla usług powszechnych, usług wchodzących w zakres usług powszechnych i pozostałych
usług pocztowych;
3) dla pozostałej działalności gospodarczej – przypisanie przychodów i kosztów.
2. Sprawozdanie z prowadzonej rachunkowości regulacyjnej sporządza się, stosując sposoby
przypisania przychodów i kosztów operatora wyznaczonego, o których mowa w § 3, oraz
sposoby prowadzenia rachunkowości regulacyjnej zatwierdzone przez Prezesa UKE w instrukcji.
3.
W przypadku istotnej zmiany sposobów prowadzenia rachunkowości regulacyjnej
w sprawozdaniu z prowadzonej rachunkowości regulacyjnej dane za rok poprzedzający ostatni
zakończony rok obrotowy przedstawia się według zmienionych sposobów.
§ 13. W częściach sprawozdania, o których mowa w § 11 ust. 1 pkt 1 i 2, do wyniku
działalności nie zalicza się:
1) wyniku z tytułu działalności finansowej;
2) wartości zdarzeń jednorazowych;
3) podatku dochodowego i pozostałych zmniejszeń zysku lub zwiększeń strat.
§ 14.
W wynikach kalkulacji kosztów operator wyznaczony zamieszcza informacje
dotyczące sposobu kalkulacji kosztów, o których mowa w § 4, których zakres określa załącznik
do rozporządzenia.
§ 15.
Operator wyznaczony przekazuje Prezesowi UKE sprawozdanie z prowadzonej
rachunkowości regulacyjnej wraz z opinią z badania, o którym mowa w art. 101 ust. 3 ustawy,
w terminie 30 dni od dnia wydania tej opinii.
Rozdział 6
Przepisy przejściowe i końcowe
§ 16. Operator wyznaczony po raz pierwszy przedkłada Prezesowi UKE do uzgodnienia
i zatwierdzenia projekt instrukcji rachunkowości regulacyjnej oraz projekt opisu kalkulacji
kosztów, nie później niż w terminie 4 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia.
§ 17. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.


MINISTER
ADMINISTRACJI
I
CYFRYZACJI

W porozumieniu:
MINISTER FINANSÓW

6


UZASADNIENIE

Projekt rozporządzenia w sprawie prowadzenia przez operatora wyznaczonego do świadczenia
usług powszechnych rachunkowości regulacyjnej i kalkulacji kosztów usług powszechnych
stanowi wykonanie przepisu upoważniającego zawartego w art. 104 ustawy – Prawo pocztowe,
implementującej Dyrektywę 2008/6/WE z dnia 20 lutego 2008 r. zmieniającą Dyrektywę
97/67/WE w odniesieniu do pełnego urzeczywistnienia rynku wewnętrznego usług pocztowych
Wspólnoty. Dyrektywa ta, zwana dalej III Dyrektywą pocztową, określa datę 31 grudnia 2010 r.
jako termin wprowadzenia przez państwa członkowskie w życie przepisów krajowych,
wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do jej wykonania. Jednocześnie, na zasadzie
odstępstwa, daje możliwość przesunięcia terminu jej wdrożenia do dnia 31 grudnia 2012 r.
Polska skorzystała z możliwości przesunięcia terminu wdrożenia nowych przepisów i w związku
z tym mają one wejść w życie z dniem 1 stycznia 2013 r.

W projekcie ustawy – Prawo pocztowe zamieszczono rozdział 9 „Rachunkowość regulacyjna,
kalkulacja kosztów i rachunkowość operatora wyznaczonego” (art. 97 – 105), gdzie w art. 104
zawarte zostało upoważnienie do wydania przedmiotowego rozporządzenia. Przepis art. 104
zobowiązuje ministra właściwego do spraw łączności do wydania, w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw finansów publicznych, rozporządzenia określającego sposób przypisania
przychodów i kosztów operatora wyznaczonego do poszczególnych usług powszechnych oraz do
usług wchodzących w zakres usług powszechnych, pozostałych usług pocztowych i pozostałej
działalności gospodarczej a także do czynności przyjmowania, sortowania, przemieszczania
i doręczania przesyłek pocztowych, które zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy mogą stanowić
usługę pocztową (wykonywane łącznie lub rozdzielnie). Rozporządzenie określać będzie także
szczegółowe zasady kalkulacji kosztów jednostkowych poszczególnych usług powszechnych
oraz tryb i
terminy uzgadniania przez Prezesa UKE przedłożonych przez operatora
wyznaczonego projektów instrukcji rachunkowości regulacyjnej i opisu kalkulacji kosztów oraz
zakres i terminy przekazywania rocznego sprawozdania z prowadzonej rachunkowości
regulacyjnej. Przygotowując projekt rozporządzenia brano pod uwagę rzetelność, przejrzystość
oraz kompletność sprawozdań z prowadzonej rachunkowości regulacyjnej oraz wyników
kalkulacji kosztów, sprawność uzgadniania projektów instrukcji rachunkowości regulacyjnej
i opisu kalkulacji kosztów oraz konieczność ochrony podmiotów korzystających z usług
pocztowych przed nadużywaniem przez operatora wyznaczonego pozycji rynkowej oraz
konieczność stymulowania rozwoju rynku usług pocztowych, a także konieczność umożliwienia
działalności kontrolnej Prezesowi UKE wobec działalności wykonywanej przez operatora
wyznaczonego.

Przepis art. 97 określa cel prowadzenia rachunkowości regulacyjnej, jakim jest przypisanie
przychodów i kosztów operatora wyznaczonego do poszczególnych usług powszechnych oraz do
usług wchodzących w zakres usług powszechnych, pozostałych usług pocztowych i do pozostałej
działalności gospodarczej a także czynności przyjmowania, sortowania, przemieszczania
i doręczania. W przepisie tym określono także cel prowadzenia przez operatora wyznaczonego
kalkulacji kosztów, tj. wyliczenie kosztów jednostkowych poszczególnych usług powszechnych,
w szczególności czynności przyjmowania, sortowania, przemieszczania i doręczania przesyłek
7

pocztowych. Rachunkowość regulacyjna powinna zapewnić również identyfikację transferów
wewnętrznych pomiędzy poszczególnymi usługami powszechnymi, usługami wchodzącymi
w zakres usług powszechnych, pozostałymi usługami pocztowymi i pozostałą działalnością
gospodarczą. Zakres i stopień szczegółowości rachunkowości regulacyjnej jest podyktowany
zakresem danych niezbędnych dla realizacji przepisów ustawy. Na mocy art. 98 ustawy operator
wyznaczony jest obowiązany do opracowania i przedłożenia Prezesowi UKE projektu instrukcji
rachunkowości regulacyjnej zawierającej opis przyjętych przez operatora sposobów przypisania
przychodów i kosztów oraz projektu opisu kalkulacji kosztów zawierającego zasady wyliczenia
kosztów jednostkowych poszczególnych usług powszechnych. Projekty te winny uwzględniać
m.in. wymagania w zakresie przypisania przychodów i kosztów z odpowiednim ich
przyporządkowaniem określonym grupom usług pocztowych i pozostałej działalności operatora
wyznaczonego oraz wymagania w zakresie sposobu kalkulacji kosztów, a także być przedkładane
Prezesowi UKE i uzgadniane z nim zgodnie z zasadami określonymi w niniejszym
rozporządzeniu. W przypadku wątpliwości dotyczących przedłożonych przez operatora
wyznaczonego projektów Prezes UKE będzie mógł zasięgać opinii niezależnych biegłych
rewidentów lub ekspertów. Prezes UKE będzie uzgadniał i zatwierdzał w drodze decyzji projekt
instrukcji rachunkowości regulacyjnej oraz projekt opisu kalkulacji kosztów w trybie i terminie
określonym w niniejszym rozporządzeniu (3 miesiące od dnia przedłożenia projektów).
W przypadku nieuzgodnienia projektów, Prezes UKE może w drodze decyzji dokonać zmian
w przedłożonych projektach. Odmowa zatwierdzenia instrukcji rachunkowości regulacyjnej lub
opisu kalkulacji kosztów może mieć miejsce jedynie w przypadku ich niezgodności z przepisami
ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości lub przepisami ustawy – Prawo pocztowe.
W rozdziale 1 projektu rozporządzenia – „Przepisy ogólne”, określono zakres przedmiotowy
rozporządzenia (§ 1) oraz zawarto definicje następujących pojęć: ostatni zakończony rok
obrotowy (rok obrotowy, w którym operator wyznaczony przedkłada Prezesowi UKE do
uzgodnienia i zatwierdzenia projekt instrukcji rachunkowości regulacyjnej oraz projekt opisu
kalkulacji kosztów), bieżący rok obrotowy (rok obrotowy, w którym operator przekazuje
Prezesowi UKE sprawozdanie z prowadzonej rachunkowości regulacyjnej), pozostała działalność
gospodarcza (działalność wykonywana przez operatora wyznaczonego inna niż działalność
w zakresie świadczenia usług powszechnych, usług wchodzących w zakres usług powszechnych
oraz pozostałych usług pocztowych), faza realizacji usługi pocztowej (czynności przyjmowania,
sortowania, przemieszczania i doręczania) oraz transfer wewnętrzny (przychody rozliczane na
bazie kosztów ponoszonych w ramach poszczególnych faz realizacji usługi pocztowej). Zakres
przedmiotowy projektu rozporządzania określony w § 1 obejmuje sposób przypisywania
przychodów i kosztów do poszczególnych usług pocztowych i pozostałej działalności
gospodarczej, a także do czynności przyjmowania, sortowania, przemieszczania i doręczania
przesyłek pocztowych. Rozporządzenie określa również szczegółowe zasady kalkulacji kosztów
jednostkowych poszczególnych usług powszechnych, tryb i termin uzgadniania i zatwierdzania
przez Prezesa UKE, opracowanych przez operatora wyznaczonego projektów: instrukcji
rachunkowości regulacyjnej oraz opisu kalkulacji kosztów usług.

Zgodnie z upoważnieniem zawartym w art. 104 ustawy, niniejsze rozporządzenie obejmuje także
zakres i termin przekazywania Prezesowi UKE rocznego sprawozdania z prowadzonej
rachunkowości regulacyjnej, zawierającego w szczególności wyniki kalkulacji kosztów
jednostkowych poszczególnych usług powszechnych. W rozdziale drugim projektu
rozporządzenia określono sposób przypisywania przychodów i kosztów. W § 3 ust. 1 określono,
że przychody i koszty przypisuje się zgodnie z przyczyną powstawania przychodów i kosztów
8

w ramach poszczególnych usług powszechnych, usług wchodzących w zakres usług
powszechnych, pozostałych usług pocztowych, pozostałej działalności gospodarczej, a także
poszczególnych faz realizacji usług pocztowych, a także zgodnie z zasadą spójności pomiędzy
ujęciem przychodów i kosztów oraz zasadą obiektywności i przejrzystości. Zasada obiektywności
i przejrzystości oznacza, że sposób przypisywania przychodów i kosztów powinien być
obiektywny, a koszty i przychody przypisane do usług powszechnych, wchodzących w zakres
usług powszechnych, pozostałych usług pocztowych oraz pozostałej działalności gospodarczej,
a także do poszczególnych faz realizacji usług pocztowych powinny być wyraźnie wyodrębnione
jedne od drugich.

Dodatkowo w § 3 ust. 2 określono, że przychody i koszty związane wyłącznie z jedną usługą,
grupą usług, albo pozostałą działalnością gospodarczą przypisuje się bezpośrednio do tej usługi,
grupy usług albo pozostałej działalności gospodarczej na podstawie zapisów księgowych.
Przychody i koszty związane z kilkoma usługami, kilkoma fazami realizacji usług pocztowych
albo pozostałą działalnością gospodarczą przypisuje się do każdej z tych usług, faz realizacji
usług pocztowych i pozostałej działalności gospodarczej. Jeżeli jest to możliwe, przychody
i koszty przypisuje się na podstawie analizy wartości czynników powodujących ich powstanie
w ramach określonej usługi, fazy realizacji usługi pocztowej oraz pozostałej działalności
gospodarczej. Jeżeli niemożliwe jest ustalenie wartości czynników powodujących powstanie
przychodów i kosztów, przychody i koszty związane z kilkoma usługami, kilkoma fazami
realizacji usług pocztowych i pozostałą działalnością gospodarczą przypisuje się poprzez
ustalenie ich związku przyczynowego z tymi przychodami i kosztami, które mogą zostać
przypisane w sposób bezpośredni albo w sposób pośredni. Jeżeli niemożliwe jest zastosowanie
opisanych sposobów przypisania, przychody i koszty związane z kilkoma usługami, kilkoma
fazami realizacji usług pocztowych i pozostałą działalnością gospodarczą przypisuje się na
podstawie ogólnego wskaźnika obliczonego jako stosunek kosztów bezpośrednich i pośrednich
przypisanych do danej usługi, fazy realizacji usług pocztowych i pozostałej działalności
gospodarczej do łącznych kosztów bezpośrednich i pośrednich przypisanych do wszystkich
usług, faz realizacji usług pocztowych i pozostałej działalności gospodarczej.

Wartości czynników powodujących powstanie przychodów i kosztów ustala się na podstawie
danych z ksiąg rachunkowych, a także innych dokumentów i zbiorów informacyjnych operatora
wyznaczonego, w tym również danych statystycznych pochodzących z badań wyrywkowych oraz
algorytmów opartych na tych danych. Przychody i koszty, przypisywane zgodnie z opisanymi
powyższej regułami na podstawie ogólnego wskaźnika, powinny być wyraźnie zidentyfikowane
przez operatora wyznaczonego w sprawozdaniu z prowadzonej rachunkowości regulacyjnej.
Jeżeli poziom tej kategorii przychodów i kosztów, przekroczy 10% łącznej wartości przychodów
i kosztów przypisanych do danej usługi lub pozostałej działalności gospodarczej, operator
wyznaczony dołącza do wyników kalkulacji kosztów szczegółowe wyjaśnienie powodów
przekroczenia tego poziomu.
W rozdziale 3 projektu rozporządzenia określono sposoby kalkulacji kosztów jednostkowych
poszczególnych usług powszechnych. Zgodnie z § 4 operator wyznaczony prowadzi kalkulację
kosztów jednostkowych poszczególnych usług powszechnych w oparciu o koszt w pełni
alokowany oraz w oparciu o koszt w pełni alokowany zorientowany przyszłościowo
umożliwiając w szczególności identyfikację kosztów poszczególnych faz realizacji usługi
pocztowej. W pełni alokowany koszt stanowi koszt świadczenia określonej usługi, obejmujący
9

koszty przypisane zgodnie z przepisami § 3 projektu rozporządzenia, kalkulowany za ostatni
zakończony rok obrotowy (§ 5). Zorientowany przyszłościowo w pełni alokowany koszt stanowi
natomiast uzasadniony koszt świadczenia określonej usługi, obejmujący koszty efektywnie
działającego operatora wyznaczonego przypisane zgodnie z przepisami § 3, przy czym koszt ten
jest kalkulowany jako koszt przewidywany na rok obrotowy następujący po bieżącym roku
obrotowym, przyjmując jako dane bazowe do kalkulacji dane z ostatniego zakończonego roku
obrotowego (§ 6).

W § 7 wskazano, iż w kalkulacji kosztów, o których mowa w § 4 operator wyznaczony
uwzględnia wskaźnik zwrotu kosztu zaangażowanego kapitału, ustalony w trybie określonym
w art. 100 ustawy. Przepis ten ustala zasadę określania przez Prezesa UKE, w drodze decyzji, dla
operatora wyznaczonego wskaźnika zwrotu kosztu zaangażowanego kapitału, który operator
będzie stosował w kalkulacji kosztów. Przepisy zawarte w rozdziale 4 projektu rozporządzenia
określają tryb i termin uzgadniania i zatwierdzania przez Prezesa UKE projektów instrukcji
rachunkowości regulacyjnej oraz opisu kalkulacji kosztów usług powszechnych.
Projekty operator wyznaczony przedkłada corocznie do uzgodnienia i zatwierdzenia nie później
niż 4 miesiące po rozpoczęciu roku obrotowego, za który przedstawiane będzie sprawozdanie
z prowadzonej rachunkowości regulacyjnej (§ 8).
W § 9 określono, że Prezes UKE uzgadnia z operatorem wyznaczonym przedłożone projekty
w terminie 3 miesięcy od dnia ich otrzymania. Uzgadnianie odbywa się pisemnie lub w trybie
spotkań roboczych przedstawicieli Prezesa UKE lub ekspertów oraz upoważnionych do
dokonywania uzgodnień przedstawicieli operatora wyznaczonego. Z przebiegu każdego
spotkania roboczego Prezes UKE sporządza pisemny protokół, w którym zamieszcza w
szczególności prezentowane stanowiska oraz dokonane uzgodnienia. Prezes UKE może w
terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania projektów wezwać operatora wyznaczonego do
dokonania w nich zmian lub wezwać operatora wyznaczonego do uzupełnienia informacji
zawartych w projektach lub do przedłożenia wyjaśnień. Operator wyznaczony dokonuje zmian w
projektach w terminie 1 miesiąca od dnia otrzymania wezwania albo dokonuje uzupełnień lub
przedkłada wyjaśnienia w terminie określonym w wezwaniu. W § 9 ust. 7 określono, że Prezes
UKE zatwierdza instrukcję rachunkowości regulacyjnej oraz opis kalkulacji kosztów usług
powszechnych w terminie 5 miesięcy od dnia otrzymania ich projektów.

W rozdziale piątym (§ 10 – 15) projektu rozporządzenia zamieszczone zostały przepisy
określające zakres i termin przekazywania Prezesowi UKE sprawozdania z prowadzonej
rachunkowości regulacyjnej. Sprawozdanie z prowadzonej rachunkowości regulacyjnej operator
wyznaczony sporządza w języku polskim i w walucie polskiej, na dzień kończący ostatni
zakończony rok obrotowy.:
z osiągniętego wyniku:
o odrębnie dla poszczególnych usług powszechnych,
o zbiorczo dla usług wchodzących w zakres usług powszechnych,
o zbiorczo dla pozostałych usług pocztowych,
o zbiorczo dla pozostałej działalności gospodarczej,
• umożliwiające identyfikację kosztów i przychodów przypisanych do poszczególnych faz
realizacji usługi pocztowej, z wyłączeniem pozostałej działalności gospodarczej.
• z porównania zbiorczego sprawozdania z wyników dla usług powszechnych, usług
wchodzących w zakres usług powszechnych, pozostałych usług pocztowych i pozostałej
10