Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz ustawy o finansach publicznych

„1) od dnia następnego po dniu, w którym obciążono rachunek bankowy
budżetu państwa na podstawie polecenia przelewu z tytułu każdej kolejnej
zawyżonej raty odpowiedniej części subwencji ogólnej, a w przypadku
wpłat określonych w art. 29, art. 30 i art. 31a – od dnia następnego po
dniu, w którym wpłata powinna być dokonana w prawidłowej
wysokości;”,


c) ust. 7 otrzymuje brzmienie:
„7. Jeżeli jednostka samorządu terytorialnego, z przyczyn od siebie
niezależnych, otrzymała część wyrównawczą, równoważącą lub
regionalną subwencji ogólnej w kwocie wyższej od należnej lub dokonała
wpłat określonych w art. 29, art. 30 i art. 31a w kwocie niższej od
należnej, nie nalicza się odsetek, o których mowa w ust. 1.”,


d) ust. 10 otrzymuje brzmienie:
„10. Jeżeli jednostka samorządu terytorialnego otrzymała część wyrównawczą,
równoważącą lub regionalną subwencji ogólnej w kwocie niższej od
należnej, jednostce tej przysługuje zwiększenie odpowiedniej części
subwencji ogólnej wraz z odsetkami, ustalonymi jak dla zaległości
podatkowych. W takim przypadku minister właściwy do spraw finansów
publicznych, w drodze decyzji, zwiększa o odpowiednie kwoty kolejną
ratę lub kolejne raty przekazywanych subwencji.”,


e) dodaje się ust. 11 w brzmieniu:
„11. Jeżeli jednostka samorządu terytorialnego dokonała wpłat określonych w
art. 29, art. 30 i art. 31a w kwocie wyższej od należnej, jednostce tej
przysługuje zwrot nadpłaty na zasadach określonych w ustawie z dnia 29
sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.”;

14) w art. 36a:

a) w ust. 4 uchyla się pkt 1,

b) w ust. 6 pkt 3 otrzymuje brzmienie:



10
„3) województw – dochody podatkowe, o których mowa w art. 24 ust. 3, za
rok bazowy, powiększone o część wyrównawczą i część regionalną
subwencji ogólnej ustalone na rok budżetowy i pomniejszone o wpłaty, o
których mowa w art. 31a, ustalone na rok budżetowy.”;

15) uchyla się Rozdział 8a.

Art. 2.

W ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885 z
późn. zm. wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 235 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Przez dochody bieżące budżetu jednostki samorządu terytorialnego rozumie się
dochody budżetowe niebędące dochodami majątkowymi, pomniejszone o wpłaty
do budżetu państwa z przeznaczeniem na część równoważącą subwencji ogólnej
dla gmin i powiatów oraz wpłaty do budżetu państwa z przeznaczeniem na część
regionalną subwencji ogólnej dla województw.”;

2) w art. 249 w ust. 4 uchyla się pkt 4.


Art. 3

1. W latach 2016–2017 na pokrycie różnicy wysokości części równoważącej subwencji
ogólnej dla powiatów i części regionalnej subwencji ogólnej dla województw, obliczonych
na podstawie ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym przed dniem
wejścia w życie niniejszej ustawy, oraz wysokości części równoważącej subwencji ogólnej
dla powiatów i części regionalnej subwencji ogólnej dla województw, obliczonych na
podstawie przepisów ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą,
przeznacza się środki budżetu państwa ujęte w części korygującej subwencji ogólnej dla
powiatów i województw, zwanej dalej „częścią korygującą subwencji ogólnej”.

1 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2013 r. poz. 938 i 1664, z 2014 r.
poz. 379, 911, 1146, 1626 i 1877 oraz z 2015 r. poz. 238 i 532.

11
2. Część korygującą subwencji ogólnej otrzymują powiaty i województwa, którym w 2015 r.
została przekazana część równoważąca subwencji ogólnej dla powiatów i część regionalna
subwencji ogólnej dla województw, z zastrzeżeniem ust. 4.
3. Część korygującą subwencji ogólnej ustala się w następujący sposób:
1) ustala się powiaty, które w 2015 r. otrzymały część równoważącą subwencji ogólnej
dla powiatów, i województwa, które w 2015 r. otrzymały część regionalną subwencji
ogólnej dla województw;
2) oblicza się – dla powiatów ustalonych zgodnie z pkt 1 – różnicę między częścią
równoważącą subwencji ogólnej dla powiatów, przekazaną w 2015 r., pomniejszoną
o dokonaną w tym roku wpłatę do budżetu państwa z przeznaczeniem na część
równoważącą subwencji ogólnej dla powiatów, a roczną kwotą części równoważącej
subwencji ogólnej dla powiatów, o której mowa w art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy
zmienianej w art. 1, pomniejszoną o roczną wpłatę, o której mowa w art. 33 ust. 1
pkt 2 ustawy zmienianej w art. 1;
3) oblicza się – dla województw ustalonych zgodnie z pkt 1 – różnicę między kwotą
stanowiącą sumę części regionalnej subwencji ogólnej dla województw i dotacji
celowej, o której mowa w art. 70c ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu
obowiązującym przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, przekazanych w
2015 r., a roczną kwotą części równoważącej subwencji ogólnej dla województw, o
której mowa w art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy zmienianej w art. 1.
4. Część korygującą subwencji ogólnej otrzymują powiaty i województwa, dla których
różnica, wyliczona zgodnie z ust. 3 pkt 2 i 3, jest kwotą dodatnią.
5. Do części korygującej subwencji ogólnej stosuje się odpowiednio przepisy ustawy
zmienianej w art. 1, dotyczące części równoważącej subwencji ogólnej dla powiatów i
części regionalnej subwencji ogólnej dla województw.

Art. 4.

1. Do dnia 30 czerwca 2017 r. Prezes Rady Ministrów przedłoży Sejmowi informację o
skutkach obowiązywania przepisów ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym
niniejszą ustawą, oraz art. 3 niniejszej ustawy.
2. Do dnia 30 września 2017 r. Rada Ministrów, po zasięgnięciu opinii reprezentacji
jednostek samorządu terytorialnego, o której mowa w art. 2 pkt 8 ustawy zmienianej w
art. 1, przygotuje projekt ustawy mającej na celu zapewnienie ciągłości finansowania

12
zadań jednostek samorządu terytorialnego, które otrzymują część równoważącą
subwencji ogólnej dla gmin i powiatów oraz część regionalną subwencji ogólnej dla
województw.

Art. 5.

Przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się po
raz pierwszy do ustalenia subwencji ogólnej i wpłat jednostek samorządu terytorialnego do
budżetu państwa oraz do opracowania ustawy budżetowej i uchwał budżetowych na 2016 r.

Art. 6.

W sprawach dotyczących wpłat jednostek samorządu terytorialnego do budżetu państwa,
ustalonych na rok 2015 r. i lata wcześniejsze, stosuje się przepisy dotychczasowe, z
wyjątkiem art. 35 ust. 4 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym przed dniem
wejścia w życie niniejszej ustawy.

Art. 7.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.




13
U Z A S A D N I E N I E

I. Przepisy ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego wprowadzają
obowiązek corocznego dokonywania przez jednostki samorządu terytorialnego wpłat do
budżetu państwa (tzw. wpłat wyrównawczych, janosikowych). Wpłaty te tworzą następnie
pulę środków przeznaczonych na sfinansowanie części subwencji ogólnej (tzw. części
równoważącej subwencji ogólnej dla gmin i powiatów i tzw. części regionalnej subwencji
ogólnej dla województw).
Celem wpłat janosikowych miało być wyrównanie różnic w dochodach jednostek
samorządu terytorialnego, wynikających z wprowadzenia w 2003 r. zmian w systemie
finansowania zadań nałożonych na te jednostki (zob. Uzasadnienie projektu ustawy o
dochodach jednostek samorządu terytorialnego, druk nr 1732/IV kadencja, s. 8). Chodziło
więc o zrównoważenie sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego przez
przekazanie części dochodów silniejszych finansowo jednostek na rzecz jednostek finansowo
słabszych.
Na dopuszczalność wprowadzenia mechanizmu wyrównawczego wskazuje art. 9 ust.
5 Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego (sporządzonej w Strasburgu dnia 15 października
1985 r.; Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607 ze zm.), zgodnie z którym „Ochrona społeczności
lokalnych, finansowo słabszych, wymaga zastosowania procedur wyrównawczych lub działań
równoważących, mających na celu korygowanie skutków nierównego podziału potencjalnych
źródeł dochodów, a także wydatków, jakie te społeczności ponoszą. Procedury lub działania
tego typu nie powinny ograniczać swobody podejmowania decyzji przez społeczności lokalne
w zakresie ich uprawnień własnych”. Dyrektywy związane z określeniem kształtu
mechanizmów wyrównawczych są zawarte w Rekomendacji Rec(2000)14 Komitetu
Ministrów Rady Europy w sprawie podatków lokalnych, wyrównania finansowego i
subwencji dla władz lokalnych, przyjętej w dniu 6 września 2000 r., a także w Rekomendacji
Rec(2005)1 Komitetu Ministrów Rady Europy w sprawie zasobów finansowych władz
lokalnych i regionalnych, przyjętej w dniu 19 stycznia 2005 r.
Instytucja wpłat wyrównawczych („janosikowych”) nie jest co do zasady
niedopuszczalna. Co więcej, jej zastosowanie może być w pewnych okolicznościach
uzasadnione i konieczne. Przepisy kształtujące mechanizm wyrównawczy powinny być
jednak skonstruowane w sposób pozwalający na prawidłową realizację funkcji tej instytucji
prawnej. Obecnie obowiązująca regulacja jest z tego punku widzenia wadliwa. Nie spełnia

14